Regionalny Program Operacyjny Wojewóztwa Dolnośląskiego 2014 2020 Wrocław, gruzień 2014 r. 1
Spis treści Wstęp... 4 WKŁAD PROGRAMU W REALIZACJĘ STRATEGII EUROPA 2020 ORAZ W OSIĄGNIĘCIE SPÓJNOŚCI GOSPODARCZO SPOŁECZNEJ I TERYTORIALNEJ... 5 Wkła programu w realizację celów strategicznych unijnych i krajowych... 5 Uzasanienie alokacji finansowej... 28 ROZKŁAD ŚRODKÓW FINANSOWYCH... 31 Tabela 1 Uzasanienie wyboru celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych... 31 Tabela 2: Przeglą strategii inwestycyjnej programu operacyjnego... 42 ZAŁOŻENIA I OPIS OSI PRIORYTETOWYCH... 53 Przesiębiorstwa i innowacje... 53 Technologie informacyjno komunikacyjne... 74 Gospoarka niskoemisyjna... 80 Śroowisko i zasoby... 103 Transport... 122 Infrastruktura spójności społecznej... 130 Infrastruktura eukacyjna... 143 Rynek pracy... 154 Włączenie społeczne... 180 Eukacja... 197 Pomoc techniczna... 219 PLAN FINANSOWY PROGRAMU... 225 Śroki finansowe z poszczególnych funuszy oraz kwoty na rezerwę wykonania... 227 Plan finansowy... 228 Tabela z alokacją przeznaczoną na inicjatywę YEI... 229 ZINTEGROWANE PODEJŚCIE TERYTORIALNE... 231 Zrównoważony rozwój obszarów miejskich... 233 ROZWIĄZANIA DEDYKOWANE OBSZAROM DOTKNIĘTYM ZJAWISKIEM UBÓSTWA, DYSKRYMINACJI LUB WYKLUCZENIA SPOŁECZNEGO ORAZ NATURALNYMI LUB DEMOGRAFICZNYMI BARIERAMI ROZWOJU.... 236 SZCZEGÓLNE POTRZEBY OBSZARÓW GEOGRAFICZNYCH, KTÓRE CIERPIĄ NA SKUTEK POWAŻNYCH I TRWAŁYCH NIEKORZYSTNYCH WARUNKÓW PRZYRODNICZYCH LUB DEMOGRAFICZNYCH... 241 SYSTEM INSTYTUCJI ZAANGAŻOWANYCH W REALIZACJĘ PROGRAMU... 242 2
Ientyfikacja IZ, IC, IA, IP... 242 Rola partnerów zaangażowanych w przygotowanie, wrażanie, monitorowanie, ewaluację PO... 249 KOORDYNACJA Z INNYMI FUNDUSZAMI I INSTRUMENTAMI... 251 WARUNKOWOŚĆ EX ANTE... 256 Ientyfikacja zakresu stosowania warunków ex ante mających zastosowanie o PO oraz ocena ich spełnienia... 257 REDUKCJA OBCIĄŻEŃ ADMINISTRACYJNYCH... 300 WKŁAD PROGRAMU W REALIZACJĘ ZASAD HORYZONTALNYCH... 303 Promowanie równości szans i nieyskryminacji... 303 Promowanie równouprawnienia kobiet i mężczyzn... 304 Zrównoważony rozwój... 304 Zachowanie zasa polityki przestrzennej... 305 ZAŁĄCZNIKI... 307 Wykaz użych projektów... 307 Nie otyczy... 307 Lista partnerów zaangażowanych w przygotowanie RPO... 307 Wykaz stosowanych skrótów... 310 3
Wstęp Szanowni Państwo, rozpoczął się kolejny okres programowania. W perspektywie finansowej na lata 2014 2020 Dolny Śląsk otrzymał pona 2 miliary euro. Tak uże śroki finansowe stwarzają niepowtarzalną szansę la naszego regionu na alszy rozwój i realizację celów założonych w Strategii Rozwoju Wojewóztwa Dolnośląskiego 2020. Naszym głównym zaaniem jest poprawa życia mieszkańców Dolnego Śląska. Priorytetem bęzie zwiększenie konkurencyjności gospoarki. Dołożymy wszelkich starań, aby inwestycje w biznes przełożyły się na stworzenie nowych miejsc pracy, a innowacje poniosły poziom rozwoju w naszym wojewóztwie. Dzięki funuszom europejskim powstaną nie tylko nowe rogi, zainwestujemy również w pozyskiwanie energii ze źróeł onawialnych oraz turystykę. Dzięki śrokom z Europejskiego Funuszu Społecznego mamy szansę na poprawę rozwoju eukacji oraz na przeciwziałanie wykluczeniu społecznemu. Dołożę wszelkich starań, aby śroki unijne zostały wykorzystane w sposób prawiłowy i przyczyniły się o pozytywnych zmian na Dolnym Śląsku. Cezary Przybylski Marszałek Wojewóztwa Dolnośląskiego 4
WKŁAD PROGRAMU W REALIZACJĘ STRATEGII EUROPA 2020 ORAZ W OSIĄGNIĘCIE SPÓJNOŚCI GOSPODARCZO SPOŁECZNEJ I TERYTORIALNEJ Wkła programu w realizację celów strategicznych unijnych i krajowych Diagnoza wojewóztwa synteza Wojewóztwo olnośląskie jest jenym z najlepiej ch gospoarczo regionów kraju (po wzglęem PKB na mieszkańca 2 miejsce w Polsce), a jenocześnie jest istotnym ośrokiem baawczym i akaemickim, o ponaregionalnym znaczeniu. Szczególnie wysoki jest poziom rozwoju przemysłu nowych technologii. Region ma również wiele potencjałów rozwojowych o znaczeniu ponaregionalnym, a często ogólnokrajowym. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć intensyfikowanie jego związków z zagranicą (inwestycyjnych, turystycznych, hanlowych, naukowo baawczych i kulturalnych), rozwijanie potencjału naukowo baawczego i ściślejsze wiązanie go ze sferą przesiębiorczości i tym samym zwiększanie poziomu technologicznego i innowacyjnego gospoarki. Potencjałem regionu jest transport wony na Orze oraz promocja regionu jako obszaru turystycznie i gospoarczo atrakcyjnego (olnośląskie jako jena z wizytówek Polski). Niekorzystną cechą rozwojową wojewóztwa jest rosnący stopień zróżnicowań wewnątrzregionalnych. Jenocześnie uwiaczniają się wyraźne treny suburbanizacyjne, obserwowane m.in. w powiatach w pobliżu Wrocławia. Weług anych GUS z 2011 r., proporcja nakłaów wewnętrznych na baania i prace rozwojowe w stosunku o PKB wyniosła 0,55%, co aje ósmą pozycję w kraju. Nakłay przesiębiorstw stanowiły 0,25% PKB. 38,7 proc., czyli 3 miejsce w kraju, wyniósł uział śroków pochozących z sektora przesiębiorstw w finansowaniu ziałalności B+R, co aje wynik powyżej śreniej krajowej (32,3%). Niemniej jeśli weźmiemy po uwagę zobowiązania Polski wypływające ze strategii Europa 2020 w oniesieniu o poziomu nakłaów na B+R (1,7%PKB w 2020 r.), ystans o pokonania przez wojewóztwo olnośląskie jest naal uży. Dobrze rozwinięta jest infrastruktura transportowa (rogowa, kolejowa, wona, lotnicza). Sieć róg krajowych w wojewóztwie olnośląskim należy o obrze rozbuowanych (3 miejsce w Polsce za wojewóztwem mazowieckim i wielkopolskim) i skłaa się z 1400,8 km, co stanowi 7,4% całości róg o nawierzchni twarej w regionie. Poważny eficyt wojewóztwa stanowią rogi krajowe w stanarzie rogi ekspresowej, zaś wojewóztwo olnośląskie jest niewystarczająco ostępne w kierunku użych miast, w tym w głównej mierze Poznania a także w kierunku północnych terenów Polski. Głównymi problemami ukłau rogowego Dolnego Śląska wymagającymi zmiany są: nieokończona buowa połuniowej jezni autostray A 18, brak sieci róg ekspresowych zapewniających powiązania zewnętrzne, nieostateczna ilość obwonic miejscowości w ciągach róg obciążonych intensywnym ruchem tranzytowym, ograniczona ostępność komunikacyjna połuniowej oraz częściowo północnej części wojewóztwa (szczególnie powiązań z głównymi tranzytami w regionie), nieostosowanie parametrów technicznych znacznej części róg i niektórych mostów. W oniesieniu o ługości eksploatowanych linii kolejowych region ten należy o najbarziej ch w tym zakresie w kraju (3 miejsce). Skutkuje to rugą najwyższą w Polsce wartością przetransportowanych 5
łaunków oraz 5 miejscem wśró wszystkich wojewóztw po wzglęem liczby pasażerów w przewozach kolejowych. Niemniej rosnącym problemem jest zły stan techniczny linii. Rejonami powyższonego ryzyka powoziowego w orzeczu Ory są w szczególności: aglomeracja wrocławska, Kotlina Kłozka, Suety Zachonie i Kotlina Żytawska. Ze wzglęu na często pojawiające się w regionie ryzyko powoziowe, usprawnienie infrastruktury powoziowej jest szczególnie istotne, szczególnie, że w zakresie zabuowy regulacyjnej obiektów RZGW we Wrocławiu, szacuje się, że o końca 2011r. usunięto tylko 35% strat powstałych w wyniku powozi, która miała miejsce w 1997 r. Dolny Śląsk jest regionem o najbogatszych zasobach zabytkowych w kraju. Na postawie anych Naroowego Instytutu Dziezictwa, wojewóztwo olnośląskie posiaa łącznie 8 173 obiekty nieruchome wpisane o rejestru zabytków. Należą o nich m.in. historyczne zespoły staromiejskie, obiekty sakralne, zamki, pałace, wory, obiekty przemysłowe i komponowane założenia zieleni. Około 76 tys. zabytków znajuje się w ewiencji konserwatorskiej. Na Liście Światowego Dziezictwa UNESCO figurują trzy olnośląskie obiekty. Walory turystyczne i krajobrazowe w regionie sprzyjają rozwojowi potencjału związanego z turystyką. W regionie występują też niekorzystne treny na rynku pracy. Stopa bezrobocia rejestrowanego pozostawała w latach 2012 2013 na poziomie powyżej 13%. Wskaźnik zatrunienia 15 64 (58,2% w 2013 r.) był niższy niż śrenio w kraju. Wojewóztwo cechuje się również spakiem poziomu przesiębiorczości (mierzonej liczbą osób fizycznych prowazących ziałalność gospoarczą w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców; 2010 rok 763, 2012 r. 757). Wskaźnik zatrunienia osób w wieku 20 64 lat w wojewóztwie olnośląskim wynosił w 2013 roku 62,6 % i wartość ta była nieznacznie niższa o wartości krajowej wynoszącej 64,9%. Na postawie analiz społeczno gospoarczych szacuje się, iż w latach realizacji RPO wskaźnik ten bęzie systematycznie wzrastał osiągając wartość 64,2, 64,9 i 65,8% opowienio w latach 2018, 2020 i 2023. Cel krajowy ustalony la Polski w obszarze reukcji liczby osób pozostających w ubóstwie jako 1,5 mln osób został osiągnięty w 2012 r. Należy jenak kontynuować ziałania mające na celu alsze ograniczanie skali ubóstwa oraz utrwalenie osiągniętego otychczas efektu w tym zakresie. Dla określenia pozycji wojewóztwa wzglęem wartości krajowych stosowany jest wskaźnik zagrożenia ubóstwem relatywnym. W przypaku wojewóztwa olnośląskiego wynosił on w 2013 r. 12,1% i wartość ta była znacznie niższa o wartości krajowej 16,2%. Przewiuje się alszy spaek wartości tego wskaźnika w wojewóztwie olnośląskim w latach realizacji RPO oraz jego wartości 9,07, 8,07 i 7,3 % opowienio w latach 2018, 2020 i 2023. Należy pokreślić, iż oba ww. wskaźniki służą jeynie wskazywaniu ogólnej sytuacji społeczno gospoarczej w regionie i ewentualnym ecyzjom w zakresie wrażania RPO. Nie są one wskaźnikami rezultatu interwencji RPO i nie mogą być przemiotem opowiezialności RPO. UP wskazuje, iż wpływ interwencji EFSI na ich osiąganie jest barzo ograniczony (o rzęu 2 5%), a ich zmienność zależna jest o ogólnych czynników natury społeczno gospoarczej oraz zmian legislacyjnych pozostających zasaniczo poza sferą oziaływania RPO. W obszarze wykluczenia społecznego uwagę zwraca jeen z najwyższych w kraju osetek gospoarstw omowych o barzo niskiej intensywności pracy (8,5%, PL 6,9%) oraz wysoki poziom wskaźnika pogłębionej eprywacji materialnej (16%, PL 13%). Zobowiązania wynikające ze Strategii Europa 2020 la Polski oznaczają zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem o 1,5 mln w 2020 r. Konieczne jest zatem kontynuowanie 6
procesów zmierzających o niwelowania ubóstwa i zjawiska wykluczenia społecznego w regionie, w szczególności poprzez aktywizację społeczno zawoową. Dane GUS wskazują na niski na tle kraju poziom upowszechnienia eukacji przeszkolnej zieci w wieku 3 5 lat na obszarach wiejskich w regionie (45,9%, przy śreniej la Polski na poziomie ok. 51%). W zakresie kształcenia ogólnego niekorzystnym zjawiskiem na Dolnym Śląsku jest wysoki osetek uczniów powtarzających klasę w szkołach postawowych i gimnazjach na tle kraju. W wojewóztwie notuje się również małą aktywność eukacyjną orosłych przejawiającą się w utrzymującym się barzo niskim osetku osób w wieku 25 64 lata uczących się i okształcających w tym wieku w ogólnej liczbie luności (4,5% w 2012 r.). Należy również zwrócić uwagę na relatywnie niski na tle kraju osetek osób, które kształciły się w jakiejkolwiek formie (kursy i szkolenia lub samokształcenie) w ciągu ostatnich 36 m cy (21%, PL 23%). W regionie występuje koncentracja specjalistycznych jenostek ochrony zrowia co aje zaowalający ostęp o opieki zrowotnej. Niemniej stan techniczny blisko 20% buynków i obiektów w których pomioty lecznicze na Dolnym Śląsku uzielają świaczeń meycznych jest mierny lub nieostateczny. Pona 60% buynków wymaga moernizacji. 15,4% ogółu obiektów wykorzystywanych wyłącznie o realizacji świaczeń meycznych liczy pona 100 lat. Niewystarczająca jest ilość sprzętu i aparatury meycznej. Około 50% sprzętu i aparatury meycznej przekroczyło okres starzenia technologicznego, w związku z czym wymaga wymiany lub moernizacji. Wojewóztwo olnośląskie jest jenym z wóch regionów w Polsce o największej liczbie terenów poprzemysłowych i zegraowanych. Pozostałością po przemysłowej ziałalności jest zewastowane śroowisko oraz grunty pozbawione wartości użytkowej, zekapitalizowane i zewastowane buowle przemysłowe (buowle wima ), itp. Skala tego problemu w wojewóztwie olnośląskim jest barzo uża, w związku z powyższym uwagę należy zwrócić na konieczność rewitalizacji zegraowanych obszarów miejskich. Dolny Śląsk jest jenym z najszybciej rozwijających się regionów w Polsce, jenakże rozwój ten nie postępuje równomiernie. Wioczne jest silne zróżnicowanie wewnętrzne regionu wskaźnik yspersji subregionalnego PKB per capita wynosi na Dolnym Śląsku powyżej 34%. Wysoki wskaźnik zróżnicowania wewnętrznego ilustruje wyraźny poział w regionie na: silne obszary wzrostu takie jak miasto wojewózkie Wrocław i jego obszar funkcjonalny stanowiący zgonie z Umową Partnerstwa obszar strategicznej interwencji państwa; słabe obszary z użą koncentracją barier rozwojowych o charakterze gospoarczym, społecznym i infrastrukturalnym znajujące się głównie na połuniu wojewóztwa z woma użymi centrami regionalnymi Jelenią Górą i Wałbrzychem; Dla rozwoju obszaru funkcjonalnego miasta wojewózkiego oraz rozwoju obszarów w których występuje nasilenie problemów rozwojowych Aglomeracji Jeleniogórskiej i Aglomeracji Wałbrzyskiej zostanie zastosowany instrument terytorializacji wsparcia ZIT Zakres regionalnego programu operacyjnego jest opowiezią na wyzwania rozwojowe, określone la regionu w głównych okumentach strategicznych i uwzglęnia te obszary interwencji, których realizacja przyniesie największe efekty. W tym kontekście, analiza społeczno ekonomiczna uaktualniana corocznie i 7
przestawiana Komisji Europejskiej uwzglęniająca uaktualnianą rocznie listę elementów zestawu iagnostycznego uzgonionego z Komisją Europejską (w zależności o ostępności anych), zostanie wzięta po uwagę. Zestaw iagnostyczny uzgoniony z Komisją Europejską nie stanowi przemiotu sprawozawczości w rozumieniu właściwych przepisów otyczących sprawozawczości rocznej. Strategia Europa 2020 Dnia 17 czerwca 2010 r. Raa Europejska przyjęła strategię na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Europa 2020. Określono w niej główne cele Unii Europejskiej w zakresie baań i innowacji, zmian klimatu, energii, zatrunienia, eukacji i zmniejszenia ubóstwa o 2020 r., które powinny zostać przełożone na cele krajowe. Strategia wyznacza 3 priorytety, których realizacja obywać się bęzie na szczeblu unijnym oraz krajowym: wzrost inteligentny (zwiększenie roli wiezy, innowacji, eukacji i społeczeństwa cyfrowego), zrównoważony (proukcja efektywniej wykorzystująca zasoby, przy jenoczesnym zwiększeniu konkurencyjności) oraz sprzyjający włączeniu społecznemu (zwiększenie aktywności zawoowej, ponoszenie kwalifikacji i walka z ubóstwem). Efektem realizacji priorytetów strategii Europa 2020 bęzie osiągnięcie 5 wymiernych, współzależnych celów, które należy osiągnąć o 2020 r., otyczących: 1) wzrostu wyatków na ziałalność B+R, 2) wzrostu poziomu zatrunienia, 3) wzrostu uziału osób z wyższym wykształceniem w społeczeństwie oraz zmniejszenia osetka osób wcześnie kończących naukę, 4) ograniczenia emisji gazów i osiągnięcia celów 20/20/20 w zakresie klimatu i energii, 5) ograniczenia liczby osób żyjących w ubóstwie. Wybór osi priorytetowych oraz priorytetów inwestycyjnych RPO WD opowiaa przytoczonym wyżej celom strategicznym zefiniowanym w strategii Europa 2020. W RPO WD przyjęto także, jako obowiązującą, zasaę komplementarności interwencji EFRR i EFS (na etapie programowania i realizacji) z innymi funuszami WRS 2014 2020 i innymi politykami UE. Zakłaa się, że wrażane priorytety RPO WD zapewnią spójność interwencji z EFRROW (wspólnej polityki rolnej) i EFMR (wspólnej polityki rybołówstwa i zintegrowanej polityki morskiej). Ponato przesięwzięcia wspierane z EFRR i EFS w ramach RPO WD bęą komplementarne z innymi obszarami polityk UE, takimi jak śroowisko, ziałania w ziezinie klimatu, eukacja i zatrunienie, ale również pośrenio w ziezinach takich jak, np.: jenolity rynek wewnętrzny, a także w ramach instrumentów zarzązanych bezpośrenio przez Komisję Europejską, np. w przypaku Instrumentu Łącząc Europę 2014 2020 w ziezinie infrastruktury, Inicjatywy Horyzont 2020 w ziezinie baań naukowych i innowacji, Programu Erasmus la wszystkich w ziezinie kształcenia i szkoleń, Programu Leonaro a Vinci w ziezinie kształcenia i szkolenia 8
zawoowego, Programu na rzecz przemian i innowacji społecznych w ziezinie zatrunienia i włączenia społecznego, Inicjatywy na rzecz zatrunienia luzi młoych YEI (Youth Employment Initiative) lub Instrumentu Finansowego LIFE+ w ziezinie śroowiska i ziałań w ziezinie klimatu. Komplementarność zostanie zapewniona także z krajowymi programami operacyjnymi obowiązującymi w Polsce w okresie programowania 2014 2020, w tym w obszarze EWT. Wrożenie RPO WD zakłaa, na co zwraca szczególnie uwagę Komisja Europejska, możliwość szerokiego wsparcia la projektów realizowanych w partnerstwie. Zalecenia Ray z nia 08.07.2014 r. w sprawie krajowego programu reform Polski na 2014 r. oraz zawierające opinię Ray na temat przestawionego przez Polskę programu konwergencji na 2014 Raa UE w 2014 r. sformułowała 6 zaleceń la Polski na lata 2014 2015. Poniżej przestawiono wybrane zalecenia realizowane przez RPO WD: Zalecenie nr 1. ( ) lepsze ukierunkowanie polityki społecznej oraz poprawę efektywności kosztowej wyatków i ogólnej wyajności sektora opieki zrowotnej ( ) Zgoność RPO WD z tym zaleceniem zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących priorytetów inwestycyjnych: 9.1 (Aktywna integracja), 9.2 (Dostęp o wysokiej jakości usług, w tym opieki zrowotnej i usług społecznych). Zalecenie nr 2. Zwiększenie wysiłków na rzecz zmniejszenia bezrobocia osób młoych, w szczególności przez lepsze ostosowanie eukacji o potrzeb rynku pracy, zwiększenie ostępności programów przyuczania o zawou i uczenia się poprzez praktykę. Usprawnienie pomocy la niezarejestrowanych osób młoych oraz zaciśnianie współpracy mięzy szkołami a pracoawcami, zgonie z celami gwarancji la młozieży. Zwiększanie uczestnictwa osób orosłych w uczeniu się przez całe życie w celu ostosowania poaży umiejętności o popytu na nie. Zwalczanie segmentacji rynku pracy przez zwiększenie wysiłków na rzecz zapewnienia łatwiejszego przechozenia z zatrunienia na czas określony o stałego zatrunienia oraz przez ograniczenie namiernego wykorzystania umów cywilnoprawnych. Zgoność RPO WD z tym zaleceniem zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących priorytetach inwestycyjnych: 8.1 (Zapewnienie ostępu o zatrunienia), 10.2 (Poprawa ostępności i wspieranie uczenia się przez całe życie ), 10.3 (Dostosowanie systemów kształcenia i szkolenia zawoowego o potrzeb rynku pracy). Zalecenie nr 3. Kontynuowanie starań w celu poniesienia współczynnika aktywności zawoowej kobiet, w szczególności przez ążenie o zwiększenia ostępności wysokiej jakości, przystępnej cenowo opieki na ziećmi i eukacji przeszkolnej oraz zapewnienie stabilnego finansowania. ( ) Poparcie ogólnej reformy 9
emerytalnej nasileniem ziałań na rzecz zwiększenia szans starszych pracowników na zatrunienie, tak aby ponieść wiek ezaktywizacji zawoowej. Zgoność RPO WD z tym zaleceniem zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących priorytetach inwestycyjnych: 8.3 (Gozenie życia zawoowego i prywatnego), 8.5 (Aktywne i zrowe starzenie się), 10.1 ( Zapewnienie równego ostępu o eukacji przeszkolnej, postawowej, gimnazjalnej i ponagimnazjalnej). Pokreślić należy, iż CSR (country specific recommenations) bęą określane przez Raę wzglęem Polski corocznie. Powouje to, że przestawione powyżej założenia i przyporząkowane im priorytety RPO WD mogą ulegać zmianom. Krajowy Program Reform na rzecz realizacji Strategii Europa 2020 (aktualizacja na lata 2014/2015) Zgonie z okonaną oceną sytuacji polskiej gospoarki w 2011 r. (oraz jej czwartą aktualizacją w KPR przyjętą przez RM nia 22 kwietnia 2014 r.), wyzwań prze jakimi ona stoi oraz istniejących barier wzrostu, Raa Ministrów RP przyjęła, że w Krajowym Programie Reform (KPR) należy skupić się na ziałaniach, które mają na celu orabianie zaległości rozwojowych oraz buowę nowych przewag konkurencyjnych w trzech obszarach priorytetowych: Infrastruktura la wzrostu zrównoważonego Działania zaplanowane w obszarze Infrastruktura la wzrostu zrównoważonego bezpośrenio wpisują się w realizację celu strategii Europa 2020 w zakresie klimatu i energii oraz pośrenio pozostałych celów, tj. otyczących zatrunienia, nakłaów na B+R, eukacji i przeciwziałania ubóstwu. Doatkowo wpisują się one w projekty przewonie: Europa efektywnie korzystająca z zasobów, Europejska agena cyfrowa. Interwencje w tym obszarze KPR mają na celu przezwyciężenie zientyfikowanej la Polski bariery wzrostu otyczącej nieostatecznego ogólnego poziomu wyatków inwestycyjnych. Zgoność RPO WD z tym obszarem KPR zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 2 (Technologie informacyjno komunikacyjne), 3 (Gospoarka niskoemisyjna), 4 (Śroowisko i zasoby), pośrenio: 1 (Przesiębiorstwa i innowacje), 5 (Transport), 6 (Infrastruktura spójności społecznej), 7 (Infrastruktura eukacyjna), 8 (Rynek pracy), 9 (Włączenie społeczne), 10 (Eukacja). Innowacyjność la wzrostu inteligentnego Działania zaplanowane w obszarze Innowacyjność la wzrostu inteligentnego bezpośrenio wpisują się w realizację celu strategii Europa 2020 w zakresie zwiększania nakłaów na B+R oraz w zakresie eukacji. Ponato, ich realizacja pośrenio wpłynie na osiągnięcie celów otyczących energii i klimatu, zatrunienia oraz przeciwziałaniu ubóstwu. Poejmowane ziałania wpisują się w projekty przewonie: Unia Innowacji, Europejska agena cyfrowa, Polityka przemysłowa w erze globalizacji i Mobilna młozież. Interwencje w tym obszarze KPR mają na celu przezwyciężenie zientyfikowanych la Polski barier wzrostu otyczących 10
namiernych obciążeń regulacyjnych i aministracyjnych oraz nieostatecznego poziomu zolności innowacyjnych przesiębiorstw. Treść RPO WD, zarówno w części analityczno iagnostycznej, jak i otyczącej obszarów wsparcia w konkretnych priorytetach jest spójna z Regionalną Strategią Innowacji la Wojewóztwa Dolnośląskiego i jenocześnie realizuje cele w niej zawarte, tj. wzmacnianie innowacyjnych umiejętności i postaw, kluczowych la gospoarki; zwiększenie szans na sukces innowacyjnych projektów biznesowych; wzrost potencjału innowacyjnego olnośląskich jenostek naukowych; rozwój współpracy w gospoarce w obszarze innowacji. Takie ukierunkowanie interwencji w ramach RPO WD, przyczyni się o osiągnięcia zaplanowanych celów w obszarze Innowacyjność la wzrostu inteligentnego Zgoność RPO WD z tym obszarem KPR zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 1 (Przesiębiorstwa i innowacje), 7 (Infrastruktura eukacyjna), 10 (Eukacja), pośrenio: 2 (Technologie Informacyjno Komunikacyjne), 3 (Gospoarka niskoemisyjna), 4 (Śroowisko i zasoby), 8 (Rynek Pracy), 9 (Włączenie społeczne). Aktywność la wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu Działania zaplanowane w obszarze Aktywność la wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu bezpośrenio wpisują się w realizację celu strategii Europa 2020 w zakresie zatrunienia i przeciwziałania ubóstwu oraz pośrenio przyczyniają się o osiągnięcia celu otyczącego eukacji. Doatkowo ich realizacja wpisuje się w projekty przewonie: Program na rzecz nowych umiejętności i zatrunienia, Mobilna młozież oraz Europejski program walki z ubóstwem. Interwencje w tym obszarze KPR mają na celu przezwyciężenie zientyfikowanej la Polski bariery wzrostu otyczącej niskiego poziomu poaży pracy połączonego z nieaekwatną jej strukturą. Zgoność RPO WD z tym obszarem KPR zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 6 (Infrastruktura spójności społecznej), 8 (Rynek Pracy), 9 (Włączenie społeczne), pośrenio: 10 (Eukacja). Pokreślić należy, iż zgonie ze strategią Europa 2020, o stycznia 2011 r. każe państwo członkowskie co roku ma obowiązek okonywania aktualizacji KPR i Programu Konwergencji, uwzglęniając coroczne zalecenia Ray UE la każego państwa członkowskiego oraz elementy paktu EURO+. Powouje to, że przestawione powyżej założenia i przyporząkowane im priorytety RPO WD mogą ulegać zmianom. Agena Terytorialna Unii Europejskiej 2020 Agena Terytorialna Unii Europejskiej 2020 (AT2020) jest okumentem określającym ramy polityki ukierunkowanej na ziałania i służącej wsparciu spójności terytorialnej jako nowego celu Unii Europejskiej. Celem AT2020 jest zapewnienie strategicznych wytycznych rozwoju terytorialnego, wsparcie włączania 11
wymiaru terytorialnego o różnych ziezin polityki, na wszystkich szczeblach zarzązania rozwojem oraz zagwarantowanie realizacji strategii Europa 2020 zgonie z zasaami spójności terytorialnej. AT2020 wskazuje sześć priorytetów terytorialnych la Unii Europejskiej: 1. Wspieranie policentrycznego i zrównoważonego rozwoju terytorialnego: Zgoność RPO WD z tym priorytetem AT2020 zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 3 (Gospoarka niskoemisyjna), 4 (Śroowisko i zasoby), 6 (Infrastruktura spójności społecznej). Doatkowo spójność z tym priorytetem AT2020 zapewnią instrumenty terytorialne stosowane w RPO WD. 2. Wspieranie zintegrowanego rozwoju w miastach oraz regionach wiejskich i na obszarach o szczególnych uwarunkowaniach: Priorytet ten jest w sposób horyzontalny realizowany przez wszystkie osie priorytetowe RPO WD. Doatkowo spójność z tym priorytetem AT2020 zapewnią instrumenty terytorialne stosowane w RPO WD. 3. Integracja terytorialna w transgranicznych i ponanaroowych regionach funkcjonalnych: Priorytet ten bęzie realizowany w ramach programów operacyjnych europejskiej współpracy terytorialnej oraz programów ponanaroowych. Doatkowo, zgonie z zaleceniami AT2020 oraz mając na uwaze transgraniczne położenie Dolnego Śląska, potrzeba intensyfikacji współpracy pona granicami została uwypuklona w zapisach nowej SRWD. 4. Zapewnienie globalnej konkurencyjności regionów w oparciu o silne gospoarki lokalne: Zgoność RPO WD z tym priorytetem AT2020 zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 1 (Przesiębiorstwa i innowacje), 8 (Rynek pracy), 7 (Infrastruktura eukacyjna), 10 (Eukacja), pośrenio: 2 (Technologie informacyjno komunikacyjne). 5. Usprawnienie powiązań terytorialnych na rzecz obywateli, społeczności i przesiębiorstw: Zgoność RPO WD z tym priorytetem AT2020 zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 12
3 (Gospoarka niskoemisyjna), 5 (Transport), 6 (Infrastruktura spójności społecznej), 9 (Włączenie społeczne), pośrenio: 2 (Technologie informacyjno komunikacyjne). 6. Zarzązanie i buowanie powiązań mięzy ekologicznymi, krajobrazowymi i kulturowymi walorami regionów: Zgoność RPO WD z tym priorytetem AT2020 zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 3 (Gospoarka niskoemisyjna), 4 (Śroowisko i zasoby), 6 (Infrastruktura spójności społecznej). Posumowując powyższe zestawienie wskazać należy na fakt, iż zapisy RPO WD realizują wytyczne sformułowane w AT2020 zarówno poprzez skonstruowane osie priorytetowe, jak również instrumenty terytorialne przewiziane o realizacji w latach 2014 2020. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności oraz Strategia Rozwoju Kraju 2020 Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospoarka, sprawne państwo Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności (DSRK) oraz Strategia Rozwoju Kraju 2020 Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospoarka, sprawne państwo (SRK) stanowią elementy nowego systemu zarzązania rozwojem kraju. DSRK jest okumentem określającym główne treny, wyzwania i scenariusze rozwoju społeczno gospoarczego kraju oraz kierunki przestrzennego zagospoarowania kraju, z uwzglęnieniem zasay zrównoważonego rozwoju, obejmującym okres co najmniej 15 lat SRK jest okumentem określający postawowe uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospoarczym, regionalnym i przestrzennym, obejmujący okres o 4 o 10 lat. SRK wskazuje ponato, w jaki sposób osiągane bęą cele strategii Europa 2020, przy uwzglęnieniu polskiej specyfiki i uwarunkowań, które przyczynią się o realizacji założonych krajowych celów rozwojowych. Obszary strategiczne zawarte w DSRK są ściśle i wzajemnie powiązane z ich opowienikami w SRK, a zakres wpisywania się w te obszary zapisów RPO WD został przestawiony poniżej. Obszar strategiczny I DSRK Konkurencyjność i innowacyjność gospoarki, któremu opowiaa obszar strategiczny II SRK Konkurencyjna gospoarka: Zgoność RPO WD z tymi obszarami DSRK i SRK zapewnią cele i zakres wsparcia wszystkich osi priorytetowych. Obszar strategiczny II DSRK Równoważenia potencjału rozwojowego regionów Polski, któremu opowiaa obszar strategiczny III SRK Spójność społeczna i terytorialna: 13
Zgoność RPO WD z tymi obszarami DSRK i SRK zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 2 (Technologie informacyjno komunikacyjne), 4 (Śroowisko i zasoby), 5 (Transport), 6 (Infrastruktura spójności społecznej), 7 (Infrastruktura eukacyjna), 9 (Włączenie społeczne), 10 (Eukacja). Obszar strategiczny III DSRK Efektywność i sprawność państwa, któremu opowiaa obszar strategiczny I SRK Sprawne i efektywne państwo: Zgoność RPO WD z tymi obszarami DSRK i SRK zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 2 (Technologie informacyjno komunikacyjne), 7 (Infrastruktura eukacyjna), 10 (Eukacja), 11 (Pomoc techniczna finansowana z EFS). Umowa Partnerstwa Umowa Partnerstwa (UP) jest okumentem określającym strategię interwencji funuszy europejskich w ramach trzech polityk unijnych polityki spójności, wspólnej polityki rolnej (WPR) i wspólnej Polityki rybołówstwa (WPRyb) w Polsce w latach 2014 2020. Instrumentami realizacji UP są krajowe programy operacyjne (KPO) i regionalne programy operacyjne (RPO). Dokumenty te wraz z UP tworzą spójny system okumentów strategicznych i programowych na nową perspektywę finansową. UP określa z jenej strony kontekst strategiczny w wymiarze tematycznym i terytorialnym, z rugiej zaś wskazuje oczekiwane rezultaty oraz obowiązujące ramy finansowe i wrożeniowe. UP stanowi punkt oniesienia o określania szczegółowej zawartości programów operacyjnych. Programy operacyjne precyzują specyficzne obszary wsparcia i instrumenty realizacji, z poszanowaniem zapisów UP. Wynegocjowana z Komisją Europejską (KE) UP oraz programy operacyjne stanowią postawę o realizacji nowej perspektywy finansowej w Polsce. Realizacja RPO WD 2014 2020 wiąże się ściśle z celami głównymi wyznaczonymi w Umowie Partnerstwa. Cel główny Zwiększenie konkurencyjności gospoarki Zgoność RPO WD z tym celem głównym zapewniają osie priorytetowe: 1 (Przesiębiorstwa i innowacje), 2 (Technologie informacyjno komunikacyjne), 3 (Gospoarka niskoemisyjna), 4 (Śroowisko i zasoby), 7 (Infrastruktura eukacyjna), 8 (Rynek pracy), 10 (Eukacja). Cel główny Poprawa spójności społecznej i terytorialnej Zgoność RPO WD z tym celem głównym zapewniają osie priorytetowe: 2 (Technologie informacyjno komunikacyjne), 5 (Transport), 6 (Infrastruktura spójności społecznej), 7 (Infrastruktura eukacyjna), 9 (Włączenie społeczne), 10 (Eukacja). 14
Cel główny Poprawa efektywności aministracji publicznej Zgoność RPO WD z tym celem głównym zapewnia oś priorytetowa: 2 (Technologie informacyjno komunikacyjne). Koncepcja Przestrzennego Zagospoarowania Kraju 2030 Ramy przestrzenne la realizacji wszystkich ziałań rozwojowych tworzy Koncepcja Przestrzennego Zagospoarowania Kraju 2030 (KPZK 2030), która jest najważniejszym okumentem otyczącym łau przestrzennego Polski. Jej celem strategicznym jest efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej zróżnicowanych potencjałów rozwojowych o osiągnięcia: konkurencyjności, zwiększenia zatrunienia i większej sprawności państwa oraz spójności społecznej, gospoarczej i przestrzennej (terytorialnej) w ługim okresie. KPZK 2030 kłazie szczególny nacisk na buowanie i utrzymywanie łau przestrzennego, ponieważ ecyuje on o warunkach życia obywateli, funkcjonowaniu gospoarki i pozwala wykorzystywać szanse rozwojowe. Koncepcja formułuje także zasay i ziałania służące zapobieganiu konfliktom w gospoarowaniu przestrzenią i zapewnieniu bezpieczeństwa. 1. Powyższenie konkurencyjności głównych ośroków miejskich Polski w przestrzeni europejskiej poprzez ich integrację funkcjonalną przy zachowaniu policentrycznej struktury systemu osaniczego sprzyjającej spójności: Zgoność RPO WD z tym obszarem KPZK 2030 zapewni przee wszystkim instrument Zintegrowane Inwestycje Terytorialne oraz inne instrumenty terytorialne stosowane w RPO WD. 2.Poprawa spójności wewnętrznej i terytorialne równoważenie rozwoju kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków la rozprzestrzeniania się czynników rozwoju, wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów: Zgoność RPO WD z tym obszarem KPZK 2030 zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 2 (Technologie informacyjno komunikacyjne), 5 (Transport), 6 (Infrastruktura spójności społecznej), pośrenio: 9 (Włączenie społeczne), jak również poprzez instrument Zintegrowane Inwestycje Terytorialne oraz inne instrumenty terytorialne stosowane w RPO WD. 3. Poprawa ostępności terytorialnej kraju w różnych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej: Zgoność RPO WD z tym obszarem KPZK 2030 zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia osi priorytetowej 5 (Transport). 15
4. Kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiągnięcie i utrzymanie wysokiej jakości śroowiska przyroniczego i walorów krajobrazowych Polski: Zgoność RPO WD z tym obszarem KPZK 2030 zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 3 (Gospoarka niskoemisyjna), 4 (Śroowisko i zasoby), pośrenio: 5 (Transport). 5. Zwiększenie oporności struktury przestrzennej na zagrożenia naturalne i utratę bezpieczeństwa energetycznego oraz kształtowanie struktur przestrzennych wspierających zolności obronne państwa: Zgoność RPO WD z tym obszarem KPZK 2030 zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 3 (Gospoarka niskoemisyjna), 4 (Śroowisko i zasoby). 6. Przywrócenie i utrwalenie łau przestrzennego: Zgoność RPO WD z tym obszarem KPZK 2030 zapewnią przee wszystkim cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 4 (Śroowisko i zasoby), 6 (Infrastruktura spójności społecznej), pośrenio: 5 (Transport). Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 2020: Regiony, Miasta, obszary wiejskie Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010 2020 (KSRR) jest jeną z 9 krajowych zintegrowanych strategii rozwoju, onoszącą się o prowazenia polityki rozwoju społeczno gospoarczego kraju w ujęciu regionalnym. Dokument ten określa cele i priorytety rozwoju Polski w wymiarze terytorialnym, zasay i instrumenty polityki regionalnej, nową rolę regionów w ramach polityki rozwoju kraju oraz zarys mechanizmu koorynacji ziałań poejmowanych przez poszczególne ministerstwa. Celem strategicznym polityki regionalnej zawartym w KSRR jest efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych i innych terytorialnych potencjałów rozwojowych la osiągania celów rozwoju kraju wzrostu, zatrunienia i spójności w horyzoncie ługookresowym. 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów: Zgoność RPO WD z tym celem KSRR zapewnią cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 1 (Przesiębiorstwa i innowacje), 2 (Technologie Informacyjno Komunikacyjne), 3 (Gospoarka niskoemisyjna), 4 (Śroowisko i zasoby), 7 (Infrastruktura eukacyjna), 8 (Rynek pracy), 10 (Eukacja), pośrenio: 5 (Transport). 16
2. Buowa spójności terytorialnej i przeciwziałanie marginalizacji obszarów problemowych: Zgoność RPO WD z tym celem KSRR zapewnią cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 5 (Transport), 6 (Infrastruktura spójności społecznej) 7 (Infrastruktura eukacyjna), 9 (Włączenie społeczne), 10 (Eukacja), pośrenio: 2 (Technologie Informacyjno Komunikacyjne). 3. Tworzenie warunków la skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji ziałań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie: Zgoność RPO WD z tym celem KSRR zapewnią wszystkie cele i zakresy wsparcia osi priorytetowych oraz instrumenty terytorialne stosowane w RPO WD. Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Śroowisko" perspektywa o 2020 r. Przygotowywana strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Śroowisko" perspektywa o 2020 r. (BEiŚ) jest jeną z 9 zintegrowanych strategii rozwoju. Uszczegóławia zapisy Śreniookresowej strategii rozwoju kraju w ziezinie energetyki i śroowiska i stanowi ogólną wytyczną la Polityki energetycznej Polski i Polityki ekologicznej Państwa, które staną się elementami systemu realizacji BEiŚ. Ponato, w związku z obecnością Polski w Unii Europejskiej, BEiŚ koresponuje z celami rozwojowymi określanymi na poziomie wspólnotowym, przee wszystkim w okumencie Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, wpisując się także w jej kluczowe inicjatywy przewonie. Celem głównym strategii jest zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzglęnieniem ochrony śroowiska oraz stworzenie warunków o zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną energetycznie gospoarkę. Realizacja celu głównego ma nastąpić poprzez cele szczegółowe: 1. Zrównoważone gospoarowanie zasobami śroowiska, 2. Zapewnienie gospoarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię oraz 3. Poprawa stanu śroowiska. Zgoność RPO WD z BEIŚ zapewnią cele i zakres wsparcia następujących osi priorytetowych: 1. Przesiębiorstwa i innowacje, 3. Gospoarka niskoemisyjna, 4. Śroowisko i zasoby. Strategiczny plan aaptacji la sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu o roku 2020 (SPA 2020) SPA 2020 wskazuje cele i kierunki ziałań aaptacyjnych, które należy pojąć w najbarziej wrażliwych sektorach i obszarach w okresie o roku 2020: gospoarce wonej, rolnictwie, leśnictwie, różnoroności biologicznej i obszarach prawnie chronionych, zrowiu, energetyce, buownictwie, transporcie, obszarach górskich, strefie wybrzeża, gospoarce przestrzennej i obszarach zurbanizowanych. Zgoność RPO WD ze SPA 2020 zapewnią cele i zakres wsparcia osi priorytetowej: 4. Śroowisko i zasoby. 17
Strategia Rozwoju Wojewóztwa Dolnośląskiego 2020 Przesłanki interwencji i ramy teoretyczne RPO WD 2014 2020 są zeterminowane zapisami SRWD 2020, Strategii EUROPA 2020, UP a także stanowiska negocjacyjnego (Position Paper) KE o UP. Wyzwania, które stoją prze wojewóztwem olnośląskim wyznaczają zakres interwencji RPO WD. Osiągnięcie założonych w Strategii celów bęzie możliwe zięki skupieniu prowazonych ziałań w ośmiu kluczowych grupach, nazwanych Makrosferami, skierowanych na wzmocnienie rozwoju gospoarczego Dolnego Śląska i kierunkujących racjonalny óbr przesięwzięć. Działania ukierunkowane bęą na: infrastrukturę, rozwój obszarów miejski i wiejskich, zasoby, turystykę, zrowie i bezpieczeństwo, eukację, naukę, kulturę, sport i informację, społeczeństwo i partnerstwo, przesiębiorczość i innowacyjność. Strategia Rozwoju Wojewóztwa jest okumentem strategicznym na poziomie regionalnym, który kierunkuje ziałania właz samorząu regionalnego oraz stanowi powaliny la systemowej współpracy wszystkich pomiotów zaangażowanych w realizację polityki rozwoju Dolnego Śląska. Nowa Strategia Rozwoju Wojewóztwa Dolnośląskiego 2020 (SRWD) została przyjęta przez Sejmik Wojewóztwa Dolnośląskiego uchwałą nr XXXII/932/13 z nia 28 lutego 2013 r. Wizję i cel główny oraz cele szczegółowe SRWD określono w następujący sposób: Wizja: Blisko siebie Blisko Europy. Dolny Śląsk 2020 jako zintegrowana wspólnota regionalna, region konkurencyjny, spójny, otwarty, ynamiczny... Cel główny: Nowoczesna gospoarka i wysoka jakość życia w atrakcyjnym śroowisku. Dolny Śląsk regionem koncentracji innowacyjnych pomiotów proukcyjnych i usługowych współpracujących z m sektorem baawczym oraz intensywnego rozwoju nowoczesnej turystyki opartej o współpracę mięzyregionalną i transgraniczną, tworzących razem atrakcyjne miejsce o życia la mieszkańców o coraz wyższych kwalifikacjach i rozwiniętej kulturze obywatelskiej. Cele szczegółowe: 1. Rozwój gospoarki opartej na wiezy; 2. Zrównoważony transport i poprawa ostępności transportowej; 3. Wzrost konkurencyjności przesiębiorstw, zwłaszcza MŚP; 4. Ochrona śroowiska naturalnego, efektywne wykorzystanie zasobów oraz ostosowanie o zmian klimatu i poprawa poziomu bezpieczeństwa; 5. Zwiększenie ostępności technologii informacyjno komunikacyjnych; 6. Wzrost zatrunienia i mobilności pracowników; 7. Włączenie społeczne, ponoszenie poziomu i jakości życia; 8. Poniesienie poziomu eukacji, kształcenie ustawiczne. Cel główny i cele szczegółowe RPO WD są zgone i spójne z celami SRWD. Poczas procesu przygotowywania RPO WD uwzglęnione zostały wnioski wynikające z iagnozy społeczno gospoarczej i przestrzennej (terytorialnej) regionu, jak również analizy SWOT zawartej w SRWD. Realizacja celów szczegółowych SRWD bęzie następowała poprzez wyznaczone Makrosfery, które stanowią zgrupowania kluczowych ziałań: 18
Infrastruktura grupa ziałań zakłaających poprawę ostępności transportowej i powiązań wewnętrznych regionu oraz realizację kluczowych la wojewóztwa inwestycji energetycznych. Stan obecny: 1) Słabe powiązania transportowe ze stolicą kraju w kierunku północnym i połuniowym. 2) Słabe powiązania transportowe ośroka wojewózkiego z częścią ośroków subregionalnych. 3) Zbyt mała ilość róg ekspresowych i wujezniowych, szczególnie w kierunku północ połunie. 4) Nieostateczna przepustowość sieci infrastruktury transportowej wobec rosnących potrzeb oraz znaczna egraacja istniejącej sieci. 5) Niewystarczająca la obsługi regionu liczba i stan przepraw mostowych na Orze i opływach. 6) Brak realizacji koncepcji transportu zintegrowanego szczególnie w Obszarze Metropolitalnym Wrocławia i użych ośrokach subregionalnych. 7) Niewykorzystany potencjał istniejących linii kolejowych, mała rola transportu kolejowego (zwłaszcza torowego, w tym przewozu kruszyw). 8) Słabe wykorzystanie możliwości transportowych rzeki Ory zekapitalizowana infrastruktura żeglugowa, wyeksploatowane nabrzeża i urzązenia portowe Orzańskiej Drogi Wonej. 9) Niezaowalający stan sieci przesyłowej niskiego napięcia. 10) Mały uział proukcji energii ze źróeł onawialnych. Szanse: Rozwój mięzynaroowych powiązań transportowych, poprawa powiązań wewnątrzkrajowych, wzrost znaczenia tranzytowego regionu, rozwój multimoalny centrów logistycznych, moernizacja Orzańskiej Drogi Wonej o IV klasy żeglowności, możliwość włączenia wewnętrznych systemów infrastruktury technicznej w ostępne przestrzennie ponaregionalne systemy tranzytowe, wzrost nakłaów na bezpieczeństwo energetyczne w kraju, lepsza koorynacja ziałań w zakresie moernizacji i rozbuowy sieci przesyłowych, powstanie nowych technologii energetycznych bazujących na onawialnych zasobach energii. Cele i zakres wsparcia realizowany bęzie w następujących osiach priorytetowych: 3 (Gospoarka niskoemisyjna), 5 (Transport). Rozwój Obszarów Miejskich i Wiejskich grupa ziałań zakłaająca wzmacnianie węzłowych funkcji i rewitalizację ośroków miejskich oraz wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich przy ochronie najcenniejszych zasobów rolnych. Stan obecny: 1) Zjawisko niekontrolowanej i intensywnej subrbanizacji, zwłaszcza w obszarze metropolitalnym Wrocławia i obszarach innych większych miast regionu. 2) Brak łau przestrzennego w zagospoarowaniu miejscowości, obszarów i tras komunikacyjnych oraz niski poziom estetyki otoczenia na terenach mieszkaniowych i turystycznych. 19
3) Słaba konycja tkanki mieszkaniowej na obszarze miast i wsi. 4) Wylunianie się terenów wiejskich na obszarach peryferyjnych regionu. 5) Duże rozrobnienie gruntów na obszarach wiejskich. 6) Wysokie wieloletnie bezrobocie na obszarach wiejskich. 7) Nieostateczny ostęp o usług na obszarach wiejskich, w tym obszarach intensywnej suburbaniazacji. Szanse: Wzrost atrakcyjności zewnętrznej miast Wojewóztwa Dolnośląskiego, wzmacnianie węzłowej funkcji ośroków miejskich różnego szczebla w Polsce i Europie rozwój funkcji zarzączych, kontrolnych, akaemickich i kulturalnych, różnicowanie ziałalności rolniczej w zależności o warunków naturalnych, wzrost popytu na regionalne prouktu spożywcze i ekologiczne Dolnego Śląska. Cele i zakres wsparcia realizowany bęzie głównie przez oś 4 (Śroowisko i Zasoby) oraz oś 6 (Infrastruktura spójności społecznej) w zakresie rewitalizacji zegraowanych obszarów. Zasoby grupa ziałań zakłaających poniesienie efektywności wykorzystania zasobów śroowiska naturalnego i kulturowego regionu (w tym potencjału rozwiniętej, policentrycznej sieci osaniczej). Stan obecny: 1) Niski poziom rekultywacji wykorzystania obszarów poeksploatacyjnych i poprzemysłowych. 2) Degraacja naturalnej rzeźby terenu spowoowana ziałalnością gospoarczą. 3) Konflikty społeczne spowoowane przez eksploatację surowców naturalnych regionu. 4) Niski poziom wykorzystania zasobów naturalnych w przetwórstwie. 5) Brak spójności i powiazań pomięzy głównymi węzłami systemu ochrony przyroy. 6) Degraacja krajobrazu wsi i małych miast poprzez chaotyczną suburbanizację. 7) Niezaowalający stan zachowania wielu obiektów zabytkowych, w tym architektury rezyencjonalnej. Szanse: Kontynuacja procesów onowy wielu obiektów zabytkowych, tym rezyencjonalnych, rozwój procesów rewitalizacji zespołów staromiejskich i uzrowiskowych, integracja walorów i ochrony śroowiska przyroniczego, kulturowego i krajobrazu w ramach wspólnej polityki przestrzennej porozumienia z samorząami lokalnymi, uporząkowanie systemu planowania przestrzennego na poziomie regionalnym i loklanym, wrażanie instrumentów polityki krajobrazowej, racjonalne wykorzystanie terenów bęących w yspozycji agen rząowych, zwiększone zapotrzebowanie na wykorzystanie regionalnych złoż kopalin użytecznych, wykorzystanie energetycznych zasobów regionu onawialnych i nieonawialnych. Cele i zakres wsparcia realizowany bęzie w następujących osiach priorytetowych: 20
4 (Śroowisko i zasoby), pośrenio: 1 (Przesiębiorstwa i innowacje), 3 (Gospoarka niskoemisyjna), 5 (Transport). Turystyka grupa ziałań zakłaających wykorzystanie walorów krajobrazowych, kulturowych i śroowiskowych Dolnego Śląska la zapewnienia rozwoju społecznego i gospoarczego regionu poprzez wzmocnienie przemysłu turystycznego, w szczególności w oparciu o olnośląskie uzrowiska. Stan obecny: 1) Nieoinwestowanie urzązeń rekreacyjnych i infrastruktury turystycznej na obszarach wypoczynkowych. 2) Dekapitalizacja bazy uzrowiskowej. 3) Brak spójnego systemu oraz zły stan szlaków turystycznych. 4) Brak zintegrowanego systemu informacji i promocji turystycznej regionu. 5) Mała ilość skomercjalizowanych prouktów turystycznych. 6) Niewystarczająca współpraca pomięzy pomiotami gospoarki turystycznej w regionie. Szanse: Tworzenie wspólnych transgranicznych kompleksów turystycznych, rozwój turystyki kwalifikowanej, uzrowiskowej, kulturowej, wiejskiej oraz biznesowej i kongresowej, nowe usługi turystyczne i uzrowiskowe związane ze starzeniem się populacji, możliwość wykorzystania Ory oraz cieków i zbiorników wonych o turystyki kwalifikowanej, wzrost rozpoznawalności olnośląskich prouktów turystycznych w Polsce, Europie i na świecie. Cele i zakres wsparcia realizowany bęzie w następujących osiach priorytetowych: 1 (Przesiębiorstwa i innowacje), 4 (Śroowisko i zasoby), 8 (Rynek pracy), pośrenio: 2 (Technologie informacyjno komunikacyjne), 5 (Transport), 10 (Eukacja). Zrowie i Bezpieczeństwo grupa ziałań zakłaających poprawę jakości i ostępności usług meycznych oraz ograniczenie negatywnych skutków powozi i innych zjawisk katastrofalnych na Dolnym Śląsku, a także poprawę bezpieczeństwa publicznego i ratownictwa. Stan obecny: 1) Niska świaomość zrowotna i ekologiczna luności oraz nieostateczna wieza na temat zagrożeń naturalnych. 21
2) Niewłaściwa struktura łóżek zbyt mała liczba łóżek opieki ługoterminowej, w stosunku o namiernej ich liczby w opiece krótkoterminowej. 3) Brak zintegrowanego systemu zarzązania gospoarką opaami. 4) Zły stan techniczny infrastruktury ochrony przeciwpowoziowej. 5) Zabuowane tereny zalewowe. 6) Niewystarczająca liczba i pojemność zbiorników retencyjnych oraz powierzchnia obszarów, zalewowych, wycinkowa regulacja rzek i potoków. 7) Niski poziom bezpieczeństwa powszechnego wysoki poziom przestępczości, niski poziom wykrywalności przestępstw. Szanse: Rozwój nowych specjalistycznych usług meycznych szczególnie w oparciu o nowe technologie i rozwiązania innowacyjne, restrukturyzacja instytucji usług zrowotnych i uzrowiskowych, poniesienie jakości i ostępności świaczeń meycznych oraz opieki ługoterminowej, wrażanie europejskich wymóg w zakresie gospoarki opaami, realizacja Programu la Ory 2006, skuteczne zintegrowanie systemu zarzązania kryzysowego, w kooperacji z regionami i krajami sąsienimi, rozwój nowych technologii ostrzegania prze zagrożeniami. Cele i zakres wsparcia realizowany bęzie w następujących osiach priorytetowych: 6 (Infrastruktura spójności społecznej), 9 (Włączenie społeczne). Eukacja, Nauka, Kultura, Sport i Informacja grupa zaań zakłaająca poprawę ostępu o wysokiej jakości eukacji, kształtowanie postaw obywatelskich, prozrowotnych, aktywności kulturalnej oraz przygotowująca o wyzwań i potrzeb rynku pracy, a także szerokie otwarcie przestrzeni informacyjnej na potrzeby mieszkańców, firm i instytucji regionu. Stan obecny: 1) Nieostosowana o wymagań gospoarki i rynku pracy oferta eukacyjna. 2) Słabe szkolnictwo zawoowe na poziomie śrenim. 3) Niż emograficzny negatywnie wpływający na funkcjonowanie ekonomiczne placówek eukacyjnych. 4) Słabe wyniki nauczania, stwierzone, stwierzone egzaminami zewnętrznymi w szkołach. 5) Niewystarczający poziom finansowania instytucji kulturalnych. 6) Brak jenolitego systemu informacji kulturalnej o wyarzeniach w regionie. 7) Ograniczony oraz nieusystematyzowany ostęp o informacji publicznej, w tym informacji przestrzennej. 8) Niewystarczający ostęp o Internetu w regionie, w tym szerokopasmowego. Szanse: Obuowa szkolnictwa zawoowego, wzrost atrakcyjności oferty eukacyjnej i naukowej la uczniów i stuentów z Polski i z zagranicy, rozwój wyspecjalizowanych ośroków kultury, organizowanie krajowych i mięzynaroowych imprez i wyarzeń kulturalnych, wzrost rozpoznawalności regionu poprzez 22