PS.1.JM.0932/17/09 Data sporządzenia: Szczecin, 15 czerwca 2009r. P R O T O K Ó Ł z kontroli problemowej przeprowadzonej w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku w dniu 1 czerwca 2009 r. Adres placówki: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. 28 Lutego 16 78-400 Szczecinek Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w składzie: Janusz Modrzejewski - starszy inspektor wojewódzki - przewodniczący zespołu, Anna Jasina starszy inspektor, na podstawie UpowaŜnienia Nr 65/2009 z dnia 25 maja 2009 r. wydanego przez dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie. Kontrolą objęto okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano dyrektora placówki z programem kontroli. Zakresem kontroli objęto: Realizację zadań powiatu dotyczących prowadzenie poradnictwa specjalistycznego, ze szczególnym uwzględnieniem dla rodzin zastępczych. Wyjaśnień udzielały: Pani Małgorzata Kubiak-Horniatko Dyrektor placówki, Pani Magdalena Mazur pracownik socjalny. Ustalenia kontroli: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku jest jednostką organizacyjną, która zgodnie z art. 112 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 z późn. zm.), realizuje zadania powiatu w zakresie pomocy społecznej, określone w art. 19 pkt 2 i art. 46 tej ustawy oraz 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 18 października 2004 r. w sprawie rodzin zastępczych (Dz. U. Nr 233, poz. 2344 z późn. zm.). Dyrektorem kontrolowanej jednostki od dnia 7.06.2004 r. jest Pani Małgorzata Kubiak-Horniatko. 1
Poradnictwo Specjalistyczne PowyŜsze zadania realizowane były przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku oraz Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Szczecinku. Poradnictwo prawne Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej udzielił dla ogółu mieszkańców powiatu 85 porad. Porady świadczone były przez prawnika zatrudnionego w ramach umowy zlecenia we wtorki od godz. 11.00 do godz. 13.00. Ponadto Starosta Szczecinecki zapewniał bezpłatną obsługę prawną dla Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, w tym takŝe dla rodzin zastępczych wg indywidualnych potrzeb. Spotkania rodzin zastępczych z prawnikiem odbywały się w siedzibie PCPR. Poradnictwo psychologiczne Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej udzielił dla ogółu mieszkańców powiatu 53 porady. Porady świadczone były przez psychologa zatrudnionego w ramach umowy zlecenia w środy (od 11.00 do 13.00) i piątki (od 12.00 do 14.00). Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku zapewniało pomoc psychologiczną dla rodzin zastępczych według potrzeb. Poradnictwo psychologiczne realizowane było przez psychologa zatrudnionego przez PCPR na podstawie umowy zlecenia. Spotkania z psychologiem odbywały się w siedzibie PCPR po uprzednim umówieniu się i wyznaczeniu terminu spotkania. Poradnictwo rodzinne Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej zatrudniał w ramach umowy zlecenia terapeutę pedagoga, który w roku 2008 udzielił porad 24 osobom. Terapeuta świadczył usługi w poniedziałki i czwartki od godz. 11.00 do godz. 13.00. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku zapewniało poradnictwo rodzinne dla rodzin zastępczych według potrzeb. Realizowane było przez pracowników zajmujących się bezpośrednio pracą z rodzinami zastępczymi. Inne Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej zatrudniał na ½ etatu pracownika socjalnego, który jest koordynatorem Ośrodka. W roku 2008 z tej formy wsparcia skorzystało 47 osób. Poradnictwo socjalne świadczone było takŝe przez pracowników socjalnych PCPR w Szczecinku. 2
W 2008 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku było organizatorem imprezy mikołajkowo andrzejkowej Tabor św. Mikołaja dla dzieci z rodzin zastępczych oraz dzieci niepełnosprawnych pozostających pod opieką tut. Centrum. Była to druga edycja, w której uczestniczyło ponad 250 dzieci. Ponadto w roku 2008 zorganizowano 2 imprezy informacyjno edukacyjne na rzecz promowania idei rodzicielstwa zastępczego. Impreza odbyła się w dwóch cyklach, której celem była kampania na rzecz rodzicielstwa zastępczego. W trakcie przeprowadzania Szkoły dla Rodziców zawiązano Stowarzyszenie Rodzin Zastępczych, które prowadzone jest przez niespokrewnione rodziny zastępcze. W 2008 r. ww. Stowarzyszenie zorganizowało 5 spotkań na terenie Starostwa Powiatowego w Szczecinku. Poradnictwo dla rodzin zastępczych Na terenie Powiatu Szczecineckiego w 2008 r. funkcjonowało 90 spokrewnionych rodzin zastępczych, 12 niespokrewnionych rodzin zastępczych, 4 zawodowe rodziny zastępcze. W 2008 roku Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku zgłosiło na szkolenie organizowane przez Ośrodek Adopcyjno Opiekuńczy w Koszalinie 5 kandydatów. W szkoleniu uczestniczyli kandydaci na niespokrewnione z dzieckiem rodziny zastępcze oraz zawodowe niespokrewnione z dzieckiem rodziny zastępcze. Ośrodek zakwalifikował do pełnienia funkcji niespokrewnionej rodziny zastępczej jedną rodzinę, a do pełnienia funkcji zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem wielodzietnej rodziny zastępczej 2 rodziny. Szkolenie prowadzono na podstawie programu Rodzina, opartego na materiałach Stowarzyszenia Rodzin Adopcyjnych i Zastępczych Pro Familia w Krakowie. W ramach projektu systemowego Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013, PCPR przeprowadziło szkolenie Szkoła dla Rodziców dla 25 rodzin zastępczych funkcjonujących na terenie Powiatu Szczecineckiego. Program szkolenia obejmował zajęcia z zakresu problematyki wynikającej z pełnienia funkcji rodziny zastępczej i przygotowania dzieci do usamodzielnienia oraz poradnictwo specjalistyczne słuŝące przywróceniu samodzielności Ŝyciowej po usamodzielnieniu dzieci. Szkolenie odbyło się w wymiarze 16 godzin treningu umiejętności wychowawczych. Rodziny zastępcze uczestniczyły w zajęciach w wymiarze 2,5 godziny spotykając się dwa razy w tygodniu. Rodzinom zastępczym udzielono następującej pomocy Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku zapewniało rodzinom zastępczym moŝliwość korzystania z poradnictwa specjalistycznego, które udzielane było w następujących formach: 3
1) Indywidualne spotkania rodzin zastępczych z psychologiem. W 2008 roku z porad psychologa skorzystało 21 rodzin w następujących sprawach: uregulowania kontaktów z rodzicami naturalnymi (1 rodzina); przemoc seksualna stosowana przez ojca biologicznego wobec dzieci umieszczonych w rodzinie zastępczej (1 rodzina); problemy wychowawcze z dorastającymi dziećmi (9 rodzin); wsparcie rodziców zastępczych po stracie dzieci, które zostały przysposobione (2 rodziny); problem z naduŝywaniem alkoholu przez opiekuna z rodziny zastępczej (1 rodzina); próba popełnienia samobójstwa przez wychowankę rodziny zastępczej (1 rodzina); problemy wychowawcze z małoletnim, wobec którego zastosowano środek wychowawczy w postaci umieszczenia ww. w MłodzieŜowym Ośrodka Socjoterapii w Szczecinie (1 rodzina); przemoc w rodzinie (2 rodziny), problemy związane z aklimatyzacją w rodzinie zastępczej (3 rodziny). 2) Indywidualne spotkania z prawnikiem. Z poradnictwa prawnego w 2008 roku skorzystały 2 rodziny zastępcze (w tym jedna rodzina z poradnictwa dotyczącego moŝliwości ubiegania się o spadek po zmarłym rodzicu dziecka, a druga rodzina z zakresu obowiązujących przepisów przyznania mieszkania socjalnego). 3) W 2008 roku pracownicy tut. Centrum udzielili 72 porad rodzinnych z zakresu: przyjęcia dzieci do rodziny zastępczej 31 rodzin, umieszczenie dziecka w rodzinie adopcyjnej 2 rodziny, problemów wychowawczych z dziećmi - 12 rodzin, ustalenia kontaktów z rodzicami naturalnymi - 8 rodzin, umieszczenia dziecka w młodzieŝowym ośrodku socjoterapeutycznym- 1 rodzina, skierowania opiekuna na diagnozę w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Szczecinku Patronka oraz na uczestnictwo w terapii odwykowej 3 rodziny; przysługujących uprawnień dla dorosłych wychowanków rodziny zastępczej, tj. moŝliwość pozostania w strukturze rodziny zastępczej do ukończenia szkoły, w której wychowanek osiągnął pełnoletniość 9 rodzin; procesu usamodzielnienia wg obowiązujących przepisów 3 rodziny; wsparcie po śmierci jednego z opiekunów z rodziny zastępczej - 2 rodziny; poradnictwo w sprawie moŝliwości urlopowania dzieci z placówki opiekuńczo-wychowawczej funkcjonującej na terenie innego powiatu - 1 rodzina; 4) Poradnictwo socjalne świadczone przez pracowników socjalnych PCPR w Szczecinku. W 2008 roku udzielono rodzinom zastępczym 83 porad, w tym z zakresu: pomocy pienięŝnej przysługującej rodzinom zastępczym, tj. związanej z przyjęciem dziecka do rodziny zastępczej (8 rodzin), pomocy pienięŝnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej (31 rodzin), pomoc pienięŝna związana ze zdarzeniem losowym (2 rodziny); przysługujących ulg i uprawnień dla osób niepełnosprawnych (9 rodzin); uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych (9 rodzin); przysługujących świadczeniach rodzinnych (zasiłek pielęgnacyjny) - 9 rodzin; kontynuacja orzeczenia o niepełnosprawności (3 rodzin); uprawnień do 4
ubiegania się o rentę rodzinną (3 rodzin); moŝliwości korzystania z usług specjalistycznych realizowanych w Centrum Rehabilitacyjno - Diagnostycznym Dla Dzieci i MłodzieŜy w Szczecinku 9 rodzin. 5) Szkoła dla Rodziców - wykłady i warsztaty. Ponadto przy współpracy z innymi instytucjami PCPR umoŝliwiał korzystanie z poradnictwa pedagogicznego, logopedycznego, terapeutycznego i rehabilitacyjnego. PCPR podjęło stałą pracę z 6 rodzinami biologicznymi na rzecz powrotu dzieci. Polegała ona na utrzymywaniu regularnych kontaktów z dziećmi, utrzymywaniu abstynencji, uczestnictwie w terapii w związku z uzaleŝnieniem od alkoholu, utrzymywaniu kontaktów z psychologiem, aktywnym poszukiwaniu zatrudnienia, regularnym kontaktowaniu się z tut. Centrum w sprawie dzieci, zainteresowaniu losem i sprawami dzieci, np. postępami w nauce, dąŝeniem do polepszenia swojej sytuacji dochodowej i mieszkaniowej. Efektem tej pracy był powrót do domu rodzinnego 1 dziecka. PCPR podejmował współpracę na rzecz pomocy dziecku i rodzinie z Sądem, Ośrodkami Pomocy Społecznej, szkołami, Ośrodkiem Adopcyjno Opiekuńczym w Koszalinie, Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną w Szczecinku, Niepublicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej Patronka w Szczecinku, Centrum Diagnostyczno Rehabilitacyjnym dla Dzieci i MłodzieŜy w Szczecinku, Komendą Powiatową Policji w Szczecinku oraz Szpitalem w Szczecinku. Współpraca PCPR z Sądem odbywała się na bieŝąco. PCPR informował Sąd o kaŝdej rodzinie zastępczej poprzez przesyłanie sprawozdań z funkcjonowania tych rodzin. Ponadto Sąd na bieŝąco był informowany o zaistniałych wydarzeniach wymagających zajęcia stanowiska przez Sąd w sprawach: pozostawienia dziecka w szpitalu na rzecz anonimowego przysposobienia (1 rodzina), o rozwiązanie niespokrewnionej rodziny zastępczej (1 rodzina), zajęcia stanowiska i wglądu w sytuację rodzin zastępczych (w przypadku 3 rodzin). NaleŜy dodać, Ŝe pracownicy socjalni tut. Centrum sporządzali takŝe opinie dotyczące kandydatów na rodziny zastępcze. W 2008r. sporządzono 26 opinii na kandydatów chcących pełnić funkcję rodziny zastępczej. Ponadto podejmowano działania mające na celu uregulowanie sytuacji prawnej i rodzinnej dziecka, tj. powrotu dziecka do domu rodzinnego (1 rodzina), pozbawienia władzy rodzicielskiej ojca biologicznego, którego dziecko jest umieszczone w rodzinie zastępczej (1 rodzina), przysposobienie małoletniego, który przebywał w rodzinie zastępczej (1 rodzina), wyznaczenie opiekuna prawnego (1 rodzina). NaleŜy dodać, Ŝe dzięki ingerencji pracowników PCPR 5
w Szczecinku udało się rozwiązać 1 rodzinę zastępczą, która w niewłaściwy sposób sprawowała opiekę nad powierzonymi jej dziećmi. TakŜe w 2008 r. praca pracownicka PCPR spowodowała, Ŝe dwoje dzieci, które przebywały w Placówce Socjalizacyjnej Szansa zamieszkały u zawodowej niespokrewnionej rodziny zastępczej. Ponadto pracownicy PCPR wnioskowali do sądu rodzinnego o zmianę postanowienia sądu, tj. o umieszczenie 4 dzieci w zawodowych niespokrewnionych rodzinach zastępczych, a nie w placówce opiekuńczo-wychowawczej. PowyŜsze zapisy zostały omówione z Dyrektorem placówki. Dokonano wpisu w ksiąŝce kontroli pod pozycją 15 / 2009. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu się z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany moŝe zgłosić umotywowane zastrzeŝenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złoŝeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku - egzemplarz nr 1 - a / a - egzemplarz nr 2 Dyrektor kontrolowanej jednostki Kontrolujący Szczecin, dnia 30 czerwca 2009 r. 6