kultura w procesie transformacji 30 kwietnia 2013 31 maja 2014 polska Idea projektu W roku 2014 mija 10 lat od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. W okresie tym nastąpiły wielkie zmiany zarówno gospodarcze, jak i społeczne. Zmiany te dokonują się do dzisiaj i są w ciągłym procesie, szczególnie zmiany mentalnościowe. W dużych aglomeracjach miejskich można bardzo wyraźnie zauważyć szybko postępujące przemiany, inaczej jednak zachodzą one na wsiach i w małych miasteczkach. Tam, jakby czas się jeszcze zatrzymał i wszystko biegnie swoim od lat ustalonym torem. Wpływ na to ma wiele czynników zarówno natury ekonomicznej, organizacyjnej jak i kulturowej. Wprowadzanie zmian w tych regionach to proces bardzo trudny i powolny, ale konieczny dla budowania nowoczesnego społeczeństwa. Jednym z głównych czynników mających ogromny wpływ na powstawanie takiego społeczeństwa jest tzw. kapitał ludzki. Tworzenie go następuje w wyniku wielopłaszczyznowego rozwoju kultury i stopniowego podnoszenia kompetencji osobistych i społecznych człowieka. W ostatnich latach nastąpiło również wiele zmian w postrzeganiu kultury i jej wpływu na rozwój człowieka. Odbył się Kongres Kultury Polskiej, który stał się impulsem do zorganizowania wielu regionalnych kongresów kultury, dzięki którym powstały obywatelskie inicjatywy, zajmujące się sprawami rozwoju kultury lokalnej. W ostatnich latach powstało również wiele programów
wspierających rozwój kultury na wsi i w małych miasteczkach np. projekt Narodowego Centrum Kultury Dom Kultury+. Wszystkie te inicjatywy wskazują jak ważną rolę odgrywa kultura w życiu człowieka i to niezależnie od jego miejsca zamieszkania. Zrozumiano również, że bez rozwoju kultury i przeprowadzenia istotnych zmian mentalnościowych nie da się zbudować nowoczesnego, opartego o nowe technologie i innowacyjne rozwiązania społeczeństwa. W każdej niewielkiej gminie czy miasteczku działają domy kultury, które od początku systemowej transformacji zmagają się z uprawianiem małej kultury wśród mieszkańców polskiej prowincji. Jest to praca poza głównymi nurtami tzw. kultury wysokiej. Oferta Domów Kultury skierowana jest do lokalnej społeczności i odzwierciedla w dużej mierze zapotrzebowanie tej społeczności na dobra kultury. Ostatnie 10 lat, po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej miało ogromny wpływ na zmiany, jakie zaszły w obszarze działalności tychże Domów Kultury. Z jednej strony Fundusze Europejskie pozwoliły tym ośrodkom poprawić lub powiększyć swoją infrastrukturę oraz ofertę kulturalną dla swoich mieszkańców, z drugiej zaś strony nałożyły na dyrektorów tych placówek dodatkowe obowiązki administracyjne, czyniąc z nich biurokratów, miast animatorów kultury lokalnej, co nie pozostało bez wpływu na funkcjonowanie placówek także w sferze animacji. Wiele wcześniejszych tzw. międzyludzkich rozwiązań otrzymało klauzulę administracyjną i tym samym poważnie naruszyło wypracowane przez wiele lat metody wzajemnej współpracy mieszkańców przy uprawianiu małej lokalnej kultury. Ogólna koncepcja Głównym założeniem projektu FotoDialog jest uchwycenie zmian w obszarze kultury, jakie nastąpiły w ostatnim 10-leciu na polskiej prowincji i utrwalenie ich za pomocą fotografii. W tym celu 32 artystów fotografików, zajmujących się fotografią prasową i fotoreportażem z Polski i zagranicy (16 polskich i 16 zagranicznych), odwiedzi 32 Domy Kultury w całej Polsce (po 2 Domy Kultury w każdym województwie) i przez okres 14. dni będzie towarzyszyć pracy dyrektorom tych Domów Kultury. W każdym województwie, w dwóch różnych miejscach będzie działał jeden polski i jeden zagraniczny artysta, co dodatkowo pozwoli na zaobserwowanie pewnego rodzaju kontrastu pomiędzy postrzeganiem przez nich polskiej rzeczywistości. Temat przewodni dla wszystkich artystów brzmi: Kultura w procesie transformacji. Pod tym hasłem każdy z artystów zrealizuje fotoreportaż składający się 3-4 fotografii przedstawiający zaobserwowane zmiany i przekaże go na wystawę główną, której wernisaż odbędzie się 1 maja 2014 roku na dziesięciolecie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Wystawie będzie towarzyszył obszerny katalog, zawierający wszystkie prace prezentowane na wystawie zbiorowej. Wernisaż wystawy głównej planowany jest w Poznaniu w Poznańskim Parku Naukowo- Technologicznym, w przestrzeniach Inkubatorów Wysokich Technologii. Ponadto z pozostałych prac powstałych podczas wspólnego działania artystów z dyrektorami domów kultury powstanie 16 wystaw regionalnych, które będą prezentowane w miejscach ich powstania. Na te wystawy każdy artysta przygotuje 12-15 prac. Wystawom będą towarzyszyć spotkania z artystami, warsztaty fotograficzne oraz lokalne konferencje na temat rozwoju kultury. Każdy artysta przed przystąpieniem do pracy otrzyma pakiet najnowszych informacji na temat polskiej kultury, działalności domów kultury w Polsce oraz na temat najważniejszych zmian administracyjno-organizacyjnych, jakie zaszły w ostatnich latach w Polsce w obszarze zarządzania kulturą. Materiały te zostaną przygotowane w kilku językach. Dyrektor Domu Kultury będzie dla 2
artysty przewodnikiem po lokalnej kulturze. W miarę potrzeby, dla polepszenia komunikacji pomiędzy zagranicznym artystą a dyrektorem Domu Kultury i lokalną społecznością przez cały okres realizacji zdjęć artyście zagranicznemu będzie towarzyszył wolontariusz w roli pośrednika językowego. Artyści fotograficy podczas swojej pracy będą spotykać się z lokalną społecznością, odwiedzać imprezy organizowane przez Domy Kultury, jak również ważne miejsca dla kultury lokalnej. Wystawa główna FotoDialog po prezentacji w Poznaniu stanie się wystawą podróżującą i będzie pokazywana w innych miastach w Polsce oraz zagranicą. Organizatorzy prowadzą działania zmierzające między innymi do zaprezentowania wystawy w Brukseli oraz w Krakowie podczas "Miesiąca fotografii". Do współpracy w roli ambasadorów projektu FotoDialog zostali zaproszeni prof. Rolf Nobel http://www.rolfnobel.de prowadzący katedrę Fotoreportażu i Fotografii prasowej w Wyższej Szkole Zawodowej w Hanowerze/Niemcy oraz Tomasz Tomaszewski http://www.tomasztomaszewski.com czołowy polski artysta fotografik zajmujący się fotografią prasową. Zadaniem ambasadorów jest pomoc merytoryczna w realizacji projektu oraz promowanie projektu w Polsce i zagranicą. Projekt FotoDialog rozpocznie się od pleneru fotograficznego w gminie Opalenica, w którym udział weźmie młodzież z Polski i Niemiec, ambasadorowie projektu - prof. Rolf Nobel i Tomasz Tomaszewski, jak również kilku zaproszonych artystów fotografików. Cele projektu POKAZANIE SZEROKIEJ PUBLICZNOŚCI ZA POMOCĄ FOTOGRAFII ZMIAN ZACHODZĄCYCH W POLSKIM SPOŁECZEŃSTWIE W OBSZARZE KULTURY stworzenie międzynarodowego, cyklicznego wydarzenia kulturalnego z dziedziny fotoreportażu i fotografii prasowej stworzenie kolekcji fotografii dokumentującej przemiany kulturowo-mentalnościowe w Polsce przedstawienie fotografii, jako uniwersalnego środka komunikacji międzykulturowej pozwalającego głębiej poznać procesy zachodzące w kulturze kształtowanie wrażliwości wizualnej wśród młodzieży i mieszkańców Polski nadanie większego znaczenia małej lokalnej kulturze poprzez międzynarodowy zasięg projektu wzmocnienie poprzez wystawę dyskursu na temat rozwoju kultury na polskiej prowincji promocja działalności Domów Kultury rozwój współpracy międzynarodowej na płaszczyźnie fotografii zaprezentowanie poprzez wystawę rozwoju polskiej kultury w kontekście europejskim wystawa podróżująca, jako okazja do podejmowania dyskusji na temat rozwoju polskiej kultury na prowincji reaktywacja międzynarodowych plenerów fotograficznych w ramach projektu FotoDialog wzbogacenie oferty kulturalnej z okazji obchodów 10-lecia przystąpienia Polski do UE promocja Polski na płaszczyźnie międzynarodowej 3
Działania podejmowane w ramach projektu Projekt będzie realizowany w VI. etapach: I. Plener fotograficzny w Opalenicy rozpoczęcie projektu II. III. IV. Pobyt i praca artystów w wybranych regionach Polski Obróbka i wybór prac na wystawę główną i wystawy regionalne Produkcja wystawy głównej i katalogu oraz produkcja wystaw regionalnych V. Wernisaż wystawy VI. Prezentacja wystawy w wybranych miejscach w Polsce i zagranicą Rezultaty realizacji projektu Stworzenie zbiorowej wystawy fotografii składającej się z 32 fotoreportaży Powstanie obszernego katalogu do wystawy Powstanie strony internetowej projektu Stworzenie 16 wystaw regionalnych - prace polskiego i zagranicznego artysty pokazane na jednej wystawie Stworzenie kolekcji fotografii prezentującej proces rozwoju kultury polskiej Wzmocnienie poprzez wystawę dyskursu na temat rozwoju kultury na polskiej prowincji Rozwój współpracy międzynarodowej na płaszczyźnie fotografii pomiędzy artystami z Polski i zagranicy Wzbogacenie regionalnej oferty kulturalnej z okazji obchodów 10-lecia przystąpienia Polski do UE Stworzenie warunków do wymiany kulturalnej pomiędzy polskimi i zagranicznymi artystami fotografikami Udział wybitnych i ciekawych artystów fotografików w projekcie FotoDialog gwarantuje zrozumienie tematu oraz wysoką jakość powstałych podczas projektu fotografii, które następnie będą prezentowane na głównej wystawie i wystawach regionalnych. Jednym z rezultatów będzie pokazanie za pomocą fotografii przekroju polskiej kultury na prowincji. Zespół realizujący zadanie to wybitni artyści fotograficy oraz doświadczeni menadżerowie z Centrum Badań i Działań Społeczno-Kulturowych, którzy zagwarantują odpowiedni poziom merytoryczny i organizacyjny realizowanego projektu. Organizatorzy Centrum Badań i Działań Społeczno-Kulturowych Fundacji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu MGOK Taklamakan w Opalenicy Stowarzyszenie Forum Kultur 32 Domu Kultury w całej Polsce Dialog Wschód-Zachód Berlin/Niemcy 4
Partnerzy - Wydział Fotografii Dziennikarskiej i Dokumentalnej Wyższej Szkoły Zawodowej w Hanowerze/Niemcy - Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu - Zakład Filmoznawstwa i Nowych Mediów UAM w Poznaniu - Stowarzyszenie Forum Kultury Audiowizualnej w Poznaniu - Instytut Psychologii UAM Specjalizacja Aktywizacja Społeczna Kontakt Bernard Żołyniak Kierownik Centrum Badań i Działań Społeczno-Kulturowych przy Poznańskim Park Naukowo-Technologiczny tel.: +48 61 8279 762 tel. kom.: +48 660 427 363 e-mail: bernard.zolyniak@ppnt.poznan.pl Fundacja Uniwersytetu im A. Mickiewicza ul. Rubież 46, budynek C, wejście 1, pok. 5 61-612 Poznań http://www.ppnt.poznan.pl 5