Wydawca: Zakład Epidemiologii i Śląski Rejestr Nowotworów Centrum Onkologii - Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie, Oddział w Gliwicach, ul. Wybrzeże Armii Krajowej 1, 44-11 Gliwice Published by: Department of Epidemiology and Silesia Cancer Registry, Maria Skłodowska-Curie Memorial Cancer Centre and Institute of Oncology, Gliwice Branch 1 Wybrzeze Armii Krajowej St., 44-11 Gliwice, Poland. Rok wydania: 212 Year of publication: 212 ISSN: 1896-4273 Komitet redakcyjny Zofia Kołosza zosiak@io.gliwice.pl Tomasz R. Banasik tomrb@io.gliwice.pl internet: www.rejestrslaski.io.gliwice.pl e-mail: rejestrslaski@io.gliwice.pl Niniejszą publikację sfinansowano ze środków Ministerstwa Zdrowia w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, zadanie: Poprawa Działania Systemu Zbierania i Rejestrowania Danych o Nowotworach Projekt graficzny, skład, zdjęcia: Art21 Katowice Wszelkie prawa zastrzeżone. W szczególności zabrania się publikacji i kopiowania (metodą skanowania, fotografowania itp.) motywu graficznego okładki, logo rejestru i zdjęć. Żadna część okładki nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, kopiujących, nagrywających i innych bez uzyskania pisemnej zgody Art21 Katowice
Szanowni Państwo, Przedstawiamy Państwu kolejne, publikowane od 22 roku opracowanie Nowotwory złośliwe w województwie śląskim poświęcone ocenie ryzyka chorób nowotworowych w województwie śląskim w 21 roku. W odniesieniu do edycji wcześniejszych w niniejszym opracowaniu zawarto najpełniejszy epidemiologiczny opis zagrożenia nowotworami na Śląsku z uwzględnieniem najbardziej aktualnych przeżyć - i 1-letnich, trendów czasowych zachorowalności, umieralności i przeżycia oraz prognoz umieralności i liczby zgonów dla najczęstszych lokalizacji nowotworowych. Przedstawione dane mogą być pomocne w ocenie skuteczności działania populacyjnych interwencji pro-zdrowotnych, a w szczególności mogą służyć do pierwszej oceny wyników realizacji Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych na Śląsku w latach 26-21. Analizę zachorowań, zachorowalności i przeżycia na nowotwory złośliwe oparto o dane nadsyłane przez wszystkie jednostki służby zdrowia województwa śląskiego do Zakładu Epidemiologii i Śląskiego Rejestru Nowotworów, Centrum Onkologii - Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie, Oddział w Gliwicach. Ocenę umieralności na nowotwory złośliwe w populacji śląskiej opracowano na podstawie danych pochodzących ze świadectw zgonów z Głównego Urzędu Statystycznego. Niniejsze opracowanie jest przeznaczone dla wszystkich osób zainteresowanych epidemiologią nowotworów złośliwych na Górnym Śląsku i jest dostępne do pobrania w wersji elektronicznej ze strony Śląskiego Rejestru Nowotworów www.rejestrslaski.io.gliwice.pl Podziękowania Szczególne podziękowania pragniemy złożyć Wydziałowi Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, bez którego pomocy nie byłoby możliwe uzupełnienie danych Śląskiego Rejestru Nowotworów. Dziękujemy także naszym współpracownikom, Paniom: E. Czajkowskiej, E. Garmulewicz, M. Polak, J. Rojek, A. Tomaka, M. Wertyporoch, B. Włodarczyk-Marciniec za zaangażowanie w kodowanie i weryfikację kart zgłoszeń nowotworów. Autorzy
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship In 21 Spis treści Abstract.. 9 Nowotwory złośliwe w województwie śląskim w 21 roku omówienie... 1 Definicje. 14 Nowotwory złośliwe w województwie śląskim, 21 rok...... 1 Przeżycia, trendy, prognoza 29 Nowotwory złośliwe w powiatach województwa śląskiego w 21 roku.... 43 Spis tabel Tabela 1. 18 Zarejestrowane zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe w wybranych grupach rozpoznań, województwo śląskie, 21, MĘŻCZYŹNI. Liczby bewzględne (N), współczynniki surowe (w.sur) i standaryzowane ( (W), (E)*), ryzyko skumulowane (ryzyko skum%), wskaźnik (Zg/Zh) Registered new cancer cases and deaths for selected cancer groups, Silesian Voivodeship, 21, MALES Absolute numbers (N), crude (w.sur) and standardized ( (W), (E))* rates, cumulative risk (ryzyko skum%), deaths/incidence ratio (Zg/Zh). Tabela 2. 19 Zarejestrowane zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe w wybranych grupach rozpoznań, województwo śląskie, 21, KOBIETY. Liczby bewzględne (N), współczynniki surowe (w.sur) i standaryzowane ( (W), (E)*), ryzyko skumulowane (ryzyko skum%), wskaźnik (Zg/Zh) Registered new cancer cases and deaths for selected cancer groups, Silesian Voivodeship, 21, FEMALES. Absolute numbers (N), crude (w.sur) and standardized ( (W), (E))* rates, cumulative risk (ryzyko skum%), deaths/incidence ratio (Zg/Zh). Tabela 3-3a... 2 Zarejestrowane zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe według umiejscowienia, województwo śląskie, 21, MĘŻCZYŹNI. Liczby bezwzględne (N), wskaźniki struktury (%) i kolejność występowania, współczynniki surowe (w.sur) i standaryzowane ( (W), (E)). Registered new cancer cases and deaths by site, Silesian Voivodeship, 21, MALES. Absolute numbers (N), percentage (%) and sequence number, crude (w.sur) and age-standarized rates ( (W), (E)). Tabela 4-4a... 22 Zarejestrowane zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe według umiejscowienia, województwo śląskie, 21, KOBIETY. Liczby bezwzględne (N), wskaźniki struktury (%) i kolejność występowania, współczynniki surowe (w.sur) i standaryzowane ( (W), (E)). Registered new cancer cases and deaths by site, Silesian Voivodeship, 21, FEMALES. Absolute numbers (N), percentage (%) and sequence number, crude (w.sur) and age-standarized rates ( (W), (E)). Tabela. 24 Zarejestrowane zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe według układów narządowych, województwo śląskie, 21, MĘŻCZYŹNI Liczby bezwzględne (N), wskaźniki struktury (%), współczynniki surowe (w.sur) i standaryzowane ( (W), (E)). Registered new cancer cases and deaths by main cancer groups, Silesian Voivodeship, 21, MALES. Absolute numbers (N), percentage (%), crude (w.sur) and standardized ( (W), (E)) rates.. Tabela 6. 2 Zarejestrowane zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe według układów narządowych, województwo śląskie, 21, KOBIETY Liczby bezwzględne (N), wskaźniki struktury (%), współczynniki surowe (w.sur) i standaryzowane ( (W), (E)) Registered new cancer cases and deaths by main cancer groups, Silesian Voivodeship, 21, FEMALES. Absolute numbers (N), percentage (%), crude (w.sur) and standardized ( (W), (E)) rates. Tabela 7. 26 Mediana wieku w chwili diagnozy wg płci, województwo śląskie, 21 Median age at diagnosis by sex, Silesian Voivodeship, 21
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship In 21 Tabela 8.. 3 -letnie względne przeżycia w wybranych grupach rozpoznań nowotworów złośliwych, województwo śląskie. Przeżycia względne oszacowano w oparciu o metodę okresową dla lat 29-21 i kohortową dla lat 2-22 -year relative survival for selected cancer sites, Silesian Voivodeship. Survival for the years 29-21 by period method and for 2-22 by cohort method Tabela 9.. 37 Zarejestrowane zachorowania na nowotwory złośliwe według umiejscowienia i -letnich grup wieku, województwo śląskie, 21, MĘŻCZYŹNI Registered new cancer cases by site and five-year age groups, Silesian Voivodeship, 21, MALES Tabela 1 38 Zarejestrowane zachorowania na nowotwory złośliwe według umiejscowienia i -letnich grup wieku, województwo śląskie, 21, KOBIETY Registered new cancer cases by site and five-year age groups, Silesian Voivodeship, 21, FEMALES Tabela 11-11a.. 39 Współczynniki zachorowalności na nowotwory złośliwe według umiejscowienia i -letnich grup wieku, województwo śląskie, 21, MĘŻCZYŹNI Age-specific cancer incidence rates by site and five-year age groups, Silesian Voivodeship, 21, MALES Tabela 12-12a... 41 Współczynniki zachorowalności na nowotwory złośliwe według umiejscowienia i -letnich grup wieku, województwo śląskie, 21, KOBIETY Age-specific cancer incidence rates by site and five-year age groups, Silesian Voivodeship, 21, FEMALES Tabela 13 43 Zarejestrowane zachorowania i odsetek potwierdzeń histopatologicznych według płci i rozpoznań, województwo śląskie, 21 Registered new cancer cases and percentage histologically confirmed cases by sex and sites, Silesian Voivodeship, 21 Tabela 14 4 Zarejestrowane zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe ogółem (C-D9) według powiatów, województwo śląskie, 21, MEŻCZYŹNI. Liczby bezwzględne (N), odsetek (%), współczynniki surowe (w.sur) i standaryzowane ( (W), (E)), ryzyko skumulowane (ryzyko skum%), wskaźnik (Zg/Zh). Registered new cases and deaths for all cancer sites combined (C-D9) by counties, Silesian Voivodeship, 21, MALES. Absolute numbers (N), percentage (%), crude (w.sur) and age-standardized ( (W), (E)) rates, cumulative risk (ryzyko skum%) and deaths/incidence ratio (Zg/Zh). Tabela 1... 46 Zarejestrowane zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe ogółem (C-D9) według powiatów, województwo śląskie, 21, KOBIETY. Liczby bezwzględne (N), odsetek (%), współczynniki surowe (w.sur) i standaryzowane ( (W), (E)), ryzyko skumulowane (ryzyko skum%), wskaźnik (Zg/Zh) Registered new cases and deaths for all cancer sites combined (C-D9) by counties, Silesian Voivodeship, 21, FEMALES. Absolute numbers (N), percentage (%), crude (w.sur) and age-standardized ( (W), (E)) rates, cumulative risk (ryzyko skum%) and deaths/incidence ratio (Zg/Zh). Tabela 16.. 47 Zarejestrowane zachorowania na nowotwory złośliwe w wybranych grupach rozpoznań według powiatów, województwo śląskie, 21, MĘŻCZYŹNI Registered new cancer cases for selected cancer groups by counties, Silesian Voivodeship, 21, MALES. Tabela 17 48 Zarejestrowane zachorowania na nowotwory złośliwe w wybranych grupach rozpoznań według powiatów, województwo śląskie, 21, KOBIETY Registered new cancer cases for selected cancer groups by counties, Silesian Voivodeship, 21, FEMALES. Tabela 18... 49 Standaryzowane współczynniki (W) zachorowalności na nowotwory złośliwe w wybranych grupach rozpoznań według powiatów, województwo śląskie, 21, MĘŻCZYŹNI Age-standardized (W) incidence rates for selected cancer groups by counties, Silesian Voivodeship, 21, MALES 6
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship In 21 Tabela 19 Standaryzowane współczynniki zachorowalności na nowotwory złośliwe w wybranych grupach rozpoznań według powiatów, województwo śląskie, 21, KOBIETY Age-standardized (W) incidence rates for selected cancer groups by counties, Silesian Voivodeship, 21, FEMALES Tabela 2... 1 Zgony na nowotwory złośliwe w wybranych grupach rozpoznań według powiatów, województwo śląskie, 21, MĘŻCZYŹNI Cancer deaths for selected cancer groups by counties, Silesian Voivodeship, 21, MALES Tabela 21... 2 Zgony na nowotwory złośliwe w wybranych grupach rozpoznań według powiatów, województwo śląskie, 21, KOBIETY Cancer deaths for selected cancer groups by counties, Silesian Voivodeship, 21, FEMALES Tabela 22.. 3 Standaryzowane współczynniki (W) umieralności na nowotwory złośliwe w wybranych grupach rozpoznań według powiatów, województwo śląskie, 21, MĘŻCZYŹNI Age-standardized (W) mortality rates for selected cancer groups by counties, Silesian Voivodeship, 21, MALES Tabela 23 4 Standaryzowane współczynniki (W) umieralności na nowotwory złośliwe w wybranych grupach rozpoznań według powiatów, województwo śląskie, 21, KOBIETY Age-standardized (W) mortality rates for selected cancer groups by counties, Silesian Voivodeship, 21, FEMALES Tabela 24.. 62 Zarejestrowane zachorowania i odsetek potwierdzeń histopatologicznych według płci i powiatów, województwo śląskie, 21 Registered new cancer cases and percentage histologically confirmed cases by sex and counties, Silesian Voivodeship, 21 Tabela 2-2a.. 63 Zarejestrowane zachorowania na nowotwory złośliwe według umiejscowienia i roku diagnozy, województwo śląskie, 1999-21, MĘŻCZYŹNI. Registered new cancer cases by site and year of diagnosis, Silesian Voivodeship, 1999-21, MALES Tabela 26-26a 6 Zarejestrowane zachorowania na nowotwory złośliwe według umiejscowienia i roku diagnozy, województwo śląskie, 1999-21, KOBIETY. Registered new cancer cases by site and year of diagnosis, Silesian Voivodeship, 1999-21, FEMALES. Tabela 27-27a 67 Standaryzowane współczynniki ( (W)) zachorowalności na nowotwory złośliwe według umiejscowienia i roku diagnozy, województwo śląskie, 1999-21, MĘŻCZYŹNI. Age-standardized (World) incidence rates by site and year of diagnosis, Silesian Voivodeship, 1999-21, MALES Tabela 28-28a 69 Standaryzowane współczynniki ( (W)) zachorowalności na nowotwory złośliwe według umiejscowienia i roku diagnozy, województwo śląskie, 1999-21, KOBIETY. Age-standardized (World) incidence rates by site and year of diagnosis, Silesian Voivodeship, 1999-21, FEMALES. Spis rycin Rycina 1. 16 Struktura zarejestrowanych zachorowań i zgonów według płci, województwo śląskie, 21. 1 najczęstszych umiejscowień nowotworów złośliwych The structure of registered cancer cases and deaths by sex, Silesian Voivodeship, 21. Ten the most frequent cancer sites. Rycina 2. 17 Struktura zarejestrowanych zachorowań według grup wieku i płci, województwo śląskie, 21. The structure of registered cancer cases by age groups and sex, Silesian Voivodeship, 21. 7
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship In 21 Rycina 3. 27 Liczby zachorowań, współczynniki zachorowalności, liczby zgonów, współczynniki umieralności dla nowotworów ogółem (C-D9), województwo śląskie, 21 Numbers of cases, age-specific incidence rates and numbers of deaths, age-specific mortality rates for all cancers (C-D9), Silesian Voivodeship, 21 Rycina 4-4a. 27 Zachorowalność i umieralność w -letnich grupach wieku dla wybranych lokalizacji nowotworów, województwo śląskie, 26-21 Age-specific incidence and mortality rates for selected cancer sites, Silesian Voivodeship, 26-21 Rycina. 31 Krzywe 1-letnich względnych przeżyć dla wybranych umiejscowień nowotworów złośliwych w latach 2-22 i 29-21, województwo śląskie 1-year relative survival curves for selected cancer sites in the years 2-22 and 29-21, Silesian Voivodeship Rycina 6-6a-6b-6c 32 Trendy czasowe standaryzowanych (W) współczynników zachorowalności, umieralności i -letniego przeżycia względnego, województwo śląskie, 1999-21 Time trends incidence, mortality age-standarized (W) rates and -year relative survival, Silesian Voivodeship, 1999-21 Rycina 7-7a.... Standaryzowane współczynniki (W) zachorowalności i umieralności na nowotwory złośliwe dla najczęstszych umiejscowień według powiatów województwa śląskiego w okresie 26-21, MĘŻCZYŹNI, KOBIETY Age-standardized (W) incidence and mortality rates for the most frequent cancers by counties of Silesian Voivodeship, 26-21, MALES, FEMALES Rycina 8..... 7 Rozkład geograficzny standaryzowanch wskaźników zachorowań (SIRs) i zgonów (SMRs) na nowotwory złośliwe ogółem, województwo śląskie, 26-21 Spatial distribution of standardized incidence ratios (SIRs) and standardized mortality ratios (SMRs) for all cancers combined, Silesian Voivodeship, 26-21 Rycina 9. 8 Rozkład geograficzny standaryzowanych wskaźników zachorowań (SIRs) i zgonów (SMRs) na nowotwory złośliwe płuca, województwo śląskie, 26-21 Spatial distribution of standardized incidence ratios (SIRs) and standardized mortality ratios (SMRs) for lung cancers, Silesian Voivodeship, 26-21 Rycina 1... 9 Rozkład geograficzny standaryzowanych wskaźników zachorowań (SIRs) i zgonów (SMR)s na nowotwory złośliwe okrężnicy i odbytnicy, województwo śląskie, 26-21 Spatial distribution of standardized incidence ratios (SIRs) and standardized mortality ratios (SMRs) for large bowel cancers, Silesian Voivodeship, 26-21 Rycina 11... 6 Rozkład geograficzny standaryzowanych wskaźników zachorowań (SIRs) i zgonów (SMRs), woj. śląskie, 26-21. Mężczyźni Spatial distribution of standardized incidence ratios (SIRs) and standardized mortality ratios (SMRs), Silesian Voivodeship, 26-21. Males Rycina 12... 61 Rozkład geograficzny standaryzowanych wskaźników zachorowań (SIRs) i zgonów (SMRs), woj. śląskie, 26-21. Kobiety Spatial distribution of standardised incidence ratios (SIRs) and standardised mortality ratios (SMRs), Silesian Voivodeship, 26-21. Females 8
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship In 21 Abstract Cancer in Silesian Voivodeship in 21 The Silesia Cancer Registry presents cancer statistics of incidence, mortality and survival on different cancer types diagnosed and registered in Silesian population during the year 21. A total of 16 94 new cancer cases (8 73 in males and 8 367 in females) were registered in 21 in the Silesia Voivodeship. Age-standardized incidence rates were 242 per 1 males, and 19 per 1 females. The estimated risk of developing cancer between the ages -74 years is higher for males (2.9%) than for females (2.%). Among all persons, lung cancer (1% of all cases) is the most common registrable cancer types and the cancer that takes most lives (23% of all cancer deaths). Lung cancer, colorectal cancer (11%), breast cancer (11%), prostate cancer (7%) and non-melanoma skin cancer (7%), together account for over half (1%) of all registrable cancers in 21. In males, the most common registrable cancers after lung cancer (1 792 cases, 21% of all cancers in males) are prostate cancer (1 221 cases, 14%), colorectal cancer (1 2 cases, 12%) and non-melanoma skin cancers (44 cases, 6%) which in total account for over half (3%) of all male cases. Age-standardized incidence rates were: for lung 49.6, prostate 33.3, colorectal 28.1 and non-melanoma skin cancers 14.6 per 1. In females, breast cancer (1 836 cases, 22% of all cancers in females) is the most common registrable cancer followed by colorectal cancer (848 cases, 1%), lung cancer (774 cases, 9%), non-melanoma skin cancer (8 cases, 7%) and corpus uteri cancer (64 cases, 7%), which in total account for over half (%) of all female cases. Age-standardized incidence rates were: for breast 4.6, colorectal 18.1, lung 17.3, non-melanoma skin 11.4 and corpus uteri cancers 12.7 per 1. Among Silesian residents there were 11 72 deaths due to cancer in 21, 6 99 in males and 13 in females. All-cancers age-standardized mortality rates for 21 were 18 deaths per 1 males and 14 deaths per 1 females, both slightly lower than in 29. The most common causes of cancer related deaths in males were lung (29%), colorectal (13%), stomach (8%), and prostate (7%) cancers, while lung (1%), breast (14%), colorectal (12%) and ovary (7%) were the most common in females. In this report, -year period relative survival for patient diagnosed in the years 29-21 was presented with reference to cohort relative survival for the years 2-22. Overall survival has improved for all cancers combined (excluding non-melanoma skin) in Silesian Voivodeship. Five-year relative survival for males for all cancer types (excluding non-melanoma skin) increased from 3% in the years 2-22 to 39% in the years 29-21, while for females it rose only about 1% (from 2% to 3%). Recent increases in survival were also noted for certain common cancers (for prostate cancer from 7% in 2-22 to 82% in 29-21 and for female colorectal cancer from 44% to 2%), and less common cancers (for female Hodgkin s disease from 76% to 8% and for male thyroid cancer from 8% to 94%). -year survival calculated by the period method for 29 21 was high for testicular cancer (93,% ), thyroid cancer (for females 96.4%, and for males 94,4%), Hodgkin s disease (for females 84.9%), and prostate cancer (82.%); and low for stomach cancer (about 17% for males and 22% for females), lung cancer (1.6% for males and 1.2% for females), and the lowest for pancreatic, oesophagus and liver cancers (less than 1%). 9
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship In 21 Nowotwory złośliwe w województwie śląskim w 21 roku Niniejsze opracowanie dotyczy oceny zachorowalności i umieralności na nowotwory złośliwe w województwie śląskim w 21 roku. Dane o noworejestrowanych zachorowaniach z okresu 1.1.21-31.12.21 pochodzą ze Śląskiego Rejestru Nowotworów (ŚRN), Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej- Curie, Oddział w Gliwicach. Dane statystyczne o liczbie zgonów (na podstawie świadectw zgonów) pochodzą z Głównego Urzędu Statystycznego. Poniżej przedstawiono strukturę ludności województwa śląskiego według płci i wieku na dzień 3 czerwca 21 roku. Struktura ludności według płci i -letnich grup wieku, województwo śląskie, 21 The population structure by sex and -year age groups, Silesian Voivodeship, 21 Grupy wieku/age groups MĘŻCZYŹNI/MALES KOBIETY/FEMALES Ogółem/Total 2 24 247 1% 2 397 268 1% -4 116 21,2% 111 827 4,7% -9 11 7 4,% 96 99 4,% 1-14 113 8,% 17 367 4,% 1-19 14 767 6,3% 134 734,6% 2-24 172 172 7,7% 166 93 7,% 2-29 196 27 8,8% 191 823 8,% 3-34 187 24 8,4% 183 13 7,6% 3-39 163 283 7,3% 16 42 6,7% 4-44 148 11 6,6% 147 11 6,2% 4-49 16 612 7,2% 161 9 6,7% -4 18 727 8,3% 19 88 8,2% -9 171 824 7,7% 19 21 7,9% 6-64 127,7% 147 72 6,2% 6-69 86 863 3,9% 111 466 4,6% 7-74 76 626 3,4% 1 894 4,4% 7-79 2 194 2,3% 8 3 3,6% 8-84 27 413 1,2% 8 49 2,4% 8+ 12 9,6% 4 32 1,7% Klasyfikację zachorowań i zgonów przeprowadzono w oparciu o X rewizję Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (MKCh-X). Przedstawiono podstawowe wskaźniki statystyczne dotyczące zachorowań i zgonów w województwie i w powiatach województwa śląskiego takie jak: liczby bezwzględne, odsetki, współczynniki surowe i standaryzowane (według populacji świata (W) i populacji europejskiej (E)) dla nowotworów złośliwych ogółem i poszczególnych rozpoznań według płci, ryzyko skumulowane zachorowalności i umieralności. W 21 roku populacja województwa śląskiego liczyła ponad 4,6 mln mieszkańców. W porównaniu z 1999 rokiem (rok powstania województwa śląskiego w obecnych granicach administracyjnych) liczba ludności zmalała o 4,7% (z 4 864 649 w 1999 roku do 4 637 1 w 21). W tym okresie procent mężczyzn w wieku 6 lat i powyżej wzrósł z 8,6% do 11,4%, a kobiet z 13,3% do 16,7%. Liczba dzieci w wieku -14 lat płci męskiej zmalała z 19,6% w 1999 roku do 14,8% w 21 roku, a płci żenskiej z 17,% do 13,2%, odpowiednio. Rozkład ludności wg wieku w roku 21 vs. 1999, województwo śląskie The population distribution by age in 21 vs. 1999, Silesian Voivodeship MĘŻCZYŹNI/MALES KOBIETY/FEMALES grupy wieku grupy wieku 8+ 7-8- 7-6- 6- - - 4-4- 3-3- 2-2- 1-1- 8+ 8-7- 1999 7-21 6-6- - - 4-4- 3-3- 2-2- 1-1- - - % 2% 4% 6% 8% 1% - - 1999 21 % 2% 4% 6% 8% 1% W 21 roku w województwie śląskim zarejestrowano łącznie 16 94 zachorowań na nowotwory złośliwe, w tym 8 73 zachorowań u mężczyzn (,6%) i 8 367 u kobiet (49,4%). W porównaniu z liczbą zarejestrowanych zachorowań w 1999 roku liczba ta wzrosła o 7,6% (121 więcej przypadków zachorowań w 21 roku niż w 1999 roku). Najczęściej zgłaszanymi nowotworami złośliwymi w 21 roku były nowotwory płuca /tutaj: C33-C34 według MKCh-X/ (266 zachorowań, 1%), jelita grubego /tutaj: C18-C21 wg MKCh-X/ (1873, 11%), piersi (181, 11%), gruczołu krokowego (1221, 7%) i inne nowotwory złośliwe skóry (1124, 7%). Stanowią one 1,% wszystkich zarejestrowanych nowotworów złośliwych. W 21 roku całkowita liczba zachorowań u mężczyzn w populacji śląskiej wzrosła o 7% w porównaniu do roku 1999, podczas gdy standaryzowane (W) wg wieku współczynniki zachorowalności dla nowotworów złośliwych ogółem uległy obniżeniu o około 14% (z 28,1/1 tys. w 1999 roku do 241,8/1 tys. w 21 roku). Rozkład zachorowań i zachorowalności na nowotwory złośliwe ogółem w roku 21 vs. 1999, województwo śląskie. MĘŻCZYŹNI The incidence cases distribution and age-specific incidence rates in 21 vs. 1999, Silesian Voivodeship. MALES liczba zachorowań 2 2 1 1 21 zachorowania 1999 zachorowania wsp.zachor.21 wsp.zachor.1999 - - 1-1- 2-2- 3-3- 4-4- - - 6-6- 7-7- 8-8+ wiek 2 2 1 1 współczynnik na 1 1
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship In 21 Spośród ogółu zgłaszanych nowotworów złośliwych, u mężczyzn najczęściej rejestrowane były nowotwory płuca (21%), gruczołu krokowego (14%), jelita grubego (12%) i nieczerniakowate nowotwory złośliwe skóry (6%), a wartości współczynników standaryzowanych (W) wynosiły: dla nowotworów płuca 49,6/1 tys., gruczołu krokowego 33,3/1 tys., jelita grubego 28,1/1 tys. i nieczerniakowatych nowotworów złośliwych skóry 14,6/1 tys. mężczyzn. Rozkład zachorowań i zachorowalności na nowotwory złośliwe ogółem w roku 21 vs. 1999, województwo śląskie. KOBIETY The incidence cases distribution and age-specific incidence rates in 21 vs. 1999, Silesian Voivodeship. FEMALES liczba zachorowań 2 2 1 1 21 zachorowania 1999 zachorowania wsp.zachor.21 wsp.zachor.1999 - - 1-1- 2-2- 3-3- 4-4- - - 6-6- 7-7- 8-8+ wiek 2 2 1 1 współczynnik na 1 Rozkład zgonów i umieralności na nowotwory złośliwe ogółem w roku 21 vs. 1999, województwo śląskie. MĘŻCZYŹNI The incidence cases distribution and age-specific incidence rates in 21 vs. 1999, Silesian Voivodeship. MALES liczba zgonów 2 2 1 1 21 zgony (699 zgonów) 1999 zgony (823 zgony) wsp.umier.21 wsp.umier.1999 - - 1-1- 2-2- 3-3- 4-4- - - 6-6- 7-7- 8-8+ wiek U kobiet wzrost liczby zgonów dla 21 roku wyniósł 18% w odniesieniu do 1999 roku, jednakże w przeciwieństwie do mężczyzn współczynniki umieralności pozostały prawie na niezmienionym poziomie (2% spadek) dla obu lat kalendarzowych (16,8/1 tys. i 14,3/1 tys., odpowiednio). 2 2 1 1 współczynnik na 1 W 21 roku u kobiet liczba zachorowań wzrosła o 669 przypadki tj. 9% w odniesieniu do 1999 roku, jednakże podobnie jak w przypadku mężczyzn standaryzowane (W) współczynniki zachorowalności dla nowotworów złośliwych ogółem obniżyły się o prawie 6% (22,6/1 tys. w 1999 roku vs. 19,2/1 tys. w 21 roku). U kobiet najczęściej rejestrowanymi nowotworami złośliwymi były nowotwory piersi (22%), jelita grubego (1%), płuca (9%), nieczerniakowate nowotwory złośliwe skóry (7%) i trzonu macicy (7%). Najwyższe standaryzowane (W) współczynniki występowały dla nowotworów piersi 4,6/1 tys., jelita grubego 18,1/1 tys., płuca 17,3/1 tys., trzonu macicy 12,7/1 tys. i nieczerniakowatych nowotworów złośliwych skóry 11,4/1 tys. Nowotwory złośliwe występują częściej u mężczyzn niż u kobiet. Dla większości nowotworów złośliwych mężczyźni mają wyższe współczynniki zachorowalności niż kobiety za wyjątkiem nowotworów piersi, tarczycy i pęcherzyka żółciowego występujących znacznie częściej u kobiet. W 21 roku w województwie śląskim ryzyko skumulowane do 7 lat dla nowotworów złośliwych ogółem wynosiło 2,9% dla mężczyzn i 2,% dla kobiet. W 21 roku w województwie śląskim zarejestrowano łącznie 11 72 zgonów z powodu nowotworów złośliwych to jest o 13 (1,2%) zgonów więcej niż w 1999 roku. U mężczyzn liczba zgonów dla 21 roku w populacji śląskiej wzrosła o 13% w porównaniu do roku 1999, podczas gdy standaryzowane (W) wg wieku współczynniki umieralności uległy obniżeniu o 12% (z 24,2/1 tys. w 1999 roku do 18,1/1 tys. w 21 roku). Rozkład zgonów i umieralności na nowotwory złośliwe ogółem w roku 21 vs. 1999, województwo śląskie. KOBIETY The incidence cases distribution and age-specific incidence rates in 21 vs. 1999, Silesian Voivodeship. FEMALES liczba zgonów 2 2 1 1 21 zgony (149 zgony) 1999 zgony (4376 zgony) wsp.umier.21 wsp.umier.1999 - - 1-1- 2-2- 3-3- 4-4- - - 6-6- 7-7- 8-8+ wiek Nowotwory złośliwe będące najczęstszą przyczyną zgonów i stanowiące ponad % zgonów nowotworowych u mężczyzn to nowotwory płuca (29%), jelita grubego (13%), żołądka (8%) i gruczołu krokowego (7%), a u kobiet to nowotwory płuca (1%), piersi (14%), jelita grubego (12%), jajnika (7%) i trzustki (6%). W województwie śląskim w 21 roku najczęstszą przyczynę zgonów u obu płci z powodu nowotworów złośliwych stanowiły nowotwory złośliwe płuca (267 zgonów, 23%). W następnej kolejności w rankingu przyczyn zgonów były nowotwory złośliwe jelita grubego (1448 zgonów, 12%), żołądka (786, 7%), piersi (72, 6%), trzustki (96, %) i gruczołu krokowego (472, 4%). 2 2 1 1 współczynnik na 1 11
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship In 21 Przeżycia chorych W niniejszym opracowaniu przedstawiono najbardziej aktualne wskaźniki względnych przeżyć chorych na nowotwory złośliwe diagnozowane w okresie 29-21 szacowane metodą okresową. Użycie metody okresowej (zaproponowanej przez H. Brennera w 1996 roku) pozwoliło na wcześniejsze wykrycie różnic przeżycia między okresami diagnozy: 29-21 vs 2-22 niż byłoby to możliwe przy użyciu standardowej metody kohortowej (Tab. 8). Względne przeżycia szacowano metodą Hakulinena. Dla najczęstszych umiejscowień nowotworów przedstawiono krzywe przeżycia względem obu porównywanych okresów 29-21 i 2-22 (Ryc. ). Dla nowotworów złośliwych ogółem z wyłączeniem nieczerniakowatych nowotworów skóry (C44), -letnie względne przeżycie u mężczyzn wzrosło z 34% w okresie 2-22 do 39% w okresie 29-21, podczas gdy u kobiet stwierdzono wzrost o przeszło 1% odpowiednio z 2% do 3%. Słaby wzrost przeżycia u kobiet można wytłumaczyć małą poprawą przeżycia (+2%) dla nowotworów złośliwych piersi (najczęściej diagnozowanego nowotworu złośliwego u kobiet) oraz brakiem poprawy przeżycia dla nowotworów ginekologicznych (szyjki macicy, trzonu macicy i jajnika). Znaczna poprawa -letniego względnego przeżycia wystąpiła zarówno dla niektórych najczęściej diagnozowanych nowotworów złośliwych np. gruczołu krokowego +12% (7% w 2-22 vs. 82% w 29-21) i jelita grubego u kobiet +7% (44% vs. 2%), jak i dla nowotworów diagnozowanych stosunkowo rzadko np. choroby Hodgkina u kobiet przeszło +9% (76% vs. 8%) i tarczycy u mężczyzn przeszło +14% (8% vs. 94%). Generalnie w obu okresach diagnozy wskaźniki przeżycia u kobiet były wyższe niż u mężczyzn. Względne przeżycia wykazują duże zróżnicowanie w zależności od umiejscowienia nowotworu. -letnie względne przeżycia dla lat 29-1 były wysokie (>8%) dla nowotworów złośliwych jądra (93,%), tarczycy (96,4% u kobiet i 94,4% u mężczyzn), choroby Hodgkina (84,9% u kobiet) i gruczołu krokowego (82,%), niskie dla nowotworów złośliwych żołądka (22,2% i 17,1% odpowiednio u kobiet i mężczyzn) i płuca (1,2% u kobiet i 1,6% u mężczyzn), a najniższe (<1%) dla nowotworów złośliwych trzustki, przełyku i wątroby u obu płci. Zachorowalność i umieralność w powiatach (zachorowalność Tab.14-19, str.4-; umieralność Tab.2-23, str.1-4; Ryc.7-7a, str.-6) W 21 roku w powiatach województwa śląskiego obserwowano duże zróżnicowanie standaryzowanych współczynników zachorowalności jak i umieralności dla nowotworów złośliwych. Zakres współczynników zachorowalności dla nowotworów złośliwych ogółem u mężczyzn w poszczególnych powiatach województwa śląskiego wyniósł od 17,2 do 3,6 na 1 tys., a wśród kobiet od 139,2 do 241,8 na 1 tys. Standaryzowany współczynnik zachorowalności dla nowotworów złośliwych ogółem u mężczyzn w województwie śląskim wynosił 241,8/1 tys. Najwyższe zagrożenie nowotworami złośliwymi 12 ogółem w populacji mężczyzn zaobserwowano w mieście Chorzów (3,6/1 tys.) i w powiatach: mikołowskim (291,/1 tys.) i gliwickim (283,7/1 tys.). Natomiast najniższe wartości standaryzowanych współczynników zachorowalności występowały w powiatach: kłobuckim (17,2/1 tys.), częstochowskim (16,8/1 tys.), bieruńsko-lędzińskim (173,1/1 tys.). Najwyższe wartości standaryzowanych współczynników umieralności dla nowotworów złośliwych ogółem występowały w miastach: Świetochłowice (229,8/1 tys.), Siemianowice Śląskie (216,4/1 tys.) i powiecie pszczyńskim (212,8/1 tys.), a najniższe w miastach: Rybnik (136,/1 tys.), Zabrze (18,7/1 tys.) i Mysłowice (18,9/1 tys. U mężczyzn na poziomie powiatów najczęściej rejestrowano zachorowania na nowotwory złośliwe płuca gruczołu krokowego, jelita grubego. Nowotwory złośliwe płuca były najczęstszą przyczyną zgonów nowotworowych we wszystkich powiatach. Natomiast w rankingu zachorowań zajmowały pierwsze miejsce za wyjątkiem powiatów mikołowskiego i pszczyńskiego a także miasta Jastrzebie- Zdrój i Katowice, gdzie najczęściej rejestrowano nowotwory złośliwe gruczołu krokowego. Największe zagrożenie nowotworami płuca u mężczyzn obserwowano w miastach Sosnowiec i Dąbrowa Górnicza. Standaryzowane współczynniki zachorowalności wynosiły odpowiednio: 72,2/1 tys. i 71,4/1 tys. (przy wartości 49,6/1 tys. dla całego województwa). Współczynniki zachorowalności dla nowotworów złośliwych płuca u mężczyzn w poszczególnych powiatach zmieniały się w zakresie odł 3,1/1 tys. (powiat kłobucki) do 72,2 na1 tys. (Soosnowiec), a współczynniki umieralności od 27,7/1 tys. (Mysłowice) do 83,2/1 tys. (Świętochłowice). U kobiet w powiatach województwa śląskiego najczęściej rejestrowano nowotwory złośliwe piersi. Następne miejsca zajmowały nowotwory złośliwe płuca jelita grubego oraz trzonu macicy. W powiatach nowotwory złośliwe piersi zajmowały pierwsze miejsce w rankingu zachorowań, natomiast tylko w 17 powiatach stanowiły najczęstszą przyczynę zgonów nowotworowych. W 1 powiatach zgony na nowotwory złośliwe płuca były najczęstsze, w 4 powiatach nowotwory złośliwe jelita grubego. Najwyższe wartości standaryzowanych współczynników zachorowalności dla nowotworów złośliwych ogółem występowały w populacji kobiet w miastach: Żory (241,8/1 tys.), Gliwice (233,1/1 tys.) a najniższe w powiatach: myszkowskim (139,2/1 tys.), bieruńsko-lędzińskim (14,6/1 tys.) i zawierciańskim (11,1/1 tys.). Najwyższe wartości standaryzowanych współczynników umieralności występowały w miastach: Chorzów (138,/1 tys.), Mysłowice (119,4/1 tys.) i Bytom (119,1/1 tys.) a najniższe w powiatach: rybnickim (78,/1 tys.), kłobuckim (81,6/1 tys.) i mikołowskim (82/1 tys.). Największe zagrożenie nowotworami piersi w województwie śląskim zaobserwowano w powiecie rybnickim i w mieście Żory. Standaryzowane współczynniki zachorowalności wynosiły odpowied-
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship In 21 nio: 76,2/1 tys. i 6,4/1 tys. (przy wartości 4,6/1 tys. dla całego województwa). Zakres współczynników zachorowalności dla nowotworów złośliwych piersi w poszczególnych powiatach wyniósł od 29,/1 tys. (Częstochowa) do 76,2/1 tys. (powiat rybnicki), a dla współczynników umieralności od 4,/1 tys. (powiat kłobucki) do 23,7/1 tys. (powiat gliwicki). Obserwowane zróżnicowanie zachorowalności na poziomie powiatów zależy nie tylko od populacyjnych czynników ryzyka, zakresu i skuteczności podejmowanych akcji prozdrowotnych, lecz przede wszystkim od rzetelności przysyłania kart zgłoszeń nowotworów przez jednostki służby zdrowia do ŚRN. Miarą kompletności rejestracji nowotworów złośliwych jest wskaźnik zachorowania/zgony, który jest ilorazem liczby nowo zarejestrowanych nowotworów złośliwych ogółem i liczby zgonów z powodu nowotworów złośliwych w tym samym okresie. Lista kolejności powiatów wg wskaźnika zachorowania/zgony na nowotwory złośliwe w województwie śląskim w 21 roku Rank-list of counties by cancer cases/deaths ratios, Silesian Voivodeship, 21 m.dąbrowa Górnicza m.żory m.bi el sko-bi ała mikołowski cieszyński standard Polska bi el ski m.jastrzębie-zdrój m.gliwice m.piekary Śląski e rybnicki m.chorzów m.zabrze gliwicki żywiecki m.tychy tarnogórski m.sosnowiec wodzisławski m.rybnik lubliniecki m.katowice woj. śląski e raciborski m.świętochłowice będziński m.mysłowice m.ruda Śląska pszczyński m.bytom m.siemianowice Śląski e m.jaworzno m.częstochowa kłobucki zawierciański częstochowski myszkowski bieruńsko-l ędziński 1.8 1.7 1.7 1.7 1.7 1.7 1.7 1.6 1.6 1.6 1.6 1.6 1.6 1.6 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1. 1.4 1.4 1.4 1.4 1.4 1.4 1.3 1.3 1.3 1.2 1.2 1.1 1.1 1. 1. 1..9 W powiatach: bieruńsko-lędzińskim, myszkowskim, częstochowskim i zawierciańskim liczba wszystkich zarejestrowanych zachorowań na nowotwory złośliwe przekroczyła liczby zgonów z ich powodu o mniej niż 1%. Do powiatów o najwyższej kompletności rejestracji nowotworów należą miasta Dąbrowa Górnicza, Żory, Bielsko-Biała Gliwice i powiat mikołowski. Liczba nowych zachorowań zarejestrowanych w województwie śląskim w 21 roku wyniosła 1694. Nie odzwierciedla to rzeczywistej liczby zachorowań. Szacuje się (przy założeniu kompletności rejestracji), że liczba nowych zachorowań w 21 roku w województwie śląskim wynosiła około 2 tys. Liczby przypadków o zachorowaniach na nowotwory w latach ubiegłych (przed rokiem 21) mogą różnić się od tych obliczonych dla tych samych lat w oparciu o najbardziej aktualny stan bazy rejestru (tutaj: 1 październik 212 roku). Jest to wynikiem ciągłego uzupełniania bazy rejestru o przypadki zdiagnozowane wcześniej i zarejestrowane w bazie Śląskiego Rejestru Nowotworów dopiero w ostatnich latach. Liczby zachorowań Liczby zachorowań 1 9 8 7 6 Mężczyźni - woj. śląskie 4 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 rok diagnozy 1 9 8 7 6 wg danych ŚRN pazdz. 212 wg Biuletynów Kobiety - woj. śląskie wg danych ŚRN pazdz. 212 wg Biuletynów 4 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 rok diagnozy.. 1. 1. 2. W 21 roku wskaźnik zachorowania/zgony dla województwa śląskiego wynosił 1,44. Wskaźnik ten wykazuje duże zróżnicowanie względem powiatów województwa śląskiego od wartości,94 w powiecie bieruńsko-lędzińskim do 1,77 w Dąbrowie Górniczej (przy standardzie dla Polski 1.67). 13
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship In 21 Definicje W niniejszym opracowaniu stosowano następujące pojęcia i miary ryzyka: Populacja zbiór mieszkańców zameldowanych na pobyt stały w danym okresie kalendarzowym (tutaj: województwa śląskiego lub powiatu w 21 roku). Do tak zdefiniowanej populacji nie zalicza się osób zameldowanych na pobyt czasowy. Wiek wiek osoby (w latach) liczony w chwili postawienia diagnozy nowotworu złośliwego. Liczba zachorowań (zgonów (N)), liczba zarejestrowanych przypadków zachorowań (zgonów) na nowotwory złośliwe w populacji w danym okresie kalendarzowym (tutaj: woj. śląskiego lub powiatów w 21 roku). Na liczbę zachorowań (zgonów) ma wpływ zarówno wielkość opisywanej populacji jak i jej struktura wieku. Wskaźnik struktury (odsetek, %) zarejestrowanych zachorowań (zgonów) określa odsetek zarejestrowanych zachorowań (zgonów) na dany nowotwór (grupę nowotworów) wśród nowotworów złośliwych ogółem. Współczynnik surowy (w.sur) zachorowalności (umieralności) jest miarą ryzyka zachorowania (zgonu) na nowotwór złośliwy i określa liczbę rejestrowanych zachorowań (zgonów) na dany nowotwór (grupę nowotworów) na 1 tys. osób w danym roku (tutaj: woj. śląskiego lub powiatów w 21 roku). Współczynnik cząstkowy zachorowalności (umieralności) jest miarą ryzyka zachorowania (zgonu) na nowotwór złośliwy w -letniej grupie wieku w danym roku (tutaj: woj. śląskiego lub powiatów w 21 roku). Określa się go, jako liczbę rejestrowanych zachorowań (zgonów) na dany nowotwór (grupę nowotworów) w danej grupie wieku na 1 tys. osób. W niniejszym opracowaniu analizowano współczynniki cząstkowe w -letnich grupach wieku począwszy od -4 do 8 lat i więcej (8+). Współczynnik standaryzowany ( (W), (E)) (wg wieku) zachorowalności (umieralności) jest miarą ryzyka zachorowania (zgonu) na nowotwór złośliwy i określa, ile zachorowań (zgonów) wystąpiłoby w badanej populacji, gdyby struktura wieku tej populacji była taka sama jak w populacji standardowej ( (W) standard populacji świata; (E) standard populacji europejskiej). Współczynnik standaryzowany jest zwykle wyrażony na 1 tys. osób. Ryzyko skumulowane (do 7 lat) (ryzyko skum(%)) jest miarą ryzyka zachorowania osoby na dany nowotwór (grupę nowotworów) w okresie do 7 roku życia pod warunkiem, że dana osoba dożyje do końca tego okresu. Dodatkowo zakładamy, że ryzyko zachorowania na nowotwór złośliwy w poszczególnych -letnich grupach wieku jest takie jak w populacji województwa śląskiego w 21 roku. Wskaźnik zgony/zachorowania (Zg/Zh(%)) jest ilorazem liczby zgonów na nowotwór złośliwy (grupę nowotworów) do liczby nowo rejestrowanych zachorowań na ten nowotwór w tym samym okresie kalendarzowym. Wskaźnik Zg/Zh jest zwykłe wyrażony w %. I tak, duże wartości wskaźnika Zg/Zh odnoszą się do nowotworów złośliwych źle rokujących, z krótkimi czasami przeżyć (np. nowotwór złośliwy płuca), podczas gdy małe wartości Zg/Zh opisują nowotwory dobrze rokujące (z długimi czasami przeżycia). Wskaźnik względnego przeżycia (względne przeżycie) jest ilorazem obserwowanego przeżycia chorych do oczekiwanego przeżycia (opartego na wskaźnikach umieralności dopasowanych pod względem płci, wieku i czasu kalendarzowego) osób z generalnej populacji, z której pochodziły osoby chore w chwili diagnozy (tutaj: populacji śląskiej). 14
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship in 21 Ryc. 1 Struktura zarejestrowanych zachorowań i zgonów według płci, województwo śląskie, 21 1 najczęstszych umiejscowień nowotworów złośliwych The structure of registered cancer cases and deaths by sex, Silesian Voivodeship, 21. Ten the most frequent cancer sites Zachorowania registered cancer cases C33-C34 płuco C18-C21 okręż+odbytn. C pierś C61 gruczoł krokowy C44 inne n.zł.skóry C16 żołądek 7,2% 6,6% 4,% 11,1% 1,9% 1,1% MĘŻCZYŹNI + KOBIETY MALES+FEMALES zachorowania 1694 C33-C34 266 C18-C21 1873 C 181 C61 1221 C44 1124 C16 678 C67 669 C64-C66,C68 61 C4 64 C6 436 C33-C34 płuco C18-C21 okręż+odbytn. C16 żołądek C pierś C2 trzustka C61 gruczoł krokowy Zgony cancer deaths 6,7% 6,2%,1% 4,% 12,3% 22,8% C67 pęch.moczowy C64-C66,C68 nerka C4 trzon macicy C2 trzustka 3,9% 3,% 3,3% 2,6% pozostałe 31,6% % 1% 2% 3% 4% zgony 1172 C33-C34 267 C18-C21 1448 C16 786 C 72 C2 96 C61 472 C67 376 C64-C66,C68 366 C7-C72 364 C91-C9 36 C67 pęch.moczowy C64-C66,C68 nerka C7-C72 mózg+csn C91-C9 białaczki 3,2% 3,1% 3,1% 3,% pozostałe 3,% % 1% 2% 3% 4% C33-C34 płuco C61 gruczoł krokowy C18-C21 okręż+odbytn. C44 inne n.zł.skóry C67 pęch.moczowy C16 żołądek 2,9% 14,2% 12,% 6,3% 6,1% 4,8% MĘŻCZYŹNI MALES zachorowania 873 C33-C34 1792 C61 1221 C18-C21 12 C44 44 C67 27 C16 412 C64-C66,C68 349 C32 24 C91-C9 219 C2 218 C33-C34 płuco C18-C21 okręż+odbytn. C16 żołądek C61 gruczoł krokowy C2 trzustka C67 pęch.moczowy 12,6% 7,7% 7,2% 4,8% 4,4% 29,1% C64-C66,C68 nerka C32 krtań C91-C9 białaczki C2 trzustka 4,1% 3,% 2,6% 2,% pozostałe 23,% % 1% 2% 3% 4% zgony 699 C33-C34 1918 C18-C21 832 C16 11 C61 472 C2 314 C67 289 C64-C66,C68 221 C32 188 C91-C9 187 C7-C72 184 C64-C66,C68 nerka C32 krtań C91-C9 białaczki C7-C72 mózg+csn 3,3% 2,8% 2,8% 2,8% pozostałe 22,% % 1% 2% 3% 4% C pierś C18-C21 okręż+odbytn. C33-C34 płuco C44 inne n.zł.skóry C4 trzon macicy C6 jajnik 1,1% 9,3% 6,9% 6,7%,1% 21,9% KOBIETY FEMALES zachorowania 8367 C 1836 C18-C21 848 C33-C34 774 C44 8 C4 64 C6 426 C3 368 C16 266 C64-C66,C68 22 C73 219 C33-C34 płuco C pierś C18-C21 okręż+odbytn. C6 jajnik C2 trzustka C16 żołądek 14,7% 13,8% 12,% 6,8%,%,3% C3 szyjka macicy C16 żołądek C64-C66,C68 nerka C73 tarczyca 4,4% 3,2% 3,% 2,6% pozostałe 26,7% % 1% 2% 3% 4% zgony 13 C33-C34 77 C 711 C18-C21 616 C6 349 C2 282 C16 27 C3 24 C7-C72 18 C91-C9 169 C64-C66,C68 14 C3 szyjka macicy C7-C72 mózg+csn C91-C9 białaczki C64-C66,C68 nerka 4,9% 3,% 3,3% 2,8% pozostałe 27,4% % 1% 2% 3% 4% 16
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship in 21 Ryc. 2 Struktura zarejestrowanych zachorowań według grup wieku i płci, województwo śląskie, 21 The structure of registered cancer cases by age groups and sex, Silesian Voivodeship, 21 MĘŻCZYŹNI MALES M 873 (1%) K 8367 (1%) KOBIETY FEMALES C91-C9 białaczki C7-C72 mózg+csn pozostałe 38% 32% 29% -14 M 34 (,4%) K 23 (,3%) C91-C9 białaczki C7-C72 mózg+csn pozostałe 3% 26% 43% % 1% 2% 3% 4% % 6% % 1% 2% 3% 4% % 6% C62 jądro C81 ch. Hodgkina C91-C9 białaczki C7-C72 mózg+csn C82-C8,C96 chłoniaki pozostałe 4% 14% 14% 13% 2% 36% 1-24 M 6 (,7%) K 46 (,%) C81 ch. Hodgkina C73 tarczyca C91-C9 białaczki C82-C8,C96 chłoniaki C7-C72 mózg+csn pozostałe 26% 17% 1% 11% 7% 24% % 1% 2% 3% 4% % 6% % 1% 2% 3% 4% % 6% C62 jądro C33-C34 płuco C18-C21 okręż+odbytn. 1% 1% 9% 2-49 M 636 (7,4%) K 19 (13,1%) C pierś C73 tarczyca C3 szyjka macicy 8% 8% 29% C43 czerniak skóry C44 inne n.zł.skóry pozostałe % % 6% C6 jajnik C18-C21 okręż+odbytn. pozostałe 7% % 41% % 1% 2% 3% 4% % 6% % 1% 2% 3% 4% % 6% C33-C34 płuco C18-C21 okręż+odbytn. C61 gruczoł krokowy C67 pęch.moczowy C44 inne n.zł.skóry 11% 8% 6% % 23% -9 M 1789 (2,9%) K 2119 (2,3%) C pierś C33-C34 płuco C18-C21 okręż+odbytn. C4 trzon macicy C6 jajnik 11% 8% 7% 7% 27% pozostałe 47% pozostałe 4% % 1% 2% 3% 4% % 6% % 1% 2% 3% 4% % 6% C33-C34 płuco C61 gruczoł krokowy C18-C21 okręż+odbytn. C67 pęch.moczowy C44 inne n.zł.skóry 23% 18% 13% 6% % 6-74 M 4189 (48,9%) K 3337 (39,9%) C pierś C33-C34 płuco C18-C21 okręż+odbytn. C4 trzon macicy C44 inne n.zł.skóry 11% 11% 8% 7% 21% pozostałe 3% pozostałe 41% % 1% 2% 3% 4% % 6% % 1% 2% 3% 4% % 6% C61 gruczoł krokowy C33-C34 płuco C18-C21 okręż+odbytn. C44 inne n.zł.skóry C67 pęch.moczowy 18% 18% 14% 11% 8% 7+ M 1869 (21,8%) K 1748 (2,9%) C18-C21 okręż+odbytn. C pierś C44 inne n.zł.skóry C33-C34 płuco C16 żołądek 13% 13% 13% 7% 6% pozostałe 32% pozostałe 47% % 1% 2% 3% 4% % 6% % 1% 2% 3% 4% % 6% Histogram przedstawia procent z ogółu zarejestrowanych zachorowań w poszczególnych grupach wieku. 17
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship in 21 Tab. 1 Zarejestrowane zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe w wybranych grupach rozpoznań, województwo śląskie, 21, MĘŻCZYŹNI. Liczby bewzględne (N), współczynniki surowe (w.sur) i standaryzowane ( (W), (E)*), ryzyko skumulowane (ryzyko skum%), wskaźnik (Zg/Zh). Registered new cancer cases and deaths for selected cancer groups, Silesian Voivodeship, 21, MALES. Absolute numbers (N), crude (w.sur) and standardized ( (W), (E))* rates, cumulative risk (ryzyko skum%), deaths/incidence ratio (Zg/Zh). MĘŻCZYŹNI zachorowania MKCh-X N w.sur (W) (E) ryzyko skum % C-D9 873 382,7 241,8 348,4 2,9% umiejscowienie nowotwory złośliwe ogółem MĘŻCZYŹNI zgony MKCh-X N w.sur (W) (E) ryzyko skum % Zg/Zh (%) C-D9 699 294,6 18,1 271,1 19,% 7% C-C8 2 9,2,8 8,1,7% jama ustna C-C8 14 6, 4,1,9,% 76% C11 17,8,,7,1% część nosowa gardła C11 12,,3,,% 17% C9-C1, C12-C14 11,1 3,3 4,,4% inne nowotwory gardła C9-C1, C12-C14 113, 3,1 4,4,4% 62% C1 128,7 3,6,1,% przełyk C1 168 7, 4,8 6,9,6% 16% C16 412 18,4 11,3 16,6 1,4% żołądek C16 11 22,8 13,6 21, 1,% 17% C18-C21 12 4,8 28,1 41,6 3,% okrężnica+odbytnica C18-C21 832 37,1 22,3 34,3 2,6% 74% C22 16 4,7 2,9 4,3,4% wątroba C22 17 7, 4,4 6,,% 13% C2 218 9,7 6, 8,7,8% trzustka C2 314 14, 8,9 13, 1,1% 146% C32 24 11,3 7,2 1,1,9% krtań C32 188 8,4,2 7,4,7% 93% C33-C34 1792 8, 49,6 72,3 6,4% tchawica, oskrzele i płuco C33-C34 1918 8,6 2, 77,7 6,6% 11% C4-C41 9,4,3,3,% kości C4-C41 34 1, 1,1 1,4,1% 97% C43 139 6,2 4,1,8,% czerniak skóry C43 86 3,8 2,4 3,,2% 4% C44 44 24,3 14,6 22,7 1,% inne nowotwory skóry C44 2,9,6 1,,% % C 1,7,4,6,1% pierś C 14,6,4,6,1% 32% C61 1221 4, 33,3, 4,4% gruczoł krokowy C61 472 21,1 12,3 2,7 1,2% 36% C62 128,7 4,8,,4% jądro C62 11,,4,4,% 9% C64-C66, C68 349 1,6 1, 14,1 1,3% nerka i inne narządy moczowe C64-C66, C68 221 9,9 6, 9,2,7% 8% C67 27 23, 14,2 21,3 1,8% pęcherz moczowy C67 289 12,9 7,4 11,8,9% 46% C7-C72 193 8,6 6,6 8,2,7% mózg i Centralny System Nerwowy C7-C72 184 8,2, 7,,7% 11% C73 43 1,9 1,4 1,8,1% tarczyca C73 7,3,2,3,% 23% C82-C8, C96 187 8,3, 7,,6% chłoniaki nieziarnicze C82-C8, C96 94 4,2 2,7 3,8,3% 8% C81 48 2,1 1,8 2,,2% choroba Hodgkina C81 19,8,6,7,% 2% C9 6 2,9 1,8 2,6,2% szpiczak mnogi C9 3 2,4 1,4 2,1,2% 113% C91-C9 219 9,8 7,3 9,3,7% białaczki C91-C9 187 8,3,3 7,9,% 73% * (W) standard populacji świata; World standard population (E) standard populacji europejskiej; European standard population 18
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship in 21 Tab. 2 Zarejestrowane zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe w wybranych grupach rozpoznań, województwo śląskie, 29, KOBIETY. Liczby bewzględne (N), współczynniki surowe (w.sur) i standaryzowane ( (W), (E)), ryzyko skumulowane (ryzyko skum%), wskaźnik (Zg/Zh). Registered new cancer cases and deaths for selected cancer groups, Silesian Voivodeship, 21, FEMALES. Absolute numbers (N), crude (w.sur) and standardized ( (W), (E)) rates, cumulative risk (ryzyko skum%), deaths/incidence ratio (Zg/Zh) KOBIETY zachorowania MKCh-X N w.sur (W) (E) ryzyko skum % C-D9 8367 349, 19,2 268,8 2,% umiejscowienie nowotwory złośliwe ogółem KOBIETY zgony MKCh-X N w.sur (W) (E) ryzyko skum % Zg/Zh (%) C-D9 13 21, 14,3 12,7 11,6% 61% C-C8 82 3,4 2, 2,7,2% jama ustna C-C8 4 1,7,9 1,3,1% 68% C11 6,3,1,2,% część nosowa gardła C11 3,1,1,1,% 67% C9-C1, C12-C14 49 2, 1,2 1,6,1% inne nowotwory gardła C9-C1, C12-C14 27 1,1,7,9,1% 46% C1 21,9,4,6,1% przełyk C1 3 1,,8 1,1,1% 13% C16 266 11,1,2 7,7,6% żołądek C16 27 11,,1 7,7,6% 11% C18-C21 848 3,4 18,1 26, 2,2% okrężnica+odbytnica C18-C21 616 2,7 1,9 17,1 1,2% 72% C22 62 2,6 1,2 1,8,2% wątroba C22 1 4,4 2,1 3,,2% 146% C2 218 9,1 4,4 6,4,% trzustka C2 282 11,8,4 8,1,7% 141% C32 43 1,8 1, 1,4,1% krtań C32 28 1,2,6,9,1% 71% C33-C34 774 32,3 17,3 24,4 2,3% tchawica, oskrzele i płuco C33-C34 77 31,6 16,4 23,4 2,1% 11% C4-C41 19,8,6,7,1% kości C4-C41 14,6,3,4,% 79% C43 14 6, 3,6 4,8,4% czerniak skóry C43 79 3,3 1,7 2,4,2% 38% C44 8 24,2 11,4 16,8 1,3% inne nowotwory skóry C44 23 1,,3,6,% 6% C 1836 76,6 4,6 61,8,2% pierś C 711 29,7 1,3 21,9 1,7% 39% C3 368 1,4 9,6 12,7 1,% szyjka macicy C3 24 1,6 6, 8,3,7% 6% C4 64 23, 12,7 17,9 1,7% trzon macicy C4 111 4,6 2,1 3,2,3% 18% C6 426 17,8 1,7 14,4 1,3% jajnik C6 349 14,6 7,6 1,9,9% 73% C64-C66, C68 22 1,,8 8,,7% nerka i inne narządy moczowe C64-C66, C68 14 6, 2,8 4,2,3% 62% C67 142,9 2,9 4,2,4% pęcherz moczowy C67 87 3,6 1, 2,4,2% 49% C7-C72 184 7,7 4,6 6,,% mózg i Centralny System Nerwowy C7-C72 18 7, 4,,,% 1% C73 219 9,1 6,7 8,1,7% tarczyca C73 16,7,3,,% 7% C82-C8, C96 164 6,8 3,7,1,4% chłoniaki nieziarnicze C82-C8, C96 99 4,1 2, 2,9,3% 4% C81 2,3 2,1 2,2,2% choroba Hodgkina C81 11,,3,4,% 26% C9 7 3,1 1,6 2,3,2% szpiczak mnogi C9 69 2,9 1,2 1,9,2% 91% C91-C9 182 7,6 4,6,9,% białaczki C91-C9 169 7, 3,4 4,9,4% 91% 19
Nowotwory zł o ś liwe w województwie ś l ą skm w 21 roku Cancer in Silesian Voivodeship in 21 Tab. 3 Zarejestrowane zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe według umiejscowienia, województwo śląskie, 21, MĘŻCZYŹNI. Liczby bezwzględne (N), wskaźniki struktury (%) i kolejność występowania, współczynniki surowe (w.sur) i standaryzowane ( (W), (E)). Registered new cancer cases and deaths by site, Silesian Voivodeship, 21, MALES. Absolute numbers (N), percentage (%) and sequence number, crude (w.sur) and age-standarized rates ( (W), (E)). MĘŻCZYŹNI zachorowania Kolejn. MKCh-X N % występ. w.sur (W) (E) umiejscowienie MĘŻCZYŹNI zgony MKCh-X N % Kolejn. występ. w.sur (W) (E) 2 C-D9 873 1% 382,7 241,8 348,4 Nowotwory złośliwe ogółem C-D9 699 1% 294,6 18,1 271,1 C 24,3% 37-38 1,1,7 1, Nowotwory złośliwe (N.zł-e) wargi C 13,2% 39-4,6,4,7 C1 16,2% 46-47,7,4,6 N.zł. nasady języka C1 1,2% 47-49,4,3,4 C2 2,6% 24 2,3 1, 2,1 N.zł. innych i nieokreślonych części języka C2 2,8% 19-21 2,3 1, 2, C3 11,1% 7-8,,3,4 N.zł. dziąsła C3 1,% 71-74,,, C4 7,7% 22 2, 1,6 2,2 N.zł. dna jamy ustnej C4 28,4% 27-28 1,2,8 1,1 C 11,1% 7-8,,3,4 N.zł. podniebienia C 6,1% 4-6,3,2,2 C6 14,2% -3,6,4 N.zł. innych i nieokreślonych części jamy,6 ustnej C6 2,3% 3-36,9,6,8 C7 1,2% 48-49,7,4,6 N.zł. ślinianki przyusznej C7 12,2% 41-42,,3,4 C8,1% 68-73,2,1 N.zł. innych i nieokreślonych dużych,2 gruczołów ślinowych C8 3,% 62-63,1,1,1 C9 3,4% 31 1,6 1, 1,4 N.zł-e migdałka C9 27,4% 29 1,2,7 1, C1 28,3% 34-3 1,2,8 1,1 N.zł. części ustnej gardła (oropharynx) C1 11,2% 43-46,,3,4 C11 17,2% 44-4,8,,7 N.zł. części nosowej gardła (nasopharynx) C11 12,2% 41-42,,3, C12,1% 68-73,2,2,2 N.zł. zachyłka gruszkowatego C12 2,% 64-7,1,1,1 C13 33,4% 32 1,,9 1,3 N.zł. części krtaniowej gardła (hypopharynx) C13 21,3% 34,9,6,8 C14 14,2% -3,6,4 N.zł. o innym i bliżej nieokreślonym umiejscowieniu, w obrębie wargi, jamy ustnej i gardła C14 2,8% 19-21 2,3 1,4 2, C1 128 1,% 13-14,7 3,6,1 N.zł. przełyku C1 168 2,% 12 7, 4,8 6,9 C16 412 4,8% 6 18,4 11,3 16,6 N.zł. żołądka C16 11 7,7% 2 22,8 13,6 21, C17 12,1% -6,,3, N.zł. jelita cienkiego C17 11,2% 43-46,,3,4 C18 6 7,1% 3 27, 16,4 24,6 N.zł. jelita grubego C18 7,7% 3 22, 13,3 2,8 C19 49,6% 2 2,2 1,4 2, N.zł. zgięcia esiczo-odbytniczego C19 29,4% 26 1,3,8 1,2 C2 3 4,1% 7 1,8 9,8 14,3 N.zł. odbytnicy C2 273 4,1% 7 12,2 7, 11,3 C21 16,2% 46-47,7,,7 N.zł. odbytu i kanału odbytu C21 2,4% 3-31 1,1,7 1, C22 16 1,2% 18 4,7 2,9 N.zł. wątroby i przewodów żółciowych 4,3 wewnątrzwątrobowych C22 17 2,4% 13 7, 4,4 6, C23 28,3% 34-3 1,2,8 1,1 N.zł. pęcherzyka żółciowego C23 28,4% 27-28 1,2,8 1,1 C24 41,% 28-29 1,8 1,1 N.zł. innych i nie określonych części dróg 1,7 żółciowych C24 44,7% 22 2, 1,1 1,7 C2 218 2,% 1 9,7 6, 8,7 N.zł. trzustki C2 314 4,8% 14, 8,9 13, C26 13,2% 4,6,3 N.zł. innych i niedokładnie określonych, narządów trawiennych C26 33,% 24-2 1,,9 1,3 C3 7,1% 61-62,3,2,3 N.zł. jamy nosowej i ucha środkowego C3 4,1% 9-61,2,1,2 C31 12,1% -6,,3, N.zł. zatok przynosowych C31 1,2% 47-49,4,3,4 C32 24 3,% 9 11,3 7,2 1,1 N.zł. krtani C32 188 2,8% 9 8,4,2 7,4 C33,1% 68-73,2,1,2 N.zł. tchawicy C33 2,% 64-7,1,1,1 C34 1787 2,8% 1 79,8 49,4 72,1 N.zł. oskrzela i płuca C34 1916 29,% 1 8, 2, 77,6 C37,% 8-88,,, N.zł. grasicy C37 2,% 64-7,1,1,1 C38 19,2% 39-42,8,7,8 N.zł. serca, śródpiersia i opłucnej C38 43,7% 23 1,9 1,2 1,8 N.zł. innych i niedokładnie określonych części C39 3,% 74-79,1,1,2 układu oddechowego i narządów klatki C39 3,% 62-63,1,1,1 piersiowej C4 3,% 74-79,1,1,1 N.zł. kości i chrząstki stawowej kończyn C4 9,1%,4,4,4 C41 6,1% 63-67,3,2 N.zł. kości i chrząstki stawowej o innym i,2 nieokreślonym umiejscowieniu C41 2,4% 3-31 1,1,7 1, C43 139 1,6% 12 6,2 4,1,8 Czerniak złośliwy skóry C43 86 1,3% 16 3,8 2,4 3, C44 44 6,3% 4 24,3 14,6 22,7 Inne n.zł-e skóry C44 2,3% 3-36,9,6 1, C4 39,% 3 1,7 1, 1,6 Międzybłoniak C4 33,% 242 1,,9 1,3 C46 1,% 81-84,,, Mięsak Kaposi ego C46 1,% 71-74,,, C47 3,% 74-79,1,2 N.zł-e nerwów obwodowych i,2 autonomicznego układu nerwowego C47,% 7-88,,, C48 9,1% 6,4,2,3 N.zł. przestrzeni zaotrzewnowej i otrzewnej C48 11,2% 43-46,,3,4 C49 41,% 28-29 1,8 1, 1,8 N.zł-e tkanki łącznej i innych tkanek miękkich C49 23,3% 32 1,,8 1, C 1,2% 48-49,7,4,6 N.zł. piersi C 14,2% 38,6,4,6