Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gnieźnie Instytut Nauk o Zdrowiu Kierunek - Pielęgniarstwo Studia niestacjonarne ( pomostowe ) Grupa kierunkowa: AB, C, D Karta opisu przedmiotu Nazwa przedmiotu: Chirurgia i Pielęgniarstwo chirurgiczne Kierunek: Pielęgniarstwo Specjalność: Wymiar godzin: 100 AB, 190 C, 190 D Wykłady: 20 AB, 30 C, 30 D zajęcia praktyczne: 20 AB, 6 C, 6 D praktyka zawodowa: 60 AB, 154 C, 154 D Kod Rok / semestr I / I i II Rodzaj przedmiotu: kierunkowy Liczba punktów ECTS Prowadzący: dr hab. med. Stanisław MALINGER prof. PWSZ dr Grażyna BĄCZYK mgr piel. Justyna Skrzyńska Instytut: Nauk o Zdrowiu w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Gnieźnie. Miejsce przedmiotu w programie studiów : Przedmiot kierunkowy, realizowany na pierwszym roku studiów niestacjonarnych. Cele nauczania przedmiotu : Przedmiot chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne obejmuje zagadnienia z zakresu przygotowania i asystowania do zabiegów diagnostycznych, przygotowania do zabiegu operacyjnego i pielęgnacji pooperacyjnej pacjentów z chorobami przełyku, żołądka i dwunastnicy, z chorobami wątroby i dróg żółciowych, chorobami trzustki, chorobami jelita cienkiego i grubego, w krwawieniach z górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego, z chorobami tarczycy, chorobami układu moczowego, chorobami układu naczyniowymi. Ustalenie diagnozy pielęgniarskiej i indywidualnego planu opieki nad chorym w okresie okołooperacyjnym oraz u chorych po urazach czaszkowo mózgowych i po urazie kręgosłupa. Monitorowanie stanu pacjenta pod kątem wczesnych i późnych powikłań pooperacyjnych. Rozpoznanie i ocena nasilenia bólu pooperacyjnego. Żywienie chorych chirurgicznych. Udział w rehabilitacji i edukacji pacjenta. Przygotowanie pacjenta do samopielęgnacji po zabiegu operacyjnym. Opis treści kształcenia : 1. Uwarunkowania prawne i etyczne opieki pielęgniarskiej świadczonej chorym leczonym chirurgicznie 2. Założenia opieki pielęgniarskiej świadczonej chorym na oddziałach chirurgicznych 1
3. Patofizjologiczne podstawy reakcji organizmu na uraz: a. homeostaza b. gospodarka wodna i elektrolitowa c. rana d. ból e. wstrząs f. zaburzenia układu oddechowego g. zaburzenia układu krążenia h. zaburzenia naczyń obwodowych 4. Zakażenia szpitalne w chirurgii a. przyczyny zakażeń b. ochrona ustroju c. postępowanie w zakażeniach 5. Badania diagnostyczne i małe zabiegi lecznicze a. badania laboratoryjne b. badania obrazowe c. małe zabiegi lecznicze 6. Żywienie chorych w chirurgii a. zasoby energetyczne ustroju b. pourazowe zaburzenia metaboliczne c. podstawowe zapotrzebowanie ustroju d. Żywienie: doustne, dojelitowe, dożylne 7. Okres okołooperacyjny: a. przygotowanie chirurga do operacji b. przygotowanie chorego do operacji c. opieka pooperacyjna 8. Opieka nad chorym na oddziałach chirurgii jednego dnia 9. Opieka nad chorym z urazem a. ułożenie chorego b. utrzymanie drożności dróg oddechowych c. sztuczne oddychanie d. masaż serca e. postępowanie przeciwwstrząsowe 10. Opieka nad pacjentem z chorobami naczyń tętniczych i żylnych a. objawy chirurgicznych chorób naczyń b. metody badania c. chirurgia serca d. chirurgia naczyń: tętnic i żył e. zaburzenia w układzie chłonnym 11. Opieka nad chorym w ostrych stanach chirurgicznych a. diagnostyka b. resuscytacja c. zapalenie otrzewnej d. niedrożność jelit e. zabiegi lecznicze 12. Opieka nad chorym z chorobami układu pokarmowego a. objawy chorób układu pokarmowego b. rozpoznawanie 2
c. wskazania do leczenia chirurgicznego d. leczenie wybranych chorób przewodu pokarmowego: przełyk, żołądek, dwunastnica, wątroba, trzustka, drogi żółciowe, jelito cienkie, jelito grube, śledziona, przepukliny brzuszne. 13. Opieka nad chorymi z rakiem piersi a. nienowotworowe choroby sutka b. nowotwory łagodne c. rak sutka 14. Opieka nad pacjentem z wybranymi chorobami endokrynologicznymi a. metody badania gruczołów wydzielania wewnętrznego b. choroby tarczycy c. choroby przytarczyc d. nadnercza e. czynność wewnątrzwydzielnicza trzustki 15. Opieka nad chorym urologicznym a. zasadnicze objawy chorób urologicznych b. badanie urologiczne c. nowotwory narządów moczowo-płciowych d. choroby stercza e. kamica układu moczowego 17.Pielenowanie pacjenta z chorobami układu pokarmowego: choroby przełyku, żołądka i dwunastnicy, a. Przygotowanie i asystowanie do zabiegów diagnostycznych (endoskopowych) b. Przygotowanie do operacji i pielęgnowanie chorego po operacji zwężenia i nowotworu przełyku c. Żywienie chorego przez przetokę odżywczą d. Przygotowanie do operacji i pielęgnowanie chorego po chirurgicznym leczeniu powikłań choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy e. Zapobieganie i identyfikacja wczesnych i późnych powikłań pooperacyjnych f. Żywienie chorego po resekcji żołądka g. Ustalenie diagnozy pielęgniarskiej i indywidualnego planu opieki nad chorym 18. Odrębności pielęgnowania chorych w wieku podeszłym dr Grażyna Bączyk, a. Odrębności chirurgii wieku podeszłego b. Czynniki ryzyka operacji c. Ustalenia diagnozy pielęgniarskiej i indywidualnego planu opieki nad chorym w wieku podeszłym w zależności od specyfiki zabiegu chirurgicznego 19. Pielenowanie pacjenta z chorobami układu pokarmowego: choroby przełyku, żołądka i dwunastnicy, a. Przygotowanie i asystowanie do zabiegów diagnostycznych (endoskopowych) b. Przygotowanie do operacji i pielęgnowanie chorego po operacji zwężenia i nowotworu przełyku c. Żywienie chorego przez przetokę odżywczą d. Przygotowanie do operacji i pielęgnowanie chorego po chirurgicznym leczeniu powikłań choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy e. Zapobieganie i identyfikacja wczesnych i późnych powikłań pooperacyjnych f. Żywienie chorego po resekcji żołądka g. Ustalenie diagnozy pielęgniarskiej i indywidualnego planu opieki nad 3
chorym 20. Pielęgnowanie pacjenta z chorobami układu pokarmowego: choroby wątroby i dróg żółciowych, a. Badania diagnostyczne i zabiegi endoskopowi w obrębie dwunastnicy i dróg żółciowych: ERCP, papillotomia b. Przygotowanie do operacji i pielęgnowanie chorego po leczeniu operacyjnym w obrębie wątroby, dróg żółciowych, kamicy zółciowej - sposobem klasycznym i laparoskopowym c. Postępowanie pielęgnacyjne w żółtaczce mechanicznej na tle kamicy żółciowej d. Ustalenie diagnozy pielęgniarskiej i indywidualnego planu opieki nad chorym 21. Pielęgnowanie pacjenta z chorobami układu pokarmowego: krwawienia z górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Rehabilitacja po zabiegach gastroenterologicznych. a. Pielęgnowanie chorego z masywnym i powolnym krwawieniem z górnego odcinka przewodu pokarmowego b.postępowanie pielęgniarskie we wstrząsie krwotocznym c.pielęgnowanie chorego z sądą Sengstackena Blackemore a d.pielęgnowanie chorego z krwawieniem z dolnego odcinka przewodu pokarmowego 22. Pielęgnowanie pacjenta z chorobami tarczycy a.przygotowanie chorego z wolem obojętnym i nadczynnością tarczycy do operacji b.monitorowanie chorego pod kątem eutyreozy c. Pielęgnowanie chorego po operacji wola obojętnego i nadczynnego d.monitorowanie stanu pacjenta pod kątem wczesnych i póżnych powikłań pooperacyjnych e.ustalenie diagnozy pielęgniarskiej i indywidualnego planu opieki 21. Pielęgnowanie pacjenta z chorobami układu moczowego a.przygotowanie chorego do badań diagnostycznych w urologii b.przygotowanie chorego do badań diagnostycznych w urologii c.asystowanie do zabiegów diagnostycznych (cystoskopia) d.przygotowanie do operacji stercza, kamicy narkowej, transplantacja nerki e.pielęgnowanie pacjenta po operacji stercza, kamicy nerkowej f. Prowadzenie stałego drenażu pęcherza moczowego g.pielęgnowanie pacjenta po resekcji pecherza moczowego i z różnymi zastępczymi sposobami odprowadzania moczu h.pielęgnowanie pacjenta po przeszczepie nerki i. Ustelenie diagnozy pielęgniarskiej i indywidualnego planu opieki w odniesieniu do chorych urologicznych 4
Praktyki zawodowe Celem praktyk zawodowych obejmujących pielęgniarstwo chirurgiczne jest: 1. Pogłębienie wiadomości i umiejętności zdobytych w trakcie zajęć teoretycznych i praktycznych 2. Doskonalenie umiejętności pielęgniarskich specyficznych dla pielęgnierstwa chirurgicznego 3. Doskonalenie umiejętności współpracy w zespole terapeutycznym 4. Doskonalenie umiejętności edukacji pacjenta i jego rodziny Wymagane wiadomości: Po zakończeniu studiowania przedmiotu student powinien: 1.Znać podstawowe wiadomości dotyczące: ogólnego badania lekarskiego, badania chirurgicznego, ultrasonograficznego, badania endoskopowego, badań KT i MR, 2.Podstawowe zagadnienia dotyczące symptomatologii chirurgicznej, 3.Znać podstawowe zasady opieki nad chorym leczonym chirurgicznie, 4.Znać jednostki chorobowe, diagnostykę, metody operacyjnego leczenia, możliwości powikłań oraz działania pielęgnacyjne, które należy podjąć bezpośrednio po zabiegu i w czasie rekonwalescencji pacjenta, 5. Samodzielnie podejmować działania w zakresie: Ustalania diagnozy pielęgniarskiej i indywidualnego planu opieki nad chorymi: - z chorobami przewodu pokarmowego - z chorobami tarczycy - z chorobami układu moczowego - z chorobami żył i tętnic, - po urazach czaszkowo - mózgowych i kręgosłupa oraz złamaniami kości długich - z urazami klatki piersiowej i jamy brzusznej - oparzonymi. Oceny stanu odżywienia chorego i zapotrzebowania energetycznego oraz prowadzenia żywienia drogą enteralną i parenteralną. Oceny reakcji metabolicznej organizmu na zabieg operacyjny i znajomości odrębności pielęgnowania pacjentów w wieku podeszłym. Forma prowadzonych zajęć : wykład i seminaria, zajęcia praktyczne, pokaz, prezentacja Metody oceny : bieżące sprawdzanie wiadomości i umiejętności Bibliografia Podstawowa: 1.Fibak J. Chirurgia dla studentów medycyny. PZWL, 1996 2.Walewska E. Podstawy pielęgniarstwa chirurgicznego. PZWL 2006 Uzupełniająca: 1. Rowiński W, Dziak A.: Chirurgia dla pielęgniarek. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999, wyd. 4 2. Ślusarska B, Zarzycka D, Zachradniczek K.: Podstawy pielęgniarstwa. T1, Wyd II, Lublin 2008. 3. Ślusarska B, Zarzycka D, Zachradniczek K.: Podstawy pielęgniarstwa. T2, Wyd II, Lublin 2008. 4. Tuszewski M.: Chirurgia przewodu pokarmowego z elementami pielęgniarstwa PZWL, 1995, Warszawa 5
5. Noszczyk W. Chirurgia t. I i II. PZWL 2006 6. Borowski A. Choroby gruczołu krokowego. PZWL 1998 7. Szczygieł B., Socha J. Żywienia pozajelitowe i dojelitowe w chirurgii. PZWL 1994 Forma zaliczenia pracy studenta: Egzamin pisemny 6