Rozwój lokalny w planowaniu strategicznym na lata 2014-2020 w województwie podlaskim Spotkanie Krajowej Sieci Tematycznej ds. Partnerstwa Augustów, 13-14 czerwca 2013 r. 1 Departament Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego
Udział partnerów społecznych w procesie planowania strategicznego na lata 2014-2020 od lipca 2012 r. twa strategiczna dyskusja dotycząca kierunków rozwoju regionu w trakcie procesu aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020, zaangażowanie wielu partnerów i środowisk na wszystkich poziomach struktury zorganizowanej na potrzeby aktualizacji SRWP, w tym grup roboczych (m.in. Grupa spójność terytorialna i rozwój lokalny, w tym obszary wiejskie i przygraniczne), szerokie konsultacje ze społeczeństwem, od kwietnia 2013 r. trwają prace Grupy roboczej ds. wsparcia przygotowania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020, w której skład wchodzą m.in. przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego, organizacji przedsiębiorców, organizacji pozarządowych, w tym Podlaskiej Sieci Lokalnych Grup Działania, Podlaskiej Izby Rolniczej.
3 1. Projekt Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020
Układ celów Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020
Kierunki interwencji SRWP 2020 wspierane inicjatywami oddolnymi: skierowane na wzmocnienie kapitału społecznego Kształtowanie postaw społecznych i obywatelskich oraz wspieranie dialogu społecznego Efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego Kształtowanie prozdrowotnego stylu życia Aktywizacja zawodowa osób o utrudnionym dostępie do rynku pracy Istotne jest wzmacnianie społecznych i obywatelskich kompetencji mieszkańców regionu oraz wspieranie dialogu społecznego. Poza walorami przyrodniczymi region posiada też walory kulturowe, wynikające przede wszystkim z odrębności kulturowej, religijnej i narodowościowej, które są jednak bardzo słabo promowane na zewnątrz. Kultura może być potencjalnie istotnym czynnikiem dynamizującym rozwój społecznogospodarczy województwa.
Kierunki interwencji SRWP 2020 wspierane inicjatywami oddolnymi: skierowane na poprawę spójności społecznej Działania mające na celu poprawę spójności społecznej Wspieranie rodzin w opiece nad dzieckiem i osobami zależnymi Wspieranie aktywności zawodowej i społecznej osób starszych, umożliwiające lepsze wykorzystanie ich potencjału Wspieranie osób wykluczonych społecznie, zagrożonych wykluczeniem społecznym, dysfunkcją lub przeżywających trudności Kluczowe jest wzmocnienie roli ekonomii społecznej poprzez wspieranie rozwoju przedsiębiorczości społecznej i innych form przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu oraz rozwój współpracy instytucjonalnej na rzecz ekonomii społecznej. Priorytetowo traktowane będą działania z zakresu aktywnej integracji.
Kierunki interwencji SRWP 2020 wspierane inicjatywami oddolnymi: skierowane na poprawę konkurencyjności gospodarki regionu Promowanie postaw przedsiębiorczych, proinnowacyjnych, kreatywnych Efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego Promocja gospodarcza regionu Inicjatywy sprzyjające nawiązywaniu kontaktów gospodarczych oraz wspieranie obecności podlaskich przedsiębiorstw na rynkach zewnętrznych Aktywność informacyjno-promocyjna ukierunkowana na inwestorów (aktywne pozyskiwanie inwestorów) Tworzenie powiązań formalnych i nieformalnych oraz sieci współpracy Bez przedsiębiorczości rozwój nie jest możliwy. Przedsiębiorczość to kreowanie postaw społecznych. Rozwój przedsiębiorczości to także pobudzanie pozarolniczej działalności na obszarach wiejskich. Kultura może być potencjalnie istotnym czynnikiem dynamizującym rozwój społecznogospodarczy województwa.
Kierunki interwencji SRWP 2020 wspierane inicjatywami oddolnymi: wspierające proekologiczność Edukacja ekologiczna i zwiększenie aktywności pro-środowiskowej społeczeństwa Promowanie postaw i działań sprzyjających efektywności wykorzystania zasobów naturalnych Nowoczesne traktowanie środowiska przyrodniczego wymaga podnoszenia świadomości ekologicznej. Proces ten zaczyna się już od wczesnej edukacji dzieci i młodzieży, jednak powinien obejmować wszystkie etapy ludzkiego życia, jeśli środowisko ma być jednym z najistotniejszych atutów wykorzystywanych do rozwoju społeczno-gospodarczego. Generalnie dobry stan zachowania środowiska przyrodniczego w regionie nie zwalnia z troski o środowisko i z obowiązku stałego przeciwdziałania czynnikom oraz zjawiskom negatywnie oddziałującym na różnorodność biologiczną. Promowany będzie rozwój indywidualnych systemów oczyszczania ścieków. Należy dążyć do zmniejszenia liczby nieefektywnych, lokalnych składowisk odpadów.
Kierunki interwencji SRWP 2020 wspierane inicjatywami oddolnymi: wzmacniające funkcję regionu jako bramy na Wschód Wykorzystanie potencjałów rozwojowych obszaru przygranicznego Tworzenie powiązań formalnych i nieformalnych oraz sieci współpracy Ochrona wspólnego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego obszaru przygranicza Położenie przygraniczne stwarza dobre możliwości nawiązywania kontaktów gospodarczych, rozwijania eksportu, przyciągania turystów i studentów do podlaskich szkół wyższych. Budowanie relacji poprzez aktywność organizacji pozarządowych, zapraszanie i kształcenie młodzieży z krajów sąsiedzkich, a także kontakty gospodarcze powinny służyć Podlasiu nie tylko z punktu widzenia możliwości rozwojowych, ale również znaczenia regionu, jako specjalizującego się w relacjach ze wschodnimi sąsiadami Polski. Współpraca transgraniczna może być postrzegana jako sposób na poszerzenie kontaktów społeczności lokalnych, promocji regionu, pozyskania inwestorów zagranicznych, a także wykorzystania doświadczeń międzynarodowych organizacji współpracy regionalnej dla przyspieszenia procesów rozwojowych na obszarze województwa.
Obszary strategicznej interwencji Nowoczesne podejście do realizacji Strategii wymaga terytorializacji celów, która oznacza rozpoznanie w regionie tych miejsc, w których w największym stopniu będą realizowane poszczególne cele polityki rozwojowej. Obszary te nie są utożsamiane wyłącznie z problemami i obszarami problemowymi. OSI są obszarami województwa podlaskiego, gdzie dostrzegana jest potrzeba realizacji celów strategicznych, by wzmocnić potencjały regionu lub zlikwidować jego słabości. Dodatkowo podejście terytorialne zakłada odejście od postrzegania obszarów przez pryzmat granic administracyjnych na rzecz ich indywidualnych potencjałów, barier i wzajemnych zależności. Efektywność polityki rozwoju jest uwarunkowana analizą barier i potencjałów oraz właściwego dostosowania interwencji do specyfiki poszczególnych obszarów. 10
11 Obszary strategicznej interwencji (1)
Obszary strategicznej interwencji (2) Subregionalne ośrodki wzrostu 12
Obszary strategicznej interwencji (3) Miasta powiatowe 13
Obszary strategicznej interwencji (4) Obszary wiejskie 14
Obszary strategicznej interwencji (5) Obszar przygraniczny 15
Obszary strategicznej interwencji (6) 16 Gminy których rozwój uwarunkowany jest siecią Natura 2000
Do zasad realizacji SRWP 2020 należą m.in.: partnerstwo, wielopoziomowe zarządzanie, koordynacja, zintegrowane podejście terytorialne
18 System realizacji Strategii na tle krajowego i lokalnego poziomu planowania
19 2. Prace nad Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020
Rozwój kierowany przez społeczność lokalną (CLLD) w świetle Założeń Umowy Partnerstwa stosowanie instrumentu CLLD proponowanego przez Komisję Europejską jest dobrowolne dla polityki spójności i polityki rybackiej, a obligatoryjne dla wspólnej polityki rolnej, na obecnym etapie negocjacji w Radzie i dyskusji z Komisją Europejską koncepcja rodzi dużo wątpliwości, szczególnie w kontekście wykorzystania CLLD do realizacji strategii wielofunduszowych, główny problem stanowi doprowadzenie do jak najpełniejszej harmonizacji przepisów UE w zakresie zasad wdrażania CLLD w ramach poszczególnych funduszy, w związku z powyższym propozycje funkcjonowania CLLD w Polsce sformułowane w Założeniach Umowy Partnerstwa określono jako wstępne.
Założenia dotyczące CLLD w pracach nad RPOWP 2014-2020 wykorzystane zostaną doświadczenia inicjatywy LEADER, realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, mechanizmem CLLD będzie objęty tylko fragment działań na obszarach wiejskich, miejsko-wiejskich, miejskich oraz zależnych od rybactwa ściśle związany z realizacją inicjatyw na poziomie lokalnym, aktywizujących lokalne społeczności na podstawie strategii rozwoju lokalnego, decyzja dotycząca wyboru określonych działań będzie dopracowana w ramach dalszych prac nad RPOWP; w chwili obecnej w poszczególnych osiach zasygnalizowano wstępnie identyfikowane obszary interwencji, która mogła by być realizowana poprzez podejście CLLD, dopuszcza się możliwość wydzielenia tej interwencji jako odrębnej osi (w tym wypadku poziom dofinansowania unijnego wzrasta o 10%).
Proponowana struktura RPOWP 2014-2020 Oś priorytetowa Oś I Wzmocnienie potencjału i konkurencyjności gospodarki regionu Fundusz/Cel tematyczny EFRR: CT 1, 2, 3, 8 Oś II Przedsiębiorczość i aktywność zawodowa EFS: CT 8 Oś III Kompetencje i kwalifikacje EFS: CT 10 Oś IV Poprawa dostępności transportowej EFRR: CT 7 Oś V Gospodarka niskoemisyjna EFRR: CT 4 Oś VI Ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami EFRR: CT 6 Oś VII Poprawa spójności społecznej EFS: CT 9 Oś VIII Usługi użyteczności publicznej EFRR: CT 2, 6, 9, 10 Oś IX Pomoc techniczna EFRR
kształtowanie prośrodowiskowego systemu wartości, usprawnienie dostępu społeczeństwa do informacji o środowisku, wypracowywanie zasad współpracy administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi, wspieranie inicjatyw lokalnych i programów aktywności lokalnej nakierowanych na ochronę środowiska, rewitalizacja fizyczna - wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczności i obszarów miejskich i wiejskich e-integracja Zakres działań zidentyfikowanych jako możliwe do realizacji w ramach CLLD
Zakres działań zidentyfikowanych jako możliwe do realizacji w ramach CLLD Rewitalizacja społeczna poprzez m.in.: działania na rzecz aktywności społeczności lokalnych i rozwoju lokalnego, ze szczególnym uwzględnieniem społeczności marginalizowanych, ukierunkowane w szczególności na obszary biedy, obszary rewitalizowane, obszary wiejskie tworzenie sieci CLLD na poziomie regionalnym i lokalnym działania ukierunkowane na wsparcie aktywności zawodowej
Zakres działań zidentyfikowanych jako możliwe do realizacji w ramach CLLD Kształtowanie kapitału społecznego poprzez m.in: wspieranie działań artystycznych i rozwoju zasobów kultury tworzenie warunków do wzmacniania tożsamości regionalnej i lokalnej poprzez m.in. uczestnictwo w kulturze działania w zakresie kształtowania więzi społecznych i postaw społecznoobywatelskich oraz inicjatywności i kreatywności, w tym za pośrednictwem mediów rozwijanie współpracy między instytucjami kultury, oświaty, nauki i organizacjami społecznymi oraz podmiotami prywatnymi wspieranie działań dotyczących dialogu międzykulturowego i międzypokoleniowego wsparcie działań skierowanych do seniorów (programy profilaktyczne, kluby seniora, dofinansowanie zajęć sportowych, kulturalnych, zajęcia ruchowo-mentalne, różne formy zajęć/warsztaty łączące pokolenia
Dziękuję za uwagę www.strategia.wrotapodlasia.pl www.rpowp.wrotapodlasia.pl