SPRAWOZDANIE WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Z REALIZACJI W 2009 ROKU PROGRAMU NA RZECZ SPOŁECZNOŚCI ROMSKIEJ W POLSCE

SPRAWOZDANIE WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Z REALIZACJI W 2009 ROKU PROGRAMU NA RZECZ SPOŁECZNOŚCI ROMSKIEJ W POLSCE Warszawa, luty 2010 r.

I. CZĘŚĆ BUDŻETOWA

Sprawozdanie z realizacji Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce Województwo mazowieckie rok 2009 kwota dotacji przekazanej ze środków z rezerwy celowej dla województwa 245 093,00 kwota dotacji przekazanej z części 30 budżetu dla województwa 22 900,00 kwota dotacji przekazanej z części 43 budżetu dla województwa I. Cześć budżetowa 1. Wysokość wykorzystanych środków 349 351,14 Łącznie Rezerwa celowa Część 30 budżetu Część 43 budżetu Inne budżetowe Edukacja 94,4% 329 935,31 204 436,14 22 900,00 102 599,17 Romowie a społeczeństwo obywatelskie 3,6% 12 491,68 8 999,87 3 491,81 Praca - bezrobocie 0,0% 0,00 Zdrowie 2,0% 6 924,15 6 109,35 814,80 Sytuacja bytowa 0,0% 0,00 Bezpieczeństwo, przestępstwa popełniane na tle etnicznym 0,0% 0,00 Kultura i zachowanie romskiej tożsamości etnicznej 0,0% 0,00 Wiedza o społeczności romskiej 0,0% 0,00 Własne Z innych źródeł 219 545,36 22 900,00 0,00 0,00 106 905,78 0,00 Wysokość wykorzystanych środków budżetowych 242 445,36 62,8% 6,6% 0,0% 0,0% 30,6% 0,0% A. Inne budżetowe B. Z innych źródeł 1. 1. 2. 2. 3. 3. 4. 4. 5. 5. 6. 6. 7. 7. 8. 8.

1. 2. Środki zwrócone do budżetu 25 547,64 Łącznie Rezerwa celowa OPS Dzielnicy Praga Południe m. st.warszawy - Integracyjna grupa przedszkolna "ALLADYN" 0,03 0,03 Część 30 budżetu Część 43 budżetu Inne budżetowe 2. OPS Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy - Pielęgniarka środowiskowa w społeczności lokalnej 0,65 0,65 3. OPS Dzielnicy Ursus m. st. Warszawy - Program Integracyjnej Świetlicy Socjoterapeutycznej "Stokrotka" dla dzieci i młodzieży z terenu Dzielnicy Ursus m.st. Warszawy 13 522,82 13 522,82 4. OPS Dzielnicy Ursus m. st. Warszawy - Program Integracyjny Świetlicy Socjoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży pt. "Komputer i Ja" 1 455,72 1 455,72 5. 6. MOPR Ostrołęka - Wsparcie dzieci z rodzin romskich w edukacji przedszkolnej i szkolnej 4 702,40 4 702,40 MOPS Płock - Przedszkole jako możliwość zapewnienia dzieciom romskim własciwych warunków prawidłowego rozwoju oraz przygotowania do rozpoczecia nauki w szkole 3 826,98 3 826,98 7. MOPS Płock - Asystent edukacji romskiej 2 038,91 2 038,91 8. MOPS Płock - Spotkanie z kulturą romską 0,09 0,09 9. MOPS Płock - Integracyjne spotkanie opłatkowo - mikołajkowe 0,04 0,04 3. Liczba uczestniczących podmiotów 7 Łącznie 25 547,64 0,00 0,00 0,00 100,0% 0,0% 0,0% 0,0% Inne podmioty Podmioty zaliczone do niezaliczone Jednostki sektora do sektora w tym samorządu finansów finansów organizacje terytorialnego publicznych publicznych romskie Edukacja 71,4% 5 5 0,0% Romowie a społeczeństwo obywatelskie 14,3% 1 1 0,0% Praca - bezrobocie 0,0% 0 #DZIEL/0! Zdrowie 14,3% 1 1 0,0% Sytuacja bytowa 0,0% 0 #DZIEL/0! Bezpieczeństwo, przestępstwa popełniane na tle etnicznym 0,0% 0 #DZIEL/0! Kultura i zachowanie romskiej tożsamości etnicznej 0,0% 0 #DZIEL/0! Wiedza o społeczności romskiej 0,0% 0 #DZIEL/0! 7 0 0 0 100,0% 0,0% 0,0% 0,0%

4. Liczba zrealizowanych zadań 17 Łącznie Jednostki samorządu terytorialnego Inne podmioty zaliczone do sektora finansów publicznych Podmioty niezaliczone do sektora finansów publicznych w tym organizacje romskie Edukacja 82,4% 14 14 0,0% Romowie a społeczeństwo obywatelskie 11,8% 2 2 0,0% Praca - bezrobocie 0,0% 0 #DZIEL/0! Zdrowie 5,9% 1 1 0,0% Sytuacja bytowa 0,0% 0 #DZIEL/0! Bezpieczeństwo, przestępstwa popełniane na tle etnicznym 0,0% 0 #DZIEL/0! Kultura i zachowanie romskiej tożsamości etnicznej 0,0% 0 #DZIEL/0! Wiedza o społeczności romskiej 0,0% 0 #DZIEL/0! 17 0 0 0 100,0% 0,0% 0,0% 0,0%

II. CZĘŚĆ MERYTORYCZNA

Sprawozdanie z realizacji Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce II. Cześć merytoryczna Rok szkolny Edukacja 2007/2008 2008/2009 poziom zmiany 1. Liczba dzieci romskich objętych obowiązkiem szkolnym 234 237 1,3% 2. Liczba dzieci romskich realizujących obowiązek szkolny 176 169-4,0% 3. Frekwencja wśród dzieci romskich realizujących obowiązek szkolny 68,86% 72,61% 5,45% 4. Średnia ocen uczniów romskich 2,83 2,90 2,47% 5. Liczba uczniów romskich uczestniczących w zajęciach wyrównawczych 108 104-3,7% 6. Liczba uczniów romskich uczestniczących w zorganizowanym wypoczynku (kolonie, półkolonie, zimowiska, obozy harcerskie) 29 33 13,8% 7. Liczba zatrudnionych asystentów edukacji romskiej 2 2 0,0% 8. Liczba zatrudnionych nauczycieli wspomagających 0 0 #DZIEL/0! A. B. C. D. Wskaźnik - dzieci romskie realizujące obowiązek szkolny / dzieci romskie objęte obowiązkiem szkolnym Wskaźnik - Liczba uczniów romskich uczestniczących w zajęciach wyrównawczych / Liczba dzieci romskich realizujących obowiązek szkolny Wskaźnik - Liczba dzieci romskich realizujących obowiązek szkolny / asystent edukacji romskiej Wskaźnik - Liczba dzieci romskich realizujących obowiązek szkolny / nauczyciel wspomagający 75,2% 71,3% -5,2% 61,4% 61,5% 0,3% 88,0 84,5 4,0% #DZIEL/0! #DZIEL/0! #DZIEL/0! Rok budżetowy Praca - bezrobocie 2008 r. 2009 r. poziom zmiany 9. Stopa bezrobocia wśród Romów 71,00% 60,00% -15,49% 10. Liczba Romów objętych szkoleniami podnoszącymi i zmieniającymi kwalifikacje zawodowe 1 60 5900,0% 11. Liczba Romów korzystających z miejsc pracy subsydiowanej 0 1 #DZIEL/0! Zdrowie 12. Liczba pielęgniarek środowiskowych zatrudnionych w środowisku romskim 5 7 40,0% 13. Liczba "białych dni" zorganizowanych w środowisku romskim 3 8 166,7% 14. Liczba osób objętych badaniami profilaktycznymi lub szczepieniami ochronnymi 25 133 432,0% E. Wskaźnik - Liczba Romów objętych badaniami profilaktycznymi lub szczepieniami ochronnymi / pielęgniarka środowiskowa Sytuacja bytowa 5,0 19,0-280,0% 15. Liczba wyremontowanych mieszkań 3 2-33,3% 16. 17. Liczba wybudowanych mieszkań socjalnych lub mieszkań w zakupionych budynkach kontenerowych Liczba mieszkań, do których doprowadzono wodociąg, kanalizację lub energię elektryczną 1 17 1600,0% 2 0-100,0%

Uwagi do części merytorycznej Pierwsza część sprawozdania merytorycznego dotycząca edukacji została sporządzona na podstawie danych Mazowieckiego Kuratorium Oświaty, pozyskanych od dyrektorów gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych z terenu województwa mazowieckiego, zebranych w Systemie Informacji Oświatowej. Natomiast informacje na temat pracy-bezrobocia, zdrowia oraz sytuacji bytowej uzyskano w oparciu o dane zebrane przez jednostki samorządu terytorialnego z terenów zamieszkałych przez społeczność romską w województwie mazowieckim oraz ośrodki pomocy społecznej, urzędy pracy, ośrodki zdrowia oraz wszelkie instytucje i organizacje pozarządowe działające na rzecz społeczności romskiej, do których zwracały się jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku danych dotyczących pracy i bezrobocia, urzędy pracy nie posiadają i nie prowadzą bazy danych o osobach bezrobotnych zawierającej informacje o przynależności do społeczności romskiej. Osoby pochodzenia romskiego, które rejestrują się w urzędzie pracy nie mają obowiązku umieszczania w karcie rejestracyjnej informacji o przynależności do określonej grupy etnicznej. Dane te należy traktować jako szacunkowe. Podobnie zakłady opieki zdrowotnej i ośrodki zdrowia nie prowadzą wydzielonej ewidencji odnoszącej się tylko do społeczności romskiej. Romowie korzystają ze świadczeń zdrowotnych na zasadach ogólnodostępnych dla wszystkich obywateli Polski. Mają oni dostęp do świadczeń lekarzy rodzinnych, specjalistów, usług pielęgniarek środowiskowych oraz są obejmowani badaniami profilaktycznymi i szczepieniami ochronnymi, bez względu na przynależność narodową lub etniczną. Dane przekazane przez jednostki samorządu terytorialnego w tym zakresie są również informacjami szacunkowymi.

III. CZĘŚĆ OPISOWA

Wstęp Zgodnie z procedurą składania wniosków na realizację w 2009 roku zadań objętych Programem na rzecz społeczności romskiej w Polsce do Wojewody Mazowieckiego wpłynęło 19 wniosków na łączną kwotę 578 181,83 zł. Wnioskodawcy, w terminie do dnia 15 maja 2008 r. składali do Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego wnioski zawierające szczegółowe opisy projektów oraz dokładne kosztorysy zadań. W celu zapewnienia właściwego podziału środków i analizy złożonych projektów Wojewoda Mazowiecki powołał Zarządzeniem Nr 114 a z dnia 30 maja 2008 r. Komisję do spraw analizy wniosków o dofinansowanie zadań zawartych w Programie. Obok Przewodniczącego Komisji - Zastępcy Dyrektora WPS MUWw jej skład weszli: pracownicy WPS MUW prowadzący sprawy związane Programem, Starszy Wizytator Kuratorium Oświaty w Warszawie, Zastępca Dyrektora Ośrodka Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m. st. Warszawy oraz Prezes Stowarzyszenia Centrum Doradztwa i Informacji dla Romów w Polsce. Komisja zaopiniowała pozytywnie 18 spośród 19 złożonych wniosków na łączną kwotę 398 775 zł. Projekty dotyczące dziedziny edukacji zostały dodatkowo opatrzone opinią Mazowieckiego Kuratora Oświaty w Warszawie. Całość dokumentacji została przekazana przez Wojewodę Mazowieckiego do Departamentu Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zaakceptowało ostatecznie 17 projektów, na łączną kwotę 297 065 zł, w tym 15 projektów finansowanych z rezerwy celowej MSWiA (274 165 zł) oraz 2 z rezerwy celowej będącej w dyspozycji ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania (22 900 zł).

I. Podmioty realizujące projekty Wszystkie zadania w ramach Programu na rzecz społeczności romskiej w 2009 r. realizowane były przez na terenie 5 jednostek samorządu terytorialnego. Zadania te realizował: Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Ursus m.st. Warszawy, Urząd Miasta w Radomiu oraz Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Ostrołęce i Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku. Organizacje pozarządowe podejmujące działania na rzecz społeczności romskiej w ramach Programu 2009 nie uczestniczyły w realizacji projektów. II. Środki finansowe przekazane na realizację projektów z rezerwy celowej MSWiA i budżetu MEN Na realizację projektów w ramach Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce w 2009 r. przekazano środki finansowe w wysokości 245 093 zł na zadania z obszarów: edukacja, Romowie a społeczeństwo obywatelskie i zdrowie. Ponadto w ramach Programu Współpracy Wojewody Mazowieckiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Wojewoda Mazowiecki wspiera organizacje pozarządowe podejmujące działania na rzecz społeczności romskiej. W 2009 r. ze środków budżetu Wojewody Mazowieckiego Stowarzyszenie Centrum Doradztwa i Informacji dla Romów w Polsce otrzymało dotację w wysokości 6 000 zł na realizację projektu pt. Ogrody kultur spotkania integracyjne. Dotację przekazano na wynagrodzenia dla koordynatora projektu oraz dla instruktorów warsztatów kultury, tradycji i obyczajów romskich. W okresie realizacji zadania odbyło się 9 warsztatów, a jego uczestnikami byli uczniowie Gimnazjum Nr 2 w Sulejówku i Okuniewie. Wysokość środków finansowych, które zostały przekazane na zadania finansowane z rezerwy celowej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz z budżetu Ministra Edukacji Narodowej prezentują Wykresy Nr 1 i Nr 2.

Wykres Nr 1: Wielkość środków przekazanych poszczególnym podmiotom na zadania finansowane przez MSWiA 30 840 zł 4 000 zł Biuro Polityki Społecznej Urzędu m. st. Warszawy UM Ostrołęki 66 840 zł UM Płocka UM Radom 143 413 zł Wykres Nr 2: Wielkość środków przekazanych poszczególnym podmiotom na zadania finansowane przez MEN 15 400 zł UM Płocka UM Radomia 7 500 zł

III. Obszary, w których realizowano projekty w ramach Programu Zdecydowana większość projektów w ramach Programu została zrealizowana w obszarze edukacji (14). Na drugim miejscu znajduje się obszar Romowie a społeczeństwo obywatelskie w którym realizowano dwa projekty. Jeden projekt został zrealizowany w dziedzinie Zdrowie. Liczbę realizowanych projektów w ramach poszczególnych obszarów przedstawia poniższy Wykres Nr 3. Wykres Nr 3: Ilość zadań zrealizowanych w poszczegółnych obszarach Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce (MSWiA i MEN) 2 1 Edukacja Romowie a społeczeństwo obywatelskie Zdrowie 14 Projekty realizowane w poszczególnych obszarach Programu oraz ich rezultaty EDUKACJA Projekty, które zrealizowano w obszarze edukacji to: 1. Integracyjna grupa przedszkolna ALLADYN Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, 2. Asystent romski przy Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, 3. Lato w mieście 2009 program integracyjny dla dzieci romskich i polskich Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, 4. Program Integracyjny Świetlicy Socjoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży z terenu Dzielnicy Ursus m.st. Warszawy Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Ursus m. st. Warszawy,

5. Program Integracyjnej Świetlicy Socjoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży z terenu Dzielnicy Ursus m.st. Warszawy pt. Komputer i Ja Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Ursus m.st. Warszawy, 6. Od Elementarza do poezji Papuszy wyposażenie uczniów romskich w podręczniki, przybory i strój szkolny na rok 2009/2010 Urząd Miasta w Radomiu - finansowany ze środków MSWiA i MEN. 7. Zatrudnienie asystenta romskiego kontynuacja Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Ostrołęce, 8. Integracja społeczności romskiej ze środowiskiem lokalnym kontynuacja Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Ostrołęce, 9. Wsparcie dzieci z rodzin romskich w edukacji przedszkolnej i szkolnej kontynuacja Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Ostrołęce, 10. Wycieczka edukacyjna Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Ostrołęce, 11. Przedszkole jako możliwość zapewnienia dzieciom romskim właściwych warunków prawidłowego rozwoju oraz przygotowania do rozpoczęcia nauki Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku, 12. Asystent edukacji romskiej Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku, 13. Podręczniki i przybory szkolne dla uczniów romskich przełamaniem bariery finansowej dla ukończenia szkoły - Urząd Miasta Płock finansowany ze środków MEN, 14. Rozwój talentów artystycznych wśród dzieci romskich Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku. Zdecydowana większość projektów zrealizowanych w dziedzinie edukacji dotyczyła poprawy poziomu nauczania oraz frekwencji uczniów pochodzenia romskiego. W środowisku szkolnym dzieci i młodzież romska wspierana jest przez asystentów edukacji romskiej, których jednym z głównych zadań jest m.in. motywowanie ich do systematycznego uczestniczenia w zajęciach szkolnych oraz utrwalanie dobrego wizerunku szkoły w oczach rodziców uczniów. Inną grupą zadań realizowanych w obszarze edukacji są projekty, których zasadniczym celem jest prowadzenie integracyjnych świetlic dla dzieci romskich i polskich. Dzięki świetlicom integracyjnym i prowadzonym zajęciom dzieci romskie wraz z polskimi mają szansę integrować się wzajemnie, poznawać odmienną kulturę i obyczaje, a przede wszystkim uczyć się od siebie.

Istotnym elementem uzupełniającym projekty finansowane z rezerwy celowej MSWiA są zadania, które realizowane są z budżetu Ministra Edukacji Narodowej. Głównym celem powyższych projektów było zaopatrzenie dzieci i młodzieży pochodzenia romskiego w podręczniki i przybory szkolne na rok szkolny 2009/2010. Z opinii asystentów edukacji romskiej, wynika, że dzieci posiadające wyprawkę szkolną chętniej uczestniczą w zajęciach szkolnych. ROMOWIE A SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE W tej dziedzinie zrealizowane zostały dwa projekty przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku: Spotkanie z kulturą romską którego celem jest propagowanie wiedzy o Romach, a także poprawę stanu wiedzy na temat społeczności romskiej wśród społeczeństwa polskiego. Dzięki realizacji projektu przeprowadzono 7 spotkań w 7 świetlicach środowiskowych prowadzonych przez MOPS w Płocku, podczas których uczestnikom zaprezentowano m.in. film Dzieje i kultura Romów oraz utwory romskiego króla Czardasza. Integracyjne spotkanie opłatkowo mikołajkowe którego celem było zorganizowanie wspólnego spotkania z okazji Świąt Bożego Narodzenia dla dzieci uczestniczących w świetlicach środowiskowych, prowadzonych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku. Wspólne świętowanie było okazją odpoznania obyczajów i tradycji polskiej oraz uczestniczenia Romów w życiu społeczności lokalnej. ZDROWIE W tym obszarze zrealizowano projekt przez Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy pt. Pielęgniarka środowiskowa w społeczności lokalnej. Do głównych zadań pielęgniarki środowiskowej w społeczności romskiej należało m.in. motywowanie rodzin do regularnych wizyt u lekarza oraz wykonywania badań kontrolnych, pomoc w nawiązywaniu kontaktu z lekarzami i przychodniami specjalistycznymi, edukacja dotycząca planowania rodziny, zdrowego żywienia, a także współpraca z pracownikami socjalnymi i asystentem romskim. Pielęgniarka nawiązała kontakt z 30 rodzinami romskimi,

które dzięki częstym wizytom i rozmowom dotyczącym dbałości o zdrowie, zwiększyły swoje zaufanie do instytucji udzielających pomocy medycznej oraz otworzyły się na pomoc z zewnątrz. Promowanie zdrowego trybu życia i edukacja prozdrowotna zachęciły rodziny romskie do korzystania z opieki medycznej i zwiększyły ich świadomość dotyczącą prowadzenia zdrowego trybu życia. Poniższy Wykres Nr 4 prezentuje liczbę zadań zrealizowanych projektów z uwzględnieniem źródła dofinansowania (dotacja MSWiA i MEN) 14 Wykres Nr 4: Zadania realizowane w poszczególnych dziedzinach ze względu na pochodzenie dotacji MSWiA MEN 12 10 Ilość zadań 8 6 4 2 0 Edukacja Romowie a społeczeństwo obywatelskie Zdrowie Dziedziny Zadania realizowane przez poszczególne podmioty w ramach Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce w 2009 r. obejmowały około 847 osób. Liczba osób objętych zadaniami realizowanymi przez określone podmioty była niekiedy większa od liczby osób pochodzenia romskiego na terenie objętym zadaniami (BPS m.st. Warszawy, UM Ostrołęki, UM Płocka) ze względu na to, iż projekty jednego podmiotu dotyczyły tej samej grupy odbiorców, co przedstawia poniższy Wykres Nr 5.

Wykres Nr 5: Liczba osób objętych zadaniami realizowanymi przez podmioty uczestniczące Programu oraz liczba osób pochodzenia romskiego na terenie objętym zadaniami Osoby w liczbach 600 500 400 300 200 100 0 BPS m. st. Warszawy UM Ostrołęki UM Płocka UM Radomia liczba osób objętych zadaniami liczba osób pochodzenia romskiego na terenie objętym zadaniami Podmioty realizujące zadania w ramach Programu W czasie realizacji projektów w ramach Programu w 2009 r. podmioty realizujące projekty współpracowały m.in. z: Szkołami (Szkoła Podstawowa Nr 141, Szkoła Podstawowa Nr 215, Szkoła Podstawowa Nr 255, Gimnazjum 22) Poradnią Psychologiczno Pedagogiczna w Warszawie, ul. Mińska 1/5 Stowarzyszeniem Wspólne podwórko ; Szkołą Wyższą Psychologii Społecznej; Wydziałem Sportu i Rekreacji Urzędu Dzielnicy Praga Południe; Ośrodkiem Sportu i Rekreacji Urzędu Dzielnicy Praga Południe; Wydziałem Edukacji, Sportu i Turystyki Urzędu Miejskiego w Radomiu; Stowarzyszeniem Centrum Doradztwa i Informacji dla Romów w Polsce; IV. Wykorzystanie dotacji Wykorzystanie przyznanych dotacji przez poszczególne podmioty biorące udział w Programie w 2009 r. prezentuje poniższy Wykres Nr 6.

Kwota przyznanej dotacji (w zł) Wykres Nr 6: Podmioty uczestniczące w Programie w podziale na przyznaną i wykorzystaną dotację (łącznie MSWiA i MEN) 160 000 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 143 413 128 433,78 66 840 62 137,60 38 340 32 473,98 19 400 19 400 dotacja kwota wykorzystana 0 BPS m. st. Warszawy UM Ostrołęki UM Płocka UM Radomia Podmioty realizujące zadania z Programie Największą kwotę dotacji w łącznej wysokości 143 413 zł z rezerwy celowej na kontynuowanie realizacji projektów w ramach Programu w 2009 r. otrzymało m.st. Warszawa (Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga-Południe m. st. Warszawy, Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Ursus m.st. Warszawy). W czasie realizacji projektów w ramach Programu Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga-Południe m.st. Warszawy wycofał się z realizacji projektów ze względu na to, że otrzymał środki finansowe z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na realizację projektu pt. Odnajdziemy wspólne drogi południowopraski program integracji społeczno zawodowej Romów w ramach Poddziałania 1.3.1 Projekty na rzecz społeczności romskiej. OPS Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy wykorzystał środki finansowe w wysokości 97 192,32 zł, pozostałą część niewykorzystanej dotacji w wysokości 0,68 zł zwrócił do budżetu państwa. Decyzją Ministra Finansów z dnia 15 października 2009 r. w sprawie korekty decyzji Ministra Finansów z dnia 20 kwietnia 2009 r. Nr FS5-11/14/117/KCO/09, dotacja celowa na projekty w ramach Programu w 2009 r. dla województwa mazowieckiego została zmniejszona o 29 072 zł. Ostateczna wysokość dotacji dla Mazowsza wyniosła 245 093 zł. Dodatkowo po uzyskaniu zgody Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Decyzją Ministra Finansów z dnia 13 listopada 2009 w sprawie korekty decyzji z dnia 20 kwietnia 2009 r. Nr FS5-11/14/117/KCO/09 i skorygowaną decyzją z dnia 15 października 2009 r. Nr FS5-11/14-kor/674/KCO oraz decyzją Wojewody Mazowieckiego Nr 228/2009 została zwiększona dotacja dla Miasta Radomia o 4000 zł (środki finansowe pochodziły z części niewykorzystanej dotacji przez OPS Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy) na realizację

projektu pt. Od Elementarza do poezji Papuszy wyposażenie uczniów romskich w podręczniki, przybory i strój szkolny na rok 2009/2010 finansowanego ze środków budżetu MEN. Pozostała kwota dotacji zwróconej przez OPS Praga-Południe (25 072 zł) została przekazana do dyspozycji MSWiA. Drugą co do wielkości dotację otrzymał i wykorzystał w 93% Urząd Miasta Ostrołęki. Urząd Miasta Płocka wykorzystał dotację w 85%. Natomiast Urząd Miasta Radomia (Wydział Edukacji i Sportu) wykorzystał w 100% dotację ze środków budżetu MSWiA i Ministra Edukacji Narodowej. Na realizację projektów w ramach Programu jednostki samorządu terytorialnego wykorzystywały środki z dotacji oraz pozyskane z innych źródeł, tj. środki własne w łącznej kwocie 106 905,78 zł. Środki własne, które podmioty uczestniczące w Programie przeznaczyły na realizację projektów prezentuje Wykres Nr 7. Wykres Nr 7: Wielkość środków przyznanych podmiotom przez MSWiA i MEN oraz środków własnych i z innych źródeł 160 000 140 000 143 413 Wielkość środków 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 70 756,54 66 840 38 340 17 168,99 18 980,25 15 400 przyznana dotacja środki własne 0 PBS m. st. Warszawy UM Ostrołęki UM Płocka UM Radomia Podmioty realizujące zadania w ramach Programu Środki te przeznaczone zostały na realizację następujących projektów: Miasto st. Warszawa: Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy: - Program Integracyjny grupy przedszkolnej ALLADYN 49 929,35 zł; - Asystent romski przy OPS Dzielnicy Praga Południe 1 955,20 zł; - Pielęgniarka środowiskowa w społeczności lokalnej 814,80 zł.

Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Ursus m. st. Warszawy: - Program Integracyjnego Ośrodka Wsparcia dla Dzieci i Młodzieży Stokrotka z terenu Dzielnicy Ursus m.st. Warszawy 13 857,19 zł; - Program Integracyjnego Ośrodka Wsparcia dla Dzieci i Młodzieży Stokrotka z terenu Dzielnicy Ursus m.st. Warszawy pt. Komputer i Ja 4 200 zł; Urząd Miasta w Ostrołęce: Miejski Ośrodek Pomocy w Ostrołęce: - Zatrudnienie asystenta romskiego 0,12 zł; - Integracja społeczności romskiej ze środowiskiem lokalnym 3 349,94 zł; - Wsparcie dzieci z rodzin romskich w edukacji przedszkolnej i szkolnej 13 818,93 zł; Urząd Miasta Płocka: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku: - Przedszkole jako możliwość zapewnienia dzieciom romskim właściwych warunków prawidłowego rozwoju oraz przygotowania nauki w szkole 1725 zł; - Asystent edukacji romskiej 3 963,44 zł; - Rozwój talentów artystycznych wśród dzieci romskich 6 800 zł; - Spotkanie z kulturą romską 991,81 zł; - Integracyjne spotkanie opłatkowo mikołajkowe 2 500 zł. Część środków zostało niewykorzystanych. Największego zwrotu dokonał Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Ursus m. st. Warszawy w wysokości 14 978, 54 zł. Ponadto zwrotu niewykorzystanych dotacji dokonały: Ośrodek Pomocy społecznej Dzielnicy Praga-Południe m. st. Warszawy 0,68 zł; Miasto Ostrołęka 4 702,40 zł; Miasto Płock 5 866,02 zł. Wyżej wymienione jednostki zostały poproszone o wyjaśnienie na piśmie przyczyn niewykorzystania środków.

Wnioski i uwagi 1. Kontynuacja działań podjętych w poszczególnych projektach realizowanych w ramach Programu jest niezwykle ważna, gdyż działania te dają poczucie społeczności romskiej przynależności do społeczeństwa polskiego i uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej. 2. Zdecydowana większość realizowanych projektów przez podmioty uczestniczące w Programie, jak co roku, dotyczyła edukacji obszaru, który traktowany jest jako priorytetowy w Programie. Dzięki projektom realizowanym w obszarze edukacji poprawia się świadomość dzieci i rodziców dotycząca potrzeby uczęszczania do szkół. Szczególnie ważną rolę odgrywają projekty dotyczące działalności asystentów romskich, których głównym zadaniem jest wspieranie uczniów w szkole, pomoc w utrwalaniu dobrych relacji pomiędzy rodzicami uczniów romskich, a kadrą pedagogiczną. Równie ważnym aspektem podejmowanych działań w tym obszarze było udzielanie pomocy materialnej w formie zakupu podręczników i pomocy naukowych dla uczniów szczególnie tego potrzebujących, które finansowane było z budżetu Ministra Edukacji Narodowej. 3. Jednocześnie należy podkreślić, że od 2006 roku spada liczba składanych wniosków na realizację projektów w ramach Programu: 2006 roku 36 wniosków; 2007 roku - 35 wniosków; 2008 roku 27 wniosków; 2009 roku 19 wniosków. 4. W kolejnych latach możemy obserwować dalszy spadek liczby składanych wniosków, co będzie wynikało głównie z możliwości aplikowania do Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, w ramach Priorytetu I Zatrudnienie i integracja społeczna, Poddziałanie 1.3.1 Projekty na rzecz społeczności romskiej. POKL zakłada w swoich celach pełne wykorzystanie potencjału zasobów ludzkich poprzez wzrost poziomu zatrudnienia i spójności społecznej m.in. poprzez aktywizację zawodową, podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa i zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego. Świadczy to o tym, że z roku na rok podmioty uczestniczące w Programie zdobywają nowe umiejętności i uczą się pozyskiwać środki na realizację projektów z innych źródeł oraz pozyskują nowych sponsorów wyrażających chęć finansowania ich działalności.

5. Celem zachęcenia większej liczby jednostek samorządu terytorialnego do uczestnictwa w Programie podjęte zostaną działania propagujące Program. Informacja o Programie będzie przedstawiana m. in. na naradach Wydziału Polityki Społecznej z ośrodkami pomocy społecznej.