Sprawozdanie z działalności pełnomocnika Wojewody Mazowieckiego na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych.

Transkrypt

1 Wiesława Kacperek-Biegańska Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego Sprawozdanie z działalności pełnomocnika Wojewody Mazowieckiego na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych. Działalność Wojewody Mazowieckiego w zakresie współpracy z mniejszościami narodowymi i etnicznymi koncentruje się na współpracy i działaniach podejmowanych w odniesieniu do społeczności romskiej. Na terenie województwa mazowieckiego według danych statystycznych Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 r.w badanym okresie mieszkało 1291 osób pochodzenia romskiego. Natomiast według danych przesyłanych do Wojewody przez podmioty realizujące projekty w ramach rządowego Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce w 2008 r. na terenie województwa mazowieckiego łącznie mieszkało ok osób. Większość Romów mieszka w dużych miasta województwa: w Warszawie i w dawnych miastach wojewódzkich: - Warszawa (ok. 270 osób pochodzenia romskiego, głównie Praga Południe i Ursus); - Radom (ok. 500 osób pochodzenia romskiego); - Płock (ok. 200 osób pochodzenia romskiego, gmina Bulkowo -21 osób); - Ostrołęka (ok. 95 osób pochodzenia romskiego). 1. Główne problemy społeczności romskiej: eukacja (niska frekwencja dzieci i młodzieży romskie, problemy z nauką), niski poziom uczestnictwa w życiu społecznym, utrwalone stereotypy utrudniające munikację społeczności romskiej ze społecznością lokalną, zdrowie (ograniczony dostęp do świadczeń zdrowotnych, brak profilaktyki prozdrowotnej). sytuacja bytowa (zła sytuacja materialna i warunki mieszkaniowe). bezrobocie (niski poziom wykształcenia, brak kwalifikacji, bierność w poszukiwaniu pracy, niedostateczna znajomość języka polskiego). bezpieczeństwo, przestępstwa popełniane na tle etnicznym (stereotypy będące przyczyną konfliktów społeczności romskiej z prawem, dyskryminacja społeczeństwa romskiego). kultura i zachowanie romskiej tożsamości etnicznej (niewystarczająca ilość środków finansowych przekazywanych na ochronę dziedzictwa kulturowego oraz kształtowanie tożsamości etnicznej). 2. Program na rzecz społeczności romskiej w Polsce: Od roku 2004 na terenie województwa mazowieckiego realizowany jest rządowy Program na rzecz społeczności romskiej w Polsce:

2 Głównym celem Programu jest doprowadzenie do pełnego uczestnictwa Romów w życiu społeczeństwa obywatelskiego oraz zniwelowanie różnic dzielących te grupę od reszty społeczeństwa. Cele szczegółowe obejmują miedzy innymi: poprawę poziomu edukacji wśród Romów, integrację społeczną Romów poprzez edukację obywatelską, poprawę stanu zdrowia poprzez zwiększenie dostępu do systemu opieki zdrowotnej, profilaktyka prozdrowotna, poprawę sytuacji bytowej, w szczególności mieszkaniowej Romów, pomoc w podtrzymywaniu romskiej tożsamości etnicznej i rozwoju kultury romskiej, poprawę wizerunku Romów w społeczeństwie polskim oraz zmiana negatywnych stereotypów dotyczących tej społeczności. Cele szczegółowe są ukierunkowane na rozwiązywanie wspomnianych powyżej problemów Wojewoda Mazowiecki włączając się w realizację Programu podejmuje następujące działania: rozpowszechnia informacje o Programie wśród j.s.t. oraz organizacji pozarządowych prowadzących działalność na rzecz społeczności Romskiej, dokonuje oceny wniosków składanych corocznie po ogłoszeniu otwartego konkursu przez ministra właściwego dla podmiotów uczestniczących w Programie, na bieżąco monitoruje realizację Programu, przeprowadza kontrole z realizacji zadania. Prowadzone są również działania informacyjne wśród jednostek samorządowych i organizacji pozarządowych, dotyczące możliwości skorzystania z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki komponent romski. Na rok 2008 roku wpłynęło 27 wniosków na łączną kwotę zł, Powołana przez Wojewodę Mazowieckiego Komisja zaopiniowała pozytywnie 25 wniosków na kwotę zł, przyznana dotacja przez MSWiA wyniosła zł (MEN zł). Na rok 2009 roku wpłynęło 19 projektów na łączną kwotę ,83 zł, Komisja zaopiniowała pozytywnie 18 wniosków na kwotę zł, przyznana dotacja z MSWiA zł (MEN zł). Łącznie w latach przyznano dotację w kwocie zł w tym ze środków MSWiA Stan przygotowań realizacji Programu na 2010 rok: Prowadzone są prace, mające na celu realizację programu w roku przyszłym Do Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego wpłynęło 18 wniosków na łączną kwotę zł, Komisja pozytywnie zaopiniowała 17 z nich na kwotę zł. Wnioski przekazano do MSWiA. 2

3 Od 2007 roku obserwujemy, iż spada liczba składanych wniosków na realizację projektów w ramach Programu. Przyczyną zaobserwowanego trendu spadkowego może być pozyskiwanie środków finansowych z innych źródeł na realizację zadań skierowanych do społeczności romskiej, w tym np. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Podziałanie Projekty na rzecz społeczności romskiej. Otrzymanie dofinansowania w ramach ww. środków wyklucza możliwość wydatkowania dotacji udzielonej w ramach Programu na rzecz społeczności romskiej. Nie bez znaczenia jest również fakt niewielkiej liczby organizacji pozarządowych działających na rzecz społeczności romskiej. MUW współpracuje z dwoma organizacjami w tym zakresie. Projekty realizują jednostki samorządu terytorialnego i organizacje pozarządowe. Współpraca samorządów gminnych i powiatowych z terenu województwa mazowieckiego z mniejszością Romską polega między innymi na: Wspieraniu działalności kulturalno-artystycznej Romów, współfinansowanie przedsięwzięć w tym zakresie, udostępnianie lokali w tych celach Jednostki samorządu terytorialnego występują jako podmiot prowadzący szkoły, do których uczęszczają dzieci Romskie, Działaniach integracyjnych ( świetlice integracyjne) i działaniach popularyzujących wiedzę o społeczności romskiej 3. Projekty realizowane w poszczególnych obszarach Programu w 2008 r. oraz ich efekty: Edukacja w obszarze edukacji zrealizowano łącznie 14 projektów 1) Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe i Ursus m.st. Warszawy oraz Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Radomiu prowadził świetlice. 2) Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Ostrołęce oraz Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku zatrudnił asystentów romskich. 3) Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy oraz Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Ostrołęce zorganizował letni wypoczynek dla dzieci i młodzieży romskiej. 4) Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Ostrołęce zorganizował pobyt w przedszkolu wraz z zakupem wyprawki przedszkolnej oraz zorganizował dojazd młodzieży romskiej do szkoły i zakup wyprawki szkolnej. 5) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku zorganizował dzieciom pobyt w przedszkolu oraz zakupił podręczniki i artykuły papiernicze. 6) Urząd Miasta Radomia oraz Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku zakupił podręczniki i przybory szkolne dla dzieci i młodzieży romskiej. 7) Radomskie Stowarzyszenie Romów Romano Waśt (Pomocna Dłoń) zorganizowało kursy języka angielskiego i obsługi komputera dla dzieci i młodzieży romskiej. 8) Radomskie Stowarzyszenie Romów Romano Waśt (Pomocna Dłoń) zorganizowało pobyt na Zielonej Szkole dla dzieci i młodzieży romskiej. Projekt pt. Zielona szkoła realizowany w Programie w 2008 r. był pierwszym tego rodzaju projektem, który zachęcał dzieci romskie do nauki poprzez wyjazdy w plener 3

4 i wspólne spędzanie czasu z polskimi rówieśnikami. Była to doskonała okazja do integracji obu społeczeństw, jak również bliższego poznania stylu życia Romów. Romowie a społeczeństwo obywatelskie: W tym obszarze zrealizowano 1 projekt pt. INFO ROM Więcej Wiem Skuteczniej Działam - punkt informacyjno konsultacyjny prowadzony przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Radomiu. Sytuacja bytowa: W tym obszarze w 2008 r. został zrealizowany nowatorski projekt Urzędu Gminy Bulkowo pt. Budowa budynku mieszkalnego dla rodzin romskich. Dzięki temu projektowi rodziny romskie z Bulkowa mają szansę na lepsze i godniejsze warunki życia ( 3 rodziny- 21 osób) Kultura i zachowanie romskiej tożsamości etnicznej: W tym obszarze zrealizowano następujące działania: 1) Warsztaty muzyczne dla dzieci i młodzieży romskiej - realizator Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga Południe m.st. Warszawy 2) Działalność dziecięco młodzieżowego zespołu wokalno tanecznego - WSZYSCY RAZEM SARE - JAME dofinansowanie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Radomiu 3) Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku sfinansował naukę gry na instrumentach pod kierunkiem nauczycieli z Państwowej Szkoły Muzycznej w Płocku oraz zakupił instrumenty muzyczne (skrzypce i akordeon). 4) Radomskie Stowarzyszenie Romów Romano Waśt (Pomocna Dłoń) zorganizowało warsztaty taneczne w czasie, których uczestnicy mieli okazję poznać różne formy tańca. 5) Radomskie stowarzyszenie Romów Romano Waśt (Pomocna Dłoń) wydało przewodnik turystyczny po mieście Radom. Nowatorskim przedsięwzięciem realizowanym w tym obszarze był projekt pt. Czas jako wartość ponadkulturowa realizowany przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku oraz projekt pt. Baśnie, bajki, legendy Paramisi przetłumaczenie i wydanie wybranych bajek w języku Romów polskich realizowany przez Radomskie Stowarzyszenie Romów Romano Waśt (Pomocna Dłoń). W trakcie realizacji powyższych projektów w Płocku powstał kalendarz, a w Radomiu książka z bajkami przetłumaczonymi na język Romów polskich Wiedza o społeczności romskiej: W tym obszarze zrealizowany został w 2008 r. jeden projekt pt. Romowie wykłady edukacyjne przez Radomskie Stowarzyszenie Romów Romano Waśt (Pomocna Dłoń). 4. Współpraca Wojewody Mazowieckiego z organizacjami pozarządowymi Wspieranie organizacji pozarządowych działających na rzecz społeczności w ramach Programu: - Stowarzyszenie Romów Romano Waśt (Pomocna Dłoń). - Stowarzyszenie Centrum Doradztwa i Informacji dla Romów w Polsce w ramach działań 4

5 - pt. Działalność Świetlicy Integracyjnej w Sulejówku zorganizowanie pomocy dzieciom w odrabianiu lekcji, zajęcia muzyczne oraz zagospodarowanie dzieciom i młodzieży czasu wolnego. Projekt realizowany był przy współpracy Urzędu Miasta Sulejówek. Ponadto w ramach współpracy z administracją rządową Stowarzyszenie Centrum Doradztwa i Informacji dla Romów w Polsce od 2005 r. jest współorganizatorem wraz z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji konkursu stypendialnego dla uczniów romskich szczególnie uzdolnionych. Wspieranie organizacji pozarządowych działających na rzecz społeczności w ramach Programu Współpracy Wojewody Mazowieckiego z organizacjami działającycmi w sferze spraw społecznych Wojewoda Mazowiecki w ramach swojego programu współpracy z organizacjami pozarządowymi wspiera także działania podejmowane na rzecz społeczności romskiej w Polsce. W 2007 r. Wojewoda Mazowiecki w ramach dofinansował działalność dwóch organizacji pozarządowych podejmujących działania na rzecz społeczności romskiej udzielając im dotacji w kwocie ogółem zł w tym: Radomskiemu Stowarzyszeniu Romów Romano Waśt (Pomocna Dłoń) na realizację projektu pt. Kurs języka angielskiego i obsługi komputera w wysokości zł. Celem projektu było zorganizowanie dla dzieci i młodzieży romskiej zajęć z języka angielskiego i obsługi komputera. Stowarzyszeniu Centrum Doradztwa i Informacji dla Romów w Polsce na realizację projektu pt. Szlakiem wspólnej historii wycieczki jako forma wypoczynku letniego w wysokości zł. Celem projektu było zorganizowanie wypoczynku letniego dzieciom i młodzieży romskiej. W 2008 r. Wojewoda Mazowiecki dofinansował jedną organizację pozarządową. Dotacja udzielona została Stowarzyszeniu Centrum Doradztwa i Informacji dla Romów w Polsce na realizację projektu pt. Muzyka, tradycja i wypoczynek w czasie lata i zimy w wysokości zł. Celem projektu było zorganizowanie warsztatów muzycznych połączonych z wycieczkami dla dzieci i młodzieży romskiej 5. Współpraca samorządów województwa mazowieckiego z mniejszością Romską. Głównie Urząd Marszałkowski województwa mazowieckiego wspiera organizacje pozarządowe dofinansowując projekty związane z działalnością kulturalną i edukacyjną. 6. Perspektywy, wyzwania wnioski: Szczególnie istotnym obszarem Programu jest edukacja. Romowie coraz częściej chcą by ich dzieci rozpoczynały i kontynuowały naukę. Zaczynają bowiem doceniać znaczenie wykształcenia, dzięki któremu mają szansę na lepsze i godniejsze warunki życia. Jednakże w tym obszarze jest wiele do zrobienia. Według danych zebranych przez Mazowieckiego Kuratora Oświaty w roku szkolnym 2007/2008 na terenie województwa mazowieckiego mieszkało 282 dzieci romskich objętych obowiązkiem szkolnym. Realizowało obowiązek szkolny 173 dzieci (61 %). Średnia ocen uczniów romskich wynosiła 3,05. Dane te przemawiają za kontynuacją działań mających na celu integrację Romów w dziedzinie edukacji i zwiększanie ich szans na zdobycie wykształcenia. Istotne jest również kontynuowanie rozpoczętych już działań w poprzednich edycjach Programu na rzecz społeczności romskiej, jak integracja społeczności lokalnej 5

6 ze środowiskiem lokalnym, wspieranie dzieci z rodzin romskich w edukacji przedszkolnej i szkolnej, a także działania promujące i podtrzymujące kulturę i tradycje społeczności romskiej. Warszawa, 23 września