Biuletyn Informacyjny

Biuletyn Informacyjny Nr 2/2013 (40) ISSN 1733-1323 Kwartalnik bezpłatny

www.warszawa.oia.org.pl Biuro Izby w Warszawie ul. Długa 16, 00-238 Warszawa tel. 22 635 45 54; 22 831 38 58; fax. 22 635 27 72 Biuro Izby w Warszawie czynne od: poniedziałku do piątku w godz. 9.00 15.00, w czwartki w godz. 9.00 17.00 Biuro Delegatury w Radomiu e-mail: oia.radom@poczta.fm ul. Kilińskiego 15/17, 26-610 Radom tel./fax 48 363 54 47; tel. kom. 785 665 516; Biuro Izby w Radomiu czynne od: poniedziałku do piątku w godz. 8.00 15.00 Dyżury członków Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej - Prezes - mgr farm. Alina Fornal wtorek 10.00 13.00, czwartek 12.00 14.00; 501 432 675; prezes@oia.waw.pl - Zastępca Prezesa dr n. farm. Włodzimierz Hudemowicz poniedziałek 10.00 13.00 - Zastępca Prezesa mgr farm. Wojciech Szkopański wtorek 12.00 14.00 - Sekretarz mgr farm. Maria Głowniak środa 12.00 14.00 - Członek Rady mgr farm. Jakub Dorociak czwartek 13.00 15.00 - Skarbnik mgr farm. Krzysztof Kondracki czwartek 15.00-16.00 Dyżury konsultantów ul. Długa 16, II p. pok. 204 - Konsultant ds. farmaceutycznych mgr farm. Anna Pławska - wtorki, czwartki 9.00 13.00; środy 10.00 11.00 anna.plawska@oia.waw.pl; 785 665 513* - Radca Prawny mec. Sylwester Majewski czwartki 13.00 16.30 prawnik@oia.waw.pl; 785 665 513* - Doradca podatkowy - czwartki 11.00 13.30 12 września; 10 października; 14 listopada obowiązują wcześniejsze zgłoszenia telefoniczne * - telefon aktywny w czasie dyżurów Kontakt z Biurem Izby Aneta Starczewska 785 665 512 ksiegowosc@oia.waw.pl Anna Skołek 785 665 514 anna.skolek@oia.waw.pl Klaudiusz Kulak 785 665 515 klaudiusz.kulak@oia.waw.pl Elżbieta Nowakowska 785 665 516 oia.radom@poczta.fm Bożena Olech 785 665 517 bozena.olech@oia.waw.pl Edward Błażek 785 665 518 edward.blazek@oia.waw.pl Jolanta Komorowska 785 665 519 sekretariat@oia.waw.pl Waldemar Firek 603 919 209 dyrektor@oia.waw.pl Konto bankowe: Bank Pekao S.A. XI Oddział w Warszawie 21 1240 1138 1111 0000 0209 2153

Przewodniczący stałych komisji Okręgowej Rady Aptekarskiej w Warszawie Komisja Aptek Ogólnodostępnych mgr farm. Magdalena Majewska (22) 666-07-77 Komisja Hurtowni Farmaceutycznych mgr farm. Jakub Dorociak (22) 738-38-10 Komisja Aptek Szpitalnych i Zakładowych mgr farm. Ewa Steckiewicz-Bartnicka (25) 758-30-02 w.136 Komisja Właścicieli Aptek i Hurtowni mgr farm. Wojciech Szkopański 601 235 705 Komisja do spraw Zawodowych i Młodych Farmaceutów dr n. farm. Jerzy Żabiński 601 914 524 Komisja Nauki i Szkolenia prof. dr hab. n. farm. Helena Makulska-Nowak 505 912 614 Komisja Monitorowania i Analiz mgr farm. Michał Byliniak 606 632 418 Komisja Wyróżnień i Odznaczeń mgr farm. Marian Witkowski 602 572 354 Redaguje zespół: mgr farm. Maria Głowniak red. nacz. mgr Edward Błażek sekretarz mgr Waldemar Firek mgr farm. Emilia Gąsińska opr. fotograficzne Klaudiusz Kulak Skład i druk: Print Art, (22) 870-07-21

Terminy zebrań aptekarzy Zebrania kierowników aptek ogólnodostępnych Warszawski Dom Technika NOT; ul. Czackiego 3/5; Sala Konferencyjna (III piętro); godz. 10.00 - czwartek 26 września 2013 - czwartek 24 października 2013 - czwartek 28 listopada 2013 Zebranie właścicieli aptek, członków OIA w Warszawie Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne; ul. Długa 16, budynek B (I piętro); Sala im. prof. B. Koskowskiego; godz. 10.00-13 15 września 2013 wyjazdowa Sesja Szkoleniowa w Sterydni - czwartek 7 listopada 2013 - czwartek 5 grudnia 2013 Zebrania pracowników aptek szpitalnych i działów farmacji Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne; ul. Długa 16, budynek B ; (parter); Sala Klubowa ; godz. 15.30 - czwartek 13 września 2013 - czwartek 10 października 2013, - czwartek 14 listopada 2013 Zebrania pracowników hurtowni farmaceutycznych Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne; ul. Długa 16, budynek B (I piętro); Sala im. prof. B. Koskowskiego; godz. 15.00 - czwartek 19 września 2013 - czwartek 17 października 2013 - czwartek 21 listopada 2013 Spotkania Seniorów Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne; ul. Długa 16, budynek B ; (parter); Sala Klubowa ; godz. 11.00 - czwartek 19 września 2013 - czwartek 17 października 2013 - czwartek 21 listopada 2013

Spis treści Od Redakcji Nasze okładki 2 Od Prezesa 3 XXV Okręgowy Zjazd Aptekarzy OIA w Warszawie 1-2 marca 2013 r. 5 Opieka farmaceutyczna w Finlandii Piotr Merks 24 Wiosenne spotkanie w Radomiu 31 Kursy ciągłego szkolenia farmaceutów organizowane przez Studium Kształcenia Podyplomowego Wydziału Farmaceutycznego WUM jesień 2013 r. 35 Wręczenie praw wykonywania zawodu a. d. 2013 Karolina Pogorzelska 36 Aptekarze w mundurach: Uroczystość w Celestynowie Krzysztof Kondracki 36 Paragraf bez recepty redaguje Sylwester Majewski: Zakaz reklamy aptek i punktów aptecznych i ich działalności, na podstawie art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne 39 Urlop wypoczynkowy w 2013 r. 42 Kronika sportowa 47 Wykaz osób, które uzyskały Prawo Wykonywania Zawodu Farmaceuty 47 Na okładce: Higiea fragment obrazu Medycyna, autorstwa Gustawa Klimta Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń, nie zwraca materiałów nie zamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów Biuletyn Informacyjny nr 2/2013 1

Od Redakcji Nasza Okładka Kontynuując cykl, przedstawiający boginię Higieę, upostaciowioną w rzeźbie i malarstwie prezentujemy na okładce bieżącego Biuletynu fragment znanego obrazu Gustava Klimta. Postać Higiei malarz pomieścił w obrazie Medycyna (Medizin) powstałym na zamówienie władz Uniwersytetu Wiedeńskiego i zaprezentowanym publicznie w marcu 1901 roku. Dzieło powstało jako część plafonu, mającego zdobić aulę uczelni. W ramach zamówienia miało powstać pięć obrazów, z czego cztery symbolizujące wydziały Uniwersytetu: Filozofia (Philosophie), Medycyna (Medizin), Prawo (Jurisprudenz) i Teologia (Theologie). Autorem Teologii i piątego, środkowego obrazu był Franz Matsch, pozostałych trzech Klimt. Medycyna została zaprezentowana na 10. Wystawie Secesjonistów w marcu 1901 roku. Jednakże, tak jak wcześniejsza Filozofia, dzieło przyjęte zostało wręcz z niechęcią. Było ostro krytykowane, przede wszystkim przez lekarzy i władze uniwersyteckie, niezadowolonych z wymowy obrazu. Krytycy sztuki również nisko ocenili obraz, a postawiony zarzut o szerzenie pornografii dotarł do parlamentu i szerokiej opinii publicznej. Trzeci z obrazów Klimta Prawo, spotkał się z podobnymi zarzutami jak poprzednie, a ukończone przez Matscha elementy kompozycji, tworzonych przez niego dwóch obrazów, odbiegały stylem od całości. W tej sytuacji komitet artystyczny (Artistische Kommission) przy Ministerstwie Edukacji nie zgodził się na umieszczenie obrazów w holu uczelni. W 1911 roku Medycyna i Prawo zostały odkupione przez przyjaciela Klimta, Kolomana Mosera. Gdy Moser zmarł podczas epidemii grypy w 1918 roku, w czasie której zmarł również Klimt, Medycyna trafiła do Galerii Austriackiej. W trakcie działań wojennych, w 1943 roku, obraz został ukryty w zamku Immendorf, gdzie w 1945 roku uległ zniszczeniu, w pożarze wznieconym przez SS. Wojnę przetrwały jedynie niskiej jakości czarno-białe fotografie dzieła, studium kompozycji, szkice i stosunkowo dobra kolorowa reprodukcja elementu obrazu postaci Higiei. [opr. na podst. hasła Medycyna (obraz Gustava Klimta) w Wikipedii Wolnej Encyklopedii] 2 Biuletyn Informacyjny nr 2/2013

Od Prezesa W poprzednim numerze Biuletynu, na zakończenie, snułam refleksje na temat zbliżającej się szybkimi krokami wiosny. Wiosna jakoś długo nie mogła przyjść i zagościć na stałe w przyrodzie, chociaż na pewno dużo jej było w naszych sercach. Taka też pogoda, ani zimowa, ani wiosenna, towarzyszyła nam w dniach 1. i 2. marca 2013 r., podczas dorocznego, już XXV-go a więc jubileuszowego, Okręgowego Zjazdu Aptekarzy naszej Izby. Był on wyjątkowy, nie tylko ze względu na okrągłą, kolejną liczbę, ale również na charakter. Pierwszy dzień Zjazdu miał bardzo uroczysty i oficjalny charakter. Był więc moment ślubowania i wręczenia Praw Wykonywania Zawodu Farmaceuty dwunastoosobowej grupie młodych absolwentów studiów, a także wręczenie wyróżnień i odznaczeń siedmiu członkom naszej Izby, którego dokonał goszczący na Zjeździe prezes NRA dr Grzegorz Kucharewicz. W dalszej części wysłuchaliśmy też jego ciekawego wystąpienia. Wyjątkowa była też frekwencja blisko 300 osób, a wśród nich delegaci, zaproszeni goście, młodzi aptekarze. Gościliśmy też dużą grupę reprezentantów, powołanej na początku roku, Komisji Seniorów, której Prezydium uczestniczyło także w drugim dniu Zjazdu. Wspaniałym zakończeniem dnia był wieczorny, autorski spektakl Chyba już można Andrzeja Poniedzielskiego i Andrzeja Pawlukiewicza, specjalnie dla nas przeniesiony do sali teatralnej NOT z Teatru Ateneum. W drugim dniu Zjazdu na podkreślenie zasługuje ciekawa, żywa dyskusja oraz niezwykle liczny udział Delegatów we wszystkich punktach programu zachęcam do zapoznania się z zamieszczonym w Biuletynie sprawozdaniem ze Zjazdu. Wielokrotnie pada pytanie co do zasadności corocznej organizacji Zjazdu. Konieczność taka wynika jednak z ustawowego wymogu, aby Zjazd najwyższa władza OIA zatwierdzał co roku jej nowy budżet i wykonanie starego, i by na podstawie sprawozdań organów Izby mogło być udzielone (lub nie) absolutorium dla Okręgowej Rady Aptekarskiej. Biuletyn Informacyjny nr 2/2013 3

Następnym ważnym wydarzeniem, które 12. kwietnia 2013 r. zgromadziło ponad 300 osób w sali teatralnej Warszawskiego Domu Technika NOT, była uroczystość pasowania na oficerów farmacji grupy tegorocznych absolwentów studiów farmaceutycznych. To już tradycyjna uroczystość i wielokrotnie o niej na tych łamach wspominałam, uważam bowiem, że ten swoisty pokoleniowy przekaz kompetencji zawodowych jest zarówno symboliczny, jak i stanowi jedno z najważniejszych wydarzeń dla naszej korporacji. W końcu do zawodu wstępują nasi następcy, życzmy im więc wszystkiego co najlepsze: wytrwałości, mądrych zawodowych wyborów i działań oraz zawodowej integracji, bo nie jest przecież obojętny stosunek młodych do naszej profesji i naszego środowiska. Optymizm w tym zakresie może budzić stwierdzenie jednej z uczestniczek wspomnianej uroczystości: Każdy z nas był, w tym momencie, bardzo dumny z przynależności do środowiska aptekarskiego. Wszyscy poczuli odpowiedzialność za losy farmacji i aptekarstwa, która przypada na nasze pokolenie. Oby ta szczera deklaracja przekuła się w czyny. Pragnę również przy tej okazji zawiadomić, że rośniemy w siłę, przynajmniej ilościowo. Tylko w ostatnim półroczu przybyło 213 nowych członków Izby. Bieżący numer Biuletynu to jego 40. edycja zatem kolejny jubileusz! Wydajemy go od kwietnia 2004 roku. W tym miejscu warto zacytować słowa mojego poprzednika, prezesa dr Włodzimierza Hudemowicza, który na łamach pierwszego numeru Biuletynu pisał: ( )Myślę, że nowopowstający Biuletyn Okręgowej Izby Aptekarskiej w Warszawie znajdzie swe miejsce w mazowieckim środowisku zawodowym. Pragnąłbym, by Biuletyn stał się periodykiem mocno osadzonym w życiu naszego środowiska, by obok informacji o formalnoprawnych aspektach zawodu, ukazywały się próby ocen, interpretacji i wykładni merytorycznych, by obok wiadomości o ogólnopolskich wydarzeniach, dotyczących aptekarstwa i farmacji, ukazywały się wieści dotyczące Mazowsza Delegatur, poszczególnych aptek i hurtowni. Mam ogromną nadzieję na to, że w ponad trzytysięcznej społeczności zawodowej ujawnią się mistrzowie i rzemieślnicy pióra oraz myśli refleksyjno-twórczej, że artystycznym talentem będzie się mogło pochwalić wiele Koleżanek i Kolegów( ) Nie mnie dokonywać ocen i analiz w tym względzie. Wiele z tych oczekiwań i życzeń jest nadal aktualnych, ale jedno jest na pewno bezsporne: Biuletyn znalazł swe miejsce w naszym środowisku. A na sam koniec tradycyjne życzenia udanego wypoczynku wakacyjnego dla wszystkich. 4 Biuletyn Informacyjny nr 2/2013

XXV Okręgowy Zjazd Aptekarzy Okręgowej Izby Aptekarskiej w Warszawie, 1-2 marca 2013 r. W dniu 1 marca 2013 r., Sali Konferencyjnej Warszawskiego Domu Technika NOT, o godz. 17.00, rozpoczął się XXV Okręgowy Zjazd Aptekarzy Okręgowej Izby Aptekarskiej w Warszawie. Pierwszy dzień Zjazdu miał oficjalny charakter. W tym dniu gościliśmy: dr Grzegorza Kucharewicza prezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej, Krzysztofa Makucha zastępcę prezesa Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie, prof. Bożennę Gutkowską prezesa Oddziału Warszawskiego PTF, płk mgr farm. Mariusza Czecha Naczelnego Inspektora Farmaceutycznego Wojska Polskiego, Klaudię Wnuk z-ca dyr. KRKA Polska. Zaszczycił nas także swą obecnością częsty gość prof. Jerzy Woy-Wojciechowski prezes ZG Polskiego Towarzystwa Lekarskiego. W pierwszej części tego dnia Zjazdu, prezes dr Grzegorz Kucharewicz wręczył odznaczenia i wyróżnienia przyznane przez Naczelną Izbę Aptekarską. Tytuł Mecenas Samorządu Aptekarskiego otrzymali: dr n. farm. Włodzimierz Hudemowicz z-ca prezesa ORA firma KRKA- Polska Sp. z o. o. (w imieniu firmy dyplom tytułu odebrała dyr. Klaudia Wnuk członek zarządu Spółki). Medalami im. prof. Bronisława Koskowskiego odznaczeni zostali: mgr farm. Barbara Kołakowska, mgr farm. Jacek Lipka, mgr farm. Dariusz Kozar, mgr farm. Maria Teresa Marczak, mgr farm. Elżbieta Lazurek, mgr farm. Ryszard Seidel. W imieniu wyróżnionych i odznaczonych głos zabrał mgr farm. Ryszard Seidel, dziękując za uhonorowanie działalności zawodowej i społecznej wszystkich wyżej wymienionych. Także w tej części nastąpiło ślubowanie i wręczenie Praw Wykonywania Zawodu Farmaceuty dwunastoosobowej grupie młodych absolwentów studiów farmaceutycznych (wykaz wszystkich osób znajduje się na końcu Biuletynu). Ślubowanie przyjął i dokumenty wręczał prezes dr Grzegorz Kucharewicz, wspólnie z zastępcą prezesa ORA dr n. farm. Włodzimierzem Hudemowiczem. Niezwykle sympatycznym momentem tego dnia było też wręczenie przez z-cę prezesa ORL w Warszawie Krzysztofa Makucha Medalu im. Doktora Jerzego Moskwy, oficjalnego odznaczenia OIL w Warszawie, mgr farm. Elżbiecie Góralczyk (prezesowi ORA w Warszawie w I i częściowo II kadencji) Biuletyn Informacyjny nr 2/2013 5

i dr n. farm. Włodzimierzowi Hudemowiczowi (prezesowi ORA w Warszawie w III i IV kadencji). Wystąpienie prezesa NRA dr Grzegorza Kucharewicza, którego treść zamieszczamy poniżej, było zwieńczeniem części oficjalnej pierwszego dnia XXV Zjazdu Aptekarzy. Szanowna Pani Prezes, Szanowne Koleżanki i Szanowni Koledzy, Szanowni Goście! Minął pierwszy rok szóstej kadencji samorządu aptekarskiego. Na Krajowym Zjeździe Aptekarzy w Szczyrku przedstawiłem program na najbliższe lata. Moim celem jest ratowanie polskiego aptekarstwa, a przede wszystkim obrona aptek, szczególnie tych, które należą do indywidualnych aptekarzy, ponieważ to one są obecnie w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej. Zapowiedziałem, że nadal będę walczył o stworzenie warunków, umożliwiających właściwe wykonywanie zawodu farmaceuty. Podczas wielu lat pracy w samorządzie zabiegałem o wzmocnienie pozycji aptekarza, podniesienie jego prestiżu zawodowego, o korzystne dla środowiska aptekarskiego zmiany w prawie, o to, żeby apteka znowu stała się apteką placówką ochrony zdrowia publicznego, a nie butikiem oblepionym reklamą. Będę to czynił nadal wraz z tymi działaczami naszego samorządu, którzy mają te same priorytety i chcą angażować się w działania na rzecz stworzenia warunków przyjaznych dla aptek i aptekarzy. Mamy za sobą również pierwszy rok obowiązywania ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Ustawa, jak wiemy, weszła w życie 1 stycznia 2012 roku. W mojej ocenie stanowi ona wstęp do dalszych, niezbędnych reform rynku farmaceutycznego. Ważnym etapem w porządkowaniu tego rynku było wprowadzenie do polskiego porządku prawnego przepisów, gwarantujących sztywne ceny zbytu, sztywne marże na wszystkich poziomach obrotu refundowanymi lekami i wyrobami medycznymi, a także obowiązek stosowania przez apteki jednakowej odpłatności, wynikającej z ustawy. Dzisiaj nie mamy już sprzedaży leków za jeden grosz lub za złotówkę. Naczelna Rada Aptekarska z zadowoleniem przyjęła też uchwalenie przepisów, zakazujących reklamy aptek i stosowania wszelkich form zachęty, odnoszących się do produktów leczniczych, finansowanych ze środków publicznych. Regulacje te zmierzają bowiem do przywrócenia właściwej roli apteki jako placówki ochrony zdrowia i farmaceuty jako osoby wykonującej zawód zaufania publicznego. Niestety, przepisy te 6 Biuletyn Informacyjny nr 2/2013

są jawnie łamane, a uprawnione organy nie są skuteczne w egzekwowaniu przestrzegania tych zakazów. Znów pojawiły się programy lojalnościowe i gazetki reklamowe. Co więcej, przeciwnicy zakazu reklamy aptek, a wśród nich przedstawiciele podmiotów, które osiągały ogromne korzyści z panującego na rynku farmaceutycznym chaosu, nasilili ostatnio kampanię przeciwko ustawie refundacyjnej i wspomnianej wyżej regulacji. Po upływie roku od wejścia w życie ustawy o refundacji leków muszę również wskazać słabe elementy nowego systemu refundacji, mające negatywny wpływ na dystrybucję leków i zaopatrzenie polskich pacjentów w produkty lecznicze finansowane ze środków publicznych. Wskutek przyjętego w ustawie sposobu naliczania urzędowej marży detalicznej nie od ceny hurtowej brutto, jak to stanowi ustawa o cenach, lecz od sztucznie wykreowanej wartości, czyli od ceny hurtowej stanowiącej podstawę limitu w danej grupie limitowej, a także przyjętych reguł tworzenia grup limitowych, pogorszyła się i tak już trudna sytuacja ekonomiczna aptek. Uchwalona tabela marż nie zrekompensowała strat poniesionych przez apteki i nie gwarantuje im stabilności finansowej. Permanentne dążenie do obniżenia rentowności aptek przez obniżenie marży to nie jest właściwa i dobra droga. Z analizy dotyczącej tylko leków refundowanych, przeprowadzonej przez firmę IMS Poland wynika, że w przeliczeniu na aptekę, miesięczna strata marży w roku 2012, w porównaniu do roku 2011, wynosiła nawet do kilku tysięcy złotych. W wartościach procentowych marża detaliczna, generowana na lekach refundowanych, zmniejszyła się z 20,9 % w 2011 r. do 13,5 % w 2012 r. W wielu aptekach marża nie pokrywa kosztów związanych z wydawaniem leków refundowanych. A przecież to aptekarze finansują z własnych środków zakup tych leków i czekają na zwrot kwoty refundacji z Narodowego Funduszu Zdrowia. W tych warunkach utrzymanie apteki jest coraz trudniejsze, a często wręcz niemożliwe. Oprócz znaczącej redukcji poziomu marży wpływ na kondycję ekonomiczną aptek mają koszty przeceny zapasów magazynowych, wynikające ze zmiany cen na listach refundacyjnych. Ogólne koszty przeceny magazynów w roku 2012 wyniosły niemal 90 milionów złotych. Konsekwencją tej sytuacji jest ograniczenie przez apteki zapasów magazynowych i zwalnianie farmaceutów. Grozi nam pojawienie się tzw. białych plam na krajowym rynku aptek. Dotyczy to przede wszystkim małych miejscowości i obszarów wiejskich. Już teraz są gminy, w których nie ma ani jednej apteki. Zastąpiły je punkty apteczne. Chciałbym jednak wyraźnie podkreślić, że obecna trudna sytuacja finansowa aptek, zwłaszcza należących do indywidualnych aptekarzy, to przede wszystkim efekt liberalnej polityki kolejnych rządów, to konsekwencje wieloletnich zaniedbań Biuletyn Informacyjny nr 2/2013 7

i niechęci polityków do uporządkowania rynku farmaceutycznego. Polscy aptekarze utracili zasadę apteka dla aptekarza, a więc regulację stanowiącą, iż właścicielem apteki może być farmaceuta lub spółka farmaceutów. Takie regulacje od dziesięcioleci obowiązują w wielu rozwiniętych krajach Europy Zachodniej, a od 1 stycznia 2011 r. również na Węgrzech. Trzeba przywrócić tę regułę polskiemu aptekarstwu. Do naszego porządku prawnego nie wprowadzono też kryteriów demograficznych i geograficznych przy wydawaniu zezwoleń na prowadzenie apteki. Wspomniane rozwiązania prawne od dawna funkcjonują w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Samorząd aptekarski oczekuje szybkiej zmiany ustawy Prawo farmaceutyczne, uwzględniającej postulaty polskiego środowiska aptekarskiego. Samorząd aptekarski niepokoi również poszerzająca się strefa eksportu równoległego refundowanych produktów leczniczych, których ceny są znacznie niższe niż w innych krajach Unii Europejskiej. Niepokoi nas także, niezgodny z obowiązującym w Polsce prawem, funkcjonujący od wielu lat, tzw. system dystrybucji bezpośredniej. Dostęp do wielu leków ratujących życie jest utrudniony. Tymczasem leki muszą być dostępne we wszystkich hurtowniach farmaceutycznych. Polski aptekarz i polski pacjent oczekuje normalności. System dystrybucji leków musi działać sprawnie, a nasz pacjent ma prawo oczekiwać, że to on, a nie obywatel innego kraju europejskiego, w pierwszej kolejności otrzyma lek ratujący jego zdrowie i życie. Podsumowując tę część wystąpienia, pragnę podkreślić, że konieczna jest pilna zmiana tabeli marż detalicznych na leki refundowane ze środków publicznych oraz zmiana sposobu naliczania marży detalicznej. Przyjęcie w ustawie o refundacji leków innej, niespotykanej w żadnym kraju Unii Europejskiej, zasady kształtowania marży detalicznej w odniesieniu tylko do jednej grupy uczestników obrotu rynkowego powoduje naruszenie konstytucyjnej zasady równego traktowania wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Konieczne jest też wprowadzenie rozwiązań rekompensujących aptekom straty wynikające z tzw. przecen zapasów magazynowych. Ponoszone one były zresztą przez apteki także przed wejściem w życie ustawy refundacyjnej. Konieczne jest wreszcie sprawne działanie organów państwa i skuteczne egzekwowanie obowiązującego prawa, między innymi w zakresie przestrzegania zakazu reklamy aptek i prowadzenia programów lojalnościowych. Jak wspomniałem, przepisy dotyczące zakazu reklamy aptek i ich działalności są stale naruszane, a uprawnione organy nie w pełni egzekwują ich przestrzeganie. Samorząd aptekarski ostro sprzeciwia się łamaniu zakazu reklamy aptek. Naczelna Izba Aptekarska konsekwentnie informuje Państwową Inspekcję 8 Biuletyn Informacyjny nr 2/2013

Farmaceutyczną i Ministra Zdrowia o różnych działaniach marketingowych, programach lojalnościowych, gazetkach, ulotkach reklamowych wtedy, kiedy zachodzi podejrzenie naruszenia art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne. W ubiegłym roku Naczelna Rada Aptekarska przyjęła dwa stanowiska w sprawie zakazu reklamy aptek. Członkowie Rady uznali, że zawarty w art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne zakaz reklamowania aptek oraz ich działalności stanowi jeśli nie najważniejszą, to podstawową gwarancję prawidłowego funkcjonowania aptek jako placówek ochrony zdrowia publicznego. Ponadto Naczelna Rada Aptekarska wezwała wszystkie organy administracji publicznej, zobowiązane do sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem zakazu reklamy aptek, w szczególności wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych, do podjęcia bezzwłocznych, zdecydowanych, a co najważniejsze, skutecznych działań w celu wyłączenia złych precedensów w działalności podmiotów prowadzących apteki, które zawężają lub osłabiają wymowę art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne. Rada wezwała też wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych do dopuszczenia okręgowych izb aptekarskich, jako organizacji społecznych w rozumieniu art. 31 1 kpa, do udziału w postępowaniach dotyczących przestrzegania zakazu reklamy aptek. Z przykrością muszę powiedzieć, że tylko w nielicznych wypadkach izby okręgowe zostały dopuszczone do udziału w postępowaniach na prawach strony. To smutne. Takie dopuszczenie wzmocniłoby zarówno pozycję wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych, jak i okręgowych izb aptekarskich. To nie jest żadna chęć ingerowania w dokumentację, to nie jest żadna chęć kontroli inspekcji. Zależy nam wyłącznie na pogłębieniu współpracy, bo ta współpraca wynika z ustawy kształtującej nasze wzajemne relacje. O nieprzestrzeganiu przepisów zakazujących reklamy aptek informowałem Ministra Zdrowia w wielu pismach oraz na spotkaniu w Ministerstwie Zdrowia z udziałem przedstawicieli Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego. O problemach tych rozmawialiśmy na spotkaniu prezesów okręgowych rad aptekarskich w Święcicach z Głównym Inspektorem Farmaceutycznym i wojewódzkimi inspektorami farmaceutycznymi, a także na posiedzeniach Naczelnej Rady Aptekarskiej, m. in. w grudniu 2012 r. i w lutym 2013 r. Sprawa ta była również przedmiotem rozmów przedstawicieli samorządu aptekarskiego z Panią Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia Agnieszką Pachciarz. Po tym spotkaniu, jak Państwo zauważyliście, został wydany komunikat, w którym Fundusz przypomina o zakazie zapisanym w art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne i zapowiada, że informacje o stwierdzonych przez kontrolerów oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia przypadkach Biuletyn Informacyjny nr 2/2013 9

nieprzestrzegania zakazu reklamy aptek będą przekazywane właściwym miejscowo wojewódzkim inspektorom farmaceutycznym oraz przedstawicielom okręgowych izb aptekarskich. Środowisko aptekarskie bulwersuje nie tylko powrót do praktyk marketingowych na rynku, które w odczuciu wielu aptekarzy są sprzeczne z art. 49 ust. 3 ustawy o refundacji leków i art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne, ale i bezsilność państwowych inspektorów, o czym mówiłem między innymi w wielu wywiadach prasowych oraz na posiedzeniach sejmowej i senackiej Komisji Zdrowia, ostatnio 19 lutego 2013 r., a także podczas debaty Cztery lata po Białym Szczycie w Senacie Rzeczpospolitej Polskiej czy podczas VIII Forum Rynku Zdrowia. W swoich wypowiedziach wskazałem zdecydowanie, że państwo szanowane przez obywateli to takie, które stanowczo i skutecznie egzekwuje przestrzeganie prawa. Odnotowaliśmy również sukcesy, bo niezaprzeczalnym sukcesem samorządu aptekarskiego było rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie recept lekarskich, podpisane 8 marca 2012 r. W tym rozporządzeniu znalazło się wiele zapisów, o które od dawna bezskutecznie zabiegali aptekarze. Tym razem zwyciężyły argumenty środowiska aptekarskiego i zdrowy rozsądek. Przepisy rozporządzenia rozszerzyły katalog błędów mogących pojawiać się na receptach, które pomimo tych uchybień będzie można realizować. Do tej pory obawialiśmy się wszystkiego, nawet realizacji recepty, na której pieczątka była przystawiana poza wyznaczonym polem. Z powodu oporu środowiska lekarskiego przed obowiązkiem drukowania recept postaraliśmy się, żeby już nigdy aptekarze nie byli ofiarami kontrolerów Narodowego Funduszu Zdrowia, żądających zwrotu refundacji za wydany lek na podstawie nieczytelnej recepty. A takie, niestety, cały czas się zdarzają. Nasza propozycja znalazła się w 29 rozporządzenia. Tak więc czytelność nie stanowi już cechy recepty, która może być swobodnie podważana przez urzędników Narodowego Funduszu Zdrowia. Przyjęto zasadę, że wydanie leków zgodnie z ordynacją lekarską, wynikającą z dokumentacji medycznej, potwierdza czytelność recepty. Kontroler może w razie wątpliwości zweryfikować wydanie leku z dokumentacją medyczną. Spowodowaliśmy też wykreślenie słów w szczególności z przepisu dotyczącego zakresu kontroli realizacji recept przez urzędników Narodowego Funduszu Zdrowia. Dzięki temu aptekarz obecnie wie, co dokładnie podlega kontroli, a kontroler nie może rozszerzać w drodze interpretacji zakresu tej kontroli. Chcę powiedzieć, że wkrótce rozpoczną się prace nad projektem nowego rozporządzenia w sprawie recept lekarskich, w których będą brali udział 10 Biuletyn Informacyjny nr 2/2013

przedstawiciele Naczelnej Izby Aptekarskiej. Pierwsze spotkanie w tej sprawie w Ministerstwie Zdrowia prowadził wiceminister Igor Radziewicz-Winnicki, a odbyło się ono wczoraj. Mamy nadzieję, że zapowiadane zmiany będą korzystne dla aptekarzy. Zresztą poparłem postulaty samorządu lekarskiego, żeby maksymalnie uprościć system zarówno wystawiania, jak i realizacji recepty. Aczkolwiek nie może być wszystko przerzucane na środowisko aptekarskie i nas aptekarzy. Szanowni Państwo! Kolejną sprawą, wymagającą zdecydowanego działania ze strony samorządu, jest próba wprowadzania przepisów rozszerzających zakres przypadków, które nie są uznawane za obrót detaliczny produktami leczniczymi. Niebezpieczna jest zwłaszcza propozycja niektórych środowisk lekarskich, dotycząca szczepień ochronnych oraz związanego z nimi umożliwienia lekarzom obrotu szczepionkami. W pismach do Ministra Zdrowia i Głównego Inspektora Farmaceutycznego oraz na spotkaniu w Głównym Inspektoracie Farmaceutycznym z udziałem przedstawicieli samorządu lekarskiego wyraziłem zdecydowany sprzeciw, wskazując na zagrożenia wynikające z pogwałcenia obowiązującej od wielu lat zasady rozdziału między podmiotami udzielającymi świadczenia zdrowotne a aptekami. Ponadto wskazałem, że obrót poza apteczny takimi produktami odbywa się bez jakiejkolwiek kontroli Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej. Nie powiem już o nie odprowadzanym podatku VAT, bo to jest zupełnie inny zakres kontroli. W nowej kadencji samorządu aptekarskiego zostały podjęte działania mające na celu ograniczenie obrotu pozaaptecznego. W stanowisku przyjętym 21 listopada 2012 r. Naczelna Rada Aptekarska uważa, że ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne obywateli konieczne jest wyłączenie sklepów ogólnodostępnych z katalogu placówek obrotu pozaaptecznego, które na podstawie ustawy Prawo farmaceutyczne mogą prowadzić obrót detaliczny produktami leczniczymi a także, co najbardziej według mnie jest ważne, istotne ograniczenie wykazu produktów leczniczych, dopuszczonych do obrotu w pozostałych placówkach obrotu pozaaptecznego. Postulaty te zawarłem też w pismach, które w imieniu samorządu skierowałem do Ministra Zdrowia. Muszę Państwu powiedzieć, że jest zrozumienie dla tego problemu, ale na tę chwilę nie powiem nic więcej. Musimy po prostu cierpliwie zaczekać na efekty tych prac. Obserwowane od dawna zjawisko rozszerzania się obrotu pozaaptecznego stanowi realne zagrożenie dla zdrowia publicznego i musi on być zastąpiony obrotem w aptekach. Tolerowanie, a nawet promowanie nieprofesjonalnej Biuletyn Informacyjny nr 2/2013 11

formy wydawania produktów leczniczych bez odpowiedniej informacji o ich stosowaniu i działaniu, a więc w warunkach poza aptecznych, stanowi przejaw bezmyślnego komercjalizowania strefy, która powinna być zastrzeżona wyłącznie dla profesjonalnych pracowników medycznych, w tym wypadku dla farmaceutów. Trzeba podkreślić, że liczba sklepów ogólnodostępnych jest tak duża, iż stosowne władze nie mogą, z przyczyn obiektywnych, sprawować nad nimi jakiejkolwiek kontroli, zarówno w zakresie przechowywania produktów leczniczych, jak i ich wydawania. W imieniu środowiska aptekarskiego wielokrotnie konsekwentnie sprzeciwiałem się limitowaniu dostaw niektórych leków do aptek przez firmy dystrybuujące leki w ramach tzw. sprzedaży bezpośredniej. Jestem od lat przeciwnikiem tej formy sprzedaży i nie zmienię swojego zdania. W ocenie naszego samorządu, które znalazło odzwierciedlenie w stanowisku Naczelnej Rady Aptekarskiej z 21 listopada 2012 roku, jest to niezgodne z obowiązującym w Polsce prawem. Chciałbym przypomnieć, że 19 czerwca 2012 r. zapadł wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, oddalający skargi kasacyjne wniesione przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego i firmę Astra Zeneca United Kingdom Limited. Tak więc utrzymany został w mocy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 22 września 2010 roku, który przyznając rację Naczelnej Izbie Aptekarskiej, uchylił postanowienia Głównego Inspektora Farmaceutycznego z 21 kwietnia 2010 r. i 11 marca 2010 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że Główny Inspektor Farmaceutyczny jest właściwy do sprawowania nadzoru nad obrotem produktami leczniczymi na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, niezależnie od tego gdzie znajduje się siedziba podmiotu prowadzącego obrót. Wyrok oznacza, że Główny Inspektor Farmaceutyczny musi, w ramach postępowania administracyjnego, ocenić zgodnie ze swymi kompetencjami zgodność z prawem postępowanie firmy Astra Zeneca United Kingdom Limited z siedzibą w Londynie w zakresie obrotu hurtowego produktami leczniczymi, a w szczególności ustalić, czy prowadzenie przez firmę obrotu hurtowego produktami leczniczymi odbywa się na podstawie zezwolenia oraz czy w ramach prowadzonej działalności firma spełnia wymagania określone przepisami ustawy, w tym przepisami ustawy Prawo farmaceutyczne. Do tej pory nie ma decyzji administracyjnej w tej sprawie. Chciałbym zdecydowanie podkreślić, że coraz bardziej rozszerzająca się w naszym kraju tzw. sprzedaż bezpośrednia jest niezgodna z obowiązującym w Polsce prawem. Oczekujemy zatem od uprawnionych organów wszczęcia określonych procedur, zmierzających do wyegzekwowania od firm krajowych i zagranicznych, nie mających siedziby 12 Biuletyn Informacyjny nr 2/2013