Wykład: Ekonomiczne aspekty zachowań podmiotów gospodarczych
Przedsiębiorca Przedsiębiorca - jest to osoba, zajmująca się działalnością gospodarczą, która odkrywa potencjalnie zyskowne możliwości. Kamerschen, Mc Kenzie, Nardinelli 1991 Przedsiębiorca - jest osobą, która pełni wyspecjalizowana rolę podejmuje podstawowe decyzje o koordynacji rzadkich zasobów. Casson 1982
Motywy decydujące o utworzeniu własnej firmy Motywy decydujące o utworzeniu własnej firmy Ogółem MSP Firmy mikro n=602 liczba % odp. odp. Firmy małe n=301 liczba % odp. odp. Firmy średnie n=150 liczba % odp. odp. urzeczywistnienie własnych idei / 25,4% 151 25,1% 91 30,2% 54 36,0% pomysłu na biznes brak pracy lub ryzyko jej utraty 25,7% 157 26,1% 52 17,3% 12 8,0% potrzeba niezależności 24,4% 147 24,4% 74 24,6% 32 21,3% możliwość zarobienia większych pieniędzy 16,7% 100 16,6% 55 18,3% 32 21,3% niż na etacie wykorzystanie okazji rynkowej 7,2% 43 7,1% 26 8,6% 18 12,0% inne 0,7% 4 0,7% 3 1,0% 2 1,3% OGÓŁEM 100% 602 100% 301 100% 150 100% Źródło: QUALIFACT, Finanse MSP 2012.
Skłonność do ryzyka - sprawy biznesowe 2012 7,7% 26,8% 50,8% 12,4% 2,5% wyjątkowo niska skłonność do podejmowania ryzyka raczej niska skłonność do podejmowania ryzyka przeciętna skłonność do podejmowania ryzyka raczej wysoka skłonność do podejmowania ryzyka wyjątkowo wysoka skłonność do podejmowania 2011 10,7% 22,6% 48,2% 15,2% 3,4% Źródło: QUALIFACT, Finanse MSP 2012.
Charakterystyka psychograficzna przedsiębiorców Cechy właściciela / osoby zarządzającej Ogółem MSP Firmy mikro n=612 Firmy małe n=318 Firmy średnie n=164 energia / chęć działania 8,76 8,76 8,86 8,81 motywacja osiągnięć 8,73 8,73 8,83 8,87 łatwość nawiązywania kontaktów / relacji z klientami / pośrednikami 8,71 8,70 8,88 8,70 optymizm 8,57 8,57 8,73 8,59 pewność siebie 8,43 8,42 8,78 8,69 poczucie kontroli nad biznesem 8,35 8,34 8,64 8,55 orientacja na wzrost / rozwój firmy 8,33 8,32 8,66 8,61 innowacyjność / kreatywność 8,31 8,30 8,53 8,66 spokój, opanowanie 8,20 8,19 8,40 8,48 Natężenie cech psychograficznych było oceniane w skali 10-stopniowej, gdzie 10-oznacza bardzo silne natężenie danej cechy, a 1- bardzo słabe natężenie danej cechy. Źródło: QUALIFACT, Finanse MSP 2012.
Charakterystyka behawioralna przedsiębiorców* Opinia dotycząca właściciela / osoby zarządzającej Potrafię zarządzać finansami lepiej, niż inni przedsiębiorcy. zdec. nie raczej nie trudno powiedzie ć raczej tak zdec. tak 1,0% 8,9% 42,5% 41,9% 5,8% Firma prowadzi regularne badania / analizy rynku. 22,6% 18,5% 27,9% 27,6% 3,4% Niepowodzenia, które spotkały dotychczas naszą firmę, są wynikiem popełnionych przez nas błędów. Mam pełną kontrolę nad rozwojem mojej firmy, tylko ode mnie zależy, jakie wyniki firma osiągnie w kolejnym roku. Mam na tyle duże doświadczenie w branży, że jestem w stanie przewidzieć, co się będzie działo w ciągu następnego roku. W relacjach z bankami zdarzyło mi się odczuwać negatywne emocje (np. złość, rozczarowanie w związku z niekorzystnymi lub nieprzewidzianymi decyzjami banku). 7,3% 15,8% 46,8% 26,2% 3,8% 1,3% 8,6% 28,8% 47,7% 13,7% 0,3% 6,9% 28,6% 54,9% 9,3% 5,9% 25,7% 32,0% 32,9% 3,5% *rozkład odpowiedzi w firmach mikro (n=709) Źródło: QUALIFACT, Finanse MSP 2011.
Liczba podmiotów gospodarczych, REGON 31.01.2013 Grupa Liczba % RAZEM 3 971 598 100,0% 0-9 3 792 386 95,5% 10-49 144979 3,7% 50-249 29673 0,7% 250-999 3775 0,1% 1000 i więcej 785 0,0% Źródło: GUS
Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę Grupa gospodarstw domowych Dochód (w zł) OGÓŁEM 1227 Pracowników 1244 Rolników 984 Pracujących na własny rachunek 1497 Emerytów i rencistów 1233 Źródło: GUS
Podatnicy osiągający dochody wyłącznie z pozarolniczej działalności gospodarczej [PIT ZO] Przedział dochodów Liczba podatników Przeciętny dochód pomniejszony o SnUS (w zł) do 85 528 zł 315 676 22 542 powyżej 85 528 zł 9 356 114 024 Źródło: GUS
Podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej i jednocześnie z innych źródeł [PIT ZO] Przedział dochodów Liczba podatników Przeciętny dochód pomniejszony o SnUS (w zł) do 85 528 zł 1 212 545 30 778 powyżej 85 528 zł 85 388 126 335 Źródło: GUS
Podatnicy opodatkowani wg stawki 19% od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej Liczba podatników Przeciętny dochód pomniejszony o SnUS (w zł) 395 039 186 043 procentowe obciążenie dochodu brutto składkami na ubezpieczenia społeczne: 1,6% Źródło: GUS
Liczba przedsiębiorstw nowo powstałych i zlikwidowanych Źródło: PARP, 2010.
Wskaźnik przeżycia do 2009 r. przedsiębiorstw powstałych w latach 2004 2008 (w %) Wskaźniki przeżycia pierwszego roku Źródło: PARP, 2010.
Przychody ogółem i koszty ogółem w sektorze przedsiębiorstw, 2003 2008 (w mld zł) 1811 1750 Źródło: PARP, 2010.
Wynik finansowy brutto w sektorze przedsiębiorstw, 2003 2008 (w mld zł) MSP Duże firmy Źródło: PARP, 2010.
Wskaźnik rentowności obrotu brutto sektora przedsiębiorstw, 2003 2008 (w %) Duże firmy Źródło: PARP, 2010.
Determinanty inwestycji Przedsiębiorstwa inwestują po to, by osiągnąć zyski. Decyzje inwestycyjne zależą od: a) stanu popytu na produkt wytwarzany przez nowe inwestycje, b) poziomu stóp % i podatków oddziałujących na koszty inwestycji, c) oczekiwań przedsiębiorstw dot. sytuacji gospodarczej w przyszłości.
Główny cel nowych inwestycji w 2010 r. Źródło: NBP, Informacja o kondycji i sektora przedsiębiorstw ze szczególnym uwzględnieniem stanu koniunktury w IV kw. 2010
Determinanty inwestycji w sektorze MSP, 2008 Czynniki decydujące o podjęciu inwestycji rosnący popyt na nasze produkty / usługi (wzrost liczby zakupów / zamówień) Ogółem MSP 7,39 rosnące wymagania klientów 7,32 posiadanie nadwyżek finansowych / wolnych środków 6,47 inwestycje poczynione przez konkurencję (chęć sprostania konkurencji) 6,11 ogólna dobra koniunktura gospodarcza 5,89 wysoka oczekiwana stopa zwrotu z inwestycji (spodziewany wyraźny wzrost zysków) 5,82 możliwość skorzystania z funduszy unijnych 5,00 atrakcyjne (akceptowalne) oprocentowanie kredytu 4,74 łatwość uzyskania kredytu (proste procedury) 4,61 łatwy dostęp do leasingu / proste procedury 4,24 Źródło: QUALIFACT, Finanse MSP 2008, Rynek usług bankowych
Przestępczość zorganizowana
Liczba zorganizowanych grup przestępczych pozostających w zainteresowaniu CBS oraz SG
Liczba zorganizowanych grup przestępczych według działalności Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2012 roku.
Liczba osób objętych zainteresowaniem w ramach spraw operacyjnych dot. zorganizowanych grup przestępczych
Liczba rozbitych lub zdestabilizowanych przez CBŚ i SG zorganizowanych grup przestępczych
Liczba rozpoznanych przez CBŚ i SG liderów zorganizowanych grup przestępczych
Wyroki za zorganizowaną przestępczość Zorganizowana grupa przestępcza Samka terroryzowała Lubin. Wymuszała haracze, handlowała narkotykami i dokonywała rozbojów z użyciem broni. Na ławie oskarżonych zasiadało 14 mężczyzn. Dwóch z nich sąd uniewinnił, pozostałym wymierzył stosunkowo łagodne kary od 8 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.
Handel narkotykami ocena racjonalności
Studium przypadku analiza kosztów - korzyści W sądzie w Opolu zapadły wyroki za uprawę marihuany na wielką skalę Dziewięciu mężczyzn Prokuratura Okręgowa w Opolu oskarżyła o udział w zorganizowanej grupie przestępczej oraz uprawę konopi indyjskich i handel narkotykami na wielką skalę. Na karę bezwzględnego więzienia został skazany jedynie główny oskarżony - 48-letni Tomasz G. z Opola. Dostał 4 lata. Siedmiu kolejnych oskarżonych sąd skazał na kary w zawieszeniu, jedna osoba została uniewinniona. Skazani muszą zapłacić również grzywny, części z nich sąd zasądził przepadek mienia. Według śledczych udało się z niej uzyskać co najmniej 50 kilogramów marihuany wartej nie mniej niż milion 250 tysięcy złotych. Kolejna z nich zlokalizowała była w podopolskich Węgrach. Tam według prokuratury od listopada 2007 do stycznia 2010 roku udało się oskarżonym wyhodować konopie indyjskie, z których uzyskali 100 kg marihuany wartej na czarnym rynku 2 miliony 500 tysięcy złotych. 1 kg marihuany = 25 000 zł
Używanie narkotyków na świecie 2010 odsetek populacji w wieku 15-64 i liczby bezwzględne W 2010 r. 99.000 253.000 zgonów związanych z zażywaniem narkotyków. Źródło: UNODC, World Drug Report 2012.
Trendy w używaniu narkotyków świat, 2006-2011 W 2011 r. od 167 do 315 mln ludzi w wieku 15-64 używało narkotyków [3,6 6,9% populacji].. Źródło: UNODC, World Drug Report 2013.
Używanie cannabies na świecie odsetek populacji w wieku 15-64 Źródło: UNODC, World Drug Report 2013.
Używanie kokainy na świecie odsetek populacji w wieku 15-64 Źródło: UNODC, World Drug Report 2013.
Używanie amfetaminy na świecie odsetek populacji w wieku 15-64 Źródło: UNODC, World Drug Report 2013.
Product placement
Cory Monteith, 1982-2013 31-letni aktor i wokalista zmarł 13 lipca w hotelowym pokoju w Vancouver. Przyczyną śmierci było zażycie zabójczej mieszanki heroiny i alkoholu po okresie odwyku.
Przemyt narkotyków kraje pochodzenia
Dostawy heroiny i morfiny, 2011
Produkcja i ceny opium /w kraju producenta/
System dystrybucji w Sofii i mniejszych miastach Model wymaga ciągłego odtwarzania sieci sprzedaży na dole systemu. Dealer uliczny najczęściej działa od 3 miesięcy do 1 roku.
Stolipinovo dzielnica cygańska w Plovdiv Monopol na lokalnym rynku heroiny
Podział rynku heroiny w Bułgarii, 2003
Ceny 1 kg heroiny w systemie dystrybucji, Bułgaria 2003 5.500 $ 11.000 $ 15.000 $ 18.000 $ 20.000 $ 33.300 $
Ceny 1 kg kokainy /w kraju producenta/ Cena 1 kg kokainy w Kolumbii (2010) = 2.400 $ Cena hurtowa 1 kg kokainy w USA = 33.300 $ Cena detaliczna 1 kg kokainy w USA = 120.000 $
Ceny 1 kg opium i cannabis /w Afganistanie/ Średni dochód gospodarstwa rolnego zajmującego się uprawą cannabis w Afganistanie = 10.700 USD (2011).
Ceny detaliczne 1 g opium i cannabis /w strefie euro/ 1 g u producenta = 0,10 EUR 1 g w detalu = 6 7 EUR
Wpływ regulacji prawnych na rynek narkotyków
Kary za przestępstwa narkotykowe - wytwarzanie
Kary za przestępstwa narkotykowe przemyt, wprowadzanie do obrotu
Kary za przestępstwa narkotykowe
Kary za przestępstwa narkotykowe
Kary za przestępstwa narkotykowe
Wykrywalność przestępstw narkotykowych Wykrywalność Lata (w %) 2012 97,7 2011 97,7 2010 97,7 2009 97,1 2008 96,3 2007 96,6 2006 96,5 2005 97,0 2004 96,5 2003 97,6 2002 97,6 2001 98,2 2000 98,5 1999 98,5 Źródło: KGP.
Ograniczanie podaży policja, SG i ŻW Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2012 roku.
Liczba stwierdzonych przestępstw narkotykowych
Przestępstwa narkotykowe stwierdzone przez policję Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2012 roku.
Postępowania wszczęte Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2012 roku.
Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2012 roku.
Kary więzienia za przestępstwa narkotykowe w Polsce i USA Polska USA
Używanie narkotyków w USA odsetek populacji w wieku 12+
Używanie narkotyków w Polsce
Kara śmierci za handel narkotykami Wietnam Każda osoba przyłapana w Wietnamie z ponad 600 gramami heroiny lub ponad 20 kilogramami opium może być ukarana śmiercią.
Dochody ze sprzedaży narkotyków wybrane dane Światowy rynek narkotyków (2004): 500-800 mld USD Światowy rynek kokainy (2009): 75-100 mld USD Udział rynku narkotyków w PKB krajów rozwiniętych: 0,7% Udział sprzedaży opiatów w PKB Afganistanu: 16% Źródło: UNODC, World Drug Report 2012.