Konferencja Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w szkole i poza szkołą Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w świetle prawa oświatowego Jerzy Kopański MSCDN Wydział w Siedlcach Siedlce, 14 marca 2013 r.
2 Rodzaje zagrożeń bezpieczeństwa w szkole Wulgaryzmy i agresja słowna Bójki i przemoc fizyczna Wagary Kradzieże Niszczenie obiektu i sprzętu szkoły Palenie papierosów Zastraszanie Wyłudzanie pieniędzy Zażywanie środków zmieniających świadomość Nadużywanie i picie alkoholu Agresja wobec nauczycieli i pracowników Zagrożenia cyberprzestrzeni
Uchwała Nr 172/2008 Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 2008 r. w sprawie przyjęcia Rządowego programu na lata 2008-2013 Bezpieczna i Przyjazna Szkoła 3
4 Konwencja o prawach dziecka Państwa-Strony mają obowiązek czuwać, aby instytucje, służby oraz inne jednostki odpowiedzialne za opiekę lub ochronę dzieci dostosowały się do norm ustanowionych przez kompetentne władze, w szczególności w dziedzinach bezpieczeństwa, zdrowia, jak również dotyczących właściwego doboru kadr tych instytucji oraz odpowiedniego nadzoru. Dziecko, z uwagi na swoją niedojrzałość fizyczną oraz umysłową, wymaga szczególnej opieki i troski, w tym właściwej ochrony prawnej, zarówno przed, jak i po urodzeniu."
5 Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z póź. zm) Art. 1. System oświaty zapewnia w szczególności: 2) wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny; 10) utrzymywanie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach placówkach; 12) opiekę uczniom pozostających w trudnej sytuacji materialnej i życiowej;
6 Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z póź. zm) Art. 15. 1. Nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia. 2. Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 (6 okres przejściowy) lat, oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia. Art. 16. 5. Obowiązek szkolny spełnia się przez uczęszczanie do szkoły podstawowej i gimnazjum, publicznych albo niepublicznych. 5a. Po ukończeniu gimnazjum obowiązek nauki spełnia się: 1) przez uczęszczanie do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadgimnazjalnej, 2) przez uczęszczanie na zajęcia realizowane w formach pozaszkolnych w placówkach publicznych i niepublicznych posiadających akredytację
7 Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z póź. zm) Art. 18. Rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi szkolnemu są obowiązani do: 1) dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły; 2) zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne; 3) zapewnienia dziecku warunków umożliwiających przygotowywanie się do zajęć; 4) informowania, w terminie do dnia 30 września każdego roku, dyrektora szkoły podstawowej lub gimnazjum, w obwodzie których dziecko mieszka, o realizacji obowiązku szkolnego spełnianego w sposób określony w art. 16 ust. 5b.
8 Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z póź. zm) Art. 20. 1. Niespełnianie obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki podlega egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. 2. Przez niespełnienie obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki należy rozumieć nieusprawiedliwioną nieobecność w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50 %: 1) obowiązkowych zajęć edukacyjnych w przedszkolu (oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej), szkole podstawowej, gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej lub placówce; 2) zajęć w przypadku spełniania obowiązku nauki przez uczęszczanie na zajęcia lub w celu przygotowania zawodowego, o których mowa w art. 16 ust. 5a pkt 2-4.
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 2006 r., Nr 97, poz.674 z późn. zm.) Art. 6. Nauczyciel obowiązany jest: 1) rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę; 2) wspierać każdego ucznia w jego rozwoju; 3) dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego; 4) kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka; 5) dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 2006 r., Nr 97, poz.674 z późn. zm.) Art.7 ust 2. Dyrektor szkoły odpowiedzialny jest w szczególności za: 1) dydaktyczny i wychowawczy poziom szkoły; 2) realizację zadań zgodnie z uchwałami rady pedagogicznej i rady szkoły, podjętymi w ramach ich kompetencji stanowiących, oraz zarządzeniami organów nadzorujących szkołę; 3) tworzenie warunków do rozwijania samorządnej i samodzielnej pracy uczniów i wychowanków; 4) zapewnienie pomocy nauczycielom w realizacji ich zadań i ich doskonaleniu zawodowym; 5) zapewnienie w miarę możliwości odpowiednich warunków organizacyjnych do realizacji zadań dydaktycznych i opiekuńczowychowawczych; 6) zapewnienie bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę.
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 2006 r., Nr 97, poz.674 z późn. zm.) Art. 75 1. Nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6. 2. Za uchybienia przeciwko porządkowi pracy, w rozumieniu art. 108 Kodeksu pracy, wymierza się nauczycielom kary porządkowe zgodnie z Kodeksem pracy.
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 2006 r., Nr 97, poz.674 z późn. zm.) Art. 76. 1. Karami dyscyplinarnymi dla nauczycieli są: 1) nagana z ostrzeżeniem; 2) (uchylony); 3) zwolnienie z pracy; 3a) zwolnienie z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim w okresie 3 lat od ukarania; 4) wydalenie z zawodu nauczycielskiego. 2. Kary dyscyplinarne wymierza komisja dyscyplinarna. 3. Wymierzenie kary dyscyplinarnej określonej w ust. 1 pkt 4 jest równoznaczne z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczycielskim. 4. (uchylony). 5. Odpis prawomocnego orzeczenia wraz z uzasadnieniem włącza się do akt osobowych nauczyciela.
13 Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 2006 r., Nr 97, poz.674 z późn. zm.) Art. 63. 1. Nauczyciel, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.4). 2. Organ prowadzący szkołę i dyrektor szkoły są obowiązani z urzędu występować w obronie nauczyciela, gdy ustalone dla nauczyciela uprawnienia zostaną naruszone.
14 Ustawa z dn. 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny Dz. U. z 1997 r. Nr 88 poz. 553 z późn. zm.) W rozdziale XXIX Kodeksu karnego zawarte są następujące przepisy zapewniające ochronę funkcjonariuszom publicznym poprzez zaliczenie do czynów zabronionych: - naruszenia nietykalności osobistej funkcjonariusza publicznego, - czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego wspólnie z innymi osobami lub z użyciem broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu lub środka obezwładniającego, - stosowania groźby bezprawnej lub przemocy w celu zmuszenia funkcjonariusza publicznego do przedsięwzięcia lub zaniechania prawnej czynności służbowej, - znieważenia funkcjonariusza publicznego.
15 Rozporządzenie MENiS w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Dyrektor zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole lub placówce, a także bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę lub placówkę poza obiektami należącymi do tych jednostek Przepisy ogólne Warsztaty, laboratoria, pracownie oraz stanowiska praktycznej nauki zawodu Wychowanie fizyczne, sport i turystyka
16 Rozporządzenie MENiS w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) 13 Niedopuszczalne jest prowadzenie jakichkolwiek zajęć bez nadzoru upoważnionej do tego osoby 14.1 Przerwy w zajęciach uczniowie spędzają pod nadzorem nauczyciela.
17 Rozporządzenie MENiS w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) 40. Pracownik szkoły lub placówki, który powziął wiadomość o wypadku, niezwłocznie zapewnia poszkodowanemu opiekę, w szczególności sprowadzając fachową pomoc medyczną, a w miarę możliwości udzielając poszkodowanemu pierwszej pomocy. 41. O każdym wypadku zawiadamia się niezwłocznie: 1) rodziców (opiekunów) poszkodowanego; 4) organ prowadzący szkołę lub placówkę.
Rozporządzenie MENiS w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół z dnia 9 lutego 2007 r. (Dz. U. z 2007 r. Nr 35 poz. 222) 2. 1.Statut szkoły określa w szczególności: 1) cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz uwzględniające program wychowawczy szkoły, o którym mowa w odrębnych przepisach, 2) sposób wykonywania zadań szkoły, z uwzględnieniem optymalnych warunków rozwoju ucznia, zasad bezpieczeństwa oraz zasad promocji i ochrony zdrowia, 7) organizację zajęć dodatkowych dla uczniów, z uwzględnieniem w szczególności ich potrzeb rozwojowych, 8) formy opieki i pomocy uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub losowych potrzebna jest pomoc i wsparcie, w tym również pomoc materialna, 9) organizację współdziałania z poradniami psychologicznopedagogicznymi oraz innymi instytucjami świadczącymi poradnictwo i specjalistyczną pomoc dzieciom i rodzicom, 10) organizację i formy współdziałania szkoły z rodzicami (prawnymi opiekunami) w zakresie nauczania, wychowania i profilaktyki. 2.Program wychowawczy szkoły, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, uchwala rada pedagogiczna po zasięgnięciu opinii rady rodziców i samorządu uczniowskiego. 18
19 Rozporządzenie MENiS w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół z dn. 9 lutego 2007 r. (Dz. U. z 2007 r. Nr 35 poz. 222) 11 Statut szkoły określa zakres zadań nauczycieli oraz innych pracowników, w tym zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, z uwzględnieniem przepisów 12-15.
20 Zbiór przepisów prawnych dotyczących bezpieczeństwa uczniów Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. z 2002r. Nr 11 poz.109 z późn. zm.) Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 z późn. zm.) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz.1231) Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1485 z póź. zm.) Zarządzenie Nr 15/97 Komendanta Głównego Policji z dnia 16 czerwca 1997 r. w sprawie form i metod działań policji w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich.
21 Zbiór przepisów prawnych dotyczących bezpieczeństwa uczniów Kodeks Postępowania Cywilnego z dnia 1 grudnia 1964 r. (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) Ustawa z dn. 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) Ustawa z dn. 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88 poz. 553 z późn. zm.)
Zbiór przepisów prawnych dotyczących organizacji wycieczek szkolnych. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2004 nr 223, poz.2268) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne (Dz.U. z 1997, nr 57, poz.358) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki. (Dz.U. z 2001, nr 135, poz.1516) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz.U. z 1997, nr 12, poz. 67) 22
23 Zbiór aktualnych przepisów prawnych dotyczących organizacji wycieczek szkolnych. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 listopada 2001 r. w sprawie uprawiania alpinizmu (Dz.U. z 2001, nr 145, poz.1624) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 września 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i warunków działalności w dziedzinie rekreacji ruchowej (Dz.U. z 2001, nr 101, poz.1095) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2001 r. w sprawie przewodników turystycznych i pilotów wycieczek (Dz.U. z 2001, nr 72, poz.752)
Dziękuję z uwagę Jerzy Kopański jerzy.kopanski@mscdn.edu.pl