Czas pracy a podróż służbowa oraz szkolenia
1.Definicje, pojęcia - czas pracy (art. 128 k.p.) - podróż służbowa (art. 77(5) - szkolenia
Czas pracy - to czas w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy, - godziny pracy ustalane są każdorazowo przez pracodawcę przy czym co do zasady nie powinny przekraczać normy dziennej (8 godzin) i normy tygodniowej (40 godzin) - pracownik jest uprawniony w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku, Podróż służbowa - to wykonywanie zadania określonego przez pracodawcę poza miejscowością, w której znajduje się stałe miejsce pracy pracownika, w terminie i miejscu określonym przez pracodawcę. Warunki dotyczące podróży określa zbiorowy układ pracy, regulamin wynagradzania lub umowa o pracę. Nie mogą one jednak być mniej korzystne od tych obowiązujących w sferze budżetowej, w której obowiązują 2 rozporządzenia :
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 roku w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. (Dz.U.2002.236.1990) - rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami (Dz.U.2002.236.1991) Świadczenia przysługujące pracownikowi: dieta służbowa, zwrot kosztów przejazdu, ryczałt za dojazdy, zwrot kosztów zakwaterowania lub ryczałtu za nocleg
- cel podróży to dotarcie do miejsca wykonania zadania zleconego przez pracodawcę, które znajduje się poza wynikającym z umowy o pracę miejscem stałego świadczenia pracy. - miejsce podróży to miejscowość (miejsce) inne niż określone w umowie o pracę miejsce świadczenia pracy. W umowach o pracę miejsce pracy powinno być określone w sposób precyzyjny jako miejscowość, obszar, punkt geograficzny. Elementy istotne przy określeniu czy podróż służbowa zaliczana jest do czasu pracy pracownika: - godziny pracy pracownika a czas przeznaczany na podróż służbową - miejsce świadczenia pracy przez pracownika/ pracownika mobilnego - czas dojazdu do miejsca świadczenia pracy i czas powrotu - prawo do odpoczynku
Orzecznictwo i doktryna Czas dojazdu i powrotu z miejscowości stanowiącej cel pracowniczej podróży służbowej oraz czas pobytu w tej miejscowości nie są pozostawaniem do dyspozycji pracodawcy w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 1 k.p.), lecz w zakresie przypadającym na godziny normalnego rozkładu czasu pracy podlegają wliczeniu do jego normy (nie mogą być od niej odliczone), natomiast w zakresie wykraczającym poza rozkładowy czas pracy mają w sferze regulacji czasu pracy i prawa do wynagrodzenia doniosłość o tyle, o ile uszczuplają limit gwarantowanego pracownikowi czasu odpoczynku. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 2005 r. II PK 265/04, OSNP 2006/5-6/76)
1. Nie jest podróżą służbową stałe wykonywanie zadań w różnych miejscowościach i terminach, których wyboru dokonuje każdorazowo sam pracownik w ramach uzgodnionego rodzaju pracy. 2. Miejsce wykonywania pracy powinno być tak ustalone, by pracownik miał możliwość wykonywania zadań, wliczając w to czas dojazdu do miejsca ich wykonywania, w ramach umówionej dobowej i tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2001 r., I PKN 350/00, OSNP 2003/2/36) Jeżeli po zużyciu na podróż służbową całego swego "czasu pracy" pracownik wykonuje jeszcze jakąś konkretną pracę, za tę pracę przysługuje mu dodatek, o jakim mowa w art. 134 k.p Odbywanie podróży służbowej poza obowiązującym pracownika rozkładem czasu pracy ustalonym w trybie art. 131 2 kodeksu pracy, nie zobowiązuje do wypłacenia pracownikowi dodatkowego wynagrodzenia, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. (Wyrok Sądu Najwyższego dnia 21 września 1982 r., I PR 85/82, LEX nr 523777 oraz 14616
Czas pracy a szkolenia Pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. art. 17 k.p. Szkolenia BHP RODZAJE SZKOLEŃ Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.
- obowiązkowe -ciężar organizacji spoczywa na pracodawcy - pracodawca ma obowiązek pokrycia kosztów takiego szkolenia - powinno być przeprowadzane w trakcie czasu pracy pracowników - podstawa art. 237 2 i 3 kodeksu pracy. Szkolenia obowiązkowe z uwagi na charakter wykonywanej pracy - odbycie obowiązkowego szkolenia wynika z przepisów np.: nauczyciele, architekci, adwokaci, radcowie prawni - odbycie szkolenia jest obowiązkowe z uwagi na charakter wykonywanej pracy np. wdrożenie przez pracodawcę nowej maszyny
Szkolenia zlecane pracownikowi przez pracodawcę: podniesie kwalifikacji zawodowych pracownika o charakterze uniwersalnym, kwalifikacje nie są wyłącznie związane ze specyfiką wykonywanego u pracodawcy zawodu Szkolenia, w który pracownik uczestniczy z własnej inicjatywy, ale za zgodą pracodawcy. zgłoszone przez pracownika, a niejednokrotnie opłacane przez pracodawcę
Podział szkoleń ze względu na postawę, z której wynika uczestnictwo w nim pracownika: - przepis szczególny (np. Karta Nauczyciela) - umowa o pracę, przepisy wewnątrz zakładowe, regulaminy - indywidualne zobowiązanie pracodawcy w stosunku do konkretnego pracownika - wydanie polecenia służbowego - inicjatywa własna pracownika
Orzecznictwo: Obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych (art. 94 pkt 6 KP) nie oznacza, że pracownik może domagać się od pracodawcy zorganizowania i przeprowadzenia określonego rodzaju szkolenia (np. komputerowego). (wyrok SN z dnia 25 maja 2000 r., I PKN 657/99, OSNP 2001/22/660) Praktyczne szkolenie pracowników powinno się odbywać w ramach stosunku pracy, natomiast poza tym stosunkiem może być organizowane tylko wtedy, gdy szkoleniowy cel i metody działania wyraźnie dominują nad wykonywaniem obowiązków pracowniczych. (Wyrok SN z dnia 25 stycznia 2005 r., I PK 144/04, OSNP 2005/17/265)