CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus zmiany po 23 sierpnia 2013 r. Jolanta Zarzecka - Sawicka

Transkrypt

1 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus zmiany po 23 sierpnia 2013 r. Jolanta Zarzecka - Sawicka

2 Pojęcie czasu pracy CZAS PRACY TO (art. 128 Kodeksu Pracy): czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy a zatem czas pracy to nie tylko czas, kiedy pracownik fizycznie wykonuje pracę, ale także czas, kiedy pozostaje w gotowości do pracy, lecz pracy nie świadczy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy 2 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

3 Pojęcie czasu pracy pozostawanie w dyspozycji pracodawcy to stan fizycznej i psychicznej gotowości pracownika do wykonywania pracy w wyznaczonym miejscu pozostawanie w dyspozycji pracodawcy w innym wyznaczonym miejscu może wynikać z: umowy o pracę (art pkt. 2 KP) polecenia pracodawcy (art KP) regulaminu pracy (art. 104 KP) innych przepisów prawa pracy (np. gotowość do pracy, dyżur, pogotowie pracy) 3 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

4 Pojęcie czasu pracy CZAS PRACOWNIKA W DANYM STOSUNKU PRACY można podzielić na: czas pracy i przerwy wliczane do czasu pracy (np. art. 134 KP) Kodeks określa maksymalny wymiar czasu pracy obligatoryjny czas odpoczynku dobowego i tygodniowego (art. 132 i 133 KP) Kodeks określa minimalny wymiar (w tym urlop wypoczynkowy) czas o charakterze mieszanym (np. dyżur, pogotowie pracy) co do zasady jest to czas pracy, ale z uwagi na niewykonywanie w nim pracy może być inaczej wynagradzany fakultatywny czas odpoczynku czas nieobjęty regulacjami Kodeksu Pracy 4 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

5 Czas pracy Czym jest doba pracownicza? to 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, kiedy pracownik rozpoczął pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem doba służy do określenia, ile godzin w jej czasie pracownik ma pracować (8 godzin w podstawowym czasie), a ile odpoczywać przekroczenie dobowej normy uprawnia pracownika do dodatkowego wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych 5 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

6 Czas pracy Czym jest tydzień pracowniczy? to 7 kolejnych dni kalendarzowych; poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego (od godziny 0:00) do godziny 24:00 siódmego dnia tydzień służy do wyznaczenia: okresu nieprzerwanego odpoczynku (art. 133 KP) maksymalnej liczby dni lub godzin i dni pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym 6 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

7 Wykroczenie Naruszenie przez pracodawcę przepisów o czasie pracy jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika (art. 281 pkt. 5 KP) 7 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

8 Wymiar czasu pracy a rozkład czasu pracy wymiar czasu pracy to maksymalna liczba jednostek czasu ustalona na dobę, tydzień lub inny okres, przez który pracownik jest zobowiązany pozostawać w dyspozycji pracodawcy rozkład czasu pracy to ustalony rozkład godzin, w którym pracownicy danego zakładu zobowiązani są zostać w dyspozycji podmiotu zatrudniającego; ustalając rozkład czasu pracy określa się: początek i koniec pracy dziennej lub zmianowej, przerwy w pracy, pracę nocną rozkład czasu pracy może być: ogólny (dla wszystkich pracowników) grupowy (ale danych grup) indywidualny dla danego pracownika 8 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

9 Podstawowy wymiar czasu pracy podstawowy czas pracy to: 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5 dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy (z wyjątkiem równoważnego systemu czasu pracy, pracy przy dozorze urządzeń i pogotowia pracy, dla pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia i ochronie osób, zakładowych straży pożarnych i służb ratowniczych, a także ze względu na technologię produkcji (praca w ruchu ciągłym) i ze względu na konieczność ciągłego zaspokojenia potrzeb ludności 9 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

10 Podstawowy wymiar czasu pracy (nowość po 23 sierpnia 2013 r.) w każdym systemie czasu pracy, jeśli jest to uzasadnione przyczynami obiektywnymi lub technicznymi lub dotyczącymi organizacji pracy okres rozliczeniowy wolno przedłużyć do maksymalnie 12 miesięcy (przy zachowaniu ogólnych zasad dotyczących ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników) zmiana wprowadzona ustawą z 12 lipca 2013 r. (obowiązująca od 23 sierpnia 2013 r.) 10 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

11 12 miesięczny okres rozliczeniowy (jeden z przepisów flextime z ustawy z 12 lipca 2013 r.) To już było! (ustawa antykryzysowa z 2009 r.) nieostre kryteria możliwości zastosowania: przyczyny obiektywne lub techniczne, lub dotyczące organizacji pracy nie wolno naruszać prawa pracownika do odpoczynku (art. 132 i 133 KP) prawo do co najmniej minimalnego wynagrodzenia jeśli w danym miesiącu, ze względu na przyjęty rozkład czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, pracownik nie ma obowiązku wykonywania pracy, przysługuje mu minimalne wynagrodzenie (obecnie 1600 zł) Co to oznacza dla pracownika? 11 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

12 Jak wprowadzamy systemy i rozkład czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe? Zasada ogólna art w brzmieniu z 13 lipca 2013 r. w układzie zbiorowym pracy w regulaminie pracy w obwieszczeniu, jeśli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym lub nie jest zobowiązany do ustalenia regulaminu pracy (obwieszczenie, tak jak i regulamin pracy, wchodzi w życie po 2 tygodniach od dnia podania go do wiadomości pracowników, w sposób przyjęty u danego pracodawcy) nadto: umowa o pracę (np. zadaniowy czas pracy, praca w systemie skróconego tygodnia pracy, w systemie pracy tylko w piątki, soboty i niedziele) 12 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

13 12 miesięczny okres rozliczeniowy sposób wprowadzania (po 23 sierpnia 2013r.) Wprowadzenie przedłużonego okresu rozliczeniowego następuje w: układzie zbiorowym pracy lub porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi jeśli niemożliwe jest ustalenie treści porozumienia ze wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi pracodawca uzgadnia treść porozumienia z organizacjami reprezentatywnymi albo jeśli brak organizacji związkowych w porozumieniu zawieranym z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy Kopia porozumienia w sprawie przedłużenia okresu rozliczeniowego ma być przekazana okręgowemu inspektorowi pracy w ciągu 5 dni roboczych od dnia zawarcia porozumienia (obowiązek jedynie informacyjny). 13 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

14 Rozkład czasu pracy (po zmianach z 23 sierpnia 2013 r.) swego rodzaju indywidualny harmonogram rozkład czasu pracy danego pracownika może być sporządzony w formie pisemnej lub elektronicznej na okres krótszy niż okres rozliczeniowy, obejmujący co najmniej 1 miesiąc obowiązek przekazania takiego harmonogramu co najmniej na 1 tydzień przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony ten rozkład 14 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

15 Różne godziny rozpoznania pracy (zmiana wprowadzona 23 sierpnia 2013 r.) rozkład czasu pracy może przewidywać różne godziny rozpoczynania pracy w dniach, które są dla pracowników dniami pracy rozkład może przewidywać przedział czasu, kiedy pracownik sam decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który jest dla pracownika dniem pracy powyższe nie może naruszać prawa do odpoczynku w powyższych rozkładach ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych (wprowadza się w trybie przyjętym dla wprowadzania przedłużonego [12-miesięcznego] okresu rozliczeniowego) 15 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

16 Indywidualny rozkład czasu pracy od dawna w Kodeksie Pracy bez zmian po 23 sierpnia 2013 r. na pisemny wniosek pracownika pracodawca może ustalić indywidualny rozkład czasu pracy w ramach systemu czasu pracy, którym pracownik jest objęty 16 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

17 Brak obowiązku sporządzenia rozkładu czasu pracy (po 23 sierpnia 2013r.) Pracodawca nie ma obowiązku sporządzenia rozkładu czasu pracy jeżeli: rozkład czasu pracy wynika z prawa pracy, obwieszczenia (o którym wyżej) albo z umowy o pracę w porozumieniu z pracownikiem ustali czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań (przy uwzględnieniu wymiaru podstawowego czasu pracy) wtedy rozkład czasu pracy ustali pracownik na pisemny wniosek pracownika zastosuje do niego rozkład czasu pracy pozwalający na różne godziny rozpoczynania pracy przez pracownika (z art KP) na pisemny wniosek pracownika ustali mu indywidualny rozkład czasu pracy 17 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

18 Jak obliczamy wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym? brak zmian po 23 sierpnia 2013 r. zasada art. 130 KP (zasada ogólna) oraz art. 138 KP (w ruchu ciągłym itp.): 40 godzin x liczba tygodni w okresie rozliczeniowym + 8 godzin x liczba dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego przypadających od poniedziałku do piątku 18 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

19 Okresy odpoczynku brak zmian po 23 sierpnia 2013 r. pracownikowi przysługuje W KAŻDEJ DOBIE co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku, z wyjątkiem: pracowników zarządzających zakładem pracy równoważny okres przypadków konieczności odpoczynku prowadzenia akcji ratowniczej pracowników pracujących przy dozorze urządzeń lub pozostających częściowo w pogotowiu pracy pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia, ochronie osób, zakładowych straży pożarnych, zakładowych służb ratowniczych w każdym TYGODNIU co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, w tym co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego 19 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

20 Okresy odpoczynku przypadki, kiedy odpoczynek 24 godzinny odpoczynek powinien przypadać w niedzielę, a jeśli praca jest dozwolona w niedzielę odpoczynek może przypadać w innym dniu niż niedziela PRZERWA OBOWIĄZKOWA (art. 134 KP) jeśli dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy czas przerwy wprowadza się w układzie zbiorowym lub regulaminie pracy albo w obwieszczeniu PRZERWA BEZPŁATNA (art. 141 KP) pracodawca może wprowadzić jedną przerwę niewliczaną do czasu pracy, w wymiarze nieprzekraczającym 60 minut, przeznaczoną na posiłek lub sprawy osobiste wprowadza się w układzie zbiorowym lub regulaminie pracy albo umowie o pracę 20 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

21 Systemy czasu pracy (wszystkie istniały przed nowelizacją KP z 12 lipca 2013 r.) system podstawowy 8 godzin na dobę/ 40 godzin na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym 4 lub 12 miesięcy art. 129 KP systemy szczególne: system zadaniowego czasu pracy (art. 140 KP) system równoważnego czasu pracy (i jego pochodne) art KP) system przerywanego czasu pracy art. 139 KP system skróconego tygodnia pracy wprowadza się art. 143 KP (przez mniej niż 5 dni w wyłącznie na tygodniu) podstawie umowy system skróconego tygodnia pracy o pracę zgodnie z art. 144 KP (praca w piątki, soboty, nowelą z niedziele) 23 sierpnia 2013r. a ponadto indywidualny rozkład czasu pracy w każdym z powyższych systemów 21 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

22 Zadaniowy system czasu pracy (warto wiedzieć) wprowadzenie systemu zadaniowego uzasadnia: rodzaj pracy organizacja pracy miejsce jej wykonywania czas pracy niezbędny na wykonanie zadań ustala pracodawca w porozumieniu z pracownikiem, ale muszą mieścić się w normach brak obowiązku ewidencjonowania czasu pracy (podobnie jak zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i otrzymujący ryczałt za godziny nadliczbowe lub pracy w porze nocnej) godziny nadliczbowe? 22 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

23 Podsumowanie najistotniejszych zmian po 23 sierpnia 2013 r. (Ustawa z dnia 12 lipca 2013 r. - Dz. U z dnia 8 sierpnia 2013 r.) wydłużenie okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy (jeśli uzasadniają to przesłanki obiektywne, techniczne, organizacyjne) możliwość wprowadzania różnych godzin rozpoczynania pracy dla pracowników, a także przedziału czasowego, kiedy pracownicy sami decydują o godzinach rozpoczynania pracy szczególny sposób wprowadzenia wydłużonego okresu rozliczeniowego (U.Z.P. albo porozumienie plus przekazanie do okręgowego inspektora pracy) rozkład pracy danego pracownika (w ramach danego okresu rozliczeniowego) może być sporządzony na okres krótszy niż rozliczeniowy (na piśmie lub elektronicznie) na okres co najmniej miesiąca przy zawiadomieniu pracownika co najmniej na tydzień przed rozpoczęciem pracy 23 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

24 Podsumowanie najistotniejszych zmian po 23 sierpnia 2013 r. (ustawa z 12 lipca 2013 r.) zagwarantowane prawo do wynagrodzenia minimalnego nawet jeśli pracownik nie wykonuje pracy wprowadzenie systemu skróconego tygodnia pracy lub pracy weekendowej (piątki, soboty, niedziele, święta) TYLKO w umowie o pracę możliwość odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi na jego pisemny wniosek w celu załatwienia spraw osobistych nie stanowić to będzie pracy w godzinach nadliczbowych 24 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

25 Telepraca (jako przejaw tzw. flexicurity) praca wykonywana regularnie poza zakładem pracy z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej (telepraca) telepracownik to pracownik, który wykonuje pracę w powyższych warunkach i przekazuje pracodawcy wyniki pracy drogą elektroniczną popularne w wolnych zawodach (dziennikarze, architekci, tłumacze, etc.) wprowadza się w: porozumieniu (z organizacją związkową) regulaminie (gdy nie ma organizacji związkowej), ale po konsultacji z przedstawicielami umowie o pracę 25 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

26 Telepraca obowiązki i prawa pracodawcy dostarczyć, zainstalować, serwisować i ubezpieczyć sprzęt zapewnić szkolenie pracownika i instruktaż prawo kontroli pracownika w miejscu wykonywania pracy (także w domu, ale za uprzednią zgodą pracownika) umożliwić pracownikowi przebywanie na terenie zakładu pracy i korzystanie z urządzeń i pomieszczeń pracodawcy w tym obiektów socjalnych (na zasadach przyjętych dla ogółu pracowników) 26 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

27 Pytania 27 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus

28 Dziękuję za uwagę Jolanta Zarzecka-Sawicka Radca Prawny FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz Warszawa, ul. Królewska 16, Poland T: F: E: W: 28 CZĘŚĆ I Czas pracy zasady obowiązujące plus