Znaczenie jakości żywności dla rozwoju MSP w sektorze rolno-spożywczym Prof. dr hab. Stanisław Kowalczyk Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych
Oczekiwania współczesnych konsumentów* Żywność bezpieczna, bez chemicznych dodatków, GMO, pestycydów, zanieczyszczeń, chorobotwórczych drobnoustrojów Rzetelne informacje nt. produktów spożywczych Wartość odżywcza artykułów spożywczych *(Eurobarometr 2010)
Oczekiwania współczesnych konsumentów c.d. Stworzenie surowych regulacji prawnych zapewniających bezpieczeństwo żywności Informacje o kraju pochodzenia artykułu rolno-spożywczego Produkty ekologiczne, prozdrowotne Skuteczne działania jednostek kontrolnych w celu zapewnienia właściwej jakości produktów spożywczych oferowanych do sprzedaży
Cele IJHARS Zapobieganie wprowadzaniu do obrotu produktów nie spełniających wymagań w zakresie jakości handlowej Wpływ na bezpieczeństwo ekonomiczne konsumentów i przedsiębiorców Umożliwienie dokonania przez konsumenta wyboru prawidłowo oznakowanego wyrobu o odpowiedniej jakości
Jakość żywności Spełnienie wymagań określonych w przepisach prawnych (UE, krajowych) Deklaracja zgodności produktu z wymaganiami nieobligatoryjnych Polskich Norm Krajowe (PDŻ) i prywatne znaki jakości (QMP-wołowina, PQSwieprzywina), Produkty oznakowane jako Chroniona Nazwa Pochodzenia, Chronione Oznaczenie Geograficzne, Gwarantowana Tradycyjna Specjalność Rolnictwo ekologiczne
Systemy Jakości Wyróżnienie dla producentów Informowanie o jakości produktów żywnościowych Promocja produktów spożywczych Gwarancja, że producent dołożył wszelkich starań, aby oferowany wyrób spełniał oczekiwania konsumentów
Polskie Normy dobrowolne standardy jakościowe Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, Polskie Normy zyskały statut norm do dobrowolnego stosowania Zaczęły obowiązywać wspólnotowe akty normatywne dotyczące m.in. zapewnienia bezpieczeństwa żywności i kompleksowej ochrony interesów konsumenta Umieszczenie deklaracji zgodności z PN - zaufanie konsumenta, że produkt będzie miał powtarzalną jakość zgodną z wymaganiami Polskich Norm
Znaki Jakości w UE PRODUKTY ROLNE I ŚRODKI SPOŻYWCZE chronione nazwy pochodzenia i chronione oznaczenia geograficzne gwarantowane tradycyjne specjalności ChNP i ChOG z państw trzecich WINA chronione nazwy pochodzenia i chronione oznaczenia geograficzne NAPOJE SPIRYTUSOWE oznaczenia geograficzne
Systemy Krajowe - Polska Lista Produktów Tradycyjnych Jakość Tradycja QMP /Quality Meat Product/ Znak jakości PDŻ /Poznaj Dobrą Żywność/
Liczba produktów zarejestrowanych w systemie ChNP, ChOG, GTS 250 231 200 187 150 150 116 100 92 79 50 38 31 29 14 13 13 9 8 8 6 5 5 4 4 3 1 1 1 1 0 0 0 0
Liczba producentów w rolnictwie ekologicznym w latach 2004-2010 20956 15206 17423 12121 7182 9194 3760 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
kontrole urzędowe Procesy Kontrolne kontrole zgodności procesu produkcji ze specyfikacją /na wniosek producenta/ nadzór nad upoważnionymi jednostkami certyfikującymi dla rolnictwa ekologicznego, produktów regionalnych, prywatnych systemów jakości w przyszłości) kontrole w siedzibach jednostek kontrole sprawdzające u producentów
Produkty żywnościowe, dla których wymagania jakościowe regulują przepisy Przetwory mleczne Wyroby czekoladowe i kakaowe Miód Świeże owoce i warzywa Soki i nektary owocowe Dżemy i galaretki Ekstrakty kawy i cykorii Oliwa z oliwek Napoje spirytusowe i wyroby winiarskie IJHARS sprawdza zgodność z przepisami i deklaracją producenta
Produkty żywnościowe, dla których brak jest obligatoryjnych przepisów Wędliny Pieczywo Makarony Napoje bezalkoholowe Przetwory zbożowe Wyroby garmażeryjne Przyprawy IJHARS sprawdza zgodność z deklaracją producenta
Wyniki kontroli Przetworów mlecznych artykułów kontrolowanych na zgodność z przepisami wspólnotowymi oraz deklaracją producenta Przetworów zbożowych artykułów kontrolowanych na zgodność z deklaracją producenta
Wyniki kontroli parametry fizykochemiczne (% zakwestionowanych partii) 35 30 25 20 15 10 5 0 29 27 20 21 22 16 17 17 17 16 19 13 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Przetwory mleczne Przetwory zbożowe
Wyniki kontroli znakowanie (% zakwestionowanych partii) 60 50 48 40 30 20 10 11 28 35 33 24 25 22 31 35 19 26 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Przetwory mleczne Przetwory zbożowe
Nieprawidłowości a wielkość przedsiębiorstwa (na przykładzie zakładów mięsnych) Małe i średnie przedsiębiorstwa stwierdzano więcej nieprawidłowości w porównaniu z innymi podmiotami (brak wykwalifikowanych osób w kierunku technologii przetwórstwa mięsnego) Mikro przedsiębiorcy mniej stwierdzanych nieprawidłowości (zakłady rodzinne, niewielki zasięg dystrybucji, stali odbiorcy) Duże zakłady produkcyjne stwierdzano najmniej nieprawidłowości (zaplecze specjalistów, większe środki finansowe, łatwiejszy dostęp do nowinek technologicznych)
Jakość żywności a MSP Konkurowanie jakością a nie poziomem kosztów (mniejsze środki na rozwój firmy od dużych firm) Produkcja na rynek lokalny i regionalny a nie globalny (identyfikowalność firmy) Ograniczone możliwości ekspansji ponadregionalnej (globalnej) Wzmocnienie przez jakość pozycji wśród stakeholders (banki, firmy obsługi, PR, itd..)
Dziękuję za uwagę Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa Tel.: (0 22) 623 29 00 623 29 01 Fax: (0 22) 623 29 99 www.ijhars.gov.pl e-mail: sekretariat@ijhars.gov.pl