Zamawiający: POLITECHNIKA POZNAŃSKA pl. Marii Skłodowskiej Curie 5, 60-965 Poznań nazwa opracowania: PROGRAM FUNKCJONALNO-UŻYTKOWY (PFU) HS PP PFU nazwa zamówienia: Hala Sportowa Politechniki Poznańskiej. Roboty ziemne, stan surowy otwarty, stan surowy zamknięty, instalacje wewnętrzne sanitarne, mechaniczne, elektryczne, technologiczne i niskoprądowe, sieci zewnętrzne, przyłącza do budynku, roboty drogowe, roboty związane z zagospodarowaniem terenu, roboty wykończeniowe zewnętrzne i wewnętrzne wraz z dostarczeniem elementów wyposażenia wnętrz i wyposażenia sportowego w ramach formuły zaprojektuj i wybuduj wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę oraz uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie. Nr 9.3 Ochrona przeciwpożarowa nazwa i adres obiektu budowlanego: HALA SPORTOWA POLITECHNIKI POZNAŃSKIEJ HS PP W RAMACH FORMUŁY ZAPROJEKTUJ I WYBUDUJ Kampus Warta, działka nr 18/3, 18/6, 18/10, 18/11, 19/1, 12/2 obręb Śródka, Poznań oznaczenie opracowania: HS PP PFU Ppoż. Opracował: mgr inż. Ryszard Zaguła Poznań, czerwiec 2013 r. PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 1/43
Spis treści: Kody CPV:... 4 1 Przedmiot zamówienia... 9 1.1 Podstawa opracowania... 10 2 Część opisowa warunki ochrony przeciwpożarowej.... 10 2.1 Charakterystyka ogólna budynku powierzchnia, wysokość i liczba kondygnacji.... 11 2.2 Lokalizacja, odległość od obiektów sąsiadujących.... 11 2.3 Parametry pożarowe występujących substancji palnych.... 12 2.4 Przewidywana gęstość obciążenia ogniowego.... 12 2.5 Kategoria zagrożenia ludzi, przewidywana liczba osób na każdej kondygnacji i w poszczególnych pomieszczeniach.... 12 2.6 Ocena zagrożenia wybuchem pomieszczeń oraz przestrzeni zewnętrznych.... 13 2.7 Podział obiektu na strefy pożarowe.... 13 2.8 Klasa odporności pożarowej budynku oraz klasę odporności ogniowej i stopień rozprzestrzeniania ognia elementów budowlanych.... 16 2.9 Warunki ewakuacji, oświetlenie awaryjne ewakuacyjne i zapasowe oraz przeszkodowe i kierunkowe.... 19 2.10 Sposób zabezpieczenia przeciwpożarowego instalacji użytkowych, a w szczególności: wentylacyjnej, ogrzewczej, gazowej, elektroenergetycznej, odgromowej.... 28 2.11 Dobór urządzeń przeciwpożarowych w obiekcie budowlanym, dostosowany do wymagań wynikających z przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej i przyjętego scenariusza rozwoju zdarzeń w czasie pożaru, a w szczególności: stałych urządzeń gaśniczych, systemu sygnalizacji pożarowej, dźwiękowego systemu ostrzegawczego, instalacji wodociągowej przeciwpożarowej, urządzeń oddymiających/uniemożliwiających zadymienie.... 32 PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 2/43
2.12 Wyposażenie w podręczny sprzęt gaśniczy oraz oznakowanie pożarniczymi tablicami informacyjnymi.... 38 2.13 Warunki zagospodarowania i wystroju pomieszczeń.... 38 2.14 Zaopatrzenie wodne do zewnętrznego gaszenia pożaru.... 39 2.15 Drogi pożarowe.... 40 2.16 Warunki doboru wyrobów budowlanych.... 40 2.17 Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego.... 42 3 UWAGI KOŃCOWE... 42 4 WYKAZ PRZEPISÓW I NORM... 42 PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 3/43
Kody CPV: Główny przedmiot zamówienia: 45000000-8 Roboty budowlane Dodatkowe przedmioty zamówienia: 31524120-2 Oświetlenie sufitowe 31524210-0 Oświetlenie ścienne 31625000-3 Alarmy przeciwpożarowe 31625200-5 Systemy przeciwpożarowe 32234000-2 Kamery telewizyjne o obwodzie zamkniętym 32235000-9 Systemy nadzoru o obwodzie zamkniętym 35120000-1 Systemy i urządzenia nadzoru i bezpieczeństwa 35123200-4 Urządzenia kontroli czasu pracy 37451000-4 Sprzęt do sportów uprawianych na boiskach 37452910-3 Standardowe wyposażenie sali gimnastycznej do siatkówki 38424000-3 Urządzenia pomiarowe i sterujące 42961100-1 System kontroli dostępu 44000000-0 Konstrukcje i materiały budowlane; wyroby pomocnicze dla budownictwa 44100000-1 Materiały konstrukcyjne i elementy podobne 44110000-4 Materiały konstrukcyjne 44111000-1 Materiały budowlane 44111100-2 Cegły 44111200-3 Cement 44111300-4 Ceramika 44111800-9 Zaprawa (murarska) 44112000-8 Różne konstrukcje budowlane 44112400-2 Dach 44112410-5 Konstrukcje dachowe 44114000-2 Beton 44114100-3 Gotowa mieszanka betonu 44114200-4 Produkty betonowe 44200000-2 Wyroby konstrukcyjne 45100000-8 Przygotowanie terenu pod budowę PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 4/43
45110000-1 Roboty w zakresie burzenia i rozbiórki obiektów budowlanych :roboty ziemne 45111200-0 Roboty w zakresie przygotowania terenu pod budowę i roboty ziemne 45111220-6 Roboty w zakresie usuwania gruzu 45111230-9 Roboty w zakresie stabilizacji gruntu 45111240-2 Roboty w zakresie odwadniania gruntu 45111250-5 Badanie gruntu 45112700-2 Roboty w zakresie kształtowania terenu 45113000-2 Roboty na placu budowy 45200000-9 Roboty budowlane w zakresie wznoszenia kompletnych obiektów budowlanych lub ich części oraz roboty w zakresie inżynierii lądowej i wodnej 45210000-2 Roboty budowlane w zakresie budynków 45212000-6 Roboty budowlane w zakresie budowy wypoczynkowych, sportowych, kulturalnych, hotelowych i restauracyjnych obiektów budowlanych 45212200-8 Roboty budowlane w zakresie budowy obiektów sportowych 45212222-8 Roboty budowlane związane z salami gimnastycznymi 45212225-9 Roboty budowlane związane z halami sportowymi 45214400-4 Roboty budowlane w zakresie budowy obiektów budowlanych związanych ze szkolnictwem wyższym 45214410-7 Roboty budowlane w zakresie politechnik 45223000-6 Roboty budowlane w zakresie konstrukcji 45223100-7 Montaż konstrukcji metalowych 45223110-0 Instalowanie konstrukcji metalowych 45223200-8 Roboty konstrukcyjne 45223210-1 Roboty konstrukcyjne z wykorzystaniem stali 45223300-9 Roboty budowlane w zakresie parkingów 45223500-1 Konstrukcje z betonu zbrojonego 45223800-4 Montaż i wznoszenie gotowych konstrukcji 45231000-5 Roboty budowlane w zakresie budowy rurociągów 45231300-8 Roboty budowlane w zakresie budowy wodociągów i rurociągów do odprowadzania ścieków 45233120-6 Roboty w zakresie dróg 45233226-9 Roboty budowlane w zakresie dróg dojazdowych 45260000-7 Roboty w zakresie wykonywania pokryć i konstrukcji dachowych i inne podobne roboty specjalistyczne PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 5/43
45261000-4 Wykonywanie pokryć i konstrukcji dachowych oraz podobne roboty 45261100-5 Wykonywanie konstrukcji dachowych 45261210-9 Wykonywanie pokryć dachowych 45262000-1 specjalne roboty budowlane inne, niż dachowe 45262100-2 Roboty przy wznoszeniu rusztowań 45262210-6 Fundamentowanie 45262211-3 Wbijanie pali 45262300-4 Betonowanie 45262310-7 Zbrojenie 45262311-4 Betonowanie konstrukcji 45262410-8 Wznoszenie konstrukcji budynków 45262426-3 Roboty przy wbijaniu pali 45262500-6 Roboty murarskie i murowe 45262510-9 Roboty kamieniarskie 45262511-6 Cięcie kamienia 45262620-3 Ściany nośne 45262512-3 Kamieniarskie roboty wykończeniowe 45300000-0 Roboty instalacyjne w budynkach 45300000-0 Roboty instalacyjne 45310000-3 Roboty instalacyjne elektryczne 45311000-0 Roboty w zakresie okablowania oraz instalacji elektrycznych 45311200-2 Roboty w zakresie instalacji elektrycznych 45312100-8 Instalowanie przeciwpożarowych systemów alarmowych 45312200-9 Instalowanie przeciwwłamaniowych systemów alarmowych 45312310-3 Ochrona odgromowa 45314300-4 Instalowanie infrastruktury okablowania 45314320-0 Instalowanie okablowania komputerowego 45315100-9 Instalacyjne roboty elektrotechniczne 45315300-1 Instalacje zasilania elektrycznego 45315600-4 Instalacje niskiego napięcia 45316000-5 Instalowanie systemów oświetleniowych i sygnalizacyjnych 45316100-6 Instalowanie urządzeń oświetlenia zewnętrznego 45317000-2 Inne instalacje elektryczne 45320000-6 Roboty izolacyjne 45324000-4 Roboty w zakresie okładziny tynkowej PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 6/43
45330000-9 Roboty instalacyjne wodno-kanalizacyjne i sanitarne 45331000-6 Instalowanie urządzeń grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych 45331100-7 Instalowanie centralnego ogrzewania 45331200-8 Instalowanie urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych 45331210-1 Instalowanie wentylacji 45332000-3 Roboty instalacyjne wodne i kanalizacyjne 45343200-5 Instalowanie sprzętu gaśniczego 45400000-1 Roboty wykończeniowe w zakresie obiektów budowlanych 45420000-7 Roboty w zakresie zakładania stolarki budowlanej i roboty ciesielskie 45421100-5 Instalowanie drzwi i okien i podobnych elementów 45421130-4 Instalowanie drzwi i okien 45421131-1 Instalowanie drzwi 45421140-7 Instalowanie stolarki metalowej z wyjątkiem drzwi i okien 45421146-9 Instalowanie sufitów podwieszanych 45421146-9 Instalowanie sufitów podwieszanych 45422000-1 Roboty ciesielskie 45421150-0 Instalowanie stolarki niemetalowej 45421153-1 Instalowanie zabudowanych mebli 45421151-7 Instalowanie kuchni na wymiar 45421160-3 Instalowanie wyrobów metalowych 45430000-0 Pokrywanie podłóg i ścian 45431000-7 Kładzenie płytek 45431100-8 Kładzenie terakoty 45313000-4 Instalowanie wind i ruchomych schodów 45313100-5 Instalowanie wind 45316200-7 Instalowanie urządzeń sygnalizacyjnych 45432000-4 Kładzenie i wykładanie podłóg, ścian i tapetowanie ścian 45432100-5 Kładzenie i wykładanie podłóg 45432110-8 Kładzenie podłóg 45432112-2 Kładzenie nawierzchni 45432113-9 Kładzenie parkietu 45432114-6 Roboty w zakresie podłóg drewnianych 45432200-6 Wykładanie i tapetowanie ścian 45432210-9 Wykładanie ścian 45440000-3 Roboty malarskie i szklarskie PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 7/43
45441000-0 Roboty szklarskie 45442000-7 Nakładanie powierzchni kryjących 45442100-8 Roboty malarskie 45442120-4 Malowanie budowli i zakładanie okładzin ochronnych 45442121-1 Malowanie budowli 45443000-4 Roboty elewacyjne 45450000-6 Roboty budowlane wykończeniowe, pozostałe 45451000-3 Dekorowanie 45451200-5 Zakładanie paneli 48421000-5 Pakiety oprogramowania do zarządzania urządzeniami 51700000-9 Usługi instalowania sprzętu przeciwpożarowego 71000000-8 Usługi architektoniczne, budowlane, inżynieryjne i kontrolne 71000000-9 Usługi profesjonalne w zakresie architektury i inżynierii 71220000-6 Usługi projektowe 71220000-6 Usługi projektowania architektonicznego 71247000-1 Nadzór nad robotami budowlanymi 71320000-7 Usługi inżynieryjne w zakresie projektowania 71320000-7 Usługi inżynieryjne w zakresie projektowania 71325000-2 Usługi projektowania fundamentów 71327000-6 Usługi projektowania konstrukcji nośnych 71332000-4 Geotechniczne usługi inżynieryjne 79932000-6 Usługi projektowania wnętrz 79934000-0 Usługi projektowania mebli 45212422-0 Roboty budowlane w zakresie kantyn PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 8/43
1 Przedmiot zamówienia Przedmiotem zamówienia jest realizacja zadania pn. Hala Sportowa Politechniki Poznańskiej. Roboty ziemne, stan surowy otwarty, stan surowy zamknięty, instalacje wewnętrzne sanitarne, mechaniczne, technologiczne i niskoprądowe, sieci zewnętrzne, przyłącza do budynku, roboty drogowe, roboty związane z zagospodarowaniem terenu, roboty wykończeniowe wraz z dostarczeniem elementów wyposażenia sportowego w ramach formuły zaprojektuj i wybuduj wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę oraz uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie. Niniejsze PFU opisuje część ogólnego zadania składającego się z: a) wykonania projektu budowlanego z zakresu systemów zabezpieczenia biernego i czynnego w oparciu o opracowane warunki ochrony przeciwpożarowej: 5 egzemplarzy wersji papierowej oraz 5 egzemplarzy wersji elektronicznej, b) wykonania Projektu Wykonawczego z zakresu przeciwpożarowych systemów zabezpieczenia biernego i czynnego: 4 egzemplarze wersji papierowej oraz 4 egzemplarze wersji elektronicznej dla: systemów zabezpieczenia biernego w Sali sportowej tj. wydzielenia stref pożarowych i pomieszczeń zamkniętych, wykonania elementów budowlanych, instalacji i urządzeń w odpowiedniej klasie odporności pożarowej, klasie rozprzestrzeniania ognia i klasie reakcji na ogień, systemów zabezpieczenia czynnego w Sali sportowej tj. zainstalowanie systemu sygnalizacji pożaru, zainstalowanie oświetlenia awaryjnego i zasilania w energię elektryczną o podwyższonym stopniu niezawodności, instalację wentylacji pożarowej, wyposażenia w podręczny sprzęt gaśniczy, instalację wodociągową z hydrantami wewnętrznymi, zaopatrzenie w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru, zapewnienie dostępu i dróg pożarowych, dokumentów niezbędnych do uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego tj. scenariusza rozwoju zdarzeń na wypadek pożaru, symulacji komputerowej CFD systemu wentylacji pożarowej, planów ewakuacji, instrukcji bezpieczeństwa pożarowego; c) wykonania wszystkich prac opisanych w pkt. 1b zgodnie z zaakceptowanym przez Zamawiającego Projektem Wykonawczym, d) opracowania Specyfikacji Wykonania i Odbioru Robót, PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 9/43
e) wykonania Dokumentacji Powykonawczej dla wszystkich przeciwpożarowych systemów zabezpieczenia biernego i czynnego opisanych w pkt. 1b z naniesionymi zmianami do Projektu Wykonawczego: 4 egzemplarze wersji papierowej oraz 4 egzemplarze wersji elektronicznej. Projekty, jak i realizacja Inwestycji na wszystkich etapach podlegają weryfikacji przez Zamawiającego zgodnie z opisem w SIWZ. Wszystkie dokumenty przetargowe należy czytać i traktować jako całość opisującą szczegółowo całe zadanie. 1.1 Podstawa opracowania Podstawą opracowania niniejszego PFU było wykorzystanie następujących dokumentacji oraz opracowań: koncepcji architektonicznej obiektu, ustalenia z Zamawiającym, ustalenia międzybranżowe oraz z docelowym użytkownikiem obiektu, programy funkcjonalno-użytkowe (PFU) pozostałych branż, obowiązujące normy i przepisy. 2 Część opisowa warunki ochrony przeciwpożarowej. Projekt budowlany obiektu budowlanego, w stosunku, do którego Państwowa Straż Pożarna zgodnie z przepisami prawa budowlanego ma prawo zająć stanowisko przed przystąpieniem do użytkowania obiektu, wymaga uzgodnienia pod względem ochrony przeciwpożarowej przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, w celu potwierdzenia zgodności zawartych w nim rozwiązań z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej. W tym celu opracowuje się warunki ochrony przeciwpożarowej projektowanego obiektu, które powinny zostać wpisane w opis części architektoniczno-budowlanej projektu budowlanego. Warunki ochrony przeciwpożarowej dla projektowanego i realizowanego budynku obowiązują zarówno na etapie wykonywania projektu budowlanego jak również przy opracowywaniu projektów wykonawczych. Niniejsze warunki (PFU Ppoż.) należy rozpatrywać łącznie z pozostałymi branżowymi opisami zamówienia. Dlatego w obiekcie Sali sportowej należy zaprojektować i wykonać systemy zabezpieczenia biernego i czynnego w oparciu o opracowane warunki ochrony przeciwpożarowej, a w szczególności: PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 10/43
2.1 Charakterystyka ogólna budynku powierzchnia, wysokość i liczba kondygnacji. Projektowany budynek jest obiektem dwukondygnacyjnym z tzw. podpiwniczeniem (kondygnacją podziemną zagłębioną do poziomu -3,97 m). Zgodnie z 3 ppkt. 17) rozporządzenia MI jest mowa o kondygnacji podziemnej: należy przez to rozumieć kondygnację zagłębioną ze wszystkich stron budynku, co najmniej do połowy jej wysokości w świetle poniżej poziomu przylegającego do niego terenu, a także każdą usytuowaną pod nią kondygnację. Wysokość budynku zdefiniowana jest w paragrafie 6 rozporządzenia MI tj. Wysokość budynku, służącą do przyporządkowania temu budynkowi odpowiednich wymagań rozporządzenia, mierzy się od poziomu terenu przy najniżej położonym wejściu do budynku lub jego części, znajdującym się na pierwszej kondygnacji nadziemnej budynku, do górnej powierzchni najwyżej położonego stropu, łącznie z grubością izolacji cieplnej i warstwy ją osłaniającej bez uwzględniania wyniesionych ponad tę płaszczyznę maszynowni dźwigów i innych pomieszczeń technicznych, bądź do najwyżej położonego punktu stropodachu, lub konstrukcji przekrycia budynku znajdującego się bezpośrednio nad pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi. Budynek o wysokości 13,5 m kwalifikuje się jako budynek grupy: średniowysoki ŚW, ze strefami pożarowymi o kategorii zagrożenia ludzi ZL I oraz ZL III, a także pomieszczeniami technicznymi i gospodarczymi. Ze względu na podstawową funkcję budynku i przebywanie w nim osób nie będących stałymi użytkownikami kwalifikuje się jako całość do kategorii ZL I zagrożenia ludzi. Pow. zabudowy: 3667,3 m 2 Powierzchnia wewnętrzna/użytkowa: 6455,3 m 2 Kubatura: 49545,2 m 3 Długość budynku: 104,16 m Szerokość budynku: 35,83 m Wysokość głównej bryły budynku: 9,0 m 2.2 Lokalizacja, odległość od obiektów sąsiadujących. Projektowany budynek hali sportowej to obiekt halowy wolnostojący, częściowo zagłębiony w terenie. Zlokalizowany będzie na terenie działek Politechniki Poznańskiej o powierzchni działek 24745,0 m 2. W sąsiedztwie budynku znajdują się obiekty zaliczone do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL V i ZL III, są to obiekty zamieszkania zbiorowego (akademiki) oraz budynki dydaktyczne PP, a także obiekty sportowe. Sąsiednie budynki znajdują się w PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 11/43
odległości ponad 8 m. Budynek Sali sportowej nie sąsiaduje bezpośrednio z żadną granicą działki. 2.3 Parametry pożarowe występujących substancji palnych. W strefie pożarowej ZL zespołu sportowego i hali sportowej występować będą materiały palne charakterystyczne dla tego typu obiektów. Należy stosować elementy konstrukcyjno-materiałowe budynku jako nierozprzestrzeniające ognia (NRO). Na terenie projektowanego obiektu nie przewiduje się występowania substancji niebezpiecznych pożarowo ani też materiałów pirotechnicznych. Palnymi materiałami, pochodzenia celulozowego i z tworzyw oraz włókien sztucznych i naturalnych, mogą być jedynie elementy wyposażenia i wystroju wnętrz zastosowane z ograniczeniami tylko w wybranych pomieszczeniach np. urządzenia i sprzęt sportowy, meble, drzwi i inne wyposażenie stałe w pomieszczeniach zaplecza sportowego i biurowo-socjalnego oraz hali sportowej. 2.4 Przewidywana gęstość obciążenia ogniowego. Przewidywana gęstość obciążenia ogniowego dla pomieszczeń technicznych i wydzielonych szachów instalacyjnych w budynku wynosi poniżej 500 MJ/m 2. W budynku przewidziano lokalizację pomieszczeń magazynowych ze sprzętem sportowym oraz pomieszczeń technicznych i gospodarczych powiązanych funkcjonalnie z innymi pomieszczeniami przynależnymi do strefy ZL. Ważne dla bezpieczeństwa pożarowego pomieszczenia np. rozdzielni elektrycznych, pompowni przeciwpożarowej (hydroforni), maszynowni wentylacji pożarowej/bytowej muszą być wydzielone pożarowo, dla których gęstość obciążenia ogniowego nie przekracza 500 MJ/m 2. 2.5 Kategoria zagrożenia ludzi, przewidywana liczba osób na każdej kondygnacji i w poszczególnych pomieszczeniach. Zamierzeniem inwestycyjnym jest budowa hali sportowej z zapleczem socjalnym i technicznym. Zgodnie z 209 rozporządzenia Ministra Infrastruktury [zwane dalej rozporządzeniem MI] z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami) przedmiotowy nowoprojektowany budynek o charakterze sportowo-widowiskowym i budynek użyteczności publicznej kwalifikuje się do kategorii zagrożenia ludzi ZL I + ZL III. Budynek hali sportowej zaliczono jako całość do obiektów użyteczności publicznej kategorii ZL I z uwagi na możliwość PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 12/43
jednoczesnego przebywania powyżej 50 osób (maksymalna liczba osób mogących przebywać w sali sportowej i widowni do 700 osób). Pozostałe wydzielone funkcjonalnie (ale nie pożarowo) mniejsze sale sportowe oraz pomieszczenia zaplecza socjalno-techniczno-magazynowego zaliczono do kategorii zagrożenia ludzi ZL III + ZL I, kryterium decydującym o wymaganiach techniczno-budowlanych oraz instalacyjnych tej części budynku jest w takim przypadku strefa pożarowa kategorii ZL I zagrożenia ludzi. Pomieszczenia techniczne, maszynownie wentylacyjne i klimatyzacyjne, rozdzielnie elektryczne, hydrofornię i inne o podobnym charakterze oraz ewentualnie wydzielone magazyny sprzętu i urządzeń, kwalifikuje się do kategorii PM. Przewidywana ilość osób na poszczególnych kondygnacjach (nie zakłada się jednoczesności pobytu tych samych osób na poszczególnych kondygnacjach): i) 650 osób na poziomie -3,97, który jest poziomem podstawowym dla Sali sportowej (w czasie imprez na Sali może równocześnie być użytkowana np. siłownia lub inna mniejsza sala), ii) 330 osoby na przyziemiu, poziome ±0,00 (nie uwzględnia kibiców i osób z innych poziomów), iii) 317 osób na piętrze, poziomie +4,47 (nie uwzględnia kibiców i osób z innych poziomów). 2.6 Ocena zagrożenia wybuchem pomieszczeń oraz przestrzeni zewnętrznych. Obiekt nie jest zagrożony wybuchem, nie występują w nim strefy zagrożenia wybuchem. W budynku należy wprowadzić zakaz składowania materiałów niebezpiecznych pożarowo, w tym materiałów pirotechnicznych. Nie przewiduje się wyposażania obiektu w instalację gazową ani wnoszenie do budynku butli z gazami palnymi. 2.7 Podział obiektu na strefy pożarowe. Budynek funkcjonalnie składać się będzie z trzech części powiązanych z układem komunikacyjnym. Pierwszą część będzie stanowić jednokondygnacyjna hala sportowa, zlokalizowana centralnie, pozostałe dwie części będą trzykondygnacyjne (sportowohigieniczno-socjalno-biurowe z komunikacją poziomą i pionową) i zlokalizowane będą po obu stronach hali. Hala sportowa z projektowanym zapleczem sportowym i administracyjno-higienicznosocjalnym stanowi jedną wydzieloną strefę pożarową (w osiach 1 do 14). Dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej ZL I w budynku średniowysokim PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 13/43
wynosi 5000 m 2. W projektowanym obiekcie nie mieści się ona w dopuszczalnych granicach ponieważ łączna powierzchnia użytkowa wynosi ok. 6455 m 2. Dlatego budynek Sali sportowej należy podzielić na dwie główne strefy pożarowe oraz kilka mniejszych stref zakwalifikowanych do kategorii PM (wydzielenie przeciwpożarowe takich pomieszczeń wynika z wymagań przepisów), a w szczególności: i) strefa pożarowa budynku od osi nr 1 do osi nr 14, ii) strefa pożarowa budynku od osi nr 15 do osi nr 18, iii) pomieszczenie głównej rozdzielni energii elektrycznej, iv) pomieszczenie węzła cieplnego (maszynownia pomp ciepła), v) pomieszczenie pompowni przeciwpożarowej (hydroforni hydrantów wewnętrznych), vi) dwa pomieszczenia przeciwpożarowych i bytowych maszynowni wentylacyjnych. Podział na strefy pożarowe w budynku zrealizowany jest poprzez zachowanie wymaganych odległości do innych budynków i obiektów oraz poprzez zastosowanie elementów oddzieleń przeciwpożarowych o wymaganych klasach odporności ogniowej. Ściany i stropy wykonane z materiałów niepalnych; ściany oddzielenia przeciw-pożarowego należy wznosić na własnym fundamencie lub na stropie opartym na konstrukcji nośnej o klasie odporności ogniowej nie niższej od odporności ogniowej tej ściany. Ściany oddzielające strefy pożarowe REI 120. Ściany wydzielające pomieszczenia techniczne i magazyny PM REI 120. Stropy oddzielenia pożarowego części ZL REI 60 (odporność ogniową REI 120. w przypadku oparcia na stropie ściany oddzielenia pożarowego). Stropy oddzielenia pożarowego pomieszczeń PM REI 120. W ścianie oddzielenia przeciwpożarowego łączna powierzchnia otworów zamykanych (o odpowiedniej klasie odporności ogniowej EI) nie powinna przekraczać 15 % powierzchni ściany, a w stropie oddzielenia przeciwpożarowego 0,5 % powierzchni stropu. W ścianie oddzielenia przeciwpożarowego dopuszcza się wypełnienie otworów materiałem przepuszczającym światło (o odpowiedniej klasie odporności ogniowej: EI w ścianie będącej obudową drogi ewakuacyjnej lub E w ścianie innej), takim jak luksfery, cegła szklana lub inne przeszklenie na powierzchni do 10 % powierzchni ściany. Drzwi i inne zamknięcia przeciwpożarowe w ścianie oddzielenia przeciwpożarowego powinno być wykonane w klasie EI 60 (drzwi, naświetla drzwiowe, okna i brama oddzielenia przeciwpożarowego nie może stanowić PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 14/43
powierzchni powyżej 15 % powierzchni konkretnej ściany oddzielenia przeciwpożarowego). Przepusty instalacyjne w elementach oddzielenia przeciwpożarowego o klasie odporności ogniowej EI wymaganej dla tych elementów, z wyjątkiem pojedynczych rur instalacji wodnych, kanalizacyjnych i ogrzewczych, wprowadzanych przez ściany i stropy do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, dla których dopuszcza się nieinstalowanie przepustów. Przepusty o średnicy powyżej 4 cm we wszystkich ścianach i stropach pomieszczeń zamkniętych np. klatek schodowych, dla których wymagana jest klasa co najmniej EI 60 (pomimo, iż nie będą pełnić typowej funkcji oddzielenia przeciwpożarowego), również muszą mieć odporność ogniową (EI lub EIS) przenikanego elementu budowlanego. Pionowe pasy szerokości min. 2 m na elewacji w miejscach równoległego styku ścian zewnętrznych stref pożarowych powinny być niepalne o klasie EI 60. Natomiast w przypadku styku ścian elewacji pod kątem od 60 do 120 o ściany niepalne w klasie REI 120 lub w wybranych fragmentach EI 60. Alternatywnym rozwiązaniem jest zastosowanie ściany oddzielenia przeciwpożarowego wysuniętej na co najmniej 0,3 m poza lico ściany zewnętrznej budynku. W budynku, w dachu którego znajdują się świetliki lub klapy dymowe, ściany oddzielenia przeciwpożarowego usytuowane od nich odległości poziomej mniejszej niż 5 m, należy wyprowadzić ponad górną ich krawędź na wysokość co najmniej 0,3 m. Odporność ogniowa to zdolność obiektu do spełnienia w ustalonym czasie wymagań, co do stateczności i/lub szczelności ogniowej, i/lub izolacyjności ogniowej, i/lub innych oczekiwanych warunków, określonych w normowym badaniu odporności ogniowej. Odporność ogniowa dotyczy elementu budynku lub jego konstrukcji np. ściana, strop, belka, wentylacja. W zależności od badanego zakresu i obszaru określa ona czas, w jakim element lub konstrukcja budynku spełnia określone cechy, funkcje lub zadania. Liczba znajdująca się w określeniu odporności ogniowej, np. REI 30, oznacza czas, w jakim w trakcie pożaru element budynku spełnia swoje funkcje i określone wymagania badania odporności ogniowej. Wśród obszarów badania odporności ogniowej rozróżnić można między innymi: i) R nośność ogniową ii) E szczelność ogniową iii) I izolacyjność ogniową iv) S dymoszczelność PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 15/43
v) W promieniowanie vi) M odporność na oddziaływanie mechaniczne vii) C samoczynne zamykanie viii) G odporność na pożar sadzy ix) K zdolność do zabezpieczenia ogniochronnego 2.8 Klasa odporności pożarowej budynku oraz klasę odporności ogniowej i stopień rozprzestrzeniania ognia elementów budowlanych. Podczas procesu projektowania i wykonawstwa należy uwzględnić, że: Zgodnie z 3 ust. 5 rozporządzenia MI o treści: Jeżeli część podziemna budynku jest zaliczona do ZL, klasę odporności pożarowej budynku ustala się, przyjmując jako liczbę jego kondygnacji lub jego wysokość odpowiednio: sumę kondygnacji lub wysokości części podziemnej i nadziemnej, przy czym do tego ustalenia nie bierze się pod uwagę tych części podziemnych budynku, które są oddzielone elementami oddzielenia przeciwpożarowego o klasie odporności ogniowej co najmniej R E I 120, zgodnie z oznaczeniem pod tabelą w 216 ust. 1, i mają bezpośrednie wyjścia na zewnątrz wymagane jest przyjęcia klasy B odporności pożarowej. Wszystkie elementy budowlane należy projektować jako nierozprzestrzeniające ognia (NRO). Elementy budynku, odpowiednio do jego klasy odporności pożarowej, muszą posiadać udokumentowaną klasyfikację ogniową określoną zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami) i muszą spełniać w zakresie klasy odporności ogniowej, minimalne wymagania określone są w poniższej tabeli: Klasa odporności główna pożarowej konstrukcj budynku a nośna Klasa odporności ogniowej elementów budynku 5) konstrukcj Strop a dachu Ściana ściana zewnętrzna 1),2 wewnętrz. 1 ) ) przekrycie dachu 3) B R 120 R 30 REI 60 EI 60 (o-i) EI 30 4) RE 30 gdzie: R nośność ogniowa w minutach, E szczelność ogniowa w minutach, I izolacyjność ogniowa w minutach, ( - ) nie stawia się wymagań, 1) Jeżeli przegroda jest częścią głównej konstrukcji nośnej, powinna spełniać także PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 16/43
kryteria nośności ogniowej (R) odpowiednio do wymagań zawartych w kol. 2 i 3 dla danej klasy odporności pożarowej budynku. 2) Klasa odporności ogniowej dotyczy pasa międzykondygnacyjnego wraz z połączeniem ze stropem (co najmniej 0,8 metra oraz 1,2 m w strefach PM). 3) Wymagania nie dotyczą naświetli dachowych, świetlików, lukarn i okien połaciowych (z zastrzeżeniem 218), jeśli otwory w połaci dachowej nie zajmują więcej niż 20% jej powierzchni; nie dotyczą także budynku, w którym nad najwyższą kondygnacja znajduje się strop albo inna przegroda, spełniająca kryteria określone w kol. 4. 4) Dla ścian komór zsypu wymaga się EI 60, a dla drzwi komór zsypu EI 30. 5) Klasa odporności ogniowej dotyczy elementów wraz z uszczelnienia złączy i dylatacjami. Występujące elementy konstrukcyjne budynku, tworzące oddzielenia przeciwpożarowe powinny spełniać wymagania między innymi klasy odporności ogniowej określone w punkcie 7 niniejszego opracowania. Dobór parametrów poszczególnych elementów budowlanych (grubość, przekrój, grubość otuliny, rodzaje osłony ogniochronnej itd.) należy wykonywać wg instrukcji ITB nr 409/2005 lub równoważnej i Polskiej Normy PN-EN 1992-1-2 lub równoważnej oraz wg aprobat technicznych i certyfikatów wyrobów, a także pozostałych eurokodów i innych standardów projektowych. Stalowe elementy konstrukcyjne, dla których określone zostały wymagania co do klasy odporności ogniowej, należy zabezpieczyć ogniochronnie poprzez pomalowanie zestawami farb do zabezpieczania konstrukcji stalowych, a także konstrukcji drewnianej. Pokrycie dachu wykonać zgodnie z warunkami technicznymi załącznik nr 3 pkt. 4 rozporządzenia MI, tj.: 1) klasa B roof (t1) zgodnie z Polską Normą PN-ENV 1187:2004 lub równoważne,,metody badań oddziaływania ognia zewnętrznego na dachy, badanie 1. 2) klasy B roof, uznane za spełnione wymagania w zakresie odporności wyrobów na działanie ognia zewnętrznego, bez potrzeby przeprowadzania badań, których wykazy zawarte są w decyzjach komisji Europejskiej publikowanych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Na konstrukcję nośną dachu sali sportowej należy przewidzieć konstrukcję posiadającą odporność ogniową co najmniej klasy R 30, zaś przekrycie w klasie RE 30 oraz o cechach nie rozprzestrzeniania ognia (NRO), a także o wymaganej klasyfikacji reakcji PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 17/43
na ogień. Nierozprzestrzeniającym ognia elementom budynku odpowiadają między innymi elementy budowlane i wykładziny (podłogi) oraz nierozprzestrzeniającym ognia przewodom wentylacyjnym, wodociągowym, kanalizacyjnym i grzewczym oraz ich izolacjom cieplnym odpowiadają materiały o wymaganej klasyfikacji reakcji na ogień (klasyfikacja musi być zgodna z załącznikiem nr 3 do rozporządzenia MI i odpowiednimi PN-EN lub równoważne). Otuliny stalowego zbrojenia głównych żelbetowych elementów konstrukcyjnych w oddzieleniach przeciwpożarowych klasa R 120 wynoszą, co najmniej odpowiednio dla: i) słupów 5 cm, ii) belek 4 cm, iii) płyt stropowych 3,5 cm. Na podstawie założonych wartości odporności ogniowej należy dobrać odpowiednie elementy na stalową konstrukcję elementów nośnych dachu. Należy stosować elementy konstrukcyjne zabezpieczone ogniowo do wymaganej klasy odporności ogniowej i poprawnie założonej temperatury krytycznej dla określonego gatunku stali konstrukcyjnej oraz występujących współczynników masywności poszczególnych elementów. Wszystkie materiały konstrukcyjne budynku powinny być niepalne lub niezapalne (wymagana euroklasa A1 lub A2 lub równoważne). Okładziny elewacyjne należy mocować do konstrukcji budynku w sposób uniemożliwiający ich odpadanie w przypadku pożaru przez co najmniej 60 minut. Euroklasa wyrobu, czyli klasyfikacja reakcji na ogień wskazuje, czy i jak wyrób przyczynia się do rozwoju pożaru, tzn. jak szybko się pali i ile energii przy tym wytwarza. Badania reakcji na ogień przeprowadzane są na podstawie normy PN-EN 13501-1 lub równoważnej. Euroklasa umożliwia badanie reakcji wyrobów budowlanych na ogień i klasyfikowanie ich według tych samych zasad i kryteriów w całej Europie. Oznaczenie Euroklasy można już znaleźć na etykietach wielu wyrobów budowlanych, a niedługo będzie wymagane dla wszystkich. Choć jest kilkadziesiąt różnych klas ogniowych, istnieją trzy proste reguły ułatwiające ich zrozumienie. Dlatego, euroklasa jest kombinacją trzech oznaczeń: klasy podstawowej i dwóch uzupełniających. Najważniejsza jest podstawowa euroklasa wyrobu, która wskazuje, jak wyrób przyczynia się do rozwoju ognia. PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 18/43
W ścianach zewnętrznych budynku wielokondygnacyjnego kategorii ZL, powinny być zastosowane pasy między kondygnacyjne o wysokości co najmniej 0,8 m. Za równorzędne rozwiązania uznaje się oddzielenia poziome w formie daszków, gzymsów i balkonów o wysięgu co najmniej 0,5 m lub też inne oddzielenia poziome i pionowe o sumie wysięgu i wymiaru pionowego co najmniej 0,8 m. Elementy okładzin elewacyjnych wymagają mocowania do konstrukcji budynków w sposób uniemożliwiający ich odpadanie w przypadku pożaru w czasie krótszym niż wynikający z wymaganej klasy odporności ogniowej dla ściany zewnętrznej odpowiednio do klasy odporności pożarowej budynku. Schody zewnętrzne przebiegające przy ścianie zewnętrznej od strony budynku muszą być oddzielone ścianą o klasie odporności ogniowej co najmniej REI 60 na całej długości schodów z przedłużeniem o co najmniej 4 m przy zejściu. Poziome drogi komunikacji ogólnej po wyjściu z obudowanej wewnętrznej klatki schodowej (traktowane z uwagi na dojście ewakuacyjne jako równorzędne wyjściu do innej strefy pożarowej w rozumieniu 256 ust. 6 rozporządzenia MI) powinny prowadzić na zewnątrz budynku, bezpośrednio lub poziomymi drogami komunikacji ogólnej o obudowie co najmniej w klasie odporności ogniowej REI 60 i otworami komunikacyjnymi w obudowie z drzwiami o odporności ogniowej co najmniej w klasie EI 30. Wszystkie prace związane z uodparnianiem elementów konstrukcyjnych np. stalowych, żelbetowych muszą być wykonywane i dokumentowane zgodnie z Instrukcjami ITB lub odpowiednimi euro kodami lub też równoważnie. Zastosowane przepusty o średnicy powyżej 4 cm we wszystkich ścianach i stropach oddzieleń przeciwpożarowych oraz pomieszczeń zamkniętych, dla których wymagana jest klasa co najmniej REI 60 i EI 60 (pomimo, iż nie będą pełnić funkcji oddzielenia przeciwpożarowego), o odporności ogniowej (EI lub EIS) przenikanego elementu konstrukcyjnego. 2.9 Warunki ewakuacji, oświetlenie awaryjne ewakuacyjne i zapasowe oraz przeszkodowe i kierunkowe. Należy uwzględnić, że: Z pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi trzeba zapewnić możliwość ewakuacji na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefy pożarowej, bezpośrednio albo drogami ewakuacyjnymi. Dla budynku można przewidzieć wykonanie symulacji pożaru (przy użyciu numerycznego programu CFD), w tym także warunków dla systemu uniemożliwiającego zadymienie i oddymianie oraz warunków ewakuacji. Wymagany dostępny czas ewakuacji ze strefy najdalej oddalonej w budynku do bezpiecznego PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 19/43
miejsca założono dla wartości do 3 minut (dla średniej prędkości, ruchu osoby sprawnej po drodze poziomej i pionowej, o wartości odpowiednio od 0,6 m/s do 1,2 m/s). Drogi ewakuacyjne w budynku należy projektować w oparciu o wewnętrzny układ komunikacyjny uwzględniający korytarze, hole i klatki schodowe, w tym również z wykorzystaniem nieobudowanych schodów wewnętrznych wykonanych w dziedzińcu wewnętrznym/holu. Wszystkie ciągi piesze należy tak projektować, by były jak najbardziej ergonomiczne i bezkolizyjne. Drogi ewakuacyjne powinny zapewnić ochronę osób w przewidywanym czasie ewakuacji (rozumianym jako iloczyn obliczonego czasu niezbędnego do ewakuacji i współczynnika bezpieczeństwa ocenianego indywidualnie, lecz nie mniejszego niż 1,3) w sposób uniemożliwiający wystąpienie stanu krytycznego środowiska. Za stan krytyczny środowiska rozumie się wystąpienie w obiekcie budowlanym krytycznego dla życia i zdrowia ludzi warunku środowiskowego na skutek przekroczenia jednego z następujących parametrów: i) temperatury powietrza powyżej 60 C na wysokości mniejszej lub równej 1,8 m od poziomu drogi ewakuacyjnej, ii) gęstości strumienia promieniowania cieplnego o wartości 2,5 kw/m 2 przez czas ekspozycji dłuższy niż 30 s, iii) temperatury gorących gazów pożarowych powyżej 200 C na wysokości ponad 2,5 m od poziomu drogi ewakuacyjnej, iv) zasięgu widzialności mniejszego niż 10 m na wysokości mniejszej lub równej 1,8 m od poziomu drogi ewakuacyjnej, v) zawartości tlenu poniżej 15 %. a) Przejścia ewakuacyjne Z każdego pomieszczenia należy zapewnić wyjście poprzez drzwi prowadzące na układ komunikacyjny (ewakuacyjny) budynku. W każdym pomieszczeniu o powierzchni ponad 50 m 2 należy zaprojektować co najmniej dwa wyjścia, oddalone od siebie co najmniej o 5 m (warunek nie dotyczy pomieszczeń o powierzchni ponad 50 m 2 z pobytem ludzi w ilości do 50 osób, co jest potwierdzone w koncepcji technologicznej i użytkowej obiektu). Z pomieszczenia dużej sali sportowej przeznaczonej dla max. 650 osób należy zastosować trzy wyjścia ewakuacyjne. Długość przejścia w pomieszczeniu mierzona od najdalszego miejsca, w którym może przebywać człowiek, do wyjścia na drogę ewakuacyjną lub do innej strefy pożarowej albo na zewnątrz budynku, nie może przekroczyć 40 m (w pomieszczeniu o wysokości ponad 5 m długość przejścia PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 20/43
może być zwiększona o 25 %) i nie może prowadzić przez więcej niż 3 pomieszczenia. Szerokość przejścia ewakuacyjnego w pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi, należy dostosować proporcjonalnie do liczby osób, do której ewakuacji ono służy, przyjmując co najmniej 0,6 m na 100 osób, lecz nie mniej niż 0,9 m, a w przypadkach przejścia służącego do ewakuacji do 3 osób nie mniej niż 0,8 m. b) Dojścia ewakuacyjne (poziome drogi ewakuacyjne) W budynku poziome drogi ewakuacyjne należy projektować na wewnętrznym układzie komunikacyjnym, prowadzącym do schodów (wewnętrznych i zewnętrznych) i dalej do wyjść prowadzących na zewnątrz obiektu (przestrzeń bezpieczną). Długość dojścia ewakuacyjnego w budynku zakwalifikowanym do kategorii ZL I oraz strefie kategorii ZL I + ZL III nie może przekroczyć 10 m, przy zastosowaniu wentylacji pożarowej sterowanej przez SSP długość ta wynosi do 15 m przy jednym kierunku dojścia oraz 40 m przy co najmniej dwóch kierunkach dojść (zaś w strefie pożarowej ZL III do 30, z tego do 20 m po poziomej drodze oraz 60 m przy co najmniej dwóch dojściach; w budynku przyjęto kryteria podziału na strefy pożarowe i użytkowe, które nie dają podstawy do wydzielenia czystej strefy kategorii ZL III). Trakty komunikacyjne poprowadzone z każdej wewnętrznej klatki schodowej do wyjścia na zewnątrz, na poziomie parteru lub na poziomie innej kondygnacji z dojściem na zewnątrz budynku oraz w pasażu/dziedzińcu wewnętrznym muszą posiadać odporność ogniową jak strop tj. REI 60 lub R 60. Obudowa tych poziomych dróg ewakuacyjnych (obudowa dojścia ewakuacyjnego tunelu ewakuacyjnego na kondygnacji z wyjściami ewakuacyjnymi na zewnątrz budynku) musi posiadać klasę odporności ogniowej wymaganą dla ścian obudowy klatki schodowej tj. co najmniej REI 60, zaś otwory w tych obudowach winny być wykonane ze stolarki lub ślusarki otworowej (drzwi i/lub zespołów drzwiowych) o klasie EI 30 odporności ogniowej. Dziedziniec/hol nie musi być obudowany o ww. klasie, w przypadku uznania go w tej części za dziedziniec wewnętrzny/pasaż wyposażony w system grawitacyjny oddymiania i wtedy, gdy wewnętrzne otwarte schody nie służą do celów ewakuacyjnych. Należy zaprojektować szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać jednocześnie na danej kondygnacji a zastosowany wskaźnik musi przyjmować wartości co najmniej 0,6 m na 100 osób lecz nie mniej niż 1,4 m (dopuszcza się zmniejszenie tej szerokości do 1,2 m, jeśli PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 21/43
ta droga ewakuacyjna jest przeznaczona do ewakuacji nie więcej niż 20 osób). Wysokość minimalna drogi ewakuacyjnej wynosi co najmniej 2,2 m, z dopuszczeniem lokalnych obniżeń do 2,0 m na odcinkach nie dłuższych niż 1,5 m. Korytarze należy podzielić na odcinki do 50 m przegrodami dymoszczelnymi lub w inny sposób zabezpieczyć przed zadymieniem. Przestrzeń między sufitem podwieszonym i stropem powinna być podzielona na sektory o powierzchni nie więcej niż 1000 m 2, a w korytarzach przegrodami co 50 m, wykonanymi z materiałów niepalnych. Ponieważ hol wejściowy zlokalizowany na poziome ±0,00 w dziedzińcu/pasażu, pełnił będzie również funkcję uzupełniającą do funkcji wynikającej z przeznaczenia budynku, jak szatni, kas, drobnej sprzedaży, zespołów sanitarnych, pomieszczenia ochrony (stanowiąc również część drogi ewakuacyjnej i komunikacyjnej do wyjścia na zewnątrz budynku np. przez drzwi obrotowe służące komunikacji zabrania się stosowania do celów ewakuacji drzwi obrotowych i podnoszonych), to są wymagane dodatkowe warunki do spełnienia: i) hol musi być obudowany ścianami o klasie odporności ogniowej co najmniej REI 60 i drzwiami (lub innymi otworami) w klasie co najmniej EI 30 (nie musi być obudowany o ww. klasie, w przypadku uznania go w tej części za dziedziniec wewnętrzny/pasaż wyposażony w system grawitacyjny oddymiania i wtedy, gdy wewnętrzne otwarte schody nie służą do celów ewakuacyjnych), ii) wolna szerokość drogi ewakuacyjnej musi być co najmniej o 50 % większa od szerokości poziomej drogi ewakuacyjnej w budynku, prowadzącej do tego wyjścia, dla kondygnacji budynku o największej liczbie przewidywanych osób, znajdujących się tam jednocześnie (ale nie mniej niż 2,10 m), iii) wysokość holu w miejscu, w którym przebiega droga ewakuacyjna musi wynosić co najmniej 3,3 m, iv) szerokość drzwi wyjściowych na zewnątrz budynku musi być większa o co najmniej 50 % od minimalnej szerokości drzwi wyjściowych (ale nie mniej niż 1,80 m). c) Pionowe drogi ewakuacyjne W projektowanym budynku zgodnie z 245 warunków technicznych (rozporządzeniem MI) należy zastosować klatki schodowe obudowane i zamykane PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 22/43
drzwiami (drzwi nie muszą być wykonane w co najmniej klasie EI 30) oraz wyposażoną w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu. Szerokość użytkowa biegów nie może być mniejsza niż wynika to ze wskaźnika 0,6 m na 100 osób (na najliczniejszej kondygnacji), jednak nie mniej niż 1,20 m. Szerokość użytkową schodów mierzy się między wewnętrznymi krawędziami poręczy. Szerokość użytkowa spocznika klatki schodowej musi wynosić co najmniej 1,50 m. Maksymalna wysokość stopni 0,175 m, zaś liczba stopni w jednym biegu powinna wynosić nie więcej niż 17 stopni na schodach wewnętrznych oraz 10 stopni na schodach zewnętrznych. Biegi, podesty i spoczniki muszą być wykonane z materiałów niepalnych i mieć klasę odporności ogniowej co najmniej R 60. Dwie wewnętrzne klatki schodowe należy obudować od strony pomieszczeń użytkowych oraz od ściany zewnętrznej w pasie o szerokości 4 m (za wyjątkiem pomieszczeń komunikacji) ścianami w klasie REI 60 lub EI 60. Trzecia i czwarta wewnętrzna klatka przebiega w obrębie tej samej strefy pożarowej (wewnątrz dziedzińca/pasażu, który powinien być wyposażony w wentylację pożarową np. grawitacyjną, sterowaną przez SSP), dlatego nie musi być obudowana i zamykana drzwiami w klasie EI 30, jak to zostało określone dla innych klatek schodowych. Szczegółowe oznaczenia klatek schodowych są zilustrowane na rysunkach PFU w części architektoniczno-budowlanej. Szyby dźwigowe przebiegające poza przestrzenią klatek schodowych należy obudować analogicznie jak klatki schodowe i zapewnić ich oddymianie. Żaden z dźwigów nie jest przewidziany jako dźwig do celów przeciwpożarowych. W budynku należy zapewnić wyjście na dach i do urządzeń technicznych tam zainstalowanych z co najmniej jednej wybranej klatki schodowej. d) Wyjścia ewakuacyjne W projektowanym budynku wyjścia ewakuacyjne należy prowadzić bezpośrednio lub pośrednio na przestrzeń otwartą bądź do sąsiedniej strefy pożarowej. Wyjścia z pomieszczeń na drogi ewakuacyjne powinny być zamykane drzwiami. Szerokość wyjścia ewakuacyjnego (drzwi) należy dostosować do liczby osób mogących przebywać jednocześnie w pomieszczeniu, przyjmując 0,6 m szerokości wyjścia na każde 100 osób, lecz nie mniej niż 0,9 m w świetle. Minimalna dopuszczalna wysokość drzwi wynosi 2,0 m. Pomieszczenie powinno mieć co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne oddalone od siebie o co najmniej 5 m w przypadkach, gdy: i) jest przeznaczone do jednoczesnego przebywania w nim ponad 50 osób, PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 23/43
ii) znajduje się w strefie pożarowej ZL, a jego powierzchnia przekracza 300 m 2, iii) znajduje się w strefie pożarowej PM o gęstości obciążenia ogniowego powyżej 500 MJ/m 2, a jego powierzchnia przekracza 300 m 2, iv) znajduje się w strefie pożarowej PM o gęstości obciążenia ogniowego do 500 MJ/m 2, a jego powierzchnia przekracza 1.000 m 2. Wyjścia ewakuacyjne z każdej klatki schodowej na poziomie parteru powinny być o szerokości biegu, tj. co najmniej 120 cm (90 cm i więcej skrzydło czynne drzwi). Skrzydła drzwi, stanowiących wyjście na drogę ewakuacyjną, nie mogą po ich całkowitym otwarciu, zmniejszać wymaganej szerokości tej drogi (uwzględnić należy klamki) oraz otwarcie drzwi usytuowanych obok siebie (np. pod kątem 90 o ) nie mogą kolidować w zapewnieniu wymaganych parametrów przejść i wyjść. Drzwi z Sali sportowej i na drogach ewakuacyjnych poprowadzonych z niej należy wyposażyć w certyfikowane urządzenia/okucia przeciwpaniczne. Drzwi rozsuwane mogą stanowić wyjścia na drogi ewakuacyjne, a także być stosowane na drogach ewakuacyjnych, jeżeli są przeznaczone nie tylko do celów ewakuacji, a ich konstrukcja zapewnia: i) otwieranie automatyczne i ręczne bez możliwości ich blokowania, ii) samoczynne ich rozsunięcie i pozostanie w pozycji otwartej w wyniku zasygnalizowania pożaru przez system wykrywania dymu (poprzez system SSP) chroniący całą strefę pożarową, do ewakuacji z której te drzwi są przeznaczone, a także w przypadku awarii drzwi. Do celów ewakuacyjnych jest zabronione stosowanie drzwi obrotowych i podnoszonych. Wszystkie drzwi przeciwpożarowe należy wyposażyć w samozamykacze lub urządzenia zamykające je samoczynnie w razie pożaru. W ścianach oddzieleń przeciwpożarowych należy montować drzwi o klasie odporności ogniowej 1/2 klasy odporności ogniowej tej ściany. e) Wymagania dla przejść na trybunach Konieczne jest spełnienie następujących wymagań: i) miejsca do siedzenia ustawione w rzędach, fotele i inne siedzenia powinny być trudno zapalne oraz niewydzielające produktów rozkładu i spalania, określonych jako bardzo toksyczne, zgodnie z Polską Normą PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 24/43
dotyczącą badań wydzielania produktów toksycznych; określenie trudno zapalny przypisuje się fotelom i innym siedzeniom, które nie ulegają postępującemu tleniu i spalaniu płomieniowemu w warunkach określonych Polską Normą dotyczącą badania zapalności mebli tapicerowanych, ii) szerokość przejść pomiędzy rzędami siedzeń musi wynosić co najmniej 0,45 m, przy czym odległość te należy ustalać biorąc pod uwagę odstęp miedzy stałymi elementami siedzeń, iii) jeżeli liczba siedzeń w rzędzie jest większa niż 16 (maksymalnie dopuszcza się do 40) pomiędzy przejściami oraz 8 (maksymalnie dopuszcza się do 20) w rzędzie przyściennym, konieczne jest zwiększenie odstępu między rzędami siedzeń o 1 cm na każde dodatkowe siedzenie odpowiednio powyżej 16 lub 8, iv) szerokość przejść komunikacyjnych musi wynosić co najmniej 1,2 m przy liczbie osób do 150, a przy większej ich liczbie szerokość tę należy zwiększyć proporcjonalnie o 0,6 m na 100 osób, v) rzędy siedzeń, foteli lub ławek muszą być trwale umocowane do podłogi albo siedzenia sztywno łączone ze sobą w rzędy oraz między rzędami. Szerokość użytkową schodów na trybunach mierzy się między wewnętrznymi krawędziami poręczy lub foteli. Szerokość użytkowa spocznika musi wynosić powyżej 1,50 m. Maksymalna wysokość stopni 0,175 m, zaś liczba stopni w jednym biegu powinna wynosić nie więcej niż 17 stopni na schodach (biegach) wewnętrznych oraz 10 stopni na schodach (biegach) zewnętrznych. Biegi, podesty i spoczniki muszą być wykonane z materiałów niepalnych klasy A1 lub równoważne i mieć klasę odporności ogniowej co najmniej R 60. f) Elementy wykończenia wnętrz Na drogach komunikacji ogólnej służących celom ewakuacji, stosowanie materiałów łatwo zapalnych jest zabronione. Okładziny sufitów oraz sufity podwieszane należy wykonać z materiałów niepalnych lub niezapalnych, nie kapiących i nie odpadających pod wpływem ognia (odpowiednio dobrane ze względu na kryterium reakcji na ogień d i s ). Stałe elementy wyposażenia (lady barowe, meble w częściach ogólnodostępnych) powinny być wykonane z materiałów niepalnych, niezapalnych lub trudno zapalnych. Ogólnie w strefach pożarowych ZL jest zabronione stosowanie do wykończenia wnętrz materiałów PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 25/43
łatwo zapalnych, których produkty rozkładu termicznego są bardzo toksyczne lub intensywnie dymiące. Dla wystroju wnętrz należy także uwzględniać odpowiednią klasyfikację reakcji na ogień d oraz s. Palne elementy wystroju wnętrz budynku, przez które lub obok których są prowadzone przewody ogrzewcze, wentylacyjne, dymowe lub spalinowe, powinny być zabezpieczone przed możliwością zapalenia lub zwęglenia. Podłogi podniesione w pomieszczeniach sportowych, dydaktycznych i technicznych wykonane z materiałów niepalnych i zgodnie z obowiązującymi warunkami technicznymi (podłogi podniesione na wysokość ponad 20 cm powinny mieć konstrukcję o klasie co najmniej REI 30). Podłoga powinna posiadać stosowne dokumenty aprobujące i certyfikujące potwierdzające wymagane cechy użytkowe, w tym związane z reakcją na ogień i klasyfikacją ogniową. Wyposażenie meblowe w strefach i pomieszczeniach kategorii ZL I powinny posiadać odpowiednie atesty, wyposażenie należy montować stosując się ściśle do instrukcji dostarczonej przez producenta mebli i wyposażenia. W przypadku stosowania materiałów wykończeniowych luźno zwisających, w szczególności w kurtynach, zasłonach, draperiach, kotarach oraz żaluzjach, za łatwo zapalne uważa sie materiały, których właściwości określone w badaniach zgodnych z Polskimi Normami odnoszącymi sie do zapalności i rozprzestrzeniania płomienia przez wyroby włókiennicze, nie spełniają co najmniej jednego z kryteriów: i) t i 4s, ii) ts 30s, iii) nie następuje przepalenie trzeciej nitki, iv) nie występują płonące krople. g) Oświetlenie awaryjne oraz przeszkodowe Oświetlenie awaryjne ewakuacyjne i/lub zapasowe należy zaprojektować w całym budynku dotyczy to pomieszczeń widowiskowo-sportowych, dydaktycznych, pomieszczeń biurowych i higieniczno-sanitarnych, pomieszczeń magazynowych, poziomych i pionowych dróg ewakuacyjnych, pomieszczeń technicznych (elektroenergetycznych, wentylatorowi), jak również miejsc przy drzwiach wyjściowych na zewnątrz budynku. W pomieszczeniach, które są użytkowane przy zgaszonym oświetleniu podstawowym, należy stosować oświetlenie przeszkodowe zasilane napięciem bezpiecznym, służące uwidocznieniu przeszkód wynikających z układu budynku, dróg komunikacyjnych i sposobu ich użytkowania. Oprócz oświetlenia PFU Ochrona przeciwpożarowa strona 26/43