Aleksandra E. Adamczyk * Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego Katowice KULTURA ORGANIZACYJNA W KONTEKŚCIE DZIAŁALNOŚCI INFORMACYJNEJ BIBLIOTEKI UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO [ORGANIZATIONAL CULTURE IN THE CONTEXT OF INFORMATION WORK OF THE LIBRARY OF THE UNIVERSITY OF SILESIA] Abstrakt: Nowe kierunki kształcenia w Uniwersytecie Śląskim i zmieniająca się jakość nauczania przyczyniają się do podejmowania przez bibliotekarzy Biblioteki UŚ interdyscyplinarnych działań zorientowanych na te zmiany. Uwzględniają one zapotrzebowanie na informację i wiedzę wszystkich kategorii użytkowników biblioteki akademickiej. W artykule przedstawiono stan prac zrealizowanych ostatnio w tym zakresie w Bibliotece UŚ. BIBLIOTEKA UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNA KATOWICE KULTURA ORGANIZACYJNA POLSKA Abstract: The new directions of education at the University of Silesia (Uniwersytet Śląski UŚ) and changing quality of teaching are contributing to interdisciplinary activities, oriented at these changes and undertaken by the UŚ librarians. They meet demands for information and knowledge of all categories of academic library users. In the article the state of works in this scope in the University of Silesia Library is presented. INFORMATION ACTIVITIES KATOWICE LIBRARY OF UNIVERSITY OF SILESIA ORGANIZATIONAL CULTURE POLAND * * * * Mgr inż. ALEKSANDRA E. ADAMCZYK, starszy bibliotekarz w Oddziale Udostępniania Zbiorów i Informacji Naukowej Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego; administrator bazy bibliograficznej BIBLIOGRAFIA DOROBKU PRACOWNIKÓW UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO oraz serwisu WWW BUŚ; absolwentka bibliotekoznawstwa i informacji naukowo-technicznej oraz informatyki. Dwie najważniejsze publikacje: (2009) Nowy serwis WWW Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego: użyteczność systemu CMS Joomla!, dok. elektr. CD [W:] M. Kocójowa red. (2009). Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się w erze zasobów cyfrowych i sieci. Kraków: Instytut INiB UJ, s. 128 133; (2008) Profesjonalny system usług informacyjnych w Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego. [W:] D. Pietruch-Reizes red. (2008). Zarządzanie informacją w nauce. Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego, s. 310 328 [współaut.: A. Bajor]. E-mail: aleksandra.adamczyk@us.edu.pl [ALEKSANDRA E. ADAMCZYK, senior librarian at the Department of Collections Accessibility Management and Scientific Information, Library of the University of Silesia (BUŚ); administrator of the reference database BIBLIOGRAFIA DOROBKU PRACOWNIKÓW UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO [BIBLIOGRAPHY OF THE SCHOLARLY OUTPUT OF THE UNIVERSITY S OF SILESIA STAFF]; webmaster of the BUŚ home portal; MA in LIS; M.Sc. in Informatics. Two the most important publications: (2009) Nowy serwis WWW Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego: użyteczność systemu CMS Joomla! [Library of the University of Silesia s New Website Usefulness of CMS Joomla!], e-doc., CD [In:] M. Kocójowa ed. (2009). Biblioteki i ich klienci: między płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się w erze zasobów cyfrowych i sieci [Libraries and Their Clients: Free or Fee Services Supporting Social Communication in Digital Era]. Kraków: Instytut INiB UJ, s. 128 133; (2008) Profesjonalny system usług informacyjnych w Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego [Professional System of Information Services at the Library of the University of Silesia]. [In:] D. Pietruch-Reizes ed. (2008). Zarządzanie informacją w nauce [Information Management in the Domain of Science]. Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego, s. 310 328 [co-author: A. Bajor]. E-mail: aleksandra.adamczyk@us.edu.pl] 300
Zmiany społeczno-ekonomiczne zachodzące zarówno na świecie, jak i w naszym kraju nieustannie nadają kierunek zadaniom wypełnianym przez biblioteki naukowe. W Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego (BUŚ) podjęto szereg inicjatyw w tym zakresie. Wśród nich znalazły się działania na rzecz podniesienia umiejętności funkcjonowania w społeczeństwie wiedzy, zaadresowane do wszystkich grup użytkowników akademickiej książnicy. Wprowadza się także elementy procesu zarządzania wiedzą opartego na kulturze organizacyjnej [Bajor, Adamczyk 2008, s. 311 327]. KULTURA ORGANIZACYJNA W REALIZACJI PROJEKTÓW Motorem działań o charakterze interdyscyplinarnym stały się nowe kierunki kształcenia w Uniwersytecie Śląskim oraz zmieniająca się jakość nauczania. Znaczący wpływ na realizację nowej koncepcji organizacyjnej mają projekty realizowane w całości przez BUŚ lub współtworzone przez nią. W celu stworzenia nowoczesnego regionalnego centrum informacji naukowej i ekonomicznej realizowany jest wspólnie z Biblioteką Akademii Ekonomicznej projekt CINiBA (Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka). Przedsięwzięcie to ma na celu doprowadzenie do uruchomienia nowoczesnej biblioteki naukowej, która spełniać będzie standardy XXI wieku, dotyczące: udostępniania informacji niezbędnej do realizacji programów studiów obu uczelni, poprawy jakości nauczania przez zwiększenie potencjału badawczego oraz zwiększenia dostępności literatury naukowej w regionie [Pawelec, Witek, Smyłła, Zięba 2009, dok. elektr.]. Kierownikiem projektu jest prof. Dariusz Pawelec Dyrektor BUŚ, biurem projektu CINiBA kieruje Joanna Czakon (BUŚ), sprawami inwestycyjnymi zajmuje się Stefan Mucha (Dział Rozwoju i Modernizacji Infrastruktury Uczelnianej UŚ), funkcję rzecznika projektu pełni Jadwiga Witek (BUŚ). 20 lipca 2006 r. na mocy porozumienia pomiędzy Biblioteką Śląską a Uniwersytetem Śląskim została utworzona Śląska Biblioteka Cyfrowa (ŚBC). BUŚ od początku istnienia tego projektu wspólnie z coraz to nowymi kooperantami realizuje założone cele. Są nimi działania podejmowane w kierunku prezentacji w Internecie kulturowego dziedzictwa Śląska w jego historycznej i obecnej heterogeniczności. Projekt zakłada także publikowanie naukowego dorobku regionu oraz wspieranie działalności dydaktycznej i kształceniowej [Drabek, Koziara, Tomaszewski 2008, s. 97]. W BUŚ od początku jej współistnienia z Uczelnią tworzona jest Bibliografia Dorobku Pracowników Uniwersytetu Śląskiego. Prace nad jej elektroniczną formą rozpoczęto w 1997 r. i są one realizowane na bieżąco przy współpracy bibliotek specjalistycznych. Dorobek uczelni dostępny jest poprzez serwis WWW BUŚ [Adamczyk 2008, s. 59 67]. W tej witrynie udostępnia się także Katalog Doktoratów. Obejmuje on prace doktorskie bronione na Uniwersytecie Śląskim, przechowywane i udostępniane w BUŚ [Drabek 2008, s. 89]. W BUŚ prowadzone są prace nad bazą Polska Literatura Humanistyczna ARTON. Celem jest udostępnienie informacji bibliograficznych oraz cytowań przedstawicieli polskiej humanistyki zamieszczonych w polskiej literaturze humanistycznej [Drabek, Waga 2002, s. 147 150]. Najmłodszym projektem bazodanowym jest ARIANTA Naukowe i Fachowe Polskie Czasopisma Elektroniczne. Baza zawiera informacje oraz linki do ok. 2 500 tytułów polskich czasopism elektronicznych. Rejestruje zarówno czasopisma z nieograniczonym dostępem do pełnych tekstów, jak również te, które udostępniają na swych stronach WWW spisy treści lub/i abstrakty [Drabek, Waga 2009, s. 27 30]. Bazę tworzą Aneta Drabek 301
z BUŚ i Arkadiusz Pulikowski z IBiIN UŚ. Wszystkie bazy własne: Bibliografia Dorobku Pracowników Uniwersytetu Śląskiego, Katalog Doktoratów, ARTON (także ARIANTA ) posadowione są na serwerze BUŚ i udostępniane wraz z pozostałymi bazami w specjalnie zaprojektowanym do serwisu WWW BUŚ module umożliwiającym dziedzinowe filtrowanie udostępnianych przez BUŚ naukowych baz danych. Autorami tego rozwiązania i zarazem jego realizatorami są: Aleksandra E. Adamczyk, Michał Tomaszek, Marzena Smyłła oraz Leszek Gaj. Od 2002 r. BUŚ współpracuje z NUKATEM katalogiem centralnym polskich bibliotek naukowych i akademickich, tworzonym metodą współkatalogowania. Wcześniej, przed jego powstaniem w 2001 r., bibliotekarze z BUŚ rozpoczęli współpracę z CKHW (Centrum Formatów i Kartotek Haseł Wzorcowych), a na serwerze BUŚ posadowiono kopię CKHW, mającą służyć wszystkim polskim bibliotekom opracowującym swoje zbiory i udostępniającym informację o nich przez system PROLIB (nad całością czuwa Anna Śpiechowicz). MODERNIZACJA USŁUG PRZEZ ZESPOŁY ZADANIOWE Zainicjowane w BUŚ zespołowe formy pracy pozwoliły na jeszcze skuteczniejsze wykorzystanie potencjału pracowników biblioteki. Gwarancją powodzenia podejmowanych przez zespoły zadań jest skumulowanie wiedzy i umiejętności podczas grupowego rozwiązywania problemów przez wszystkie współtworzące go osoby (synergia). Praca zespołowa uświadomiła naszej społeczności zawodowej konieczność dostarczania użytkownikom reprezentującym różne dziedziny nauki wyselekcjonowanej informacji, ukierunkowanej na zaspokajanie potrzeb całego środowiska naukowego. Doświadczenia ostatnich lat pokazały, że Biblioteka tworząc wartość dla swoich klientów (czytelników) musi ją wcześniej stworzyć dla swoich pracowników, ponieważ to oni nadzorują wszystkie procesy, usługi i zadania (TQM) [Adamczyk, Bajor 2008, s. 134 137; Kamieńska, Żołędowska-Król 2006, dok. elektr.]. Dlatego aktualnie w misję rozwoju Biblioteki UŚ wpisują się zarówno użytkownicy zewnętrzni (czytelnicy), jak i wewnętrzni (pracownicy biblioteki). Stopniowe wprowadzanie procesu zarządzania wiedzą do BUŚ stało się gwarancją pozytywnego oddziaływania na formowanie wizji i misji biblioteki wśród jej pracowników. Przyjęte podejście motywuje bibliotekarzy do ciągłego doskonalenia zawodowego. Troska o tworzenie zaplecza w postaci zespołów specjalistów przekłada się także na zaangażowanie każdego bibliotekarza w rozwiązywanie bieżących problemów oraz na tworzenie korzystnego wizerunku organizacji. W koncepcji pracy zespołowej w BUŚ istotną rolę stale odgrywa telekomunikacja. Poszczególni członkowie grupy nie zawsze pracują w jednym miejscu, a dzięki sieciowemu udostępnieniu efektów swojej pracy, materiałów warsztatowych, projekty mogą być realizowane przez zespoły rozproszone. Do wspomagania pracy osób pracujących w różnych lokalizacjach tworzone są bazy wiedzy (zespół bibliograficzny) i repozytoria (opracowanie formalne i rzeczowe). Rozwiązania te wzmacniają proces doskonalenia jakości pracy w grupie, są też częścią przyjętego systemu informacji i komunikacji o rezultatach prowadzonych działań. Przyjęta do realizacji wyznaczonych celów kultura organizacyjna, w której informacje swobodnie przepływają między współpracownikami poprawia jakość funkcjonowania biblioteki i sprzyja wytwarzaniu nowej wiedzy oraz polepszaniu efektywności pracy w organizacji. Pracę w tym kierunku rozpoczęto w roku 2007. Najważniejszym osiągnięciem pierwszego zespołu zadaniowego było zwieńczenie prac nad nowym regulaminem udostępniania oraz nad reorganizacją struktury BUŚ. 29 maja 2007 r. Senat uczelni zatwierdził nowy 302
Regulamin organizacyjny systemu biblioteczno-informacyjnego Uniwersytetu Śląskiego, wprowadzający zmiany struktury Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego na mocy Zarządzenia nr 44/2007 z dnia 29 czerwca 2007 roku Rektora Uniwersytetu Śląskiego w sprawie przekształcenia struktury organizacyjnej w Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego, które następnie przyjął Senat UŚ. Nowa struktura pozwala na stałe poszerzanie zakresu usług. Umożliwia budowanie zespołów zadaniowych do realizacji nowych projektów i realizacji usług dedykowanych użytkownikom BUŚ z uwzględnieniem potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych. Powoływane przez Dyrekcję BUŚ zespoły zwykle są zróżnicowane, tzn. pracownicy wchodzący w ich skład posiadają różnorodne umiejętności. Członkowie zespołów pochodzą z różnych działów, bądź agend. Mają także odrębne specjalizacje. Zespoły liczą średnio od czterech do dziesięciu osób. Każdym zespołem zarządza jedna osoba, która koordynuje pracę grupy, kontaktuje się z dyrekcją biblioteki, a także zajmuje się dokumentowaniem kolejnych etapów pracy. Spotkania mają z góry ustalony czas trwania i temat. W początkowej fazie przyjęto metodę burzy mózgów w różnych jej odmianach: jednoczesnego oceniania (metoda Osborna), metody notatnikowej, brain learningu [Wojciechowska 2008, s. 152 155] zwanej także burzą mózgów online. Zaletą stosowania tego rodzaju metod i technik organizatorskich jest odnajdywanie w stosunkowo krótkim czasie skutecznych rozwiązań w pracy nad projektami. W ramach realizowanych projektów powołano zespoły, które objęły pracami kolejno: Digitalizację katalogu kartkowego; digitalizację prac doktorskich, starodruków, księgozbioru BUŚ i u- mieszczenie w ŚBC zeskanowanych publikacji, udostępniając je szerokiemu gronu czytelników oraz zapobiegając ich zniszczeniu; digitalizację skryptów przyjmując warunki konieczne do późniejszego udostępnienia w przygotowywanej aktualnie Bibliotece Cyfrowej Uniwersytetu Śląskiego. Warto uściślić, że digitalizacja prac doktorskich dotyczy tych rozpraw, których autorzy udzielili stosownej licencji (jej wzór jest dostępny w serwisie WWW BUŚ [Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 57 Rektora UŚ z dnia 8 grudnia 2006 r., dok. elektr.]. W księgozbiorze BUŚ w pierwszej kolejności digitalizacją objęto dokumenty, w stosunku do których prawa autorskie majątkowe już wygasły. Dotyczy to, zgodnie z polskim prawem autorskim, dzieł literackich, których autor zmarł przynajmniej 70 lat temu. Budowę nowego serwisu WWW BUŚ spełniającego standardy dostępności i funkcjonalności, uwzględniającego potrzeby użytkowników niewidzących lub niedowidzących oraz osób z dysfunkcjami (w UŚ i w Uniwersytecie Trzeciego Wieku) [Adamczyk 2009, s. 128 133]; Jest to projekt otwarty: kształt i formę nadają mu użytkownicy zewnętrzni i wewnętrzni. Przedstawiają oni swoje oczekiwania, które następnie są omawiane oraz przygotowywane do realizacji w zespołach administratorów i redaktorów. Najnowszą modernizację zastosowano w sekcji e-zbiory. Na życzenie użytkowników zbudowano komponent do CMS Joomla!, wyposażony w funkcję do prezentacji naukowych baz danych w układzie dziedzinowym. W 2009 r. utworzono także anglojęzyczną wersję serwisu WWW BUŚ, umożliwiając w ten sposób studentom i gościom anglojęzycznym nieograniczony dostęp do zasobów BUŚ i informacji o nim. Doświadczenia zespołu powołanego do budowy serwisu WWW wykorzystano przy tworzeniu stron projektów CINiBA i RID; Opracowanie projektu nowej wersji bazy Bibliografia Dorobku Pracowników Uniwersytetu Śląskiego w celu usprawnienia kompletowania informacji o publikacjach; przygotowanie do rozbudowy bazy bibliograficznej o funkcję obliczania punktacji dokonywanej aktualnie przez Dział Nauki oraz do przygotowywania materiałów (Ankieta Jednostki) do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Od maja 303
2007 r. odbył się cykl spotkań wewnętrznych oraz zewnętrznych w sprawie integracji bazy bibliograficznej ze Zintegrowanym Informatycznym Systemem Wspomagającym Zarządzanie Uczelnią na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach SAP (Systems Applications and Products in Data Processing). W 2007 r. zebrano materiał potrzebny do pracy nad projektem ESR (Elektroniczny System Rejestracyjny) Bibliografia Dorobku Pracowników Uniwersytetu Śląskiego : przygotowano procedury wewnętrzne (BUŚ) i zewnętrzne oraz opracowano stronę WWW do projektu e-zgłoszenie udostępniającej formularze zgłoszeniowe dla poszczególnych typów dokumentów. Autorami projektu są administratorzy bazy bibliograficznej: Aleksandra E. Adamczyk, Michał Tomaszek oraz korektorka Małgorzata Woźniak. Programowanie bazy zgłoszeniowej zrealizowali Piotr Manowski i Aleksandra E. Adamczyk (WebForms), a implementacją logiki aplikacyjnej zajął się Andrzej Koziara. Moderatorem projektu od samego początku jego istnienia jest Zastępca Dyrektora BUŚ Małgorzata Waga. Realizację projektu RID dostosowanie zasobu Śląskiej Biblioteki Cyfrowej do rozszerzonego dostępu internetowego. Wdrożone rozwiązania umożliwią szeroki, publiczny i darmowy dostęp do literatury naukowej, fachowej i pięknej oraz ułatwią dostęp osobom niepełnosprawnym poprzez implementację standardów eliminujących napotykane dotąd bariery. Rys. 1. Wizualizacja realizacji projektu RID Źródło: A. E. Adamczyk (2010) Dzięki dodatkowemu finansowaniu zakupiono odpowiedni sprzęt i oprogramowanie. Przyjęte założenia realizowane są na bieżąco i znacząco przekładają się na wzrost poziomu dostępności do zasobów ŚBC [Koziara, Waga 2009, dok. elektr.]. Projekt zgodnie z wymaganiami unijnymi otrzymał stronę WWW webmasterowaną przez jej autorkę Aleksandrę E. Adamczyk i aktualizowaną we współpracy z koordynatorem projektu Małgorzatą Wagą i sekretarzem projektu Jadwigą Czakon. Rozwiązaniami technicznymi administruje Andrzej Koziara; rozszerzenie dostępności do baz danych od września 2009 r. poszerzono licencje systemu ONELOG, który umożliwia dostęp na jednej platformie do większości serwisów elektronicznych Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego. Dzięki temu dostęp spoza sieci uczelnianej maja wszyscy studenci UŚ. Warun- 304
kiem założenia konta systemu ONELOG jest wypełnienie karty użytkownika i podpisanie licencji zobowiązującej do przestrzegania prawa autorskiego i wymogów licencji; zainicjowanie pod kierunkiem Anny Śpiechowicz projektu MOK dostosowanie systemu zarządzania zbiorami do nowoczesnego modelu otwartych kolekcji dziedzinowych. Realizacja zadań i projektów wyraźnie obrazuje, jak restrukturyzacja BUŚ przeorientowała Bibliotekę w kierunku organizacji sieciowej, gdzie więzi hierarchiczne nie są tak nieugięte i rozbudowane, a raczej dąży się do ich spłaszczenia. Przykładem innowacyjności w przeprowadzonej reorganizacji jest włączenie potencjału wszystkich pracowników na zasadach pełnego partnerstwa w struktury organizacyjne na poziomie budowania strategii. Realizacja projektów podjętych przez Bibliotekę UŚ jest możliwa dzięki współpracy wielu zespołów ludzkich. Są to relacje specjalistów dziedzinowych między: uczelniami, wydziałami, jednostkami organizacyjnymi, oddziałami i agendami BUŚ. Decyzja o realizacji projektów i powołaniu zespołów zadaniowych jest rozwiązaniem systemowym, zatem mogła stać się realna wyłącznie dzięki wsparciu i współdziałaniu kadry zarządzającej dyrekcji i kierownictwa. WYKORZYSTANE ŹRÓDŁA I OPRACOWANIA Adamczyk, A.E. (2008). Bibliografia Dorobku Pracowników Uniwersytetu Śląskiego od kartoteki do bazy on-line. Doświadczenia i perspektywy. [W:] M. Kycler, D. Pawelec red. (2008). Biblioteka otwarta. Wczoraj i jutro Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego. Katowice: Oficyna Wydaw. WW, s. 59 68. Adamczyk, A.E. (2009). Nowy serwis WWW Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego użyteczność systemu CMS Joomla!, dok. elektr. CD [W:] M. Kocójowa red. (2009). Biblioteki i ich klienci: miedzy płatnym a bezpłatnym komunikowaniem się w erze zasobów cyfrowych i sieci. Kraków: Instytut INiB UJ, s. 128 133. Adamczyk A.E.; A. Bajor (2008). Etyczne aspekty zastosowania TQM w bibliotekach. [W:] J. Kamińska, B. Żołędowska- Król red. (2008). Zarządzanie kadrami w bibliotece. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 124 137. Bajor, A.; A.E. Adamczyk (2008). Profesjonalny system usług informacyjnych w Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. [W:] D. Pietruch-Reizes red. (2008). Zarządzanie informacją w nauce. Katowice: Wydaw. US, s. 310 328. Drabek A.; A. Koziara; M. Tomaszewski (2008). Projekty digitalizacyjne w Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego. [W:] M. Kycler, D. Pawelec red. (2008). Biblioteka otwarta. Wczoraj i jutro Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego. Katowice: Oficyna Wydaw. WW, s. 91 104. Drabek, A. (2008). Jak Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego stała się częścią globalnej sieci, czyli o stronie WWW. [W:] M. Kycler, D. D. Pawelec red. (2008). Biblioteka otwarta. Wczoraj i jutro Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego. Katowice: Oficyna Wydaw. WW, s. 81 90. Drabek A.; M. Waga (2002). Arton : baza cytowań polskiej literatury humanistycznej; stan prac nad bazą. Zagadnienia Naukoznawstwa z. 1/2, s. 147 151. Drabek A.; M. Waga (2009). Możliwości wykorzystania polskich baz danych w ocenie parametrycznej jednostek naukowych. Sprawy Nauki nr 4, s. 27 30. Kamińska J.; B. Żołędowska-Król, dok. elektr. (2006). Zarządzanie pracownikami wiedzy w bibliotece. Biuletyn EBIB nr 10, http://www.ebib.info/2006/80/kaminska_zoledowska.php [odczyt: 11.03.2010]. Koziara A., M. Waga, dok. elektr. (2009). Dostosowanie zasobu Śląskiej Biblioteki Cyfrowej do rozszerzonego dostępu internetowego. Biuletyn EBIB nr 8, http://www.ebib.info/2009/108/a.php?koziara_waga [odczyt: 11.03.2010]. Pawelec D.; J. Witek; M. Smyłła; T. Zięba, dok. elektr. (2009). Projekt Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka wobec trendów i norm w budownictwie bibliotecznym. Biuletyn EBIB nr 3, http://www.ebib.info/2009/103/a.php?pawelec_in [odczyt: 20.03.2010]. 305
Serwis WWW Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego, dok. elektr. http://www.bus.us.edu.pl/ [odczyt: 30.03.2010]. Witryna projektu CINiBA, dok. elektr. http://www.ciniba.us.edu.pl/ [odczyt: 30.03.2010]. Witryna projektu RID, dok. elektr. http://rid.bg.us.edu.pl/ [odczyt: 20.03.2010]. Wojciechowska M. (2008). Zarządzanie kadrami w bibliotece. [W:] J. Kamińska; B. Żołędowska-Król red. (2008). Zarządzanie kadrami w bibliotece. Warszawa: Wydaw. SBP, s. 149 156. Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 57 Rektora UŚ z dnia 8 grudnia 2006 r., dok. elektr. http://www1.bg.us.edu.pl/pdf/licencja.pdf [odczyt: 30.03.2010]. 306