PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE DZIAŁ OCENA OCENA OCENA OCENA OCENA Ocena CELUJĄCA BARDZO DOBRA DOBRA DOSTATECZNA DOPUSZCZAJĄCA niedostateczna Podstawowe Uczeń opanował wszystkie Uczeń nie umiejętności wymagania na ocenę - określić, z jakich źródeł informacji - określić, z jakich źródeł informacji - określić, z jakich źródeł - określić, z jakich źródeł opanował obywatelskie bardzo dobrą, a ponadto: korzystać w konkretnym momencie, korzystać w konkretnym momencie, informacji korzystać informacji korzystać wymagań - bierze udział - poszukiwać informacji - poszukiwać informacji w konkretnym momencie, w konkretnym momencie, przewidzianych w konkursach wiedzy w alternatywnych źródłach, w alternatywnych źródłach, - poszukiwać informacji - wskazać opinie i fakty na ocenę o społeczeństwie, - wskazać opinie i fakty - wskazać opinie i fakty w alternatywnych źródłach, w wypowiedziach dopuszczającą. - ma rozległą wiedzę w wypowiedziach dotyczących życia w wypowiedziach dotyczących życia - wskazać opinie i fakty w dotyczących życia Braki w zakresie z zakresu zagadnień publicznego, publicznego, wypowiedziach dotyczących publicznego, wiedzy politycznych, społecznych - wysłuchać opinii rozmówcy - wysłuchać opinii rozmówcy i streścić życia publicznego, - omówić zasady współpracy i umiejętności i gospodarczych w Polsce i streścić jej najważniejsze wątki, jej najważniejsze wątki, - wysłuchać opinii rozmówcy w grupie (zilustrować to uniemożliwiają i na świecie, - sformułować własną opinię - sformułować własna opinię i streścić jej najważniejsze przykładami), kontynuowanie - prezentuje aktywną w wybranej sprawie i poprzeć ją w wybranej sprawie i poprzeć ją wątki, - wymienić rodzaje grup i ról nauki w klasie postawę na zajęciach argumentami, argumentami, - omówić zasady współpracy grupowych programowo i przyjmuje rolę lidera, - efektywnie komunikować się, zadawać - efektywnie komunikować się, zadawać w grupie (zilustrować to - opisać podstawowe wyższej. - twórczo rozwiązuje trafne i jasne pytania dotyczące trafne i jasne pytania dotyczące przykładami), sposoby podejmowania problemy i stosuje wiedzę omawianego zagadnienia, omawianego zagadnienia, - wskazać na przykładach decyzji. z innych przedmiotów - wziąć konstruktywny udział w dyskusji - przedstawić zasady wspólnego z życia, literatury i filmu, jakie w praktyce, i zebraniu (klasowym, szkolnym), działania w realizacji projektu mogą być grupy i role grupowe, - dostrzega w otaczającym - przedstawić zasady wspólnego uczniowskiego - wskazać związane z życiem go świecie zależności działania i zastosować je w realizacji - omówić zasady współpracy w grupie publicznym sytuacje o charakterze przyczynowo projektu uczniowskiego, (zilustrować to przykładami), wymagające podjęcia decyzji, skutkowym, - omówić zasady współpracy w grupie - rozpoznać potrzeby i interesy określić różne warianty - wyciąga wnioski i określić, od czego zależy dobra jednostek i grup, rozwiązania oraz ocenić ich 1
i formułuje trafne opinie. atmosfera podczas współpracy - wskazać na przykładach z życia, wady i zalety, (zilustrować to przykładami), literatury i filmu, jakie mogą być grupy - opisać i zastosować - rozpoznać potrzeby i interesy i role grupowe, podstawowe sposoby jednostek i grup, - przedstawić kilka najważniejszych podejmowania decyzji - wskazać na przykładach z życia, zasad pozyskiwania sojuszników do w sprawach dotyczących grupy literatury i filmu, jakie mogą być grupy realizacji własnych przedsięwzięć, (na lekcji lub w realnej sytuacji). i role grupowe, - wskazać związane z życiem - przedstawić kilka najważniejszych publicznym sytuacje wymagające zasad pozyskiwania sojuszników do podjęcia decyzji, określić różne realizacji własnych przedsięwzięć, warianty rozwiązania oraz ocenić ich - zdystansować się od grupy lub wady i zalety, przeciwstawić się jej w sytuacji, w której - opisać i zastosować podstawowe nie chce zaaprobować konkretnych sposoby podejmowania decyzji zachowań lub decyzji, w sprawach dotyczących grupy (na - wskazać związane z życiem lekcji lub w realnej sytuacji), publicznym sytuacje wymagające - rozpoznać stanowiska stron konfliktu podjęcia decyzji, określić różne i wskazać możliwe sposoby jego warianty rozwiązania oraz ocenić ich rozwiązania. wady i zalety, - opisać i zastosować podstawowe sposoby podejmowania decyzji w sprawach dotyczących grupy (na lekcji lub w realnej sytuacji), - rozpoznać stanowiska stron konfliktu i wskazać możliwe sposoby jego rozwiązania, - zastosować wybrany sposób rozwiązywania konfliktu (na lekcji lub w realnej sytuacji). Człowiek Uczeń opanował wszystkie Uczeń nie 2
w wymagania na ocenę - wyjaśnić, jaka rolę odgrywają - wyjaśnić, jaka rolę odgrywają - wyjaśnić, jaka rolę odgrywają - podać przykłady opanował społeczeństwie bardzo dobrą, a ponadto: w ludzkim życiu więzi społeczne, w ludzkim życiu więzi społeczne, w ludzkim życiu więzi zbiorowości, grup, wymagań - bierze udział - podać przykłady zbiorowości, grup, - podać przykłady zbiorowości, grup, społeczne, społeczności i wspólnot, przewidzianych w konkursach wiedzy społeczności i wspólnot, społeczności i wspólnot, - podać przykłady zbiorowości, - wymienić rodzaje i źródła na ocenę o społeczeństwie, - wyjaśnić na przykładach, jak tworzą - podać możliwe sposoby grup, społeczności i wspólnot, norm oraz zilustrować je dopuszczającą. - ma rozległą wiedzę się podziały na swoich i obcych, przeciwstawiania się nietolerancji, - rozpoznać role społeczne, przykładami, Braki w zakresie z zakresu zagadnień - podać możliwe sposoby - rozpoznać role społeczne, w których w których występuje oraz - wyjaśnić, dlaczego życie wiedzy politycznych, społecznych przeciwstawiania się nietolerancji, występuje oraz określić na wybranych określić na wybranych społeczne nie mogłoby się i umiejętności i gospodarczych w Polsce - rozpoznać role społeczne, w których przykładach związane z nimi przykładach związane z nimi toczyć bez poczucia uniemożliwiają i na świecie, występuje oraz określić na wybranych oczekiwania, oczekiwania, odpowiedzialności kontynuowanie - prezentuje aktywną przykładach związane z nimi - wymienić rodzaje i źródła norm oraz - wymienić rodzaje i źródła norm i wywiązywania się nauki w klasie postawę na zajęciach oczekiwania, zilustrować je przykładami, oraz zilustrować je przykładami, z obowiązków przez programowo i przyjmuje rolę lidera, - scharakteryzować na przykładach - rozpoznać sytuacje łamania norm - rozpoznać sytuacje łamania poszczególnych obywateli, wyższej. - twórczo rozwiązuje rodzinę i grupę rówieśniczą jako małe i przewidzieć skutki takiego norm i przewidzieć skutki - wyjaśnić, na czym polega problemy i stosuje wiedzę grupy, postępowania, takiego postępowania, przestrzeganie praw ucznia, z innych przedmiotów - wymienić rodzaje i źródła norm oraz - wyjaśnić, dlaczego życie społeczne - wyjaśnić, dlaczego życie - scharakteryzować wybrane w praktyce, zilustrować je przykładami, nie mogłoby się toczyć bez poczucia społeczne nie mogłoby się warstwy społeczne, grupy - dostrzega w otaczającym - rozpoznać sytuacje łamania norm odpowiedzialności i wywiązywania się toczyć bez poczucia zawodowe i style życia. go świecie zależności i przewidzieć skutki takiego z obowiązków przez poszczególnych odpowiedzialności o charakterze przyczynowo postępowania, obywateli, i wywiązywania się skutkowym, - wyjaśnić znaczenie wzajemności - scharakteryzować życie społeczności z obowiązków przez - wyciąga wnioski i zaufania w relacjach międzyludzkich, szkolnej oraz wyjaśnić, na czym polega poszczególnych obywateli, i formułuje trafne opinie. - wyjaśnić, dlaczego życie społeczne przestrzeganie praw ucznia, - scharakteryzować życie nie mogłoby się toczyć bez poczucia - przedstawić cele i kompetencje społeczności szkolnej oraz odpowiedzialności i wywiązywania się Samorządu Uczniowskiego oraz wyjaśnić, na czym polega z obowiązków przez poszczególnych odnieść je do działania samorządu przestrzeganie praw ucznia, obywateli, w szkole, - przedstawić cele - wskazać w życiu szkoły decyzje, które - scharakteryzować wybrane warstwy i kompetencje Samorządu mogą podejmować sami uczniowie, społeczne, grupy zawodowe i style Uczniowskiego oraz odnieść je oraz te, które muszą być podejmowane życia, do działania samorządu w przez dyrektora, radę pedagogiczną - rozpoznać i zaprezentować problemy szkole, oraz poszczególnych nauczycieli, dotyczące młodych ludzi w ich - scharakteryzować wybrane 3
- scharakteryzować życie społeczności środowisku lokalnym i wskazać możliwe warstwy społeczne, grupy szkolnej oraz wyjaśnić, na czym polega rozwiązania. zawodowe i style życia. przestrzeganie praw ucznia, - wyjaśnić, w jaki sposób i w jakim - przedstawić cele i kompetencje stopniu wydarzenia, decyzje polityczne Samorządu Uczniowskiego oraz i procesy społeczne dotyczą interesów odnieść je do działania samorządu jednostek i grup. w szkole, - wyjaśnij, w jaki sposób w jego szkole wybiera się władze samorządu oraz ocenić, na ile wybory są autentyczne i demokratyczne, - scharakteryzować wybrane warstwy społeczne, grupy zawodowe i style życia, - samodzielnie wyszukiwać i interpretować informacje dotyczące perspektyw życiowych młodych Polaków (na podstawie samodzielnie zebranych informacji), - rozpoznać i zaprezentować problemy dotyczące młodych ludzi w ich środowisku lokalnym i wskazać możliwe rozwiązania. - wyjaśnić, w jaki sposób i w jakim stopniu wydarzenia, decyzje polityczne i procesy społeczne dotyczą interesów jednostek i grup. Samorząd Uczeń opanował wszystkie Uczeń nie lokalny wymagania na ocenę - uzasadnić potrzebę samorządności w - uzasadnić potrzebę samorządności w - wyjaśnić, co to jest samorząd - wyjaśnić, co to jest opanował bardzo dobrą, a ponadto: państwie podać państwie podać terytorialny, samorząd terytorialny, wymagań - bierze udział przykłady działania samorządów przykłady działania samorządów - wyjaśnić, na czym polega - podać podstawowe przewidzianych 4
w konkursach wiedzy zawodowych i samorządów zawodowych i samorządów zasad decentralizacji, informacje o swoim na ocenę o społeczeństwie, mieszkańców, mieszkańców, - podać podstawowe informacje sąsiedztwie (środowisku dopuszczającą. - ma rozległą wiedzę - wyjaśnić, co to jest samorząd - wyjaśnić, co to jest samorząd o swoim sąsiedztwie lokalnym, wsi, osiedlu), Braki w zakresie z zakresu zagadnień terytorialny, terytorialny, (środowisku lokalnym, wsi, - przygotować plakat wiedzy politycznych, społecznych - wyjaśnić, co to jest zasada - wyjaśnić, co to jest zasada osiedlu) i zlokalizować je na promującą gminę, okolicę lub i umiejętności i gospodarczych, w Polsce pomocniczości, i podać przykład jej pomocniczości, mapie, region, uniemożliwiają i na świecie, zastosowania, - wyjaśnić, na czym polega zasad - opisać cechy szczególne - wymienić kilka przykładów kontynuowanie - prezentuje aktywną - wyjaśnić w odniesieniu do przykładu decentralizacji, swojego regionu, jego walory zadań realizowanych przez nauki w klasie postawę na zajęciach z życia własnego regionu i swojej - podać podstawowe informacje i problemy, wymienić władze własnej gminy, programowo i przyjmuje rolę lidera, miejscowości na czym polega zasad o swoim sąsiedztwie (środowisku najważniejsze wydarzenia - opisać sposób wyższej. - twórczo rozwiązuje decentralizacji, lokalnym, wsi, osiedlu) i zlokalizować je i znane postaci z jego dziejów, przeprowadzenia wyborów do problemy i stosuje wiedzy - podać podstawowe informacje na mapie, - przygotować plakat promującą rad gmin i powiatów oraz z innych przedmiotów o swoim sąsiedztwie (środowisku - opisać cechy szczególne swojego gminę, okolicę lub region, sejmiku samorządowego, w praktyce, lokalnym, wsi, osiedlu) i zlokalizować je regionu, jego walory i problemy, - podać przykłady - wyjaśnić, co to jest budżet - dostrzega w otaczającym na mapie, wymienić najważniejsze wydarzenia ponadgminnych władz gminy, oraz podać przykłady go świecie zależności - opisać cechy szczególne swojego i znane postaci z jego dziejów, samorządowych oraz wyjaśnić, dochodów i wydatków. o charakterze przyczynowo regionu, jego walory i problemy, - znać najważniejsze wydarzenia jak są wybierane, skutkowym, wymienić najważniejsze wydarzenia z życia samorządu lokalnego we - wymienić kilka przykładów - wyciąga wnioski i znane postaci z jego dziejów, własnej gminie, zadań realizowanych przez i formułuje trafne opinie. - znać najważniejsze wydarzenia - przygotować plakat, folder czy stronę władze własnej gminy, z życia samorządu lokalnego we internetową promującą gminę, okolicę - opisać sposób własnej gminie, lub region, przeprowadzenia wyborów do - przygotować plakat, folder czy stronę - podać przykłady ponadgminnych rad gmin i powiatów oraz internetową promującą gminę, okolicę władz samorządowych oraz wyjaśnić, sejmiku samorządowego, lub region, jak są wybierane, - podać sposoby wpływania - podać przykłady ponadgminnych - scharakteryzować kompetencje rady obywateli na decyzje władz władz samorządowych oraz wyjaśnić, gminy, podać, czym zajmuje się zarząd samorządowych różnych jak są wybierane, gminy i kto go powołuje, szczebli, - porównać na wybranym przykładzie - wymienić kilka przykładów zadań - wyjaśnić, co to jest budżet zakres działania samorządu realizowanych przez władze własnej gminy, oraz podać przykłady wojewódzkiego i wojewody, gminy, dochodów i wydatków. - scharakteryzować kompetencje rady - podać, gdzie mieszczą się urzędy 5
gminy, podać, czym zajmuje się zarząd gminy i kto go powołuje, - wymienić kilka przykładów zadań realizowanych przez władze własnej gminy, - podać, gdzie mieszczą się urzędy gminy i powiatu oraz wymienić przykłady spraw, które można tam załatwić, - nawiązać kontakt z lokalnymi instytucjami samorządowymi i organizacjami pozarządowymi oraz podjąć współpracę z jedną z nich (w miarę swoich możliwości), - napisać krótki list w wybranej sprawie publicznej, - wypełnić proste formularze urzędowe, - opisać sposób przeprowadzenia wyborów do rad gmin i powiatów oraz sejmiku samorządowego, - podać sposoby wpływania obywateli na decyzje władz samorządowych różnych szczebli, - wyjaśnić, co to jest budżet gminy, oraz podać przykłady dochodów i wydatków, - opisać, jak są podejmowane decyzje w sprawie budżetu. - wymienić sposoby radzenia sobie władz samorządu gminnego, powiatowego i wojewódzkiego z problemami społecznymi i ekonomicznymi, gminy i powiatu oraz wymienić przykłady spraw, które można tam załatwić, - opisać sposób przeprowadzenia wyborów do rad gmin i powiatów oraz sejmiku samorządowego, - podać sposoby wpływania obywateli na decyzje władz samorządowych różnych szczebli, - wyjaśnić, co to jest budżet gminy, oraz podać przykłady dochodów i wydatków, - opisać, jak są podejmowane decyzje w sprawie budżetu. - określić, jakie zadania dotyczące prowadzenia szkół mają władze samorządowe i wskazać przykłady związków łączących szkołę i społeczność lokalną. 6
- określić, jakie zadania dotyczące prowadzenia szkół mają władze samorządowe i wskazać przykłady związków łączących szkołę i społeczność lokalną. Zasady Uczeń opanował wszystkie Uczeń nie demokracji wymagania na ocenę - wytłumaczyć, czym jest państwo - wytłumaczyć, czym jest państwo - wytłumaczyć, czym jest - wytłumaczyć, czym jest opanował bardzo dobrą, a ponadto: i jakie są jego główne funkcje, i jakie są jego główne funkcje, państwo i jakie są jego główne państwo i jakie są jego wymagań - bierze udział - wyjaśnić, czym jest władza - wskazać różnice w sytuacji obywatela funkcje, główne funkcje, przewidzianych w konkursach wiedzy państwowa, w ustroju - wskazać różnice w sytuacji - wyjaśnić pojęcie na ocenę o społeczeństwie, - wskazać różnice w sytuacji obywatela autorytarnym i totalitarnym, obywatela w ustroju totalitaryzmu i autorytaryzmu, dopuszczającą. - ma rozległą wiedzę w ustroju - wskazać różnice między monarchią, autorytarnym - wymienić kilka państw Braki w zakresie z zakresu zagadnień autorytarnym i totalitarnym, demokracją i dyktaturą, i totalitarnym, o ustroju wiedzy politycznych, społecznych - wskazać różnice między monarchią, - scharakteryzować państwo totalitarne, - wyjaśnić różnice między - podać przykłady republik i umiejętności i gospodarczych w Polsce demokracją i dyktaturą, - wyjaśnić różnice między gospodarką gospodarką scentralizowana, i monarchii, uniemożliwiają i na świecie, - scharakteryzować państwo totalitarne scentralizowana, a wolnorynkową, a wolnorynkową, - przedstawić najważniejsze kontynuowanie - prezentuje aktywną odwołując się do przykładów - przedstawić najważniejsze sposoby - wymienić kilka państw sposoby rozumienia pojęcia nauki w klasie postawę na zajęciach historycznych, rozumienia pojęcia demokracja, o ustroju demokracja, programowo i przyjmuje rolę lidera, - wyjaśnić różnice miedzy gospodarka - wymienić kilka państw o ustroju - podać przykłady republik - wyjaśnić znaczenie praw wyższej. - twórczo rozwiązuje scentralizowana, a wolnorynkową, i monarchii, człowieka we współczesnej problemy i stosuje wiedzę - przedstawić najważniejsze sposoby - podać przykłady republik i monarchii, - wskazać i omówić różnice demokracji, z innych przedmiotów rozumienia pojęcia demokracja, - wskazać i omówić różnice między między demokracją - wyjaśnić, czym się różnią w praktyce, - wymienić kilka państw o ustroju demokracją bezpośrednią bezpośrednią i jaką rolę odgrywają w życiu - dostrzega w otaczającym i przedstawicielską oraz większościową i przedstawicielską oraz publicznym kompromis go świecie zależności - podać przykłady republik i monarchii, (wyborczą) i konstytucyjną (liberalną), większościową (wyborczą) i konsensus, o charakterze przyczynowo - wskazać i omówić różnice między - wyjaśnić zasadę poszanowania praw i konstytucyjną (liberalną), - wskazać zalety oraz skutkowym, demokracją bezpośrednią mniejszości w państwie - wyjaśnić zasadę słabości ustroju - wyciąga wnioski i przedstawicielską oraz większościową poszanowania praw mniejszości demokratycznego. i formułuje trafne opinie. (wyborczą) i konstytucyjną (liberalną), - wyjaśnić znaczenie praw człowieka w państwie - wytłumaczyć, dlaczego i w jaki sposób we współczesnej demokracji, - wyjaśnić znaczenie praw władza większości we współczesnych - opisać, jak narodziła się i zmieniała człowieka we współczesnej 7
państwach demokratycznych jest ograniczona, - wyjaśnić zasady: większości, pluralizmu i poszanowania praw mniejszości w państwie - wyjaśnić znaczenie praw człowieka we współczesnej demokracji, - opisać, jak narodziła się i zmieniała demokracja w ciągu wieków, - wskazać najważniejsze tradycje demokratyczne (antyczną, europejską, amerykańską, polską), - podać kilka przykładów demokratycznych zasad znanych z historii Polski, - wyjaśnić, czym się różnią i jaką rolę odgrywają w życiu publicznym kompromis i konsensus, - wyjaśnić, na czym mógłby polegać kompromis w konkretnych sytuacjach konfliktowych, - wymienić najważniejsze wartości demokratyczne i wskazać przykłady konfliktów tych wartości, - wyjaśnić, jakimi wartościami kierują się uczestnicy życia publicznego w swoim postępowaniu, - sformułować i zestawić argumenty za ograniczeniem wolności słowa i przecie niemu, - wskazać i zilustrować przykładami demokracja w ciągu wieków, - wskazać najważniejsze tradycje demokratyczne (antyczną, europejską, amerykańską, polską), - wyjaśnić, czym się różnią i jaką rolę odgrywają w życiu publicznym kompromis i konsensus, - wyjaśnić, na czym mógłby polegać kompromis w konkretnych sytuacjach konfliktowych, - wymienić najważniejsze wartości demokratyczne i wskazać przykłady konfliktów tych wartości, - wskazać i zilustrować przykładami zalety oraz słabości ustroju demokratycznego, - wskazać na przykładzie Polski przykłady łamania zasad demokracji. demokracji, - wyjaśnić, czym się różnią i jaką rolę odgrywają w życiu publicznym kompromis i konsensus, - wymienić najważniejsze wartości demokratyczne i wskazać przykłady konfliktów tych wartości, - wskazać i zilustrować przykładami zalety oraz słabości ustroju demokratycznego. 8
zalety oraz słabości ustroju demokratycznego, - wskazać na przykładzie Polski przykłady łamania zasad demokracji. Aktywność Uczeń opanował wszystkie Uczeń nie obywatelska wymagania na ocenę - wyjaśnić, jak w sensie formalnym - wyjaśnić, jak w sensie formalnym - wyjaśnić, jak w sensie - wyjaśnić, jak w sensie opanował bardzo dobrą, a ponadto: stajemy się obywatelami (prawo ziemi, stajemy się obywatelami (prawo ziemi, formalnym stajemy się formalnym stajemy się wymagań - bierze udział prawo krwi, nadanie obywatelstwa), prawo krwi, nadanie obywatelstwa), obywatelami (prawo ziemi, obywatelami (prawo ziemi, przewidzianych w konkursach wiedzy - podać przykłady uprawnień - przedstawić cechy dobrego obywatela prawo krwi, nadanie prawo krwi, nadanie na ocenę o społeczeństwie, i obowiązków wynikających oraz wskazać na przykładzie obywatelstwa), obywatelstwa), dopuszczającą. - ma rozległą wiedzę z obywatelstwa polskiego, konkretnych, postaci (historycznych lub - przedstawić cechy dobrego - przedstawić cechy dobrego Braki w zakresie z zakresu zagadnień - przedstawić cechy dobrego obywatela współczesnych) znaczenie postaw obywatela oraz wskazać na obywatela wiedzy politycznych, społecznych oraz wskazać na przykładzie i cnót obywatelskich, przykładzie konkretnych, postaci - wymienić i umiejętności i gospodarczych w Polsce konkretnych, postaci (historycznych lub - wymienić podmioty życia publicznego (historycznych lub i scharakteryzować formy uniemożliwiają i na świecie, współczesnych) znaczenie postaw (np. obywatele, zrzeszenia, media, współczesnych) znaczenie uczestniczenia obywateli kontynuowanie - prezentuje aktywną i cnót obywatelskich, partie polityczne, politycy, władza, postaw i cnót obywatelskich, w życiu publicznym oraz nauki w klasie postawę na zajęciach - wymienić podmioty życia publicznego instytucje publiczne, biznes itp.) oraz - wymienić i scharakteryzować wywierania wpływu na programowo i przyjmuje rolę lidera, (np. obywatele, zrzeszenia, media, wskazać na przykładzie, jak ze sobą formy uczestniczenia obywateli decyzje władz, wyższej. - twórczo rozwiązuje partie polityczne, politycy, władza, współpracują i konkurują w życiu w życiu publicznym, - wyjaśnić, co to jest problemy i stosuje wiedzy instytucje publiczne, biznes itp.) oraz publicznym, - wyjaśnić na przykładach, jak stowarzyszenie oraz kto i po z innych przedmiotów wskazać na przykładzie, jak ze sobą - wymienić i scharakteryzować formy obywatele mogą wywierać co może je założyć, w praktyce, współpracują i konkurują w życiu uczestniczenia obywateli w życiu wpływ na decyzje władz (na - wymienić najważniejsze - dostrzega w otaczającym publicznym, publicznym, poziomie lokalnym, krajowym, związki zawodowe działające go świecie zależności - wymienić i scharakteryzować formy - wyjaśnić na przykładach, jak europejskim i globalnym), w Polsce, o charakterze przyczynowo uczestniczenia obywateli w życiu obywatele mogą wywierać wpływ na - wyjaśnić, co to jest - scharakteryzować cele skutkowym, publicznym, decyzje władz (na poziomie lokalnym, stowarzyszenie oraz kto i po co i formy działania związków - wyciąga wnioski - wyjaśnić na przykładach, jak krajowym, europejskim i globalnym), może je założyć, zawodowych, i formułuje trafne opinie. obywatele mogą wywierać wpływ na - wyjaśnić, co to jest stowarzyszenie - wymienić najważniejsze - wyjaśnić, dlaczego decyzje władz (na poziomie lokalnym, oraz kto i po co może je założyć, związki zawodowe działające w obywatele powinni krajowym, europejskim i globalnym), - wymienić najważniejsze związki Polsce, uczestniczyć w wyborach 9
- wyjaśnić, co to jest stowarzyszenie zawodowe działające w Polsce, - scharakteryzować cele i formy - przedstawić rolę środków oraz kto i po co może je założyć, - scharakteryzować cele i formy działania związków masowego przekazu - podać przykłady organizacji działania związków zawodowych, zawodowych, w państwie pozarządowych i społecznych - wyjaśnić, dlaczego obywatele powinni - wyjaśnić, dlaczego obywatele - odróżnić komentarz od (lokalnych i ogólnopolskich) oraz uczestniczyć w wyborach lokalnych, powinni uczestniczyć informacji, wyjaśnić ich znaczenie dla obywateli, krajowych i europejskich, w wyborach lokalnych, - scharakteryzować specyfikę - wymienić najważniejsze związki - wymienić zasady demokratycznych krajowych i europejskich, przekazu zawartego zawodowe działające w Polsce, wyborów i stosować je w głosowaniu - wymienić zasady w reklamie oraz dokonać jego - opracować projekt uczniowski w szkole, demokratycznych wyborów analizy. dotyczący rozwiązania jednego - opisać, jaką funkcję pełni kampania i stosować je w głosowaniu z problemów społeczności szkolnej lub wyborcza i podać przykłady działań w szkole, lokalnej i w miarę możliwości go komitetów wyborczych, - wyjaśnić, co to jest opinia scharakteryzować, - krytycznie analizować ulotki, hasła publiczna i określić, jaką rolę - scharakteryzować cele i formy reklamowe i spoty wyborcze, odgrywa w państwie działania związków zawodowych, - wyjaśnić, co to jest opinia publiczna - wyjaśnić, dlaczego obywatele powinni i określić, jaką rolę odgrywa w państwie - przedstawić rolę środków uczestniczyć w wyborach lokalnych, masowego przekazu w państwie krajowych i europejskich, - opisać sposoby badania opinii - wymienić zasady demokratycznych publicznej oraz krytycznego - odróżnić komentarz od wyborów i stosować je w głosowaniu wykorzystywania wyników badań, informacji, w szkole, - odczytać i interpretować wyniki - wyszukać i porównać - opisać, jaką funkcję pełni kampania wybranego sondażu opinii publicznej, konkretne informacje wyborcza i podać przykłady działań - przedstawić rolę środków masowego przedstawiane w różnych komitetów wyborczych, przekazu w państwie mediach, - krytycznie analizować ulotki, hasła - odróżnić komentarz od informacji, - scharakteryzować specyfikę reklamowe i spoty wyborcze, - wyszukać i porównać konkretne przekazu zawartego w reklamie - wyjaśnić, co to jest opinia publiczna informacje przedstawiane w różnych oraz dokonać jego krytycznej i określić (na przykładzie) jaką rolę mediach, analizy. odgrywa w państwie - scharakteryzować specyfikę przekazu - opisać sposoby badania opinii zawartego w reklamie oraz dokonać publicznej oraz krytycznego jego krytycznej analizy. wykorzystywania wyników badań, 10
- odczytać i interpretować wyniki wybranego sondażu opinii publicznej, - przedstawić rolę środków masowego przekazu w państwie - wyjaśnić, skąd się bierze selektywność i stronniczość przekazu oraz jak się przed nią bronić, - odróżnić komentarz od informacji, - wyszukać i porównać konkretne informacje przedstawiane w różnych mediach, - scharakteryzować specyfikę przekazu zawartego w reklamie oraz dokonać jego krytycznej analizy. - wyjaśnić, dlaczego obywatelskie działania na rzecz dobra wspólnego mają zasadnicze znaczenie dla demokracji. Naród Uczeń opanował wszystkie Uczeń nie i patriotyzm wymagania na ocenę - wyjaśnić, co dla niego znaczy być - wyjaśnić, co dla niego znaczy być - wyjaśnić, co to znaczy być - wskazać różnice między opanował bardzo dobrą, a ponadto: Polakiem (lub członkiem innej Polakiem (lub członkiem innej Polakiem (lub członkiem innej obywatelstwem lub wymagań - bierze udział wspólnoty narodowej), wspólnoty narodowej), wspólnoty narodowej), narodowością, przewidzianych w konkursach wiedzy - wskazać różnice między - wskazać różnice między - wskazać różnice między - wymienić mniejszości na ocenę o społeczeństwie, obywatelstwem lub narodowością, obywatelstwem lub narodowością, obywatelstwem lub narodowe, grupy etniczne lub dopuszczającą. - ma rozległą wiedzę - wyjaśnić, czym jest naród, a czym - wymienić mniejszości narodowe, narodowością, grupy imigrantów żyjące Braki w zakresie z zakresu zagadnień społeczeństwo i określić, jakie są grupy etniczne lub grupy imigrantów - wymienić mniejszości obecnie w Polsce, wiedzy politycznych, społecznych podobieństwa i różnice między tymi żyjące obecnie w Polsce, narodowe, grupy etniczne lub - wymienić prawa i umiejętności i gospodarczych w Polsce pojęciami, - wymienić prawa przysługujące grupy imigrantów żyjące przysługujące mniejszościom uniemożliwiają i na świecie, - wskazać na przykładach mniejszościom narodowym, obecnie w Polsce, narodowym, kontynuowanie - prezentuje aktywną wielonarodową tradycję Polski, - scharakteryzować i zaprezentować - wymienić prawa przysługujące - wyjaśnić na przykładach, nauki w klasie 11
postawę na zajęciach - wymienić mniejszości narodowe, wybraną grupę etniczną (jej język, mniejszościom narodowym, czym jest patriotyzm; programowo i przyjmuje rolę lidera, grupy etniczne lub grupy imigrantów kulturę, historię), - wyjaśnić, co to jest Polonia, porównać patriotyzm wyższej. - twórczo rozwiązuje żyjące obecnie w Polsce, - wyjaśnić, co to jest Polonia, oraz oraz wskazać miejsca jej z nacjonalizmem problemy i stosuje wiedzę - wymienić prawa przysługujące wskazać miejsca jej największych największych skupisk na i szowinizmem, z innych przedmiotów mniejszościom narodowym, skupisk na świecie, świecie, - wyjaśnić, w jaki sposób w praktyce, - na podstawie samodzielnie zebranych - porównać znaczenie dla ludzi wielkiej - wyjaśnić na przykładach, czym stereotypy i uprzedzenia - dostrzega w otaczającym informacji scharakteryzować i małej ojczyzny, jest patriotyzm; porównać utrudniają relacje między go świecie zależności i zaprezentować wybraną grupę - wyjaśnić na przykładach, czym jest patriotyzm z nacjonalizmem narodami. o charakterze przyczynowo etniczną (jej język, kulturę, historię), patriotyzm; porównać patriotyzm i szowinizmem, skutkowym, - wyjaśnić, co to jest Polonia, oraz z nacjonalizmem i szowinizmem, - podać przykłady postawy - wyciąga wnioski wskazać miejsca jej największych - podać przykłady postawy patriotycznej patriotycznej we współczesnym i formułuje trafne opinie. skupisk na świecie, we współczesnym świecie, świecie, - wymienić przykłady podtrzymywania - wskazać na przykładzie Holocaustu - wskazać na przykładzie przez środowiska polonijne więzi i innych zbrodni przeciwko ludzkości Holocaustu - konsekwencje z ojczyzną, konsekwencje skrajnego nacjonalizmu, skrajnego nacjonalizmu, - porównać na podstawie więzi - wskazać na przykładach - wyjaśnić, w jaki sposób odczuwanych przez siebie znaczenie (współczesnych i historycznych) stereotypy i uprzedzenia dla ludzi wielkiej i małej ojczyzny, i wyjaśnić, w jaki sposób stereotypy utrudniają relacje między - wyjaśnić na przykładach, czym jest i uprzedzenia utrudniają relacje między narodami. patriotyzm; porównać patriotyzm narodami. z nacjonalizmem i szowinizmem, - podać przykłady postawy patriotycznej we współczesnym świecie, - wskazać na przykładzie Holocaustu i innych zbrodni przeciwko ludzkości konsekwencje skrajnego nacjonalizmu, - wskazać na przykładach (współczesnych i historycznych) i wyjaśnić, w jaki sposób stereotypy i uprzedzenia utrudniają relacje między narodami. 12