PROGRAM INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

Transkrypt

1 Gimnazjum nr 1 im. Zbigniewa Gęsickiego Juno w Piastowie Piastów, ul. Pułaskiego 6/8 g1piast@wp.pl Tel.\ faks: Dyrektor: mgr Wanda Wojtczuk Certyfikaty: Szkoła z klasą, Szkoła dialogu PROGRAM INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE 1. Nazwa innowacji: Przeciw dyskryminacji 2. Autorka i realizatorka innowacji: Magdalena Bliźniak nauczycielka historii i wiedzy o społeczeństwie, trenerka, koordynatorka programów Centrum Edukacji Obywatelskiej i Forum Dialogu między Narodami, w których szkoła zdobyła certyfikaty Szkoły z klasą i Szkoły dialogu, realizatorka programu Stowarzyszenia Amnesty International Stop dyskryminacji. 3. Rodzaj innowacji: innowacja programowa 4. Adresaci programu: uczniowie wszystkich klas drugich Gimnazjum nr 1 w Piastowie 5. Program poddany innowacji: Dziś i jutro Część 1. dopuszczony do użytku szkolnego przez Dyrektora Szkoły w Piastowie pod numerem G1/20/10 PRG 2010/ Czas realizacji: do Diagnoza wstępna: Przedmiotem innowacji jest podjęcie pracy z młodzieżą w zakresie przeciwstawiania się przejawom dyskryminacji w najbliższym otoczeniu. Z obserwacji pedagogicznych przeprowadzonych na terenie naszego gimnazjum, wynika, że uczniowie stykają się coraz częściej z wszelkimi formami dyskryminacji - zarówno ze względu na pochodzenie etniczne, kolor skóry, majątek, pochodzenie społeczne, wyznanie - jak i wygląd fizyczny (atrakcyjność), stopień sprawności czy orientację seksualną. Dyskryminują i są dyskryminowani w oparciu o stereotypy, nieprawdziwe, nieracjonalne przekonania. Nasza szkoła to tylko obraz zjawisk zachodzących powszechnie w polskim społeczeństwie w skali mikro. Wspieranie osób, które bez żadnej obiektywnej przyczyny doświadczają wykluczenia, są gorzej traktowane, są atakowane - jest obowiązkiem. 1

2 Należy podjąć działania nie tylko ze względu na bliskość tych problemów, lecz także na coraz częstsze występowanie w debacie politycznej i w mediach pojęć z zakresu praw człowieka i przeciwdziałania dyskryminacji. Pojęciom takim jak równość, tolerancja, wielokulturowość przypisuje się nowe, nie zawsze prawdziwe treści, by zniekształcić ich sens. W roku szkolnym 2014/2015 zostały przeprowadzone zajęcia z programu Stop dyskryminacji realizowanego przez Stowarzyszenie Amnesty International w jednej z klas drugich w ramach projektu edukacyjnego. Zaobserwowaliśmy, że istnieje potrzeba przeprowadzenia tego typu zajęć na poziomie wszystkich klas drugich. Przedmiotem, na którym można bezpośrednio realizować program antydyskryminacyjny jest Wiedza o społeczeństwie. W klasie drugiej podstawa programowa obejmuje tematy z zakresu tożsamości społecznej i osobistej, umiejętności społecznych, struktury społeczeństwa polskiego, stereotypów, praw człowieka. Znakomicie wpasowuje się to w przedmiot innowacji, która polegałaby na pogłębieniu zagadnień związanych z dyskryminacją i wielokulturowością. Podstawowe znaczenie dla innowacji będzie miała współpraca z wychowawcami. Zajęcia i ich problematyka zostaną dostosowane do potrzeb zespołu klasowego, zarówno pod względem merytorycznym jak i metodyczno dydaktycznym. Na realizację innowacji potrzebna jest dodatkowa godzina lekcyjna w jednym semestrze we wszystkich klasach drugich. 8. Cele ogólne innowacji: Innowacja ma na celu zwiększenie umiejętności obywatelskich uczniów i mobilizację do pracy na rzecz zmian w najbliższym otoczeniu (w klasie, szkole, gminie). Pozwoli rozwijać w młodych ludziach poczucie odpowiedzialności za społeczność, w której żyją i przekonanie, że mogą mieć realny wpływ na kształtowanie rzeczywistości. Wręcz mają obowiązek zmieniać rzeczywistość na lepsze. Dzięki dodatkowym lekcjom uczniowie lepiej poznają i zrozumieją zasady funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego, będą umieli rozpoznać przejawy nietolerancji, dyskryminacji, przypadki łamania norm społecznych i oceniać ich konsekwencje. Zaproponowane innowacyjne wzbogacenie treści programowych oraz wykorzystanie nowatorskich rozwiązań w sposobie ich przekazywania ma służyć rozbudzeniu zainteresowania uczniów problematyką społeczną. 2

3 Poprzez odniesienie się do problemów konkretnych dla danego zespołu klasowego innowacja ma przysłużyć się jego większej integracji lub rozpocząć ten proces. Wzmocni w uczniach poczucie więzi ze szkołą i odpowiedzialność za atmosferę, jaka w niej panuje. Wykorzystanie aktywizujących metod nauczania w tym w szerokim zakresie TIK wyrobi lub pogłębi w uczniach umiejętności ponadprzedmiotowe oraz umiejętność pracy zespołowej. 9. Cele szczegółowe innowacji: Po cyklu zajęć uczeń: 1. Zrozumie konieczność pozyskiwania informacji z różnych źródeł i formułowania wniosków dopiero na tej podstawie. 2. Potrafi zredagować artykuł, przemówienie, hasła, protest, manifest, utwór satyryczny, list otwarty, petycję; wykonać projekt, plakaty, prezentacje, prace plastyczne w obronie dyskryminowanych wybierze formę w zależności od swoich uzdolnień i zainteresowań. 3. Potrafi uczestniczyć w organizacji kampanii antydyskryminacyjnej, debaty - na terenie klasy, szkoły lub miasta. 4. Zna działalność organizacji Amnesty International i Forum Dialogu Między Narodami (oraz Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego), Centrum Edukacji Obywatelskiej, lokalnego Stowarzyszenia Możesz. W miarę możliwości uczestniczy w ich działaniach. 5. Pozbędzie się uprzedzeń i stereotypów w postrzeganiu ludzi, narodów, grup etnicznych, społecznych i wyznaniowych. 6. Swoją postawą będzie manifestował tolerancję i szacunek. 10. Procedury osiągania celów: Zaplanowane cele innowacji zostaną osiągnięte poprzez rozszerzenie przedstawionych poniżej treści podstawy programowej z wykorzystaniem metod aktywizujących i technik twórczych. Dodatkowa godzina lekcyjna w jednym semestrze (w sumie 15 jednostek) pozwoli na realizację samodzielnych zadań przez wszystkich uczniów. 3

4 11. Treści nauczania poszerzane przez nauczycielkę: Rozdział i temat Temat 5 Temat 6 Temat 7 I Temat 1 I Temat 2 Tytuł lekcji Porozumiewamy się Nie taki konflikt straszny Grupy społeczne Życie szkoły Normy i zasady Mój udział w życiu społecznym Razem stanowimy naród Poszerzane na lekcjach treści nauczania z podstawy programowej realizowane w podręczniku Dziś i jutro. Część 1 1. Podstawowe umiejętności życia w grupie. Uczeń: 1) omawia i stosuje zasady komunikowania się i współpracy w grupie (np. bierze udział w dyskusji, zebraniu, wspólnym działaniu). 2) wymienia i stosuje sposoby podejmowania wspólnych decyzji. 1. Podstawowe umiejętności życia w grupie. Uczeń: 3) przedstawia i stosuje sposoby rozwiązywania konfliktów w grupie i między grupami. 1. Podstawowe umiejętności życia w grupie. Uczeń: 4) wyjaśnia na przykładach, jak można zachować dystans wobec nieaprobowanych przez siebie zachowań grupy lub jak im się przeciwstawiać. 2. Życie społeczne. Uczeń: 2) wyjaśnia na przykładach znaczenie podstawowych norm współżycia między ludźmi, w tym wzajemności, odpowiedzialności i zaufania. 2. Życie społeczne. Uczeń: 3) charakteryzuje życie szkolnej społeczności, w tym rolę samorządu uczniowskiego; 5. Udział obywateli w życiu publicznym. Uczeń: 5) opracowuje indywidualnie lub w zespole projekt uczniowski dotyczący rozwiązania jednego z problemów społeczności szkolnej lub lokalnej [ ]. 2. Życie społeczne. Uczeń: 2) wyjaśnia na przykładach znaczenie podstawowych norm współżycia między ludźmi, w tym wzajemności, odpowiedzialności i zaufania. 5) wyjaśnia, jak tworzą się podziały w grupie i w społeczeństwie (np. na swoich i obcych ) i podaje możliwe sposoby przeciwstawiania się przejawom nietolerancji. I 3. Współczesne społeczeństwo polskie. Uczeń: 3) przedstawia wybrany problem społeczny ważny dla młodych mieszkańców swojej miejscowości i rozważa jego możliwe rozwiązania. 5. Udział obywateli w życiu publicznym. Uczeń: 1) przedstawia główne podmioty życia publicznego (obywatele, zrzeszenia obywatelskie, media, politycy i partie, władza, instytucje publiczne, biznes itp.) i pokazuje, jak współdziałają i konkurują one ze sobą w życiu publicznym. 8. Naród i mniejszości narodowe. Uczeń: 1) wyjaśnia, co dla niego oznacza być Polakiem (lub członkiem innej 4

5 I I Temat 1 Temat 5 Temat 6 Od patriotyzmu do szowinizmu Mniejszości narodowe Po co ludziom państwo? Demokracja Zalety i wady demokracji Społeczeństwo obywatelskie Organizacje pozarządowe wspólnoty narodowej) [...]. 2) wyjaśnia, uwzględniając wielonarodowe tradycje Polski, jaki wpływ na kształtowanie narodu mają wspólne dzieje, kultura, język i tradycja. 9. Patriotyzm dzisiaj. Uczeń: 1) wyjaśnia, co łączy człowieka z wielką i małą ojczyzną, i omawia te więzi na własnym przykładzie. 3) wyjaśnia, odwołując się do wybranych przykładów, czym według niego jest patriotyzm; porównuje tę postawę z nacjonalizmem, szowinizmem i kosmopolityzmem. 4) wykazuje, odwołując się do Holokaustu oraz innych zbrodni przeciw ludzkości, do jakich konsekwencji prowadzić może skrajny nacjonalizm. 5) rozważa, odwołując się do historycznych i współczesnych przykładów, w jaki sposób stereotypy i uprzedzenia utrudniają dziś relacje między narodami. 8. Naród i mniejszości narodowe. Uczeń: 3) wymienia mniejszości narodowe i etniczne oraz grupy imigrantów (w tym uchodźców) żyjące obecnie w Polsce i przedstawia przysługujące im prawa; na podstawie samodzielnie zebranych materiałów charakteryzuje jedną z tych grup (jej historię, kulturę, obecną sytuację). 10. Państwo i władza demokratyczna. Uczeń: 1) wymienia podstawowe cechy i funkcje państwa; wyjaśnia, czym jest władza państwowa. 10. Państwo i władza demokratyczna. Uczeń: 2) wskazuje różnice w sytuacji obywatela w ustroju demokratycznym, autorytarnym i totalitarnym. 3) wyjaśnia zasady: większości, pluralizmu i poszanowania praw mniejszości w państwie demokratycznym. 6) wyjaśnia, czym są prawa człowieka i uzasadnia ich znaczenie we współczesnej demokracji. 10. Państwo i władza demokratyczna. Uczeń: 5) porównuje demokrację [ ] większościową z konstytucyjną (liberalną). 7) rozważa i ilustruje przykładami zalety i słabości demokracji. 3. Współczesne społeczeństwo polskie. Uczeń: 3) przedstawia wybrany problem społeczny ważny dla młodych mieszkańców swojej miejscowości i rozważa jego możliwe rozwiązania. 4. Być obywatelem. Uczeń: 3) przedstawia cechy dobrego obywatela; odwołując się do historycznych i współczesnych postaci, wykazuje znaczenie postaw i cnót obywatelskich. 5. Udział obywateli w życiu publicznym. Uczeń: 1) przedstawia główne podmioty życia publicznego [.] 4) wyjaśnia, podając przykłady, jak obywatele mogą wpływać na decyzje władz na poziomie lokalnym, krajowym, europejskim i światowym. 5. Udział obywateli w życiu społecznym. Uczeń: 1) przedstawia główne podmioty życia publicznego (obywatele, zrzeszenia obywatelskie, media, instytucje publiczne [ ]. 3) przedstawia przykłady działania organizacji pozarządowych i społecznych (od lokalnych stowarzyszeń do związków zawodowych i 5

6 V Temat 2 V V ABC gospodarki Ekonomia w moim domu Podatki i budżet państwa partii politycznych) i uzasadnia ich znaczenie dla obywateli. V 25. Gospodarka rynkowa. Uczeń: 3) charakteryzuje gospodarkę rynkową ([ ]konkurencja, dążenie do zysku, [ ]). 26. Gospodarstwo domowe. Uczeń: 2) wymienia główne dochody i wydatki gospodarstwa domowego; układa jego budżet. 26. Gospodarstwo domowe. Uczeń: 3) przygotowuje budżet konkretnego przedsięwzięcia z życia ucznia, klasy, szkoły, rozważa wydatki i źródła ich finansowania. 28. Gospodarka w skali państwa. Uczeń: 2) wymienia najważniejsze dochody i wydatki państwa; 12. Działania uczniów: 1. Przygotowanie i przeprowadzenie debaty klasowej nad tym, czym jest dyskryminacja i jak można jej się przeciwstawiać. 2. Zbadanie obszarów dyskryminacji w naszej szkole i opracowanie projektu dotyczącego rozwiązania jednego lub kilku problemów społeczności szkolnej przy współpracy z samorządem szkolnym i radą pedagogiczną. 3. Przedstawienie w formie wystaw na szkolnych korytarzach w styczniu i kwietniu historii społeczności żydowskiej na ziemiach polskich, przebiegu i skutków Holokaustu, kalendarium wydarzeń powstania w gettcie warszawskim, sposobów ratowania Żydów w naszej okolicy - w tym sylwetek Sprawiedliwych wśród Narodów Świata z Piastowa. Planowane jest zorganizowanie spotkanie z członkiem Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu. 4. Przeprowadzenie wywiadów z członkami mniejszości narodowych i etnicznych w naszej szkole i opublikowanie ich na stronie internetowej szkoły. Dokonanie analizy zapisów dotyczących praw mniejszości narodowych, religijnych i etnicznych w Konstytucji ich realizacji i przestrzegania. 5. Wygłoszenie przemówień potępiających rasizm i szowinizm. Wykonanie plakatów. 6. Włączenie uczniów w kampanię przeciw wykluczeniu osób starszych i niepełnosprawnych, prowadzoną przez władze Piastowa. Wystosowanie petycji z propozycjami działań do władz miasta. 7. Podjęcie działań na rzecz przeciwstawiania się homofobii. 13. Ewaluacja: 1. Ankieta na wstępie i po zakończeniu działań dla wszystkich uczniów objętych innowacją dotycząca znajomości problematyki dyskryminacji i postaw wobec jej przejawów. 2. Badanie na bieżąco stopnia skuteczności podejmowanych akcji. 6

7 3. Obserwacja uczniów w czasie zajęć oraz kontrola ich zaangażowania podczas pracy (karty pracy). Wśród uczniów przeprowadzona będzie ankieta badająca atrakcyjność i skuteczność wybranych metod realizacji innowacji. 14. Bibliografia: 1. Pakiet dydaktyczny Dziś i jutro wyd. Nowa Era 2. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 4. Konstytucja RP 3. Inni to także my. Mniejszości narodowe w Polsce. Program edukacji wielokulturowej, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk Stop Dyskryminacji. Razem mamy siłę. Materiały dydaktyczne, Stowarzyszenie Amnesty International 5. Podejmowanie działań na rzecz zmian w środowisku lokalnym. Materiały do pracy z grupą, Stowarzyszenie Amnesty International 6. Strony internetowe: Centrm Edukacji Obywatelskiej, Stowarzyszenia Amnesty International, Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, Forum Dialogu między Narodami 7