Publiczne Gimnazjum Nr 5 im. Jacka Malczewskiego w Radomiu

Transkrypt

1 Publiczne Gimnazjum Nr 5 im. Jacka Malczewskiego w Radomiu PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Wiedza o społeczeństwie rok szkolny 2015/2016 opracowała:

2 I. Podstawa prawna opracowania Przedmiotowego Systemu Oceniania: 1. Rozporządzenie MEN w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz słuchaczy w szkołach publicznych z dnia r. 2. Statut Szkoły 3. Wewnątrzszkolny System Oceniania 4. Podstawa programowa dla gimnazjum wiedza o społeczeństwie Program realizowany jest w ciągu 2 godzin w dwuletnim cyklu nauczania, w następującym układzie: kl. II - 1 godzina tygodniowo, kl. III - 1 godzina tygodniowo. II. Cele oceniania wewnątrzszkolnego 1. Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie. 2. Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju i motywowanie go do dalszej pracy. 3. Dostarczenie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych 4. Umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej. III. Narzędzia i warunki pomiaru osiągnięć 1. Postępy i poziom wiedzy uczniów oraz sposób jej wykorzystania oceniany jest na bieżąco. Wszystkie oceny są jawne i nauczyciel może je uzasadnić na prośbę ucznia lub jego opiekuna 2. W klasyfikacji semestralnej i końcoworocznej ocena ustalana jest na podstawie średniej ważonej, gdzie rangę nadrzędną mają pisemne sprawdziany z działów. Pozostałe oceny z poszczególnych form sprawdzania wiedzy i umiejętności uczniów mają charakter wspomagający: sprawdziany pisemne po każdym dziale z podręcznika zapowiedziane przynajmniej 1 tydzień wcześniej - co najmniej 2 w semestrze - waga 3, krótsze sprawdziany pisemne - kartkówki z 1-3 ostatnich lekcji, bez konieczności ich zapowiadania - waga 2, odpowiedzi ustne - waga 2, prace pisemne - waga 2, aktywność ucznia na zajęciach - waga 1, prace domowe - waga 1, prowadzenie zeszytu przedmiotowego - waga 1, prace dodatkowe / projekty / praca w grupie / zadania on-line i inne - waga Sprawdziany z działów są obowiązkowe, będą one zapowiedziane i zapisane w dzienniku, a uczniowie zostaną poinformowani o zakresie materiału i typach ćwiczeń. Testy będą zawierać zadania o różnym stopniu trudności. 4. W przypadku nieobecności lub otrzymania oceny niedostatecznej, uczeń ma obowiązek zaliczenia sprawdzianu w terminie dwóch tygodni od powrotu do szkoły, po uprzednim uzgodnieniu terminu z nauczycielem. Nieuzasadniona nieobecność w ustalonym terminie skutkuje brakiem możliwości poprawy. 5. Jeśli uczeń nie zaliczy wszystkich obowiązkowych form sprawdzania osiągnięć, traci prawo do poprawiania oceny semestralnej lub końcoworocznej. 6. Sprawdzone prace klasowe i prace pisemne uczeń dostaje do wglądu nie później niż w 2 tygodnie po przeprowadzeniu, a jej wyniki omówione przez nauczyciela. 7. Ocenę za pracę w grupie i aktywność przyznaje się na koniec semestru. Ma na nią wpływ obserwacja ucznia uwzględniająca: przygotowanie do lekcji, prowadzenie zeszytu,

3 wypowiedzi na lekcji, praca w grupie, posługiwanie się pomocami naukowymi ( mapy, tablice graficzne, atlasy, słowniki itp.) podsumowywana w formie ustnej oceny opisowej na bieżąco, pod koniec każdego semestru ocena w dzienniku "za aktywność"(pięć plusów ocena bardzo dobra) 8. Uczeń ma prawo być nieprzygotowany do lekcji dwa razy w ciągu semestru, co zostaje odnotowane przez nauczyciela przed rozpoczęciem danej lekcji. Nie obejmuje to zwolnienia z pisania zapowiedzianego sprawdzianu. W przypadku niewykorzystania tego przywileju, ucze ń otrzymuje dodatkową ocenę bardzo dobrą w obszarze aktywności. 9. Jeżeli uczeń opuścił więcej niż 50% lekcji, może być niesklasyfikowany z języka angielskiego. 10. Uczeń z opinią z poradni psychologiczno-pedagogicznej na temat specyficznych trudności w uczeniu się, pisze prace klasowe, kartkówki i prace domowe dostosowane do swoich potrzeb i możliwości. 11. Ocenę celującą może otrzymać uczeń, który spełnia wszystkie warunki konieczne do uzyskania oceny bardzo dobrej, a dodatkowo wykazuje się wiedzą znacznie wykraczającą poza program nauczania obowiązujący na jego poziomie, wykonuje ciekawe pomoce naukowe lub interdyscyplinarne prace projektowe, bierze udział w konkursach przedmiotowych i odnosi w nich sukcesy. 12. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia kryteriów dla oceny dopuszczającej, nie wykorzystuje pomocy w postaci zajęć wyrównawczych, pracuje poniżej swoich możliwości i nie wykazuje chęci nadrobienia zaległości. 13. Uczeń, który uzyskał ocenę niedostateczną w klasyfikacji semestralnej ma obowiązek poprawić materiał z I semestru w terminie do 31 marca w terminach uzgodnionych z nauczycielem. 14. Przedmiotowy system oceniania podlega ewaluacji i modyfikacji raz w roku, po konsultacji z uczniami i Rodzicami. 15. Progi procentowe na poszczególne oceny % celujący % bardzo dobry 70-84% dobry 50-69% dostateczny 30-49% dopuszczający 0-29% niedostateczny IV Standardy osiągnięć ucznia: Ocena celująca: 1. Uczeń charakteryzuje się bogatą wiedzą związaną z tematyką przedmiotu (wykraczającą poza program nauczania). 2. Wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem oraz literaturą popularnonaukową i specjalistyczną zgodną z omawianą problematyką na zajęciach. 3. Trafnie sytuuje wydarzenia historyczne w czasie i przestrzeni oraz umie prezentować i uzasadnia własne stanowisko. 4. Samodzielnie selekcjonuje i interpretuje wydarzenia z życia codziennego, itp. 5. Wysnuwa oryginalne wnioski, dokonuje niezależnych ocen. 6. Aktywnie uczestniczy w pracach na lekcjach, w kołach zainteresowań, wolontariacie. 7. Osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych humanistycznych. Ocena bardzo dobra: 1. Uczeń opanował pełny zakres wiadomości przewidziany programem dla danej klasy; 2. Wykazuje zainteresowanie przedmiotem oraz literaturą popularnonaukową dotyczącą omawianych treści;

4 3. Korzysta z różnych źródeł ( prasa, radio, telewizja, Internet) w celu poszerzania wiedzy zdobytej w szkole, czemu daje wyraz na lekcjach oraz w pracach domowych; 4. Umiejętnie stosuje posiadaną wiedzę w praktyce; 5. Wykazuje zainteresowanie omawianą tematyką; 6. Podejmuje prace pozalekcyjne ( samorząd szkolny, gazeta szkolna itp.). Ocena dobra: 1. Uczeń opanował materiał programowy w stopniu zadowalającym, nabyte umiejętności próbuje stosować w sytuacjach problemowych, 2. Zna omawianą na lekcjach problematykę oraz w sposób logiczny i spójny ją prezentuje, rozumie omawiane treści i potrafi wyjaśnić je innym; 3. Zajmuje stanowisko w kwestiach spornych, broni swych poglądów na forum klasy; 4. Aktywnie uczestniczy w zajęciach; 5. Poprawnie i sprawnie wykonuje ćwiczenia i zadania; 6. Umie poprawnie wykorzystać wiedzę zdobytą w praktyce; 7. Potrafi korzystać ze wszystkich poznanych źródeł informacji. Ocena dostateczna: 1. Uczeń wykazuje orientacje w treściach zagadnień opracowanych na lekcji; 2. Rozumie polecenia i instrukcje; 3. Zapamiętuje podstawowe treści do danego działu tematycznego i samodzielnie je prezentuje ( zapamiętywanie dominuje nad ich rozumieniem); 4. Umiejętności stosuje tylko w sytuacjach typowych; 5. Samodzielnie i poprawnie wykonuje proste ćwiczenia; 6. Uczestniczy w pracach i zadaniach zespołowych. Ocena dopuszczającą: 1. Uczeń ma poważne luki w wiedzy i umiejętnościach przewidziane programem; 2. Częściowo rozumie polecenia nauczyciela; 3. Zapamiętuje wiadomości konieczne do elementarnej orientacji w treściach danego działu tematycznego i z pomocą nauczyciela potrafi je odtworzyć, 4. Poprawnie i z pomocą nauczyciela potrafi je odtworzyć, 5. Poprawnie, z pomocą nauczyciela rozpoznaje, nazywa i klasyfikuje pojęcia, procesy, 6. Zjawiska, dokumenty, postacie z życia publicznego itp.; 7. współpracuje w zespole przy wykonywaniu zadań. Ocena niedostateczna: 1. Uczeń nie opanował materiału w stopniu koniecznym do kontynuowania nauki; 2. Nie jest przygotowany do uczestnictwa w społeczeństwie obywatelskim w państwie demokratycznym; 3. W sposób błędny i niedojrzały formułuje oceny i wysnuwa wnioski; 4. Nie posiada umiejętności umiejscawiania w czasie i przestrzeni; 5. Popełnia poważne błędy chronologiczne, nie potrafi analizować źródeł historycznych; 6. Nie rozumie i nie potrafi wykonać prostych zadań nawet przy pomocy nauczyciela; 7. Odznacza się brakiem systematyczności i chęci do na uki oraz bierności na lekcji; V. Szczegółowe wymagania zawarte w podstawie programowej ROZDZIAŁ I. PODSTAWOWE UMIEJĘTNOŚCI OBYWATELSKIE

5 Życie w grupie. Uczeń: Omawia i stosuje zasady komunikowania się i współpracy w grupie (np. bierze udział w dyskusji, zebraniu, we wspólnym działaniu); Wymienia i stosuje podstawowe sposoby podejmowania wspólnych decyzji Przedstawia i stosuje podstawowe sposoby rozwiązywania konfliktów w grupie i między grupami; Wyjaśnia na przykładach, jak można zachować dystans wobec nieaprobowanych przez siebie zachowań grupy lub jak im się przeciwstawić ROZDZIAŁ II. CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Życie społeczne. Uczeń: Podaje przykłady zbiorowości, grup, społeczności i wspólnot; charakteryzuje rodzinę i grupę rówieśniczą jako małe grupy Wyjaśnia na przykładach znaczenie podstawowych norm współżycia między ludźmi, w tym wzajemności, odpowiedzialności i zaufania Charakteryzuje życie szkolnej społeczności, w tym rolę samorządu uczniowskiego; wyjaśnia, na czym polega przestrzeganie praw ucznia Rozpoznaje role społeczne, w których występuje, oraz związane z nimi oczekiwania Wyjaśnia, jak tworzą się podziały w grupie i w społeczeństwie (np. na swoich i obcych ) i podaje możliwe sposoby przeciwstawiania się przejawom nietolerancji Współczesne społeczeństwo polskie. Uczeń: Charakteryzuje - odwołując się do przykładów - wybrane warstwy społeczne, grupy zawodowe i style życia Omawia problemy i perspektywy życiowe młodych Polaków (na podstawie samodzielnie zebranych informacji); Przedstawia wybrany problem społeczny ważny dla młodych mieszkańców swojej miejscowości i rozważa jego możliwe rozwiązania ROZDZIAŁ III. SAMORZĄD LOKALNY Samorządy i ich znaczenie. Uczeń: Uzasadnia potrzebę samorządności w państwie demokratycznym i podaje przykłady działania samorządów zawodowych i samorządów mieszkańców Wyjaśnia, na czym polegają zasady decentralizacji i pomocniczości; odnosi je do przykładów z życia własnego regionu i miejscowości Gmina jako wspólnota mieszkańców. Uczeń: Przedstawia podstawowe informacje o swojej gminie, wydarzenia i postaci z jej dziejów Wymienia najważniejsze zadania samorządu gminnego i wykazuje, jak odnosi się to do jego codziennego życia Przedstawia sposób wybierania i działania władz gminy, w tym podejmowania decyzji w sprawie budżetu Nawiązuje kontakt z lokalnymi instytucjami publicznymi i organizacjami pozarządowymi oraz podejmuje współpracę z jedną z nich (na miarę swoich możliwości) Pisze podanie, krótki list w sprawie publicznej i wypełnić prosty druk urzędowy Odwiedza urząd gminy i dowiaduje się, w jakim wydziale można załatwić wybrane sprawy Samorząd powiatowy i wojewódzki. Uczeń: Przedstawia sposób wybierania samorządu powiatowego i wojewódzkiego oraz ich przykładowe zadania Porównuje - na wybranych przykładach - zakres działania samorządu wojewódzkiego z zakresem działania wojewody Przygotowuje plakat, folder, stronę internetową lub inny materiał promujący gminę, okolicę lub region. ROZDZIAŁ IV. ZASADY DEMOKRACJI Państwo i władza demokratyczna. Uczeń: Wymienia podstawowe cechy i funkcje państwa oraz wyjaśnia, czym jest władza państwowa

6 Wskazuje różnice w sytuacji obywatela w ustroju demokratycznym, autorytarnym i totalitarnym; Wyjaśnia zasady: większości, pluralizmu i poszanowania praw mniejszości w państwie demokratycznym; Wskazuje najważniejsze tradycje demokracji (antyczna, europejska, amerykańska, polska); Porównuje demokrację bezpośrednią z przedstawicielską oraz większościową z konstytucyjną (liberalną); Wyjaśnia, czym są prawa człowieka, i uzasadnia ich znaczenie we współczesnej demokracji Rozważa i ilustruje przykładami zalety i słabości demokracji. ROZDZIAŁ V. AKTYWNOŚĆ OBYWATELSKA Być obywatelem. Uczeń Wyjaśnia, jak człowiek staje się obywatelem w sensie formalnym (prawo ziemi, prawo krwi, nadanie obywatelstwa); Podaje przykłady uprawnień i obowiązków wynikających z posiadania polskiego obywatelstwa; Przedstawia cechy dobrego obywatela; odwołując się do historycznych i współczesnych postaci, wykazuje znaczenie postaw i cnót obywatelskich Udział obywateli w życiu publicznym. Uczeń: Przedstawia główne podmioty życia publicznego (obywatele, zrzeszenia obywatelskie, media, politycy i partie, władza, instytucje publiczne, biznes itp.) i pokazuje, jak współdziałają i konkurują one ze sobą w życiu publicznym Uzasadnia potrzebę przestrzegania zasad etycznych w życiu publicznym i podaje przykłady skutków ich łamania Przedstawia przykłady działania organizacji pozarządowych i społecznych (od lokalnych stowarzyszeń do związków zawodowych i partii politycznych) i uzasadnia ich znaczenie dla obywateli Wyjaśnia, podając przykłady, jak obywatele mogą wpływać na decyzje władz na poziomie lokalnym, krajowym, europejskim i światowym Opracowuje - indywidualnie lub w zespole - projekt uczniowski dotyczący rozwiązania jednego z problemów społeczności szkolnej lub lokalnej i w miarę możliwości go realizuje (np. jako wolontariusz). Środki masowego przekazu. Uczeń: Omawia funkcje i wyjaśnić znaczenie środków masowego przekazu w życiu obywateli; Charakteryzuje prasę, telewizję, radio, internet jako środki masowej komunikacji i omawia wybrany tytuł, stację czy portal ze względu na specyfikę przekazu i odbiorców Wyszukuje w mediach wiadomości na wskazany temat; wskazuje różnice między przekazami i odróżnia informacje od komentarzy; krytycznie analizuje przekaz reklamowy Uzasadnia, posługując się przykładami, znaczenie opinii publicznej we współczesnym świecie; odczytuje i interpretuje wyniki wybranego sondażu opinii publicznej Wyborcy i wybory. Uczeń: Przedstawia argumenty przemawiające za udziałem w wyborach lokalnych, krajowych i europejskich; Wymienia zasady demokratycznych wyborów i stosuje je w głosowaniu w szkole; Wskazuje, czym powinien kierować się obywatel, podejmując decyzje wyborcze Krytycznie analizuje ulotki, hasła i spoty wyborcze. ROZDZIAŁ VI. NARÓD I PATRIOTYZM Naród i mniejszości narodowe. Uczeń: Wyjaśnia, co oznacza dla ciebie być Polakiem (lub członkiem innej wspólnoty narodowej) i czym obywatelstwo różni się od narodowości; Wyjaśnia, uwzględniając wielonarodowe tradycje Polski, jaki wpływ na kształtowanie narodu mają wspólne dzieje, kultura, język i tradycja; Wymienia mniejszości narodowe i etniczne oraz grupy migrantów (w tym uchodźców) żyjące obecnie w Polsce i przedstawia przysługujące im prawa; na podstawie samodzielnie zebranych materiałów charakteryzuje jedną z tych grup (jej historię, kulturę, obecną sytuację);

7 Wyjaśnia, co to jest Polonia i w jaki sposób Polacy żyjący za granicą podtrzymują swoją więź z ojczyzną. Patriotyzm dzisiaj. Uczeń Wyjaśnia, co łączy człowieka z wielką i małą ojczyzną, i omawia te więzi na własnym przykładzie; Uzasadnia, że można równocześnie być Polakiem, Europejczykiem i członkiem społeczności światowej; Wyjaśnia, odwołując się do wybranych przykładów, czym według ciebie jest patriotyzm; porównuje tę postawę z nacjonalizmem, szowinizmem i kosmopolityzmem Wykazuje, odwołując się do Holokaustu oraz innych zbrodni przeciw ludzkości, do jakich konsekwencji prowadzić może skrajny nacjonalizm; Rozważa, odwołując się do historycznych i współczesnych przykładów, w jaki sposób stereotypy i uprzedzenia utrudniają dziś relacje między narodami ROZDZIAŁ VII. USTRÓJ DEMOKRATYCZNY W POLSCE Rzeczpospolita Polska jako demokracja konstytucyjna. Uczeń: Wyjaśnia, co to znaczy, że konstytucja jest najwyższym aktem prawnym w Rzeczypospolitej Polskiej Omawia najważniejsze zasady ustroju Polaki (suwerenność narodu, podział władzy, rządy prawa, pluralizm); Korzystając z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, omawia podstawowe prawa i wolności w niej zawarte; Wyszukuje w środkach masowego przekazu i analizuje przykład patologii publicznej w Polsce. System wyborczy i partyjny. Uczeń: Wyjaśnia, odwołując się do wybranych przykładów, różnice między systemem dwupartyjnym a systemem wielopartyjnym; Wskazuje, odwołując się do wybranych przykładów, różnice między systemem dwupartyjnym a systemem wielopartyjnym; Wymienia partie polityczne obecne w Sejmie; wskazuje te, które należą do koalicji rządzącej, i te, które pozostają w opozycji ROZDZIAŁ VIII. PARLAMENT, PREZYDENT I RZĄDY Władza ustawodawcza w Polsce. Uczeń Przedstawia zadania i zasady funkcjonowania polskiego parlamentu, w tym sposób tworzenia ustaw; Sporządza, na podstawie obserwacji wybranych obrad parlamentu, notatkę prasową o przebiegu tych obrad i przygotowuje krótkie wystąpienie sejmowe w wybranej sprawie. Władza wykonawcza w Polsce. Uczeń Wskazuje najważniejsze zadania prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i wyszukuje w środkach masowego przekazu informacje o działaniach urzędującego prezydenta Wyjaśnia, jak powoływany jest i czym zajmuje się rząd polski; podaje nazwisko premiera, wyszukuje nazwiska ministrów i zadania wybranych ministerstw Wymienia zadania administracji rządowej i podaje przykłady jej działań Wyjaśnia, co to jest służba cywilna i jakimi zasadami powinien się kierować urzędnik państwowy. Władza sądownicza w Polsce. Uczeń Przedstawia organy władzy sądowniczej, zasady, wedle których działają sądy (niezawisłość, dwuinstancyjność), i przykłady spraw, którymi się zajmują; Wyjaśnia, czym zajmują się Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu ROZDZIAŁ IX. POLSKA W ŚWIECIE, POLSKA W EUROPIE Relacje Polski z innymi państwami. Uczeń: Przedstawia najważniejsze kierunki polskiej polityki zagranicznej (stosunki z państwami Unii Europejskiej i Stanami Zjednoczonymi, relacje z sąsiadami) Charakteryzuje politykę obronną Polski, członkostwo w NATO, udział w międzynarodowych misjach pokojowych i operacjach militarnych;

8 Przedstawia relacje Polski z wybranym państwem na podstawie samodzielnie zebranych informacji; Wyjaśnia, czym się zajmują ambasady i konsulaty Integracja europejska. Uczeń: Przedstawia cele i etapy integracji europejskiej (traktaty rzymskie, traktaty z Maastricht, Nicei, Lizbony); Wyjaśnia, czym zajmują się najważniejsze instytucje Unii Europejskiej (Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej, Parlament Europejski, Komisja Europejska) Wyjaśnia, jak w Unii Europejskiej realizowane są zasady pomocniczości i solidarności; Wyjaśnia, skąd pochodzą środki finansowe w budżecie unijnym i na co są przeznaczane Wskazuje na mapie członków Unii Europejskiej i uzasadnia swoją opinię na temat jej dalszej integracji i rozszerzania Polska w Unii Europejskiej. Uczeń: Przedstawia prawa i obowiązki wynikające z posiadania obywatelstwa Unii Europejskiej Wyszukuje informacje na temat korzystania ze środków unijnych przez polskich obywateli, przedsiębiorstwa i instytucje; Formułuje i uzasadnia własne zdanie na temat korzyści, jakie niesie ze sobą członkostwo w Unii Europejskiej, odwołując się do przykładów z własnego otoczenia i całego kraju. ROZDZIAŁ X. JEDEN ŚWIAT, WIELE PROBLEMÓW Współpraca i konflikty międzynarodowe. Uczeń: Wyjaśnia, czym zajmują się ONZ, jej najważniejsze organy (Zgromadzenie Ogólne, Rada Bezpieczeństwa, Sekretarz Generalny) i wybrane organizacje międzynarodowe); Wskazuje na mapie miejsca najpoważniejszych konfliktów międzynarodowych; omawia przebieg i próby rozwiązania jednego z nich; Problemy współczesnego świata. Uczeń: Porównuje sytuację w państwach globalnego Południa i globalnej Północy i wyjaśnia na przykładach, na czym polega ich współzależność Uzasadnia potrzebę pomocy humanitarnej i angażuje się (w miarę swoich możliwości) w działania instytucji (także pozarządowych), które ją prowadzą Wyjaśnia, odwołując się do przykładów, na czym polega globalizacja w sferze kultury, gospodarki i polityki; ocenia jej skutki Rozważa, jak twoje zachowania mogą wpływać na życie innych ludzi w sferze kultury, gospodarki i polityki; ocenia jej skutki; Ocenia sytuację imigrantów i uchodźców we współczesnym świecie Wyjaśnia, co to jest terroryzm i w jaki sposób próbuje się go zwalczać ROZDZIAŁ XI. CZŁOWIEK W GOSPODARCE RYNKOWEJ Praca i przedsiębiorczość. Uczeń: Wyjaśnia na przykładach z życia własnej rodziny, miejscowości i całego kraju, w jaki sposób praca i przedsiębiorczość pomagają w zaspokajaniu potrzeb ekonomicznych Przedstawia cechy i umiejętności człowieka przedsiębiorczego; bierze udział w przedsięwzięciach społecznych, które pozwalają je rozwinąć; Stosuje w praktyce podstawowe zasady organizacji pracy (ustalenie celu, planowanie, podział zadań, harmonogram, ocena efektów). Gospodarka rynkowa. Uczeń: Przedstawia podmioty gospodarcze (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, państwo) i związki między nimi; Podaje przykłady racjonalnego i nieracjonalnego gospodarowania; stosuje zasady racjonalnego gospodarowania w odniesieniu do własnych zasobów (np. czasu, pieniędzy) Charakteryzuje gospodarkę rynkową (prywatna własność, swoboda gospodarowania, konkurencja, dążenie do zysku, przedsiębiorczość); Wyjaśnia działanie prawa podaży i popytu oraz ceny jako regulatora rynku; analizuje rynek wybranego produktu i wybranej usługi

9 Pieniądz i banki. Uczeń: Przedstawia na przykładach funkcje i formy pieniądza w gospodarce rynkowej; Wyjaśnia, czym zajmują się: bank centralny, banki komercyjne, giełda papierów wartościowych; Wyszukuje i zestawia ze sobą oferty różnych banków (konta, lokaty, kredyty, fundusze inwestycyjne); wyjaśnia, na czym polega oszczędzanie i inwestowanie. Gospodarka w skali państwa. Uczeń: Wyjaśnia terminy: produkt krajowy brutto, wzrost gospodarczy, inflacja, recesja; interpretuje dane statystyczne na ten temat; Wymienić najważniejsze dochody i wydatki państwa; wyjaśnić, co to jest budżet państwa; Przedstawia główne rodzaje podatków w Polsce (PIT, VAT, CIT) i oblicza wysokość podatku PIT na podstawie konkretnych danych. ROZDZIAŁ XII. EKONOMIA W TWOIM ŻYCIU Gospodarstwo domowe. Uczeń: Wyjaśnia na przykładach, jak funkcjonuje gospodarstwo domowe Wymienia główne dochody i wydatki gospodarstwa domowego; układa jego budżet Przygotowuje budżet konkretnego przedsięwzięcia z życia ucznia, klasy, szkoły; rozważa wydatki i źródła ich finansowania Wyjaśnia, jakie prawa mają konsumenci i jak mogą ich dochodzić Przedsiębiorstwo i działalność gospodarcza. Uczeń: Wyjaśnia, na czym polega prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej; Wyjaśnia, jak działa przedsiębiorstwo, i obliczyć na prostym przykładzie przychód, koszty, dochód i zysk; Wskazuje główne elementy działań marketingowych (produkt, cena, miejsce, promocja) i wyjaśnia na przykładach ich znaczenie dla przedsiębiorstwa i konsumentów; Przedstawia główne prawa i obowiązki pracownika; wyjaśnia, czemu służą ubezpieczenia społeczne i zdrowotne Wybór szkoły i zawodu. Uczeń: Zaplanuje dalszą edukację (w tym wybór szkoły ponadgimnazjalnej), uwzględniając własne preferencje i predyspozycje Wyszukuje informacje o możliwościach zatrudnienia na lokalnym, regionalnym i krajowym rynku pracy (urzędy pracy, ogłoszenia, internet); Sporządza życiorys i list motywacyjny Wskazać główne przyczyny bezrobocia w swojej miejscowości, regionie i Polsce; ocenić jego skutki Etyka w życiu gospodarczym. Uczeń: Przedstawia zasady etyczne, którymi powinni się kierować pracownicy i pracodawcy; wyjaśnia, na czym polega społeczna odpowiedzialność biznesu; Podaje przykłady zjawisk z szarej strefy w gospodarce i poddaje je ocenie Wyjaśnia mechanizm korupcji i ocenia skutki tego zjawiska dla gospodarki.

10 ANKIETA EWALUACYJNA DOTYCZĄCA PSO Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE Imię i nazwisko Klasa Data 1.Czy znane Ci są zasady PSO z WOS obowiązujące w Publicznym Gimnazjum nr 5 w Radomiu? Jeżeli zaznaczono NIE proszę podać przyczynę. 2.Czy zasady PSO z WOS obowiązujące w Publicznym Gimnazjum nr 5 w Radomiu są jasne i zrozumiałe? Jeśli zaznaczono NIE proszę podać numery niezrozumiałych zasad TAK TAK NIE NIE 3.Jakie zmiany dotyczące zasad PSO z WOS obowiązujące w Publicznym Gimnazjum nr 5 w Radomiu chciałabyś /chciałbyś wprowadzić? Proszę uzasadnić swoją propozycję. ANKIETA DOTYCZĄCA PSO Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE Imię i nazwisko Rodzica: Klasa Data 1.Czy znane są Pani/ Panu zasady PSO z WOS obowiązujące w Publicznym Gimnazjum nr 5 w Radomiu? Jeżeli zaznaczono NIE proszę podać przyczynę. 2.Czy zasady PSO z WOS obowiązujące w Publicznym Gimnazjum nr 5 w Radomiu są dla Pani/Pana jasne i zrozumiałe? Jeśli zaznaczono NIE proszę podać numery niezrozumiałych zasad TAK TAK NIE NIE 3.Jakie zmiany dotyczące zasad PSO z WOS obowiązujące w Publicznym Gimnazjum nr 5 w Radomiu chciałaby /chciałby Pani/Pan wprowadzić? Proszę uzasadnić swoją propozycję.

11