GEOGRAFIA I OKREŚLANIE KIERUNKÓW NA ŚWIECIE a) róża kierunków b) według przedmiotów terenowych Na samotnie rosnących drzewach gałęzie od strony południowej są dłuższe i grubsze. Słoje w pieńkach od strony północnej są gęstsze. Północna strona kamieni (głazów) porośnięta jest mchem. c) według słońca Słońce znajduje się na południu w momencie kulminacji; w naszej strefie czasu (na południku 15 o ) o godz. 12.00 Położenie Słońca wschód południe zachód luty, marzec, kwiecień, sierpień, wrzesień, październik godz. 6.00 godz. 12.00 godz. 18.00 maj, czerwiec, lipiec godz. 7.00 godz. 12.00 godz. 17.00 listopad, grudzień, styczeń - godz. 132.00 -
ZADANIA DLA UCZNIA Zadanie 1 Zaznacz na róży kierunków świata brakujące kierunki główne i pośrednie używając nazw polskich i skrótów międzynarodowych Zadanie 2 Określ w jakim kierunku od Twojego okna znajduje się: a) kuchnia b) drzwi c) komputer d) meble Zadanie 3 Posługując się rysunkiem wpisz odpowiednie kierunki. Konin leży na zachód od Warszawy. Warszawa leży na... od Konina. Warszawa leży na... od Łodzi. Warszawa leży na... od Lublina. Inowrocław leży na... od Konina. Konin leży na... od Inowrocławia Łódź leży na... od Konina. Łódź leży na... od Warszawy.
Zadanie 4. II WYZNACZANIE CZASU NA ZIEMI Teoria, czyli to, o czym musisz pamiętać Czas słoneczny jest różny w danym momencie w różnych miejscach na Ziemi. Zjawisko to związane jest w ruchem obrotowym (wirowym) Ziemi. Ruch obrotowy polega na tym, że kula ziemska nieustannie obraca się wokół własnej osi. Wskutek tego każdy punkt leżący na Ziemi nieustannie przesuwa się z zachodu na wschód. Pełen obrót trwa w przybliżeniu 24 godziny. Oznacza to, że na obrót o 1 Ziemia potrzebuje 4 minut. Ponieważ Ziemia obraca się z zachodu na wschód, na zachód od miejscowości A jest godzina wcześniejsza, na wschód późniejsza. W zadaniach związanych z czasem słonecznym interesuje nas jedynie długość geograficzna miejscowości, szerokość geograficzna jest bez znaczenia (czyli interesują nas tylko oznaczenia E na wschód od południka 0 oraz W na zachód od południka 0 ). 1 = 4 minuty obrót z ZACHODU na WSCHÓD!
Praktyka, czyli stosujemy teorię Zadanie1. W Krakowie (50 N, 20 E) jest godzina 9:00 czasu słonecznego. Oblicz czas słoneczny w tym samym momencie w Barcelonie (41 N, 2 E). Kraków (punkt A), Barcelona (punkt B) 1. Ustalamy długość geograficzną Krakowa i Barcelony: Kraków = 20 E Barcelona = 2 E 2. Wykonujemy rysunek pomocniczy: 3. Obliczamy różnicę długości geograficznych obu miejscowości: 20-2 = 18 4. Obliczamy różnicę czasu słonecznego: 18 4 minuty = 72 minuty 72 minuty = 1 godzina i 12 minut 5. Od czasu w miejscowości A odejmujemy wynik z punktu 4 (UWAGA, jeśli miejscowości znajdują się na zachód od południka 0, do czasu w miejscowości A dodajemy wynik z punktu 4): 9:00 1 godzina i 12 minut = 7:48 6. Formułujemy odpowiedź: Kiedy w Krakowie jest godzina 9:00 czasu słonecznego, w Barcelonie jest godzina 7:48 czasu słonecznego.
Zadanie 2. W Warszawie (52 N, 21 E) jest godzina 11:00 czasu słonecznego. Oblicz czas słoneczny w tym samym momencie w Moskwie (56 N, 37 E). Warszawa (punkt A), Moskwa (punkt B) 1. Ustalamy długość geograficzną Warszawy i Moskwy: Warszawa = 21 E Moskwa = 37 E 2. Wykonujemy rysunek pomocniczy: 3. Obliczamy różnicę długości geograficznych obu miejscowości: 37-21 = 16 4. Obliczamy różnicę czasu słonecznego: 16 4 minuty = 64 minuty 64 minuty = 1 godzina i 4 minuty 5. Do czasu w miejscowości A dodajemy wynik z punktu 4 (UWAGA: jeśli miejscowości znajdują się na zachód od południka 0, od czasu w miejscowości A odejmujemy wynik z punktu 4): 11:00 + 1 godzina i 4 minuty = 12:04 6. Formułujemy odpowiedź: Kiedy w Warszawie jest godzina 11:00 czasu słonecznego, w Moskwie jest godzina 12:04 czasu słonecznego. Zadanie3. W Wiedniu (48 N, 16 E) jest południe słoneczne. Oblicz czas słoneczny w tym samym momencie w Chicago (42 N, 88 W).
Wiedeń (punkt A), Chicago (punkt B) 1. Ustalamy długość geograficzną Wiednia i Chicago: Wiedeń = 16 E Chicago = 88 W 2. Wykonujemy rysunek pomocniczy: 3. Obliczamy różnicę długości geograficznych obu miejscowości: 16 + 88 = 104 4. Obliczamy różnicę czasu słonecznego: 104 4 minuty = 416 minut 416 minut = 6 godzin i 56 minut 5. Od czasu w miejscowości A odejmujemy wynik z punktu 4: 12:00-6 godzin i 56 minut = 5:04 6. Formułujemy odpowiedź: Kiedy w Wiedniu jest południe słoneczne, w Chicago jest godzina 5:04 czasu słonecznego. ZADANIA DLA UCZNIA 1. W Krakowie (20 i E) jest godzina 10.00. Która godzina czasu miejscowego jest w Tokio (140 E) 2. Oblicz różnicę czasu miejscowego między Wrocławiem (17 o E) a Krakowem (20 o E). 3. Oblicz różnicę czasu miejscowego między Nowym Orleanem (90 o W) a Miami (80 o W). 4. Oblicz różnicę czasu miejscowego między Lizboną (9 o W) a Tunisem(10 o E).
III WYZNACZANIE WSPÓŁRZĘDNYCH GEOGRAFICZNYCH Określamy szerokość i długość geograficzną punktu A Zacznijmy od szerokości geograficznej: 1. Sprawdzamy w którą stronę rosną wartości równoleżników do góry. Z tego wynika, że punkt A leży na półkuli północnej (N) 2. Odczytujemy wartość równoleżnika: 15 szerokości geograficznej północnej, czyli 15 N Teraz określimy długość geograficzną. 1. Sprawdzamy w którą stronę rosną wartości południków w prawo. Z tego wynika, że punkt A leży na półkuli wschodniej (E) 2. Odczytujemy wartość południka: 15 długości geograficznej wschodniej, czyli 15 E ZADANIA DLA UCZNIA Zadanie 1. Na podstawie poniższego rysunku wykonaj polecenia: odczytaj, które punkty mają długość geograficzną wschodnią.. odczytaj, które punkty mają długość geograficzną zachodnią... punkt A leży na. długości geograficznej.. punkt B leży na. długości geograficznej.. punkt H leży na. długości geograficznej.. punkt T leży na. długości geograficznej..
odczytaj, który punkt ma taką sama długość geogr. jak punkt S.. Zadanie2. Na podstawie rysunku wykonaj polecenia: odczytaj, które punkty mają szerokość geograficzną północną.. odczytaj, które punkty mają szerokość geograficzną południową... punkt R leży na. szerokości geograficznej.. punkt P leży na. szerokości geograficznej.. punkt H leży na. szerokości geograficznej.. punkt U leży na. szerokości geograficznej.. odczytaj, który punkt ma taką sama szerokość geogr. jak punkt H.. Zadanie 3. Porównaj mapę Polski z tabelą. Wpisz do tabeli nazwy miast, zgodnie z ich współrzędnymi geograficznymi.
L.p. Współrzędne geograficzne Nazwa miasta 1 52 0 15' N; 21 0 00' E 2 53 0 18' N; 23 0 08' E 3 53 0 47' N; 20 0 29' E 4 54 0 23' N; 18 0 37' E 5 53 0 02' N; 18 0 42' E 6 52 0 25' N; 16 0 55' E 7 51 0 57' N; 15 0 30' E 8 51 0 05' N; 17 0 00' E 9 50 0 03' N; 19 0 57' E 10 51 0 14' N; 22 0 35' E IV OZNACZENIE NA KULI ZIEMSKIEJ: RÓWNIKA, POŁUDNIKÓW, RÓWNOLEŻNIKÓW, BIEGUNÓW, ZWROTNIKÓW
Południk - to linia łącząca w najkrótszy sposób biegun północny z biegunem południowym po powierzchni. Równik - jest to okręg, wyznaczony równo w połowie drogi pomiędzy biegunami. Równolężnik - jest okręg równoległy do równika. Cechy równolężników: - największym równoleżnikiem jest równik, - im bliżej biegunów, tym równoleżniki są coraz mniejsze, - wszystkie są okręgami, - wszystkie wyznaczają kierunek E-W, - przecinają się z południkami pod kątem prostym. Cechy południków: - wyznaczają kierunek N-S, - mają taką samą długość, - wszystkie są pół okręgami, - wszystkie łączą się na biegunach. Równik dzieli kulę ziemską na półkulę: - północną, - południową. Południki 0 o i 180 o dzielą kulę ziemską na półkulę: - wschodnią, - zachodnią. Zadania dla ucznia Narysuj kulę ziemską - pomaluj półkulę zachodnią, zakreskuj półkulę południową, narysuj równik i zwrotnik koziorożca