Nowe regulacje dotyczące wolontariatu w szkole... 1 Działalność innowacyjna... 1 Działalność eksperymentalna... 2 Egzamin ósmoklasisty wymagania w podstawie programowej... 3 Brak promocji ucznia gimnazjum... 4 Zmiana podstawy programowej i ramowych planów nauczania... 4 Dostosowanie programu wychowawczo-profilaktycznego... 5 10 godzin doradztwa zawodowego w roku... 5 Wrzesień przyniesie wiele zmian w pracy szkoły. Sprawdź, co czeka nauczycieli i uczniów w nowym roku szkolnym. Dotychczasowe przepisy nie regulowały szczegółowo zasad prowadzenia wolontariatu w szkole. W nowych przepisach prawa oświatowego wskazano, że kształtowanie u uczniów postaw prospołecznych powinno być realizowane m.in. poprzez możliwość udziału w działaniach z zakresu wolontariatu, sprzyjających aktywnemu uczestnictwu uczniów w życiu społecznym. Projekt ustawy wprowadza to zadanie jako systemowe działanie w szkole oparte na: zapewnieniu przez dyrektora warunków do działania w szkole wolontariuszy, możliwości podejmowania wolontariatu przez samorząd uczniowski (w porozumieniu z dyrektorem) i powołania rady wolontariatu, obowiązku zawarcia w statucie sposobu organizacji i realizacji zadań z zakresu wolontariatu. Sposób organizacji i realizacji działań w zakresie wolontariatu określić musi statut szkoły. Wśród zmian, które wejdą w życie w nowym roku szkolnym, jest doprecyzowanie przepisów w zakresie działalności innowacyjnej jako integralnego elementu działalności szkoły, wyzwalającego kreatywność uczniów i nauczycieli. Dotychczasowe udzielanie pomocy szkołom i placówkom, a także nauczycielom w wykonywaniu ich zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych zastąpiono 1
zadaniem nadzoru w zakresie inspirowania nauczycieli do poprawy istniejących lub wdrożenia nowych rozwiązań w procesie kształcenia, przy zastosowaniu innowacyjnych działań programowych, organizacyjnych lub metodycznych, których celem jest rozwijanie kompetencji uczniów. Prawo oświatowe obejmuje w tym zakresie propozycje zapisów obejmujących: zapewnienie przez system oświaty kształtowania u uczniów postaw przedsiębiorczości i kreatywności sprzyjających aktywnemu uczestnictwu w życiu gospodarczym, w tym poprzez stosowanie w procesie kształcenia innowacyjnych rozwiązań programowych, organizacyjnych lub metodycznych, zobowiązanie szkoły do tworzenia warunków do rozwoju i aktywności, w tym kreatywności, uczniów, określenie warunków, na jakich w szkole mogą działać stowarzyszenia i inne organizacje, a w szczególności organizacje harcerskie, których celem statutowym jest działalność wychowawcza albo rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły (art. 86) i obowiązek określenia w statucie organizacji współdziałania z tymi instytucjami w zakresie działalności innowacyjnej, doprecyzowanie celu zajęć rozwijających uzdolnienia (jako dodatkowych zajęć edukacyjnych, definiowanych jako podstawowe formy działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły), tj. zajęć organizowanych w szczególności w celu kształtowania ich aktywności i kreatywności (art. 109 ust. 1 pkt 6). W nowych przepisach nie wprowadza się zasadniczych zmian, doprecyzowano natomiast definicję i cel eksperymentu. Celem eksperymentu pedagogicznego realizowanego w szkole lub placówce jest rozwijanie kompetencji i wiedzy uczniów oraz nauczycieli. Eksperyment pedagogiczny polega na modyfikacji istniejących lub wdrożeniu nowych działań w procesie kształcenia, przy zastosowaniu nowatorskich rozwiązań programowych, organizacyjnych, metodycznych lub wychowawczych, w ramach których są modyfikowane warunki, organizacja zajęć edukacyjnych lub zakres treści nauczania. Eksperyment: może obejmować oddział, grupę, wybrane zajęcia, całą szkołę, musi respektować zachowanie typu szkoły i prawa do bezpłatnej nauki, wychowania i opieki, nabywania wiedzy i umiejętności umożliwiających ukończenie szkoły i przystąpienie do egzaminów, 2
wymaga opieki jednostki naukowej (wymagana jest opinia oraz zgoda jednostki naukowej dołączona do wniosku) i zgody ministra, wniosek powinien być złożony do 31 marca roku poprzedzającego rok szkolny, w którym jest planowane rozpoczęcie tego eksperymentu, wymaga zgody rady pedagogicznej (uchwała) i uzyskania opinii rady szkoły lub placówki oraz opinii rady rodziców, po zakończeniu wymaga złożenia sprawozdania wraz z opinią jednostki naukowej do kuratora oświaty i organu prowadzącego, zakłada możliwość ustalenia innych zasad rekrutacji do szkoły prowadzącej eksperyment. Działalność eksperymentalną trzeba dostosować do nowych przepisów do 1 września 2018 r., przy czym: sprawy o wyrażenie zgody na prowadzenie eksperymentu wszczęte i niezakończone przed 1 września 2017 r. rozpatruje się zgodnie nowymi przepisami, wnioski o wyrażenie zgody na prowadzenie eksperymentu do nowych wymagań należy dostosować w terminie do 1 września 2018 r., sprawy o wyrażenie zgody na prowadzenie eksperymentu w gimnazjum, wszczęte i niezakończone przed 1 września 2017 r., podlegają umorzeniu. Warto również pamiętać, że jednym z kryteriów rekrutacji do szkół ponadpodstawowych będzie od roku szkolnego 2018/2019 wynik egzaminu ósmoklasisty. Egzamin przeprowadzany będzie jako obowiązkowy egzamin zewnętrzny, na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej. Docelowo ma on obejmować przedmioty obowiązkowe: język polski, język obcy nowożytny, matematykę, jeden z wybranych przez ucznia przedmiotów spośród: biologii, chemii, fizyki, geografii i historii. W takiej formule egzamin przeprowadzany będzie po raz pierwszy w roku szkolnym 2020/2021. Do tego czasu obowiązywać będą przepisy przejściowe (w latach szkolnych 2018/2019 2020/2021), na podstawie których egzamin będzie obejmował: 3
język polski, język obcy nowożytny, matematykę. Do 1 września 2017 r. CKE opublikuje informator z przykładowymi zadaniami z j. polskiego, j. obcego i matematyki z rozwiązaniami, co ułatwi szkole przygotowanie się do formuły tego egzaminu, a także ukierunkowanie uczniów do egzaminu. Celem egzaminu jest wykorzystanie wyników egzaminu ze wskazanych przedmiotów do określenia poziomu kompetencji uczniów w kluczowych dziedzinach wiedzy oraz jako wskazanie do podejmowania nauki na dalszym etapie kształcenia. Wyniki pozostaną bez wpływu na ukończenie szkoły podstawowej. Brak promocji w latach szkolnych 2016/2017 2018/2019 będzie skutkował niemożnością kontynuowania nauki w tym samym typie szkoły, a w konsekwencji obniżeniem wykształcenia do poziomu szkoły podstawowej. Nowe przepisy przewidują, że: uczeń klasy I gimnazjum, który w roku szkolnym 2016/2017 nie otrzyma promocji do klasy II, 1 września 2017 r. stanie się uczniem klasy VII szkoły podstawowej, uczeń klasy II gimnazjum, który w roku szkolnym 2017/2018 nie otrzyma promocji do klasy III, 1 września 2018 r. stanie się uczniem klasy VIII szkoły podstawowej, uczeń klasy III gimnazjum, który w roku szkolnym 2018/2019 nie ukończy tej szkoły, 1 września 2019 r. stanie się uczniem klasy VIII szkoły podstawowej. Najistotniejszą zmianą dla szkoły, niosącą najwięcej wyzwań, jest zmiana podstawy programowej i ramowych planów nauczania. W okresie przejściowym (rok szkolny 2017/2018 i 2018/2019) w szkole będą obowiązywały dwie podstawy programowe i dwa ramowe plany nauczania. Nową podstawę programową określoną w przepisach wydanych na podstawie ustawy Prawo oświatowe stosuje się począwszy od roku szkolnego 2017/2018: w przedszkolach, 4
w klasach I, IV i VII szkoły podstawowej (dotyczy również podstawy programowej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym), dla branżowej szkoły I stopnia, w szkołach specjalnych przysposabiających do pracy, w szkołach policealnych. Program wychowawczo-profilaktyczny ma określać sposób realizacji celów kształcenia i zadań wychowawczych zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Ponadto w programie tym powinny być uwzględniane zestawy zagadnień określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego, przeznaczone do realizacji w ramach zajęć z wychowawcą. Wstępny termin dostosowania programu do nowych wymogów to 1 stycznia 2018 r. Wprowadzone zmiany będą przy tym wymagały zmian w regulaminach rady pedagogicznej i rady rodziców. Z pewnością z początkiem roku szkolnego w szkole należy podjąć działania w zakresie diagnozy, tak by w aktualnie obowiązującym terminie, tj. 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć, rada pedagogiczna w porozumieniu z radą rodziców mogła uchwalić program. Nowa ustawa podkreśla szczególną rangę zajęć z zakresu doradztwa zawodowego. Zajęcia te zdefiniowano jako jedną z form działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły i uwzględniono w ramowym planie nauczania w wymiarze: 10 godzin w roku na poziomie klas VII i VIII, 10 godzin w szkole ponadpodstawowej. Minister edukacji określi w drodze rozporządzenia treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego oraz warunki, sposoby realizacji i organizacji doradztwa zawodowego i edukacyjnozawodowego w szkołach i placówkach oraz wymagania w zakresie przygotowania osób realizujących te zajęcia. Zakłada się, że rozporządzenie to zostanie wydane nie później niż do 1 września 2018 roku. Warto pamiętać również o innych terminach wprowadzonych ustawą Prawo oświatowe, które determinują zadania szkoły, szczególnie na początku roku szkolnego, w tym o zachowaniu ważności: 5
do 1 października 2017 r. indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych opracowanych przed 1 września 2017 r., orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego wydanych na okres I etapu edukacyjnego przed 1 września 2017 r. do zakończenia kształcenia w klasie IV szkoły podstawowej, orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego wydanych na okres II etapu edukacyjnego przed 1 września 2017 r. do końca kształcenia w szkole podstawowej. Podstawa prawna Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60). Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59). Autor: Marzenna Czarnocka 6
Redaktor: Paulina Stanek ISBN: 978-83-269-6352-0 E-book nr: Wydawnictwo: Adres: Kontakt: 2HH0577 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. 03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a Telefon 22 518 29 29, faks 22 617 60 10, e-mail: cok@wip.pl NIP: 526-19-92-256 Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł Copyright by: Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2017 7