I. WPROWADZENIE W 2006 r. Minister Pracy i Polityki Społecznej zatwierdził Program Powrót osób bezdomnych do społeczności, którego formułą wykonawczą były dwa tory realizacyjne, a mianowicie: TOR Nr 1. Regionalny, oraz TOR Nr 2. Centralny. Łączna kwota środków budżetowych, będąca w dyspozycji Ministra Pracy i Polityki Społecznej wynosiła 5,0 mln zł. Podlegała ona podziałowi według relacji 60% -Tor nr 1 oraz 40% - Tor nr 2. Wobec niejasności prawno-finansowych związanych z formą przekazywania Wojewodom środków finansowych w ramach Toru Nr 1 (umowy), co miało miejsce w 2009 roku a także wobec wniosków pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli w zakresie realizacji przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r.- art.23 ust. 1 pkt 7, oraz art. 25 (przeprowadzanie konkursu ofert przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej), w 2010 roku wprowadzono korektę programu. Dla rozróżnienia nowej formuły realizacyjnej od dotychczas stosowanej zmieniono nazwę programu na Powrót osób bezdomnych do społeczności - II. Obecne zasady konkursowe są formą dostosowania procedur konkursu do wprowadzonych korekt w programie Powrót osób bezdomnych do społeczności - II. II. CELE KONKURSU MERYTORYCZNY ZAKRES OFERT KONKURSOWYCH CEL NR 1: INTEGRACJA I AKTYWIZACJA SPOŁECZNO-ZAWODOWA OSÓB BEZDOMNYCH W ŚRODOWISKU LOKALNYM Cel ten będzie osiągany poprzez wspieranie i promowanie działań o charakterze aktywizującym, tj. zmierzających do wyprowadzenia z bezdomności oraz usamodzielnienia ekonomicznego (realizacja kontraktów socjalnych oraz indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności). W tym segmencie konkursu preferowane będą takie działania jak: - prowadzenie cyklów edukacyjno - szkoleniowych (w tym szkoleń zawodowych) przy współudziale instytucji rynku pracy a także takich podmiotów jak Centra i Kluby Integracji Społecznej, - udzielanie pomocy oraz doradztwa w zatrudnieniu, w tym: zatrudnieniu subsydiowanym, w podejmowaniu leczenia uzależnień, w poszukiwaniu stałych miejsc zamieszkania, oraz w sprawach meldunkowych, lokalowych - udzielanie pomocy psychologicznej mającej na celu przywracanie godności ludzkiej, a także w przystosowywaniu do życia społecznego w lokalnym środowisku. CEL NR 2: POPRAWA STANDARDÓW POBYTU i NOCLEGU Dążenie do osiągnięcia tego celu będzie odbywało się poprzez preferowanie i wspieranie finansowe następujących działań: - poprawiających standard pobytu w placówkach, w tym wykonywania prac adaptacyjnych i remontowych istniejącej bazy z jednoczesnym organizowaniem programów aktywizacji zawodowej (programów rynku pracy) z udziałem osób bezdomnych, przebywających w tych placówkach, - inicjowanie przedsięwzięć zmierzających do rozbudowy istniejącej bazy noclegowomieszkaniowej wraz z podejmowaniem programów rynku pracy z udziałem osób bezdomnych lub zagrożonych bezdomnością, 2
- inicjowanie wspólnie z władzami gminy rozwoju (ilościowo-jakościowego) gminnego zasobu mieszkań socjalnych, mieszkań chronionych i kontraktowych, z przeznaczeniem dla osób realizujących indywidualne programy wychodzenia z bezdomności CEL NR 3: WSPIERANIE DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNO - OSŁONOWYCH Główne kierunki preferowanych działań to: - zabezpieczenie noclegu, wyżywienia, środków higieny i odzieży, szczególnie w okresach jesienno-zimowych osobom bezdomnym, - udzielanie pomocy medycznej i sanitarnej, a także w ewentualnym uzyskaniu miejsc w domach pomocy społecznej. - pomoc w uzyskaniu świadczeń z zabezpieczenia społecznego, w tym z pomocy społecznej, oraz świadczeń rentowych i emerytalnych. - promowanie i organizowanie kampanii pomocy sąsiedzkiej, w tym włączania się grup obywatelskich w poszukiwanie osób zaginionych, osób które utraciły kontakt z rodziną oraz lokalnym środowiskiem, - działalność informacyjno-wydawnicza, zawierająca informacje o możliwości uzyskania pomocy jej rodzaju oraz adresach placówek, noclegowni, ośrodków wsparcia itd, - opracowanie wzorów (standardów) kontraktów socjalnych, tzw. indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności oraz jej zapobieganiu, a także promowanie koncepcji programowych w formule pomocy dla samopomocy III. PODMIOTY UPRAWNIONE DO UDZIAŁU W KONKURSIE Zlecenie realizacji Programu kierowane jest do podmiotów uprawnionych, działających w obszarze pomocy i integracji społecznej, a w szczególności do: a) organizacji pozarządowych prowadzących działalność w zakresie pomocy społecznej, b) osób prawnych i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancji wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności w zakresie pomocy społecznej, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, z późn. zm.). IV. FINANSE 1. ALGORYTM 2010 R.- KONKURSOWA KWOTA DLA WOJEWÓDZTWA Kwota dofinansowania przeznaczona na konkurs 5.000.000 zł.. Kwoty środków dla poszczególnych województw obliczone zostały na podstawie algorytmu: 3
gdzie: D = { 25% x K x W l } + { 35% x K x W b } + { 40% x K x W n } L liczba ludności w danym województwie 25% ogólnej kwoty dotacji, Bp liczba osób bezdomnych w województwie objętych pomocą stacjonarną 35% ogólnej kwoty dotacji, N liczba miejsc noclegowych w placówkach dla osób bezdomnych w województwie - 40% ogólnej kwoty dotacji. K 100% kwoty ogólnej dotacji na Program w danym roku budżetowym. D kwota środków finansowych dla województwa na pulę konkursową dla podmiotów uprawionych. W l współczynnik udziału liczby ludności województwa do ludności kraju. W b współczynnik udziału osób bezdomnych w województwie objętych pomocą stacjonarną do liczby ogółem osób bezdomnych objętych pomocą stacjonarną w kraju. W n współczynnik udziału liczby miejsc noclegowych w placówkach dla osób bezdomnych w województwie do liczby takich miejsc w kraju. Kwota środków finansowych dla poszczególnych województw wg. algorytmu na rok 2010 wynosi: Lp. Nazwa województwa KWOTA DOTACJI dla województwa wg. Algorytmu KWOTA DOTACJI po zaokrągleniu do tysiąca 1 Dolnośląskie 410 686 411 000 2 Kujawsko-Pomorskie 240 660 241 000 3 Lubelskie 250 734 251 000 4 Lubuskie 113 505 113 000 5 Łódzkie 295 015 295 000 6 Małopolskie 355 886 356 000 7 Mazowieckie 755 085 755 000 8 Opolskie 146 239 146 000 9 Podkarpackie 191 293 191 000 10 Podlaskie 134 815 135 000 11 Pomorskie 374 095 374 000 12 Śląskie 678 630 679 000 13 Świętokrzyskie 151 867 152 000 14 Warmińsko-Mazurskie 182 608 182 000 15 Wielkopolskie 413 094 413 000 16 Zachodniopomorskie 305 788 306 000 Razem: 5 000 000 5 000 000 4
2. KWOTA DOFINANSOWANIA PROJEKTU (DOTACJA) Podmiot, który zostanie wyłoniony w konkursie otrzyma dofinansowanie do kosztów realizacji projektu w kwocie od 100.000 do 200.000 złotych w formie dotacji ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego, przyznanej po podpisaniu umowy. Kwota dotacji stanowi maksymalnie 80% kosztów całkowitych wniosku konkursowego, co oznacza konieczność dysponowania przez podmiot składający ofertę konkursową własnym wkładem finansowym. Za własny wkład finansowy uznaje się: a) własne środki finansowe jakie zostaną zaangażowane w realizację projektu (środki gotówkowe lub zgromadzone na koncie bankowym), lub b) wyceniony wkład rzeczowy - wartość (np. własne materiały i przedmioty, sprzęt techniczny ), lub c) wycenioną pracę kadry podmiotu, w tym: wolontariuszy. Dofinansowaniu podlegają wydatki faktycznie poniesione przez przyszłego Wykonawcę projektu konkursowego udokumentowane rachunkami, fakturami, dowodami wpłat opisanymi i zatwierdzonymi przez kierownika projektu oraz osobę odpowiedzialną za rozliczenia finansowe projektu. 3. PRZEZNACZENIE DOTACJI KWALIFIKOWALNOŚĆ KOSZTÓW PROJEKTU Kwota dotacji może zostać przeznaczona na następujące pozycje (zadania projektowe): 1) AKTYWIZACJĘ SPOŁECZNO-ZAWODOWĄ: (PRZYKŁADY): 1) dofinansowanie szkoleń zawodowych dla osób bezdomnych 2) zakup i montaż urządzeń i narzędzi służących nabywaniu kwalifikacji zawodowych przez świadczeniobiorców, oraz wykorzystywanych przy programach aktywizacji zawodowej 3) organizację zajęć terapeutycznych (przeciwdziałanie alkoholizmowi, narkomanii) 4) organizacje opieki psychologicznej 2) POPRAWĘ STANDARDU PLACÓWEK UDZIELAJĄCYCH NOCLEG OSOBOM BEZDOMNYM (PRZYKŁADY): 1) zakup drobnego sprzętu i wyposażenia pomieszczeń w placówkach dla osób bezdomnych (z wyjątkiem środków trwałych) 2) zakup urządzeń do gromadzenia żywności, jej przetwarzania, przechowywania i wydawania, 3) dofinansowanie kosztów wykonania specjalistycznych prac adaptacyjno remontowych poprawiających standard pobytu, przy udziale zewnętrznych wykonawców angażujących osoby bezdomne w programie rynku pracy (udział urzędu pracy), 5
4) dofinansowanie kosztów przedsięwzięć w zakresie rozbudowy istniejącej bazy noclegowo-mieszkaniowej budowę wraz z podejmowaniem programów rynku pracy z udziałem osób bezdomnych lub zagrożonych bezdomnością, 3) DZIAŁANIA OSŁONOWE (PRZYKŁADY): 1) dofinansowanie opłat stałych, związanych z bieżącą działalnością placówek, takich jak: należności za czynsz, nośniki energii i ciepła, dostawę wody, odprowadzanie ścieków, opłaty telekomunikacyjne i inne, 2) zakup żywności, odzieży, środków czystości i higieny osobistej, oraz środków opatrunkowych i w uzasadnionych przypadkach leków, niezbędnych do świadczenia usług osłonowych wobec osób bezdomnych 4) INNE NIEZBĘDNE I UZASADNIONE OPŁATY SŁUŻĄCE REALIZACJI ZAKŁADANYCH CELÓW. 5) KOSZTY POŚREDNIE (DO 20% KWOTY DOTACJI), w tym: 1) dofinansowanie kosztów wynagrodzenia personelu zabezpieczającego właściwe wykonanie zleconego zadania, 2) dofinansowanie kosztów administracyjnych, związanych z realizacją projektu (zakup materiałów biurowych) 4. KOSZTY NIEKWALIFIKOWALNE: - inwestycje i środki trwałe, - spłata zaległych zobowiązań, wynikających z bieżącej statutowej działalności podmiotu składającego ofertę konkursową, - zakup nieruchomości oraz realizacji robót budowlano - montażowych innych niż wskazane w ofercie konkursowej, - innych wydatki nie związane pośrednio i bezpośrednio z realizacja projektu - koszty leczenia i rehabilitacji osób uprawnionych do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz innych zinstytucjonalizowanych form w tym zakresie. V. SPOSÓB PRZEPROWADZENIA KONKURSU ETAPY Konkurs ofert w ramach programu Powrót osób bezdomnych do społeczności II zostanie przeprowadzony według następujących zasad: 1. DZIAŁANIA WPROWADZAJĄCE Minister Pracy i Polityki Społecznej na podstawie algorytmu określa kwotę dotacji przeznaczoną na dofinansowanie kosztów realizacji projektów, podmiotów uprawnionych do świadczenia usług wobec osób bezdomnych w każdym województwie. 6
2. WOJEWÓDZKI ETAP KONKURSU Wojewodowie (Wydziały Polityki Społecznej Urzędów Wojewódzkich) dysponując algorytmiczną kwotą dotacji przeprowadzą ocenę ofert podmiotów uprawnionych, starających się o dofinansowanie kosztów projektów spełniających cele konkursu Ministra Pracy i Polityki Społecznej Wojewodowie mogą zastosować dodatkowe, własne kryteria oceny ofert, które uwzględniać mogą m. innymi: efektywność wykorzystania środków dotacji w stosunku do liczby osób objętych usługami, wskaźniki usamodzielnienia osób bezdomnych i inne pomocne w ocenie stopnia wypełnienia przez podmiot celów regionalnych polityk społecznych w zakresie rozwiązywania problemów bezdomności i łagodzenia skutków zagrożeń bezdomnością. Wojewodowie po przeprowadzonych w regionie działaniach konkursowych przedstawiają Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej listę podmiotów (w liczbie zgodnej z algorytmem część IV pkt.1 Zasad konkursowych ) oraz propozycję kwot dofinansowania, zgodnie z regułą konkursu 1 projekt dofinansowanie od 100 tys. zł do 200,0 tys. zł) Przesłanki jakimi powinien kierować się Wojewoda (Wydział Polityki Społecznej Urzędu Wojewódzkiego) przy wyborze ofert konkursowych: 1. Jedna organizacja może otrzymać dofinansowanie w danym roku tylko na jeden złożony wniosek konkursowy na kwotę dofinansowania od 100 tys. zł do 200 tys. zl. 2. Wniosek konkursowy może przedstawiać ofertę działań w zakresie tylko jednego, dwu, lub łącznie trzech celów konkursowych (część II Zasad konkursowych). 3. Wybór oferty pod względem preferowanego celu (lub celów) pozostawiony jest do decyzji Wojewodom, bowiem przyjmuje się założenie o lepszym rozeznaniu przez nich potrzeb w województwie, którym dane projekty mogą slużyć.. 4. Okres realizacji zadań konkursowych przez organizację: 1 lipiec - 31 grudzień 2010 roku. 3. CENTRALNY ETAP KONKURSU - Minister Pracy i Polityki Społecznej podpisuje umowy z podmiotami wskazanymi (wybranymi) przez Wojewodów, przekazuje im środki finansowe, rozlicza umowy oraz przeprowadza ewentualne działania kontrolne. Uwaga: Minister Pracy i Polityki Społecznej zastrzega sobie prawo podjęcia ostatecznej decyzji o zawarciu umowy z danym podmiotem, może też odrzucić wytypowaną przez Wojewodę organizację (np. w przypadku gdy okaże się że przeciwko danej organizacji prowadzone są działania dyscyplinujące, czy też organizacja nie rozliczyła się prawidłowo z innego konkursu o czym jest poinformowany Minister Pracy i Polityki Społecznej). W takim przypadku, Minister Pracy i Polityki Społecznej zwraca się do Wojewody o wskazanie kolejnego podmiotu, który brał udział w konkursie, a który został oceniony pozytywnie. 7
VI. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ KONKURSOWYCH Działania organizacyjne w ramach konkursu Terminarz I. DZIAŁANIA WSTĘPNE Ogłoszenie zasad konkursowych Początek marca 2010 r. II. WOJEWÓDZKI ETAP KONKURSU 1. Przeprowadzenie otwartego konkursu ofert. 2. Przedstawienie Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej wybranych ofert konkursowych koniec maja 2010 r III. CENTRALNY ETAP KONKURSU 1. Zawieranie umów z wybranymi w konkursie organizowanym przez wojewodów organizacjami czerwiec 2010 r. uściślenie zadań w umowie (w załączniku do umowy Zakres kosztów zadań ) 2. Realizacja zadania konkursowego przez podmioty uprawnione lipiec grudzień 2010 r. 3. Przedstawienie sprawozdań z realizacji zadań przez organizacje do 31 stycznia 2011 r. 4. Rozliczenie sprawozdań przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej luty marzec 2011 VII. WZORY FORMULARZY OFERT, UMÓW I SPRAWOZDAŃ W ramach konkursu obowiązują formularze ofert, umów i sprawozdań zgodnie z następującymi przepisami prawnymi: 1. Art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 8 marca 2005 r. w sprawie określenia wzoru oferty podmiotu uprawnionego (Dz. U. z dnia 21 marca 2005 r., Nr 44, poz. 427); 2. Art. 35 ust. 6 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 8 marca 2005 r. w sprawie określenia wzoru sprawozdania z realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej (Dz. U. z dnia 21 marca 2005 r., Nr 44, poz. 428) UWAGA: Minister Pracy i Polityki Społecznej może zwrócić się do podmiotów uprawnionych, z którymi zawarł umowę o przedstawienie dodatkowych informacji o sposobie wykonania zadania konkursowego, według oddzielnie przygotowanych dodatkowych formularzy sprawozdawczych. 8