INSTALACJA I OBSŁUGA JAPOŃSKICH ZNAKÓW I JAPOŃSKIEJ KLAWIATURY Poradnik dla użytkowników kursu języka japońskiego w wersji InternetPlus EUROPEJSKA SZKOŁA KSZTAŁCENIA KORESPONDENCYJNEGO Sp. z o.o.
SPIS TREŚCI 1. INSTALOWANIE ZNAKÓW JAPOŃSKICH I EDYTORA IME 2. WPROWADZANIE ZNAKÓW JAPOŃSKICH Z KLAWIATURY 2.1. Uruchomienie edytora IME 2.2. Wybór trybu wprowadzania znaków (INPUT MODE) 2.3. Wprowadzanie japońskiego tekstu 2.3.1. Wpisywanie przedłużonych samogłosek (ā, ē, ī, ō, ū) 2.4. Zamiana znaków hiragana lub katakana na znaki kanji 2.5. Dodatkowe wskazówki 2
Jeśli posiadasz na swoim komputerze system operacyjny Windows XP lub Windows 2000 to masz możliwość wyświetlania oraz wprowadzania z klawiatury japońskich znaków ideograficznych. Należy tylko zainstalować pliki języków wschodnioazjatyckich oraz edytor znaków IME (Input Method Editor). 1. INSTALOWANIE ZNAKÓW JAPOŃSKICH I EDYTORA IME Aby zainstalować pliki języka wschodnioazjatyckiego (chiński, japoński i koreański) należy: 1. Otworzyć aplet Opcje regionalne i językowe. W tym celu kliknij przycisk Start, wskaż polecenie Ustawienia, kliknij polecenie Panel sterowania, kliknij ikonę Data, godzina, język i opcje regionalne, a następnie kliknij ikonę Opcje regionalne i 3
2. Na karcie Języki w obszarze Obsługa języków dodatkowych zaznacz pole wyboru Zainstaluj pliki dla języków wschodnioazjatyckich. 3. Kliknij przycisk OK lub przycisk Zastosuj. 4. Pojawi się prośba o włożenie dysku CD-ROM z systemem Windows lub wskazanie lokalizacji sieciowej, w której znajdują się pliki. 5. Po zainstalowaniu plików należy ponownie uruchomić komputer. Pamiętaj do zainstalowania plików języków chińskiego, japońskiego i koreańskiego wymagane jest około 230 megabajtów (MB) miejsca na dysku twardym. 4
Aby zainstalować edytor Input Method Editor (IME) należy: 1. Otworzyć aplet Opcje regionalne i językowe. W tym celu kliknij przycisk Start, wskaż polecenie Ustawienia, kliknij polecenie Panel sterowania, kliknij ikonę Data, godzina, język i opcje regionalne, a następnie kliknij ikonę Opcje regionalne i językowe. 2. Na karcie Języki w obszarze Usługi tekstowe i języki kliknij przycisk Szczegóły. 5
3. W obszarze Zainstalowane usługi kliknij przycisk Dodaj.. 4. Na liście Język wybierz Japoński, na liście Układ klawiatury/edytor IME wybierz Microsoft IME Standard. Kliknij OK. 6
5. Wybrane opcje pojawią się w oknie Zainstalowane usługi. Kliknij przycisk OK lub Zastosuj aby zakończyć instalację. 7
2. WPROWADZANIE ZNAKÓW JAPOŃSKICH Z KLAWIATURY Gdy edytor IME jest już zainstalowany na komputerze, masz możliwość wprowadzania znaków japońskich w programie ESKK InternetPlus. Tekst jest wprowadzany z klawiatury za pośrednictwem transliteracji romańskiej (rōmaji). Aby wprowadzać japońskie znaki należy: 1. Włączyć edytor IME do obsługi programu ESKK InternetPlus 2. Wybrać odpowiedni tryb wprowadzania znaków 3. Wprowadzić tekst używając transliteracji romańskiej 4. Zamienić wprowadzony tekst na odpowiednie znaki kanji (jeśli oczywiście wymaga tego oryginalna pisownia). Zakładamy, że wiesz jakie znaki romańskie wprowadzać, tzn. znasz odczytanie japońskich znaków ideograficznych. 2.1. Uruchomienie edytora IME Zanim włączysz edytor, należy najpierw uruchomić program ESKK InternetPlus. Następnie, kliknij na pasek języka zobaczysz listę dostępnych języków. Wybierz japoński zobaczysz pasek edytora IME. Ten sam efekt możesz uzyskać przyciskając jednocześnie lewy klawisz ALT oraz klawisz SHIFT (na obrazku przedstawiono edytor w systemie Windows XP pasek może wyglądać nieco inaczej w systemie Windows 2000, ponadto można włączać lub wyłączać na nim pewne opcje). 8
2.2. Wybór trybu wprowadzania znaków (INPUT MODE) Znaki japońskie są wprowadzane z klawiatury za pośrednictwem liter alfabetu łacińskiego. IME automatycznie zamienia je na znaki hiragana lub katakana, w zależności od trybu, który wybierzesz. Tryb wprowadzania znaków wybierasz klikając na opcję INPUT MODE. Zobaczysz wtedy menu z następującymi opcjami: Hiragana tryb wprowadzania znaków hiragana Katakana tryb wprowadzania znaków katakana Full-width alphanumeric tryb wprowadzania znaków alfabetu łacińskiego Half-width katakana tryb wprowadzania (wąskich) znaków katakana Half-width alfanumeric tryb wprowadzania (wąskich) znaków alfabetu łacińskiego Direct Input wyłączenie trybu wprowadzania znaków japońskich. Należy wybrać tryb hiragana lub katakana, w zależności od tego jakie znaki chcesz uzyskać z klawiatury. 9
2.3. Wprowadzanie japońskiego tekstu Japońskie znaki są wprowadzane z klawiatury przy użyciu liter alfabetu łacińskiego (rōmaji). Oto przykład pisania słowa Nihongo (Japonia) w trybie hiragana: 1. po wpisaniu litery n : n 2. po wpisaniu ni : に 3. po wpisaniu nih : に h 4. po wpisaniu niho : にほ 5. po wpisaniu nihon : にほ n 6. po wpisaniu nihonn にほん 7. po wpisaniu nihong : にほん g 8. po wpisaniu nihongo : にほんご I jeszcze przykład pisania słowa Kovarusuka (Kowalska) w trybie katakana: 1. po wpisaniu litery k : k 2. po wpisaniu Ko : コ 3. po wpisaniu Kov : コ v 4. po wpisaniu Kova : コヴァ 5. po wpisaniu Kovar : コヴァr 6. po wpisaniu Kovaru : コヴァル 7. po wpisaniu Kovarus : コヴァル s 8. po wpisaniu Kovarusu : コヴァルス 9. po wpisaniu Kovarusuk : コヴァルス k 10. po wpisaniu Kovarusuka : コヴァルスカ Pamiętaj, że w celu usunięcia błędów możesz używać klawisza BACKSPACE, jak w normalnym trybie pisania. W trakcie pisania, pod tekstem pojawia się falująca linia, oznaczająca iż jest to tekst roboczy, w trakcie pisania jeszcze nie zaakceptowany przez piszącego. Akceptacja tekstu odbywa się przez naciśnięcie klawisza ENTER. 10
2.3.1. Wpisywanie przedłużonych samogłosek (ā, ē, ī, ō, ū) Aby uzyskać długie samogłoski w trybie hiragana należy nacisnąć klawisz "u", ponieważ to znak "u " ( う ) przedłuża samogłoski: きゅうこう ( pociąg pośpieszny ) (kyu+u+ko+o) piszemy kyūkō すもう ( sumo ) (su+mo+o) - piszemy sumō Jest kilka słów (wyjątki przedstawione w lekcji 1 kursu Japoński dla początkujących ), w których przedłużenie uzyskuje się przez dodanie tej samej samogłoski, czyli trzeba po prostu dany klawisz nacisnąć dwa razy: (czyjaś) mama おかあさん okāsan, お - o, か -ka, あ - a (przedłużenie sylaby ka, zakończonej na "a"), さん - san (pani) duży おおきい ōkii, przedłużamy "o" przy pomocy tego samego znaku. Aby uzyskać długie samogłoski w trybie katakana, po sylabie, którą chcesz przedłużyć należy wstawić myślnik, np.: Polska (Pōrando) ポーランド czekolada (chokorēto) チョコレート 11
2.4. Zamiana znaków hiragana lub katakana na znaki kanji Po wprowadzeniu tekstu (w trybie hiragana lub katakana) możesz go zapisać znakami kanji. W tym celu, po wpisaniu słowa Japonia (Nihongo) にほんご należy zamiast klawisza ENTER nacisnąć spację. Znaki hiragana zostaną wówczas zastąpione znakami kanji. Prześledź to na kolejnym przykładzie. Wpisując słówko mężczyzna (otoko no hito) trybie hiragana uzyskasz następujący zapis: おとこのひと Wciśnięcie klawisza ENTER zaakceptuje ten tekst. Ale jeśli chcesz ten wyraz zapisać znakami kanji, wówczas wciśnięcie spacji na końcu wyrazu (zamiast klawisza ENTER) spowoduje zamianę znaków hiragana znakami kanji: 男の人 Naciśnięcie w tym momencie klawisza ENTER spowoduje akceptację wpisu w takiej postaci. Aby wpisywać wyrazy składające się w części ze znaków hiragana (lub katakana), a w części - ze znaków kanji, należy osobno akceptować (wciskając klawisz ENTER) fragmenty wyrazów należące do danego systemu znaków. Spójrz na przykłady: codziennie (mainichi) まい日 po wpisaniu mai należy wcisnąć klawisz ENTER, następnie wpisać nichi i wcisnąć klawisz spacji w nichi znaki hiragana ( にち ) zostaną zastąpione jednym znakiem kanji ( 日 ). sierpień (hachigatsu) はち月 po wpisaniu hachi należy wcisnąć klawisz ENTER, następnie wpisać gatsu i wcisnąć klawisz spacji w gatsu znaki hiragana ( がつ ) zostaną zastąpione dwoma znakami ( が津 ), a więc nie tym, o co chodzi edytor IME nieprawidłowo skojarzył w tym przypadku dwa człony wyrazu. Stało się tak dlatego, iż znak miesiąc (podobnie jak wiele innych znaków) ma w języku japońskim kilka odczytań ( gatsu, getsu oraz tsuki ). W tym przypadku należy użyć drugiego odczytania znaku miesiąc getsu. Tym razem powinno się udać i po hachi zostanie ustawiony na właściwy znak kanji ( 月 ). W języku japońskim jedno słowo (i jego odczytanie) można zapisać na wiele sposobów w zależności od znaczenia, jakie ma ono przyjąć w zdaniu. Oto przykład: jeśli w trybie katakana chcesz wpisać słowo Polak (Pōrandojin) ポーランドじん, to wpisując je z klawiatury uzyskasz następujący zapis: ポーランドジン 12
Nie jest to do końca to, o co chodziło dwa ostatnie znaki zaproponowane przez edytora są inne, niż zapis słowa, który chcesz uzyskać. Dlatego po wpisaniu tego słowa nie należy akceptować go klawiszem ENTER, tylko naciskając spację stworzyć sobie możliwość wymiany błędnego fragmentu (w tym przypadku dwóch ostatnich znaków: ジン ). Zwróć uwagę, że po wciśnięciu spacji słówko zostało podkreślone linią, przy czym jeden fragment słówka ( ポーランド ) został podkreślony grubszą linią. Ponieważ nie ten fragment trzeba wymienić, tylko dwa ostatnie znaki, należy przycisnąć strzałkę w prawo aby przesunąć podkreślenie na dwa ostatnie znaki. Następnie naciskając spację uzyskujesz listę dostępnych znaków, którymi można zamienić podkreślony fragment słówka. Wybierasz stosowną opcję ( じん ) i akceptujesz wybór klawiszem ENTER wybrane znaki zostały wstawione i słówko zostało zaakceptowane. ポーランドじん Sprawdź jeszcze jeden przykład: słówko język polski (Pōrandogo) ポーランドご. Wpisując to słówko (w trybie katakana) uzyskasz następujący wpis: ポーランドゴ 13
Ostatni znak ( ゴ ) nie jest tym, o który Ci chodzi postępuj zatem w przedstawiony powyżej sposób. Nie akceptujesz słówka, tylko klawiszem spacji otwierasz możliwość jego modyfikacji. Edytor podkreśla grubą linią cały wyraz sugerując wymianę wszystkich znaków. Ponownie naciskając spację sprawdź listę dostępnych opcji ale nie ma tam zapisu (kombinacji znaków lub znaku), który jest potrzebny. Dlatego w tym przypadku należy postąpić inaczej: po wpisaniu pierwszego fragmentu słówka Pōrando ( ポーランド ) zaakceptuj go klawiszem ENTER, a następnie wpisz końcówkę go. Edytor ponownie proponuje niewłaściwy znak ( ゴ ), ale tym razem po wciśnięciu klawisza spacji uzyskasz listę opcji, na której znajduje się właściwy znak ( ご ). Akceptujesz go klawiszem ENTER wstawiając tym samym do słówka. 2.5. Dodatkowe wskazówki Na koniec jeszcze kilka wskazówek dotyczących posługiwania się edytorem IME: pamiętaj, żeby wpisywać ha zamiast partykuły wa, ponieważ w języku japońskim jest ona zapisywana przy użyciu znaku hiragana o odczytaniu ha pamiętaj, żeby wpisywać he zamiast partykuły e, ponieważ w języku japońskim jest ona zapisywana przy użyciu znaku hiragana o odczytaniu he wpisuj wo chcąc wpisać partykułę o chcąc uzyskać sylabę n wpisuj literę n dwukrotnie. Np. pisząc wyraz konnichi wa należy wpisać konnnichiha pierwsze dwie litery n tworzą sylabę n w tym słówku (pierwsze n ), natomiast trzecia litera n jest początkiem sylaby ni. wpisuj du chcąc uzyskać zu ( づ ) oraz di aby uzyskać ji ( ぢ ). 14