Zad.8 Krajowe Wizyty Studyjne, WGiG 2012. Krajowe Wizyty Studyjne realizowane są cyklicznie każdego roku, na Wydziale Górnictwa i Geoinżynierii AGH, w ramach zadania nr 8 projektu Fabryka Inżynierów. Działanie to skierowane jest do studentów/ek III roku studiów 1 stopnia oraz I roku studiów 2 stopnia kierunku Górnictwo i Geologia, a jego celem jest wzbogacenie programu kształcenia o zajęcia praktyczne, realizowane w zakładach górniczych. Wzorem trzech poprzednich edycji zajęcia praktyczne dla studentów zorganizowano w czołowych zakładach górniczych poszczególnych sektorów górnictwa. IV edycja Krajowych Wizyt Studyjnych realizowana była w 3 terminach, tj.: 1. 14.05.2012 18.05.2012 2. 21.05.2012 25.05.2012 3. 29.05.2012 01.06.2012 Każda z grup studenckich liczyła po 33 osoby. Łącznie do udziału w wyjazdach zakwalifikowanych zostało 99 studentów/tek Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii. Do opieki merytorycznej podczas pobytu w zakładach górniczych zaangażowanych było 6 pracowników uczelni oraz troje doktorantów. Kadrę opiekunów w br. stanowili: dr inż. Wacław Andrusikiewicz, dr inż. Aldona Krawczykowska, dr inż Zbigniew Kuczera, dr inż. Barbara Bielowicz, mgr inż. Andrzej Mitura, mgr inż. Krzysztof Skrzypkowski, mgr inż. Natalia Schmidt, mgr inż. Katarzyna Pawlecka i mgr inż. Maciej Zajączkowski. Za organizację strony technicznej wizyt odpowiedzialny był mgr inż. Łukasz Herezy. Wizyty studyjne realizowane były w trybie pięciodniowym, a każdego dnia odwiedzane były różnego typu zakłady górnicze. Miejsca wizyt zostały dobrane w ten sposób, aby studenci mogli zapoznać się z firmami będącymi liderami w poszczególnych sektorach górnictwa w Polsce. Studenci mieli okazję obserwować pracę w kopalniach Kompanii Węglowej S.A. - KWK Piast oraz KWK Ziemowit. Odwiedzili również Cementownię Rudniki k/częstochowy i kopalnię Latosówka, która
w opinii wielu odwiedzających ją gości jest książkowo" prowadzoną kopalnią. W cementowni uczestnicy/czki wizyt mieli możliwość poznać metodę produkcji cementu. Poprzez łamacz kamienia, halę kamienia, piece, młyny surowcowe, pakownię oraz magazyn surowców gotowych pokazano główne procesy wytwarzania cementu. Podczas zwiedzania kopalni Latosówka pokazano studentom/kom proces udostępniania poziomu eksploatacyjnego - wkop na wyrobisku Latosówka, eksploatację istniejących poziomów eksploatacyjnych wyrobisko Rudniki oraz przygotowanie przedpola eksploatacyjnego i sposób formowania zwałowiska nadkładu. Fot.1. Cementowania Rudniki studenci oglądają kosz zasypowy.
Kolejnym punktem wizyt był PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział KWB Bełchatów, jeden z pięciu koncernów wchodzących w skład największej firmy energetycznej w kraju Polskiej Grupy Energetycznej. W ostatnich dniach studenci/tki odwiedzili Kopalnię Soli Kłodawa S.A. oraz KGHM Polska Miedź S.A., który znajduje się w pierwszej dziesiątce wśród producentów miedzi na świecie. Fot.2. Studenci przy koparce kołowej, PGE GiEK S.A. Oddział KWB Bełchatów. Przez okres 5 dni każda z grup studenckich przebyła około 1300 km. W poszczególnych zakładach górniczych wizyty rozpoczynały się we wczesnych godzinach porannych. Zwyczajowo, na początku wizyty w każdym z miejsc odbywało się spotkanie z kierownictwem zakładu. Następnie po przeprowadzeniu krótkiego szkolenia BHP grupy udawały się do łaźni, gdzie zaopatrywane były w stroje ochronne i sprzęt ratunkowy, aby mogły udać się w kierunku szybów osobowych.
W przypadku kopalń podziemnych grupy studentów/ek zazwyczaj dzielono na mniejsze podgrupy i pod okiem opiekunów ze strony AGH oraz zakładu górniczego wizytowały one najważniejsze punkty pod ziemią. W przypadku kopalń odkrywkowych uczestników/czki wizyt przewożono transportem zakładowym do poszczególnych stanowisk prowadzenia podstawowych prac górniczych. Fot.3. Uczestnicy wizyty przed zjazdem do kopalni. Po zakończeniu wizyty grupy udawały się w podróż do kolejnego miejsca realizowania Krajowej Wizyty Studyjnej. W miarę możliwości czasowych oraz organizacyjnych, na trasie przejazdu organizowane były także fakultatywne wycieczki tematyczne, m. in. w Zakładzie Górniczym Termy w Uniejowie, parku elektrowni wiatrowych utworzonym na zwałowisku KWB Bełchatów.
W trakcie odbywania wizyty studyjnej, studenci/tki korzystali z przewodników, które zostały przygotowane przez opiekunów i zostały wydane uczestnikom przed udaniem się na trasę przejazdu. Po powrocie do Krakowa wszyscy/tkie uczestnicy/czki wizyt studyjnych zostali/ły poproszeni/one o podzielenie się swoimi opiniami i wrażeniami na temat organizacji i przebiegu zrealizowanej formy wsparcia. Badaniem monitoringowym objęto całą grupę studentów/ek. 16 osób nie zwróciło formularza ankiety. Materiał empiryczny pochodzi z 83 wypełnionych kwestionariuszy. Wśród ankietowanych było 18 kobiet i 65 mężczyzn, w przedziale wiekowym od 21 do 25 lat (wykres nr 1 i nr 2), w tym 71 z nich było studentami/kami III roku studiów, a 12 z nich IV roku. Wykres 1
Wykres 2 Wykres 3
Wszyscy/tkie uczestnicy/czki krajowych wizyt studyjnych zostali/ły poinformowani/e, że korzystają ze wsparcia w ramach projektu Fabryka Inżynierów, który jest współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego. Następnie respondenci/tki podzielili/ły się swoimi oczekiwaniami względem zaproponowanej im formy kształcenia. W tej grupie były 73 osoby, 10 pozostałych nie wypowiedziało się w tej kwestii. Najwięcej osób chciało zobaczyć jak od strony praktycznej wyglądają procesy i technologie związane z wydobywaniem surowców w różnych rodzajach kopalń (25 wskazań). W obszarze zainteresowań ankietowanych była również kultura pracy związana z branżą górniczą, zorientowanie się, jakie są możliwości znalezienia pracy przez absolwentów/ki z tej dziedziny, a także chęć poszerzenia wiedzy i zdobycia nowych, praktycznych umiejętności (po 12 wskazań). Pozostałe odpowiedzi zostały pogrupowane i zamieszczone w poniższej tabeli nr 1, z uwzględnieniem płci respondentów/ek. Tabela 1 Poznanie w praktyce procesów i technologii związanych z eksploatacja surowców w różnych zakładach górniczych Nabycie nowej wiedzy i umiejętności praktycznych z zakresu górnictwa, sposobów eksploatacji Odwiedzenie różnych zakładów górniczych, poznanie sposobu oraz kultury pracy w nich panujących, a także rozeznania się pod kątem przyszłej pracy Dobra organizacja wyjazdu Płeć Ogółem kobieta mężczyzna 6 19 25 4 8 12 2 10 12 0 6 6
Poszerzenie wiedzy z zakresu górnictwa oraz poznanie warunków 2 3 5 pracy w kopalniach Poznanie różnych obszarów działalności polskiego przemysłu 0 4 4 górniczego Zdobycie informacji na temat specyfiki pracy w polskim górnictwie, 2 1 3 poznanie specyfiki zawodu Zapoznanie się z ruchem w kopalni, możliwość obejrzenia zakładów 3 0 3 podczas pracy Przegląd głównych gałęzi przemysłu górniczego, 0 2 2 Integracja z grupą 0 2 2 Możliwość zwiedzania najlepszych przedsiębiorstw 1 1 2 górniczych w Polsce Oczekiwanie ciekawej prezentacji górnictwa w 0 1 1 Polsce Oczekiwanie zjazdów do kopalni 0 1 1 Obejrzenie jak największej ilości prac 0 1 1 górniczych Poznanie procesów obróbki surowców mineralnych w ciągu technologicznym 1 0 1 Ogółem 21 59 80
Mimo, że 10 osób nie podzieliło się swoimi oczekiwaniami, udzieliło odpowiedzi na kolejne pytanie Czy wizyta studyjna spełniła Pana/Pani oczekiwania?. Uzyskano komplet odpowiedzi - 65 osób odpowiedziało zdecydowanie tak (w tym 14 kobiet), 14 raczej tak (w tym 2 studentki). Tylko 2 respondentki i 2 respondentów było zawiedzionych (wykres nr 3). Wykres 3 Wszyscy/tkie respondenci/tki wypowiedzieli się na temat merytorycznej strony wizyt. Znacząca większość badanych oceniła ją pozytywnie. Uzyskano 55 ocen bardzo dobrych (13 kobiet i 42 mężczyzn) i 27 dobrych (5 kobiet i 22 mężczyzn). Tylko jeden student nie potrafił wypowiedzieć się jednoznacznie na ten temat (wykres nr 4).
Wykres 4 Kolejne pytanie miało na celu sprawdzenie czy w trakcie pobytu w zakładach górniczych studenci/tki mieli/miały możliwość zastosowania w praktyce wiedzy zdobytej podczas zajęć teoretycznych. Uzyskano 73 odpowiedzi pozytywne (38 zdecydowanie tak, w tym 9 kobiet; i 35 raczej tak, w tym 8 kobiet). 8 osób, w tym 1 studentka, nie miało jasno sprecyzowanego zdania na ten temat, a dwóch studentów stwierdziło, że wizyty studyjne raczej nie umożliwiły im wykorzystania wiedzy w praktyce (wykres nr 5).
Wykres 5 Kolejne pytanie ankietowe Czy w trakcie wizyty studyjnej nabył/a Pan/Pani umiejętności praktyczne? było pytaniem filtrującym na które uzyskano komplet odpowiedzi 50 twierdzących (w tym 14 kobiet) i 33 przeczące, w tym 4 kobiety (wykres nr 6). Osoby, które udzieliły pozytywnej odpowiedzi poproszono o wskazanie nowo nabytych umiejętności. W tej kwestii wypowiedziało się 35 osób. Umiejętnością, którą wymieniło najwięcej osób -10, było sterowanie koparką wielomaszynową; 4 studentki i tyle samo studentów wskazało na procedury BHP stosowane pod ziemią, a 5 respondentów/ek chwaliło się znajomością obsługi aparatów ucieczkowych. Wszystkie odpowiedzi zostały pogrupowane i przedstawione w tabeli nr 2.
Wykres 6 Tabela 2 Umiejętności praktyczne Płeć Ogółem kobieta mężczyzna Sterowanie koparka wielomaszynową 0 10 10 Zapoznanie się z procedurami bhp obowiązującymi w 4 4 8 kopalniach Obsługa aparatów ucieczkowych 2 3 5 Zapoznanie się z technikami eksploatacji i udostępnienia złoża 1 2 3
Zapoznanie się z działaniem oraz obsługą maszyn i urządzeń 1 2 3 górniczych Prowadzenie robót strzelniczych na kopalni 1 1 2 odkrywkowej Umiejętność ręcznej obrywki stropu 0 2 2 Nauka fachowego nazewnictwa 0 1 1 Zapoznanie się ze sposobami likwidacji ściany, a także sposobów 0 1 1 wentylacji kopalni i ich chłodzenia kotwienie 0 1 1 Zapoznanie się z procesami technologicznymi 0 1 1 różnych zakładów Zdobycie podstawowych umiejętności prowadzenia ruchu 0 1 1 zakładu górniczego Zaznajomienie się z technologią pracy w kopalniach soli, miedzi i węgla brunatnego 0 1 1 Ogółem 9 30 39
Bez względu na fakt, czy studenci/tki zdobyli/ły nowe umiejętności praktyczne czy nie, prawie wszyscy/tkie zgodnie przyznali/ły, że udział w krajowych wizytach studyjnych i możliwość przyjrzenia się na żywo pracy w zakładach górniczych z całą pewnością wzbogacił ich wiedzę i pozytywnie wpłynął na zakres informacji w dziedzinie górnictwa 60 głosów zdecydowanie tak (w tym 15 kobiet), 21 raczej tak, w tym 2 kobiety. Tylko jedna studentka była przeciwnego zdania, a jeden student nie udzielił żadnej odpowiedzi na to pytanie (wykres nr 7). Wykres 7
Poziom swojej wiedzy praktycznej po zakończeniu realizacji krajowych wizyt studyjnych ich uczestnicy/czki oceniają bardzo wysoko (22 osoby, w tym 4 kobiety) i wysoko (37 wskazań 10 kobiet). 21 respondentów/ek określa zakres swoich wiadomości jako zadowalający (w tej grupie znajdują się 4 studentki), a 3 studentów jako średnio zadowalający (wykres nr 8). Wykres 8
Konsekwentnie do odpowiedzi udzielanych na wcześniejsze pytania kwestionariusza ankiety, wszyscy/tkie respondenci/tki uważają tematykę przeprowadzonych wizyt studyjnych za interesującą - 72 odpowiedzi zdecydowanie tak, w tym 17 kobiet i 10 raczej tak. Jedna respondentka nie udzieliła żadnej odpowiedzi (wykres nr 9) Wykres 9
Podobny rozkład odpowiedzi uzyskano na pytanie dotyczące trafności doboru odwiedzanych przedsiębiorstw względem specjalności studiów ankietowanych. 70 ankietowanych, w tym 16 kobiet uważa, że selekcja zakładów górniczych była zdecydowanie celna, a 13 badanych (w tym 2 studentki) ocenia dobór jako raczej udany (wykres nr 10). Wykres 10
Odwiedziny w różnego rodzaju przedsiębiorstwach związanych z branżą górniczą oraz możliwość obserwacji m.in. pracy maszyn górniczych, sposobów eksploatacji w naturalnych warunkach, w kopalni, z całą pewnością pozytywnie wpłynęła na odpowiedzi udzielone przez ankietowanych/e na jedno z ostatnich pytań ankiety. Aż 80 przepytanych osób (w tym 16 studentek) stwierdziło, że krajowe wizyty studyjne przybliżyły im wiedzę na temat specyfiki wyuczonego w procesie kształcenia zawodu. Tylko 3 osoby (2 kobiety i 1 mężczyzna) miały odmienne zdanie w tej kwestii (wykres nr 11). Wykres 11
Na koniec zapytano studentów/ki czy w trakcie realizacji cyklu wizyt studyjnych przestrzegana była zasada równości szans ze względu na płeć. Wszystkie przepytane osoby zgodnie przyznały, że podczas wyjazdów nie miał miejsca żaden rodzaj dyskryminacji. Poproszono również ankietowanych o wypowiedzenie się w kwestii jakości zapewnianego im w trakcie wyjazdów transportu, wyżywienia oraz warunków noclegowych. Rozkład odpowiedzi został przedstawiony w poniższej tabeli nr 3. Tabela 3 Jak Ocenia Pan/Pani: Niezadowalająco Średnio zadowalająco Zadowalająco Dobrze Bardzo Dobrze Ogółem Jakość Wyżywienia 0 0 2 10 71 83 Jakość Transportu 0 14 8 26 34 82 Jakość Noclegów 0 0 1 11 71 83 Biorąc pod uwagę całościową pozytywną ocenę krajowych wizyt studyjnych przez ich uczestników/czki nie dziwi fakt, że 82 osoby, w tym 17 kobiet poleciłyby innym studentom i studentkom udział w podobnej formie kształcenia (wykres nr 12). Wykres 12
Podsumowując, wszystkie punkty wcześniej zaplanowanej wizyty studyjnej, udało się zrealizować z pełnym powodzeniem. Jak można wnioskować na podstawie powyższej analizy materiału empirycznego, krajowe wizyty studyjne są każdorazowo cennym doświadczeniem dla studentów/ek, ponieważ pozwalają im na skonfrontowanie posiadanej wiedzy teoretycznej z praktycznymi rozwiązaniami. Co więcej, mają na celu umożliwienie ich uczestnikom/czkom nawiązania relacji z potencjalnymi pracodawcami oraz wzmocnienie zainteresowania wybranym profilem nauczania. W ciągu pięciu dni studenci/tki odwiedzili/ły firmy o długich tradycjach, bogatym doświadczeniu i znaczących osiągnięciach. Wizyty były dla nich cennym doświadczeniem z zakresu eksploatacji i przeróbki surowców (eksploatacja węgla kamiennego na Kopalni Ziemowit", węgla brunatnego na Kopalni Bełchatów", soli kamiennej na Kopalni Kłodawa" ) oraz złóż (eksploatacja złóż miedzi w Zakładzie Górniczym Rudna" KGHM Polska Miedź S.A.). Studenci z uwagą przyglądali się m.in. pracy maszyn na wyrobiskach, procesowi wydobywczemu na kopalniach. Jednak największym zainteresowaniem cieszyła się możliwość zobaczenia organizacji robót strzałowych oraz obserwowanie samych odstrzałów. Ilość pytań zadawanych podczas zwiedzania zakładów górniczych oraz dyskusje prowadzone w jego trakcie świadczą o dużym zainteresowaniu słuchaczy/ek tym tematem. Na uwagę zasługuje fakt, że informacja nt Fabryki Inżynierów i realizowanych w jego ramach KWS Pojawiła się w magazynie "Nasz Głos" wydawanym przez Cementownie Rudniki - Zakład Górniczy "Rudniki" - Polska