Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie al. Mickiewicza 30, Kraków

Transkrypt

1 Zadanie nr 6 Rozszerzenie programu na istniejących kierunkach Metalurgia, Inżynieria Materiałowa i Edukacja Techniczno-Informatyczna (Wydział Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej) oferta edukacyjna. W ramach projektu Fabryka Inżynierów, realizowanego w Akademii Górniczo- Hutniczej, możliwe było rozszerzenie programu nauczania na kierunkach Metalurgia, Inżynieria Materiałowa i Edukacja Techniczno-Informatyczna, na których kształcenie prowadzi Wydział Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej (WIMiIP). Dzięki środkom otrzymanym z Europejskiego Funduszu Społecznego możliwe było wzbogacenie oferty dydaktycznej o nowoczesne materiały multimedialne szczegółowo opisujące m.in. najnowszej generacji technologie kucia materiałów, z położeniem akcentu na wykorzystanie metod symulacji komputerowej. Opracowano i wydrukowano również nowoczesne podręczniki i skrypty. Konieczność rozszerzenia programu na istniejących kierunkach Metalurgia, Inżynieria Materiałowa i Edukacja Techniczno-Informatyczna wyjaśnia koordynator zadania nr 6 dr inż. Piotr Skubisz: Edukacja Techniczno-Informatyczna to nowy kierunek, który był uruchamiany w momencie tworzenia projektu Fabryka Inżynierów. Jego założenia współgrały z potrzebą wsparcia nowej propozycji kształcenia. Nowe materiały dydaktyczne, w tym materiały multimedialne, finansowane w ramach projektu, pozwoliły podnieść atrakcyjność zajęć laboratoryjnych i tablicowych. Kierunki Metalurgia i Inżynieria Materiałowa nie cieszą się dużą popularnością i w skali uczelni są traktowane, jako tradycyjne, a wręcz nieprzyjemne, nazywane często czarną metalurgią. Stąd też rozszerzenie programu miało na celu wzbogacenie procesu dydaktycznego o nowe elementy, które nie tylko pomogą przyciągnąć kandydatów/tki na studia, ale również wpłyną na podniesienie atrakcyjności oferty edukacyjnej poprzez aktualizację treści kształcenia, a w efekcie wzmocnią pozycję absolwenta/ki na rynku pracy. Działania podjęte w ramach projektu skierowane były do studentów/tek I i II stopnia studiów, w tym słuchaczy/ek zarówno przedmiotów tradycyjnych, jak i specjalistycznych, związanych z przeróbką plastyczną oraz studentów/tek nowego kierunku Edukacja Techniczno-Informatyczna, zwłaszcza specjalności Metaloplastyka i kształtowanie objętościowe.

2 Rozszerzenie programu na istniejących kierunkach Metalurgia, Inżynieria Materiałowa i Edukacja Techniczno-Informatyczna było możliwe również, dzięki zaangażowaniu pracowników Katedry Plastycznej Przeróbki Metali WIMiIP, którzy realizowali założone w projekcie działania, uatrakcyjniając metodykę oraz aktualizując zakres tematyczny przedmiotów, w tym zwłaszcza ćwiczeń laboratoryjnych na w/w kierunkach studiów. Koordynator zadania podkreślił, że świat nieustannie się zmienia, rosną wymagania wobec absolwentów/tek. Staramy się w tym procesie aktywnie uczestniczyć, przygotowując studentów/tki do dynamicznego wejścia na rynek pracy z umiejętnościami i wiedzą, które pozwolą im odnaleźć się w nowych realiach. Wartym podkreślenia jest fakt, że dzięki dofinansowaniu z EFS WIMiP mógł wprowadzić do oferty edukacyjnej praktyczne elementy kształcenia w postaci specjalistycznych programów do symulacji komputerowej procesów, wykorzystywanych we współczesnej metalurgii. Wydział IMiIP dysponuje obecnie dwoma licencjami zaawansowanych programów z najwyższej, światowej półki. Jako jedyna uczelnia w Polsce posiadamy 15 stanowisk programu QForm, którego jedna licencja przemysłowa kosztuje 60 tys. EURO. Posiadamy także licencję programu Simufact Forming podkreśla dr inż. P. Skubisz. Oba programy umożliwiają w wirtualny sposób zrealizowanie rzeczywistego procesu technologicznego. QForm (QF) to program, który stanowi obecnie najwyższy standard narzędzi do projektowania procesów modelowania plastycznej obróbki metali. Jego działanie bazuje na zastępowaniu próby rzeczywistej, wirtualnym działaniem, w którym określany jest materiał (metal), planowany kształt oraz parametry procesu m.in. temperatura, prędkość, ilość operacji. Student/tka, podobnie jak technolog w zakładzie przemysłowym, ma możliwość przeprowadzenia symulacji projektowanego procesu bez żadnych dodatkowych kosztów. Co więcej, wszystkie wskaźniki, które poznaje w postaci wzorów matematycznych na przedmiotach teoretycznych, tu stosowane są w praktyce. Całość procesu obserwować można na kolorowych mapach bitowych oraz wykresach, na których program rysuje naprężenia bądź odkształcenia. Drugi program, Simufact Forming, również stosowany jest do symulacji procesów przeróbki plastycznej. Jednakże jest to program o wiele bardziej złożony, który od użytkowników wymaga większej wiedzy na temat

3 modelowania z wykorzystaniem większej ilości współczynników. Jak zaznacza koordynator zadania dr inż. Piotr Skubisz Katedra Plastycznej Przeróbki Metali nie posiadała odpowiedniego sprzętu, który pozwoliłby wykorzystać w pełni możliwości posiadanego oprogramowania. Dzięki wsparciu finansowemu w ramach projektu Wydział zakupił 10 zestawów komputerowych o wysokiej wydajności, które wykorzystywane są do modelowania procesów przeróbki plastycznej (dotychczas jednostka posiadała tylko 5 stanowisk). Piętnaście jednostek umożliwia studentom/tkom samodzielną realizację indywidualnych projektów w warunkach zbliżonych do tych na przyszłym stanowisku pracy. Pozwala to jednocześnie poznawać technologię produkcji oraz nowoczesne metody projektowania. Przyszli absolwenci/tki również możliwość porównania tradycyjnego modelowania procesu z metodami komputerowymi. interesujących Nowoczesne i oprogramowanie nowatorskich prac wpłynęło dyplomowych. na powstanie Programy do wielu symulacji komputerowej umożliwiają m.in. przeprowadzenie symulacji procesów pracy kucia. Pozwala to zobrazować przebieg procesów, które w łatwy sposób można wykorzystać w pracy magisterskiej. Z tego, co wiem program QF zakupuje obecnie wiele firm i zapotrzebowanie na specjalistów potrafiących go obsługiwać rośnie mówi student ostatniego roku kierunku Edukacja Techniczno-Informatyczna, specjalność Metaloplastyka i kształtowanie objętościowe. Fot.1. Zajęcia dydaktyczne prowadzone na Wydziale Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej, podczas których wykorzystywane są zakupione programy, opracowane materiały multimedialne oraz wydane podręczniki.

4 Fot.2. Zrzut ekranu porgramu QForm W związku z szerokim spektrum nowych zagadnień obejmujących wszystkie procesy związane z kuciem i kształtowaniem objętościowym, przeprowadzono w ramach projektu wiele szkoleń i kursów specjalistycznych dla pracowników. Zdobywali oni/one niezbędną wiedzę m.in. z zakresu kontroli jakości i zarządzania jakością, a także z metod badań nieniszczących oraz badania jakości wyrobów metalowych. Wiedza ta zaowocowała opracowaniami, które jako rozdziały znalazły się w podręcznikach do przedmiotów kierunkowych. Zostało wydanych 6 publikacji 3 podręczniki i 3 skrypty. Książki i skrypty, które wydaliśmy są przekrojowe i właściwie mogą być wykorzystane nie tylko w ramach jednego konkretnego przedmiotu, ale na kilku tematycznie powiązanych podkreśla dr inż. P. Skubisz. Wydane publikacje powstały z myślą o studentach/tkach wyższych uczelni technicznych, kształcących się na kierunkach związanych z: technologiami wytwarzania elementów maszyn i urządzeń w oparciu o procesy kształtowania objętościowego, projektowaniem procesów kucia, metaloplastyką oraz wytwarzaniem biżuterii. Dotychczasowe publikacje, dostępne na rynku polskim, obejmujące powyższą tematykę, pochodziły z lat 80-tych, a zawarte w nich informacje wymagały aktualizacji i rozszerzenia o wszelkie późniejsze rozwiązania. Wedle informacji, które do mnie docierają nasze

5 opracowania to branżowe białe kruki podkreśla dr P. Skubisz. Dla podniesienia nowoczesne materiały efektywności prowadzonych multimedialne, zajęć, obejmujące 14 opracowano również zestawów pomocy dydaktycznych, mające ułatwić studentom/tkom posługiwanie się oprogramowaniem CAD i programami do symulacji metodą MES. Zestawy zawierają m.in. prezentacje, szablony zestawów obliczeniowych, modele geometryczne plików, filmy z instrukcjami wykonania zestawów i modeli, proste programy pomocnicze do edycji modeli oraz instrukcje wykonania ćwiczeń. Materiały te wykorzystywane są podczas zajęć laboratoryjnych, a studenci/tki otrzymują je na nośnikach CD, a ich tematyka związana jest z poszczególnymi kierunkami studiów. Przygotowane przez pracowników prezentacje multimedialne wyjaśniają dokładnie każde ćwiczenie. Dzięki udostępnieniu materiałów na nośnikach przenośnych możemy przeanalizować wykonywane projekty poza laboratorium raz jeszcze, krok po kroku - mówi studentka, która uczestniczyła w ćwiczeniach laboratoryjnych, prowadzonych z wykorzystaniem materiałów dedykowanych poszczególnym przedmiotom. Fot.3. Podręczniki i skrypty wydane w ramach realizacji zadania Rozszerzenie programu na istniejących kierunkach Metalurgia, Inżynieria Materiałowa i Edukacja Techniczno-Informatyczna (WIMiIP)

6 W bieżącym okresie raportowym, w semestrze letnim roku akademickiego 2012/13, w ramach projektu została przeprowadzona ostatnia rekrutacja na studia II stopnia. Naukę, na kierunkach o rozszerzonym programie, rozpoczęły w sumie 24 osoby, w tym 14 kobiet i 10 mężczyzn. Po pierwszym semestrze nauki studenci/tki wzięli/ły udział w badaniu ankietowym dotyczącym stopnia satysfakcji z zaproponowanej im oferty edukacyjnej. Wśród respondentów/ek znalazło się 9 kobiet i 10 mężczyzn, w wieku od 22 do 25 lat (tabela nr 1). Tabela 1 Wiek Płeć Ogółem mężczyzna kobieta Ogółem Prawie wszyscy/tkie respondenci/tki mieli/miały wiedzę na temat źródła finansowania wsparcia, z którego korzystali/ły w ramach studiów. Tylko 2 studentów stwierdziło, że taka informacja do nich nie dotarła (wykres nr 1). Wykres 1

7 Na pytanie Czy w trakcie realizacji studiów na Pana/Pani kierunku przestrzegana była zasada równości szans? nie udzieliła odpowiedzi jedna kobieta. 16 osób, w tym 7 kobiet, przyznało, że nie spotkały się w trakcie nauki z żadnymi przejawami dyskryminacji na tle płciowym. Natomiast jeden student i jedna studentka twierdzą, że zasada ta była naruszana. Niestety nie sprecyzowali konkretnie w jaki sposób, w związku z czym organizatorom trudno było konstruktywnie odnieść się do tej opinii. (wykres nr 2). Wykres 2 Następnie sprawdzano opinie ankietowanych na temat oferty edukacyjnej przygotowanej w ramach projektu. Ponad połowa respondentów/ek nie miała wyrobionego zdania na jej temat (5 studentów i 5 studentek). Pozostałych 9 ankietowanych uznało ją za raczej atrakcyjną. Wartym uwagi jest fakt, że nie została zanotowana żadna ocena negatywna (wykres nr 3).

8 Wykres 3 Organizatorom bardzo zależy, aby oferta edukacyjna skierowana do studentów/ek była jak najlepiej dopasowana do ich potrzeb i oczekiwań. Kolejne pytanie ankiety miało na celu sprawdzenie, jakich propozycji ze strony uczelni spodziewają się młodzi ludzie, kontynuujący naukę na studiach II stopnia. Niestety, jak na większość pytań otwartych, tak i na to pytanie bardzo trudno było uzyskać odpowiedzi respondentów. Spośród 19 ankietowanych tylko 9 osób podzieliło się swoimi oczekiwaniami w stosunku do oferty WIMiP. Zebrane odpowiedzi zostały ujęte w tabeli nr 2 i uszeregowane w zależności od ilości wskazań. Nie zaobserwowano dominującego trendu w tym temacie, wskazania są rozproszone, co oznacza, że każdy student miał praktycznie inne oczekiwania w stosunku do oferty edukacyjnej, z której miał okazję korzystać.

9 Tabela 2 Jakie miał Pan/Pani oczekiwania w stosunku do oferty edukacyjnej w momencie podjęcia studiów na AGH? Podniesienie kwalifikacji umożliwiających zdobycie pracy po studiach mężczyzna Płeć kobieta Ogółem Zdobycie nowej wiedzy inżynierskiej Uczestnictwo w dodatkowych zajęciach, korzystanie z pomocy dydaktycznych Edukacja zawodowa Nauka programowania Zdobycie doświadczenia Ogółem Pomimo faktu, że tylko 9 osób dokonało identyfikacji swoich oczekiwań, to w kwestii ich spełnienia wypowiedziała się cała badana grupa. Ponadto 3 studentów stwierdziło, że oferta edukacyjna raczej nie spełniła ich oczekiwań. 9 osób, w tym 6 studentek, nie potrafiło się zdecydować, czy ich potrzeby zostały zaspokojone. Zdaniem 7 respondentów, w tym 3 studentek, oferta studiów była zgodna z ich oczekiwaniami (raczej tak-6 wskazań, zdecydowanie tak-1). Niezwykle ciężko jest planować ścieżkę edukacyjną dopasowaną do potrzeb odbiorców, nie otrzymując jednocześnie komunikatu zwrotnego. Rozkład odpowiedzi na to pytanie wskazuje, że niektórzy studenci/tki negatywnie oceniają zaproponowaną im ofertę lub wykazują się brakiem zdecydowania w jej kwestii, jednocześnie nie dając organizatorom jasno określonych wskazówek, w jaki sposób powinni przygotować ofertę, tak, aby mogła ona w pełni zaspokoić ich oczekiwania (wykres nr 4).

10 Wykres 4 Odpowiedzi uzyskane od respondentów/ek na kolejne pytanie pokazują jednak, że uczestnictwo w zajęciach miało pozytywny wpływ na ich zasób wiadomości. 14 przepytanych osób zaobserwowało wzrost swojej wiedzy. W tej grupie znalazło się 6 kobiet. Tylko jedna studentka stwierdziła, że zajęcia raczej nie miały wpływu na jej zasób informacji. 2 kobiety i 2 mężczyzn nie potrafiło sprecyzować swojego stanowiska w tej kwestii. Ilustrację graficzną odpowiedzi stanowi wykres nr 5.

11 Wykres 5 Wszyscy/tkie respondenci/tki pozytywnie postrzegają poziom swojej wiedzy po zakończonym cyklu kształcenia. 2 osoby (1 student i 1 studentka) oceniają go, jako bardzo dobry, 7 jako dobry. W tej grupie są dwie kobiety. Po 5 wskazań otrzymały odpowiedzi zadowalający (3 mężczyzn i 2 kobiety) i średnio zadowalający (1 student i 4 studentki). Rozkład odpowiedzi przedstawia wykres nr 6. Wykres 6

12 Studenci/tki docenili/ły również kolejny aspekt oferty edukacyjnej, a mianowicie program zajęć. Na temat jego poziomu osoby ankietowane wypowiedziały się wyłącznie pozytywnie. Oceniając program zajęć respondenci/tki korzystali/ły z 5-o stopniowej skali Likerta. Poziom oferty 1 student ocenił jako bardzo dobry, 8 osób, w tym 4 kobiety jako dobry. W opinii 4 studentów i 3 studentek był on zadowalający, a dla 2 kobiet i 1 mężczyzny średnio zadowalający. Wykres 7 W dalszej części formularza ankiety respondenci/tki wypowiadali/ły się na temat sposobu prowadzenia zajęć. Większość z nich była zdania, że prowadzący zapewnił im aktywne uczestnictwo podczas zajęć. 2 studentów zaznaczyło odpowiedź zdecydowanie tak, a 5 kobiet i 4 mężczyzn stwierdziło, że raczej tak. Trudności z zajęciem stanowiska w tej kwestii miały 2 respondentki i 4 respondentów. Tylko dwie osoby (kobiety) przyznały, że podczas zajęć raczej nie miały możliwości czynnego uczestniczenia w nich. Wykres nr 8.

13 Wykres 8 W ramach rozszerzenia oferty dydaktycznej na kierunkach Metalurgia, Inżynieria Materiałowa i Edukacja Techniczno-Informatyczna możliwe było doposażenie laboratorium wydziałowego w nowy, wydajniejszy sprzęt komputerowy umożliwiający pełniejsze wykorzystanie zakupionego, również w ramach projektu, specjalistycznego oprogramowania. W następnej kolejności zapytano więc użytkowników/czki sprzętu, czy był on należycie wykorzystywany w trakcie zajęć. Do korzystania ze stanowisk komputerowych przyznało się w sumie 17 ankietowanych, w tym 8 kobiet. Jedna studentka nie udzieliła żadnej odpowiedzi na to pytanie. Z kolei jeden student zaprzeczył takiemu stanowi rzeczy.

14 Wykres 9 Ponieważ w ramach dofinansowania z EFS Wydział IMiP miał także możliwość oddania do rąk studentów/ek nowych, podręczników i skryptów oraz pomocy multimedialnych, zaktualizowanych o bieżące informacje z dziedziny metalurgii, kolejne pytanie ankietowe miało na celu sprawdzenie, czy studenci/tki korzystali z nich podczas zajęć. 1 studentka nie udzieliła odpowiedzi na to pytanie. 16 osób, w tym 8 kobiet przyznało się do korzystania z otrzymanych w ramach wsparcia pomocy dydaktycznych. Tylko dwóch studentów udzieliło odpowiedzi przeczącej. Wykres nr 10. Wykres 10

15 Poniższa tabela nr 3 zawiera informacje na temat pomocy dydaktycznych wykorzystywanych przez ankietowanych w trakcie nauki. Tabela 3 Z jakich pomocy dydaktycznych Płeć korzystał/a Pan/Pani w trakcie zajęć? mężczyzna kobieta Ogółem Prezentacje multimedialne Skrypty Podręczniki Komputery Specjalistyczne oprogramowanie Z kolei tabele nr 4-8 zawierają oceny ankietowanych dotyczące pomocy dydaktycznych, z których korzystali/ły w ramach rozszerzenia oferty na kierunkach Metalurgia, Inżynieria Materiałowa i Edukacja Techniczno-Informatyczna. Na to pytanie nie udało się uzyskać kompletu odpowiedzi. Wartym uwagi jest fakt, że wszystkie uzyskane opinie były pozytywne. Najwyżej zostały ocenione prezentacje multimedialne, specjalistyczne oprogramowanie oraz podręczniki. Te trzy elementy uzyskały najwięcej odpowiedzi bardzo dobrych lub dobrych. Jak ocenia Pan/Pani poziom prezentacji multimedialnych? Jak ocenia Pan/Pani poziom skryptów? Tabela 4 Tabela 5 mężczyzna Płeć mężczyzna Płeć kobieta kobieta Ogółem zadowalający dobry bardzo dobry Ogółem Ogółem zadowalający dobry bardzo dobry Ogółem

16 Jak ocenia Pan/Pani poziom podręczników? Tabela 6 mężczyzna Płeć kobieta Ogółem średnio zadowalający zadowalający dobry bardzo dobry Ogółem Tabela 7 Jak ocenia Pan/Pani poziom Płeć Ogółem komputerów? mężczyzna kobieta średnio zadowalający zadowalający dobry bardzo dobry Ogółem Tabela 8 Jak ocenia Pan/Pani poziom specjalistycznego oprogramowania? mężczyzna Płeć kobieta Ogółem zadowalający dobry bardzo dobry Ogółem Na koniec badania zapytano studentów/tki, czy są zadowoleni/one z udziału w projekcie. Po uzyskaniu pozytywnych ocen, dotyczących poszczególnych składników oferty edukacyjnej, nie jest dużym zaskoczeniem rozkład odpowiedzi na to pytanie. 17 osób, w tym 8 kobiet wyraziło swoje zadowolenie z udziału w przedsięwzięciu. Tylko 1 studentka i 1 student byli niezadowoleni. Wykres nr 11.

17 Wykres 11 Podsumowując, do organizatorów wsparcia na wydziale trafiają informacje, że studenci/tki są bardzo zadowoleni/one ze zmian wprowadzonych do oferty kształcenia. Dodatkowo wyniki badania ankietowego, przeprowadzonego w semestrze letnim, wśród bezpośrednich odbiorców oferty potwierdzają te opinie. W związku z powstawaniem nowych zakładów, takich jak kuźnie, ciągarnie i hartownie, rośnie zapotrzebowanie na inżynierów znających nowoczesne metody projektowania procesów przeróbki plastycznej oraz obróbki cieplnej. Rozszerzenie programu na istniejących kierunkach Metalurgia, Inżynieria Materiałowa i Edukacja Techniczno-Informatyczna otwiera przed WIMIP możliwość sprostania wymaganiom stawianym przez w/w gałęzie przemysłu, a tym samym umożliwia absolwentom/tkom WIMiIP zdobycie lepszego przygotowania merytorycznego do przyszłej pracy zawodowej. Świeżo upieczeni/one absolwenci/tki wydziału podkreślają, że zdobytą wiedzę wykorzystują w swojej codziennej pracy. Po czterech latach realizacji projektu, dr inż. Piotr Skubisz podkreśla, że już odczuwalne są poważne zmiany liczba dyplomantów, która się do nas zgłasza znacznie wzrosła. Ponadto większa liczba studentów/tek wykazuje zainteresowanie kuźnictwem czy prasownictwem, a więc tematyką do tej pory umiarkowanie popularną. Koordynator zadania podsumowuje działania projektowe: To dla nas ogromna satysfakcja, że nasza praca przestała przypominać zmagania Syzyfa.