O SEKSUALNOŚCI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH pod redakcją Antoniny Ostrowskiej Instytut Rozwoju Służb Społecznych Warszawa 2007
Wstęp... 9 Antonina Ostrowska Seksualność osób niepełnosprawnych...11 Rola seksualności w relacjach międzyludzkich... 11 Trudności i niepowodzenia seksualne... 15 W poszukiwaniu rozwiązań...19 Zbigniew Izdebski Rodzice dziecka niepełnosprawnego wobec jego seksualności...25 Wprowadzenie...25 Niepokoje i troski rodziców... 26 Mity na temat seksualności niepełnosprawnych... 30 Edukacja seksualna dzieci niepełnosprawnych... 31 Uświadomienie zagrożeń...35 Małgorzata Kościelska Być kobietą, być mężczyzną co to znaczy w odniesieniu do osób niepełnosprawnych intelektualnie...37 Pojęcie tożsamości płciowej i warunki jej kształtowania się...37 Cel i metoda badań...39 Wyniki i wnioski z badań... 40 Badani ze szkół specjalnych i ośrodków szkolno-wychowawczych... 41 Badani z domów pomocy społecznej... 42 Badani z domów rodzinnych... 44 Badani małżonkowie...45 Bibliografia... 46 Izabela Fornalik Miłość, seks i prokreacja jako wartości w dorosłym życiu osoby z głębszą niepełnosprawnością intelektualną...49 Jak się kogoś kocha w sercu miłość i małżeństwo osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną... 50 Głosem osób z intelektualną niepełnosprawnością...52 Wnioski dla praktyki pedagogicznej...54 Seks przyjemny jest dylematy związane z seksualnością osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną...56 5
Głosem osób z intelektualną niepełnosprawnością... 58 Wnioski dla praktyki pedagogicznej...59 Dziecko to jest skarb rodziców o prokreacji osób z intelektualną niepełnosprawnością... 60 Głosem osób z intelektualną niepełnosprawnością... 62 Wnioski dla praktyki pedagogicznej... 62 Zakończenie...63 Włodzimierz A. Brodniak, Beata Kasperek-Zimowska, Anna Sarol-Kulka Zaburzenia seksualne w chorobach psychicznych...64 Jan Tylka Wprowadzenie... 64 Zaburzenia odżywiania...65 Psychozy schizofreniczne... 68 Problemy seksualne kobiet chorych na schizofrenię...70 Kobiety ciężarne chore na schizofrenię... 71 Problemy seksualne mężczyzn chorych na schizofrenię...72 Zaburzenia i choroby afektywne...73 Depresja...74 Mania...75 Wpływ leków stosowanych w leczeniu chorób psychicznych na funkcjonowanie seksualne...75 Podsumowanie...76 Problematyka życia seksualnego z chorobą niedokrwienną serca...79 Życie seksualne a zaburzenia w układzie krążenia... 80 Farmakoterapia chorób układu krążenia a życie seksualne...87 Propozycje terapeutyczne dotyczące zaburzeń seksualnych... 88 Bogdan Szczepankowski Specyficzne problemy edukacji seksualnej niesłyszących...91 Ogólna charakterystyka niepełnosprawności...91 Specyficzne problemy edukacji seksualnej... 92 Podsumowanie...95 Alicja Długołęcka 6 Seksualność osób niepełnosprawnych fizycznie zarys problemów...97 Biologiczne uwarunkowanie problemów seksualnych osób niepełnosprawnych...97
Psychospołeczne uwarunkowanie seksualnego funkcjonowania osób niepełnosprawnych... 101 Podstawy zdrowego myślenia dotyczące seksualności i związków z wypowiedzi osób niepełnosprawnych ruchowo...104 Dariusz Radomski Dojrzewanie seksualne z niepełnosprawnością fizyczną... 106 Wstęp...106 Przyczyny ograniczające możliwość tworzenia związków partnerskich...108 Czynniki wspomagające aktywność seksualną osób niepełnosprawnych... 110 Potrzeba rehabilitacji seksuologicznej... 112 Piotr Tederko Zaburzenia seksualne u osób po urazie rdzenia kręgowego... 116 Specyfika niepełnosprawności po urazie rdzenia kręgowego... 116 Zaburzenia seksualne mężczyzn po urazie rdzenia kręgowego... 119 Terapia zaburzeń seksualnych...122 Zaburzenia seksualne u kobiet po urazie rdzenia kręgowego...124 Relacje partnerskie po urazie rdzenia kręgowego... 127 Podsumowanie...130 Bożena Moskalewicz, Jolanta Grygielska Intymne związki i choroby reumatyczne... 131 Charakter przewlekłych postępujących chorób reumatycznych... 131 Przewlekłe choroby układu ruchu jako ograniczenie społeczne, medyczne i psychofizyczne...132 Przekonania osoby chorej związane z seksem...134 Obraz medialny seksu...136 Rodzicielstwo za i przeciw...136 Komunikacja lekarz pacjent... 137 Niepożądane skutki przyjmowania leków...138 Źródła informacyjne, trudności z artykulacją problemów...139 Założenia projektu badawczego...140 Zbigniew Wronkowski, Szymon Brużewicz Problemy seksualne kobiet po leczeniu nowotworów... 141 Wprowadzenie... 141 7
Skala problemu...142 Onkologiczne uwarunkowania problemów seksualnych...143 Specyficzne problemy seksualne po leczeniu nowotworów piersi i narządu rodnego...144 Rozwiązanie problemów seksualnych...148 Stowarzyszenie Amazonki jako przykład organizacji samopomocowej pacjentek...148 Tadeusz Irzyniec, Wacław Jeż Seksualne aspekty życia kobiet z zespołem Turnera... 150 Wstęp...150 Materiał i metoda...152 Wyniki...154 Omówienie wyników...154 Wnioski... 157 Magdalena Gajda, Andrzej Komorowski Problemy seksualne chorych na otyłość... 158 Czym jest otyłość?...158 Bariery fizyczne...159 Mitologia seksu z osobą otyłą...160 Bariery emocjonalne...162 Noty o autorach publikacji... 164 8