Spis treści Przedmowa... Wykaz skrótów... V XV Rozdział I. Zagadnienia wstępne... 1 1. Wprowadzenie... 1 2. Definicja procesu karnego... 7 3. Funkcje procesu karnego... 9 4. Cele procesu karnego... 10 5. Przedmiot procesu karnego... 19 6. Uczestnicy procesu karnego... 22 7. Tryby i stadia procesu karnego... 23 8. Źródła prawa karnego procesowego... 25 9. Obowiązywanie przepisów prawa karnego procesowego w miejscu i czasie... 26 Rozdział II. Zasady procesowe... 30 10. Definicja i podział zasad procesowych... 30 11. Zasada prawdy materialnej... 32 12. Zasada obiektywizmu... 36 13. Zasada domniemania niewinności i reguła in dubio pro reo... 38 14. Zasada prawa do obrony... 43 15. Zasada swobodnej oceny dowodów... 49 16. Zasada ścigania z urzędu... 52 17. Zasada skargowości... 54 18. Zasada legalizmu... 56 19. Zasada kontradyktoryjności i inkwizycyjności... 59 20. Zasada bezpośredniości... 64 21. Zasada jawności... 68 Rozdział III. Przesłanki procesowe... 74 22. Uwagi ogólne o dopuszczalności postępowania karnego... 74 23. Przesłanki procesowe... 75 24. Umorzenie restytucyjne na podstawie art. 59a KK... 83 25. Skutki prowadzenia postępowania z naruszeniem art. 17 KPK... 86
VIII Spis treści Rozdział IV. Sąd... 88 26. Uwagi ogólne... 88 27. Właściwość sądu... 93 I. Właściwość i jej rodzaje... 93 1. Właściwość rzeczowa sądu... 96 2. Właściwość funkcjonalna sądu... 100 3. Właściwość miejscowa sądu... 101 4. Właściwość z łączności spraw... 106 5. Właściwość z delegacji... 109 II. Badanie właściwości przez sąd... 115 III. Spory o właściwość... 118 IV. Skutki procesowe naruszenia przepisów o właściwości sądu... 119 28. Skład sądu... 120 29. Wyznaczanie składu orzekającego w sprawach karnych... 124 30. Wyłączenie sędziego... 127 I. Uwagi ogólne... 127 II. Wyłączenie sędziego z mocy prawa art. 40 KPK (iudex inhabilis)... 129 III. Wyłączenie sędziego z mocy orzeczenia sądu art. 41 1 KPK (iudex suspectus)... 132 IV. Tryb wyłączenia sędziego... 133 V. Skutki procesowe niewyłączenia sędziego podlegającego wyłączeniu... 136 Rozdział V. Strony procesowe, pełnomocnicy oraz inni uczestnicy postępowania... 137 31. Pojęcie i kategorie stron... 137 32. Organizacja i zasady działania prokuratury... 141 I. Organizacja prokuratury... 141 II. Zasady działania prokuratury... 142 33. Oskarżyciel publiczny... 145 I. Uwagi ogólne... 145 II. Organy uprawnione do sprawowania funkcji oskarżyciela publicznego... 146 III. Obowiązki i uprawnienia oskarżyciela publicznego... 147 IV. Tryb wyłączenia prokuratora innych osób prowadzących postępowanie przygotowawcze oraz oskarżyciela publicznego... 149 34. Pokrzywdzony... 151 35. Oskarżyciel posiłkowy... 159 I. Oskarżyciel posiłkowy uboczny... 159 II. Oskarżyciel posiłkowy samoistny (subsydiarny)... 163 36. Oskarżyciel prywatny... 167 I. Uwagi wprowadzające... 167 II. Udział prokuratora w sprawach ściganych z oskarżenia prywatnego... 169
Spis treści IX 37. Oskarżony... 170 I. Uwagi ogólne... 170 II. Prawa oskarżonego... 172 III. Obowiązki oskarżonego... 181 38. Obrońca... 185 I. Status prawny obrońcy... 185 II. Ustanowienie obrońcy... 189 III. Ustanie stosunku obrończego... 190 39. Pełnomocnik... 191 40. Przedstawiciel społeczny... 194 Rozdział VI. Czynności procesowe... 196 41. Uwagi ogólne... 196 42. Podejmowanie decyzji procesowych... 198 I. Rozprawa i posiedzenie jako forum podejmowania decyzji procesowych... 198 II. Narada i głosowanie... 203 III. Orzeczenia, zarządzenia i polecenia... 203 43. Komunikowanie organowi procesowemu stanowiska stron... 209 44. Terminy... 210 I. Terminy zawite... 212 II. Terminy prekluzyjne... 214 III. Terminy instrukcyjne... 214 IV. Obliczanie terminów... 215 45. Doręczenia... 217 I. Doręczenie bezpośrednie... 219 II. Doręczenie pośrednie... 220 III. Doręczenie zastępcze... 221 46. Utrwalanie czynności procesowych... 222 I. Notatki urzędowe... 223 II. Protokoły... 224 III. Stenogramy... 229 IV. Rejestracja dźwięku i obrazu... 229 V. Problemy związane z protokołowaniem czynności procesowych... 230 47. Przeglądanie akt i sporządzanie odpisów... 231 48. Odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt... 238 Rozdział VII. Dowody... 243 49. Pojęcie dowodu i przedmiot dowodzenia... 243 I. Pojęcie dowodu... 243 II. Przedmiot dowodzenia... 244 50. Ułatwienia dowodowe (surogaty dowodzenia)... 246 51. Podział dowodów... 248 52. Inicjatywa dowodowa. Wniosek dowodowy... 251 53. Zakazy dowodowe... 258
X Spis treści 54. Osobowe źródła dowodowe... 270 I. Oskarżony... 270 II. Świadek... 273 III. Biegły... 284 IV. Specjaliści... 287 V. Wywiad środowiskowy i badanie osoby oskarżonego... 287 55. Przeprowadzanie dowodów z osobowych źródeł dowodowych... 290 I. Przesłuchanie... 290 II. Konfrontacja i okazanie... 296 III. Opinia biegłego... 297 IV. Obserwacja psychiatryczna... 301 V. Udział biegłych w zastosowaniu środków zabezpieczających.. 303 VI. Opinia prywatna... 303 56. Oględziny. Otwarcie zwłok. Eksperyment procesowy... 304 57. Dowodowe czynności poszukiwawcze... 306 I. Zatrzymanie rzeczy i przeszukanie... 306 II. Wydawanie korespondencji, przesyłek i bilingów... 309 III. Kontrola i utrwalanie rozmów... 310 Rozdział VIII. Środki przymusu... 317 58. Uwagi ogólne... 317 59. Zatrzymanie... 319 I. Rodzaje zatrzymania... 319 II. Sądowa kontrola zatrzymania... 326 III. Termin zatrzymania... 327 60. Środki zapobiegawcze... 330 I. Podstawy ogólne stosowania środków zapobiegawczych... 330 II. Wymogi formalne stosowania środków zapobiegawczych... 333 III. Kontrola stosowania środków zapobiegawczych... 334 IV. Tymczasowe aresztowanie... 338 V. Wymogi formalne stosowania tymczasowego aresztowania... 344 VI. Ograniczenia stosowania tymczasowego aresztowania... 347 VII. Obowiązki sądu w przypadku zastosowania tymczasowego aresztowania... 348 VIII. Czas trwania tymczasowego aresztowania... 349 IX. Poręczenia... 355 1. Poręczenie majątkowe... 355 2. Poręczenie społeczne i osoby godnej zaufania... 358 X. Dozór Policji... 359 XI. Nakaz opuszczenia lokalu mieszkalnego... 361 XII. Środek zapobiegawczy z art. 276 KPK... 363 XIII. Zakaz opuszczania kraju... 363 61. Poszukiwanie oskarżonego i list gończy... 364 62. List żelazny... 366 63. Kary porządkowe... 368 64. Zabezpieczenie majątkowe... 371
Spis treści XI Rozdział IX. Postępowanie przygotowawcze... 377 65. Charakter, rola i cele postępowania przygotowawczego... 377 66. Formy postępowania przygotowawczego... 381 I. Uwagi ogólne... 381 II. Śledztwo... 381 III. Dochodzenie... 382 67. Organy postępowania przygotowawczego... 384 I. Uwagi ogólne... 384 II. Organy prowadzące śledztwo... 384 III. Organy prowadzące dochodzenie... 386 IV. Wyłączenie osoby prowadzącej lub nadzorującej śledztwo i dochodzenie... 389 V. Czynności sądowe w postępowaniu przygotowawczym... 390 68. Strony oraz inni uczestnicy postępowania przygotowawczego i ich uprawnienia... 394 I. Strony postępowania przygotowawczego i inni jego uczestnicy... 394 II. Uprawnienia i obowiązki stron oraz innych uczestników postępowania przygotowawczego... 396 69. Czas trwania postępowania przygotowawczego... 404 70. Przebieg postępowania przygotowawczego... 405 I. Uwagi ogólne... 405 II. Wszczęcie postępowania przygotowawczego... 406 III. Obowiązek zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa... 409 IV. Czynności sprawdzające (art. 307 KPK) oraz czynności w niezbędnym zakresie (art. 308 KPK)... 412 V. Przedstawienie oraz zmiana zarzutów... 415 VI. Czynności związane z zamknięciem postępowania przygotowawczego... 417 VII. Redukcja formalizmu postępowania przygotowawczego... 419 71. Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym... 423 72. Sposoby zakończenia postępowania przygotowawczego... 428 I. Uwagi ogólne... 428 II. Umorzenie postępowania przygotowawczego... 428 III. Skierowanie sprawy do sądu... 431 Rozdział X. Postępowanie przed sądem I instancji... 442 73. Uwagi ogólne... 442 74. Kontrola formalna skargi oskarżyciela... 447 I. Podstawy prawne kontroli formalnej skargi oskarżyciela... 447 II. Przebieg kontroli formalnej skargi oskarżyciela... 449 75. Skierowanie sprawy na posiedzenie... 452 I. Uwagi ogólne... 452 II. Rozpoznawanie kwestii incydentalnych na posiedzeniu przed rozprawą... 453
XII Spis treści III. Umorzenie postępowania na posiedzeniu przed rozprawą... 457 IV. Orzekanie na posiedzeniu co do meritum sprawy... 459 1. Uwagi ogólne... 459 2. Warunkowe umorzenie postępowania... 459 3. Skazanie bez rozprawy... 461 4. Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej... 466 5. Tryb nakazowy... 470 76. Rozprawa główna... 473 I. Skierowanie sprawy na rozprawę... 473 II. Jawność rozprawy głównej... 478 III. Rola przewodniczącego składu orzekającego w toku rozprawy głównej... 487 IV. Udział uczestników postępowania w rozprawie głównej... 491 1. Uwagi ogólne... 491 2. Udział oskarżonego w rozprawie głównej... 491 3. Udział obrońcy oskarżonego w rozprawie głównej... 495 4. Udział oskarżycieli w rozprawie głównej... 496 5. Udział quasi-stron oraz pełnomocników procesowych w rozprawie głównej... 496 V. Przebieg rozprawy głównej... 498 1. Przewód sądowy i czynności dokonywane przed jego rozpoczęciem... 498 2. Głosy końcowe... 512 3. Narada i głosowanie... 512 4. Wyrok i jego ogłoszenie... 514 77. Tryb przyspieszony... 517 78. Tryb orzekania w przedmiocie środków zabezpieczających oraz orzekania przepadku po umorzeniu postępowania przygotowawczego... 527 I. Środki zabezpieczające... 527 II. Postępowanie w przedmiocie orzekania środków zabezpieczających... 528 III. Orzekanie przepadku po umorzeniu postępowania przygotowawczego... 532 Rozdział XI. Postępowanie w sprawach ściganych z oskarżenia prywatnego... 534 79. Uwagi ogólne... 534 80. Przebieg postępowania prywatnoskargowego... 536 81. Ingerencja prokuratora w ściganie czynów prywatnoskargowych... 544 Rozdział XII. Postępowanie odwoławcze... 547 82. Prawo do odwołania się w sprawach karnych... 547 83. Systematyka i cel środków zaskarżenia... 549 84. Środki odwoławcze... 553 I. Uwagi wprowadzające... 553
Spis treści XIII II. Apelacja... 554 1. Uprawnienie do wniesienia apelacji uwagi ogólne... 554 2. Przyczyny odwoławcze... 557 3. Wymogi formalne apelacji... 569 4. Tryb wnoszenia apelacji... 571 5. Badanie warunków dopuszczalności apelacji... 575 6. Cofnięcie apelacji... 577 7. Zakres rozpoznania sprawy przez sąd odwoławczy... 578 8. Tryb rozpoznania sprawy co do meritum przez sąd odwoławczy... 585 9. Rodzaje rozstrzygnięć sądu odwoławczego... 590 III. Zażalenie... 593 85. Sprzeciw... 600 Rozdział XIII. Nadzwyczajne środki zaskarżenia... 603 86. Istota nadzwyczajnych środków zaskarżenia... 603 87. Istota ostatnich nowelizacji w zakresie nadzwyczajnych środków zaskarżenia... 606 88. Kasacja... 609 I. Uwagi ogólne... 609 II. Kasacja strony... 609 III. Postępowanie kasacyjne... 616 IV. Kasacja nadzwyczajna... 629 89. Skarga na wyrok sądu odwoławczego... 633 90. Wznowienie postępowania... 636 I. Podstawy wznowienia postępowania... 637 II. Postępowanie w przedmiocie wznowienia postępowania... 643 III. Przepisy posiłkowe... 646 Rozdział XIV. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia... 648 91. Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego... 650 I. Warunkowe umorzenie postępowania... 650 II. Podjęcie warunkowo umorzonego postępowania... 651 92. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie... 657 I. Podstawa i zakres roszczenia... 659 II. Wyłączenie roszczenia... 661 III. Procedura odszkodowawcza... 664 93. Ułaskawienie... 669 94. Orzekanie kary łącznej... 675 I. Wyrok łączny a kara łączna... 675 II. Postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego... 676 III. Prawomocność wyroku łącznego... 678
XIV Spis treści Rozdział XV. Proces karny w wymiarze międzynarodowym... 679 95. Europejski nakaz aresztowania... 680 I. Wystąpienie przez Polskę do państwa członkowskiego UE o wydanie osoby na podstawie ENA... 682 II. Wystąpienie państwa członkowskiego UE do Polski o wydanie osoby na podstawie ENA... 687 96. Inne instrumenty współpracy międzynarodowej... 694 I. Pomoc prawna i doręczenia w sprawach karnych... 695 II. Zatrzymanie dowodów i zabezpieczenie mienia w ramach współpracy wewnątrz UE... 696 III. Przejęcie i przekazanie ścigania karnego... 697 IV. Wydanie lub przewóz osób ściganych lub skazanych przebywających za granicą... 698 V. Przejęcie i przekazanie orzeczeń do wykonania... 701 97. Współpraca z Międzynarodowym Trybunałem Karnym... 703 98. Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu... 706 99. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej... 710 Rozdział XVI. Koszty procesu... 712 100. Uwagi ogólne... 712 101. Zwolnienie od kosztów sądowych... 720 102. Zasądzenie kosztów procesu... 722 Rozdział XVII. Postępowanie karne w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych... 727 103. Przepisy ogólne o postępowaniu wojskowym... 728 104. Wojskowe postępowanie przygotowawcze... 731 105. Środki przymusu w postępowaniu wojskowym... 736 106. Postępowanie przed sądem wojskowym... 738 Indeks rzeczowy... 743