2016 SPRAWOZDANIE O KSZTAŁTOWANIU SIĘ WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ MIASTA KATOWICE NA LATA 2016-2035 ZA 2016 ROK K a t o w i c e, m a r z e c 2 0 1 7 r o k u
SPRAWOZDANIE O KSZTAŁTOWANIU SIĘ WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ MIASTA KATOWICE NA LATA 2016 2035 ZA 2016 ROK Zatwierdzam: Katowice, marzec 2017 roku
Opracował: Wydział Budżetu Miasta Urzędu Miasta Katowice na podstawie sprawozdań budżetowych i opisowych pod kierunkiem Skarbnika Miasta.
I. WSTĘP Wieloletnia Prognoza Finansowa miasta Katowice na lata 2016 2035 (WPF) przyjęta została uchwałą Nr XIX/359/15 Rady Miasta Katowice w dniu 17 grudnia 2015 r. i obejmuje okres do 2035 roku tj. do czasu zakończenia spłaty zobowiązań z tytułu kredytów. Skonstruowana została zgodnie z art. 226 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (uofp) oraz rozporządzeniem z dnia 10 stycznia 2013 r. Ministra Finansów w sprawie wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego i podzielona na dwie zasadnicze części: zgodnie z art. 227 ust. 1 uofp obejmując okres roku budżetowego 2016 i trzech kolejnych lat tj. do 2019 roku rozliczona szczegółowo we wszystkich obligatoryjnych aspektach zarówno po stronie dochodów i wydatków, zgodnie z art. 227 ust. 2 uofp do czasu zakończenia spłaty zobowiązań z tytułu kredytów tj. do 2035 roku obejmując dane niezbędne do wyliczenia prognozy długu oraz wskaźników zadłużenia Miasta. Zgodnie z art. 226 uofp WPF zawiera: część finansową obejmującą dochody i wydatki, wynik budżetu, sposób finansowania deficytu i przeznaczenie nadwyżki, przychody i rozchody budżetu, kwotę długu w tym relację o której mowa w art. 243 uofp; objaśnienia do Prognozy, w tym prognozę długu na koniec każdego roku budżetowego z wyliczeniem osiąganego i dopuszczalnego wskaźnika zadłużenia; załączniki obejmujące wykaz wieloletnich przedsięwzięć bieżących i inwestycyjnych współfinansowanych z Funduszu Spójności, funduszy strukturalnych oraz innych środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej i innych środków zagranicznych, wykaz wieloletnich przedsięwzięć inwestycyjnych pozostałych, w tym współfinansowanych kredytem, wykaz wieloletnich programów uchwalonych przez Radę Miasta oraz wykaz projektów związanych z umowami partnerstwa publiczno prywatnego. W okresie 2016 roku dokonano Wieloletniej Prognozy Finansowej odpowiednio: 11 uchwałami Rady Miasta Katowice na podstawie art. 231 ustawy dokonując części finansowej celem dostosowania do zmian budżetu i w budżecie miasta na 2016 r. wynikających z uchwał Rady Miasta i zarządzeń Prezydenta Miasta oraz w latach następnych wielkości dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów wynikających z: wprowadzenia do Prognozy nowych wieloletnich przedsięwzięć współfinansowanych środkami unijnymi i innych przedsięwzięć wieloletnich, jak również zmian w ramach przedsięwzięć już realizowanych, zmniejszenia subwencji oświatowej dla Miasta, odstąpienia od pobierania opłaty targowej oraz zwiększenia wpływów z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych PIT, skutków decyzji podjętych w roku 2016 powodujących wydatków bieżących w latach następnych w związku z: podwyżkami wynagrodzeń osobowych i składek od nich naliczanych, zaplanowanych dla pracowników miejskich jednostek budżetowych oraz instytucji kultury od 1 kwietnia 2016 r., - 3 -
zmniejszeniem zatrudnienia o 14 etatów w Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji z uwagi na przekazanie Koncesjonariuszowi zarządzania obiektami Spodek i Międzynarodowe Centrum Kongresowe, wykupem pakietu promocyjnego podczas telewizyjnego koncertu sylwestrowego 2016/2017, zwiększenia puli środków na budżet obywatelski w 2017 roku w związku z rozliczeniem zadań budżetu obywatelskiego za 2015 rok (przyjęto, że z puli środków na zadania budżetu obywatelskiego 85% stanowić będą wydatki na zadania i zakupy inwestycyjne), dostosowania kredytu zaciągniętego w Europejskim Banku Inwestycyjnym do harmonogramu realizacji zadań inwestycyjnych współfinansowanych tym kredytem, 2 zarządzeniami Prezydenta Miasta Katowice na podstawie art. 232 ustawy dokonując innych niż limity wydatków oraz zobowiązań elementów prognozy, celem uzgodnienia planu na 2016 rok (wg stanu na dzień 30 czerwca i 31 grudnia) w związku z podpisanymi w czerwcu, listopadzie i grudniu zarządzeniami Prezydenta Miasta w sprawie zmian budżetu oraz zmian w budżecie. Dokonana aktualizacja wieloletniego planu finansowego pozwoliła uzyskać pewność, że wpisane zadania mają zapewnione finansowanie. II. DOKONANE ZMIANY W WIELOLETNIEJ PROGNOZIE FINANSOWEJ Zmiany w wieloletniej prognozie w 2016 roku wynikały z następujących decyzji: 1/ w ramach perspektywy 2016-2019: a/ w 2016 roku: dochody ogółem budżetu zwiększono o 52,1 mln zł, w tym zwiększono dochody bieżące o 162,3mln zł, na skutek wprowadzenia do budżetu dochodów z podatków i opłat (44,1 mln zł), w związku z ponadplanową realizacją podatku od czynności cywilnoprawnych - 44,7 mln zł i przewidywaną wyższą realizacją opłaty komunalnej (0,9 mln zł), przy jednoczesnym zmniejszeniu dochodów, z uwagi na odstąpienie od pobierania opłaty targowej - 1,5 mln zł, otrzymanych dotacji na zadania własne (9,5 mln zł) i na zadania zlecone (103,8 mln zł), w tym m. in. na wypłatę świadczenia wychowawczego w ramach realizacji Programu Rodzina 500+ (89,1 mln zł), dywidendy od spółek (3,3 mln zł), zwrotu podatku VAT z lat ubiegłych (3,6 mln zł), zwiększenia wpływów z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych PIT (1,8 mln zł) oraz wpływów z opłaty za koncesję na usługi organizacji imprez i zarządzania obiektami Spodek i MCK (1,3 mln zł), przy jednoczesnym zmniejszeniu dochodów realizowanych przez MOSiR (3,3 mln zł), w związku z przekazaniem koncesjonariuszowi zarządzania Halą Spodek i Międzynarodowym Centrum Kongresowym a także wpływów z części oświatowej subwencji ogólnej (spadek o 2,5 mln zł) i środków na współfinansowanie projektów unijnych (zmniejszenie o 1,7 mln zł) oraz zmniejszono dochody majątkowe o 110,2 mln zł z tytułu środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w związku ze zmianami dokonanymi w ramach przedsięwzięć inwestycyjnych (110,7 mln zł) oraz dotacji z budżetu państwa - 4 -
w ramach "Programu rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej na realizację zadania "Przedłużenie ul. Szybowcowej" w związku z uzyskaniem niższego dofinansowania (1,8 mln zł), przy jednoczesnym wprowadzeniu do budżetu niewykorzystanych środków z wydatków niewygasających (2,1 mln zł) oraz środków z funduszy celowych i dotacji (0,2 mln zł) wydatki ogółem budżetu zwiększono o 8 mln zł, w tym zwiększono wydatki bieżące o 136,2 mln zł m.in. w związku z podwyżką wynagrodzeń dla pracowników miejskich jednostek budżetowych oraz instytucji kultury (8 mln zł), zabezpieczeniem dodatkowych środków na: dotacje dla instytucji kultury (4,5 mln zł), uzupełnieniem środków na funkcjonowanie placówek oświatowych, w tym zakup żywności i dowożenie do szkół (2,8 mln zł), dotacji dla szkół niepublicznych (1,6 mln zł) oraz wynagrodzenia w placówkach oświatowych (3,9 mln zł), remonty lokali mieszkalnych (1 mln zł), współorganizację Dni Diecezji w ramach XXXI Światowych Dni Młodzieży (1,6 mln zł) i prawo pierwokupu nieruchomości (3,1 mln zł) oraz realizację zadania zleconego - wypłatę świadczenia wychowawczego finansowanego dotacją z budżetu państwa (89,1 mln zł), wypłatę zasiłków okresowych i stałych finansowanych dotacją z budżetu państwa (6,5 mln zł), przy jednoczesnym zmniejszeniu wydatków na projekty unijne (5,1 mln zł) w ramach wydatków bieżących planowane wydatki objęte limitem art. 226 ust. 3 uofp w okresie 2016 roku zwiększyły się o 1,4 mln zł, w tym: w ramach wydatków na programy uchwalone przez Radę Miasta: zwiększono wydatki na Rawę Blues Festival (0,2 mln zł), Gminny program osłonowy w zakresie dożywiania (1,1 mln zł) w związku ze zmianami dotacji z budżetu państwa, wprowadzono nowe przedsięwzięcie pn. Promocja Miasta Katowice jako Miasta Gospodarza Mistrzostw Europy w Piłce Siatkowej Mężczyzn (1 mln zł) i Wieloletni plan rozwoju zintegrowanego systemu transportowego (0,4 mln zł przeniesienie niewykorzystanych środków), jednocześnie zmniejszono wydatki na Festiwal Sztuki Reżyserskiej Interpretacje (0,2 mln zł) i na zadania w ramach Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi na lata 2016-2020 (0,1 mln zł), a także wprowadzono środki na realizację przedsięwzięcia w trybie PPP pn. Organizacja imprez i zarządzanie Międzynarodowym Centrum Kongresowym oraz Halą Widowiskowo-Sportową Spodek (4,1 mln zł), w związku z podpisaniem umowy koncesji i przesunięciem realizacji zadania w czasie i zmniejszono wydatki na projekty współfinansowane środkami unijnymi i innymi z pomocy zagranicznej o 5,1 mln zł, w tym w związku z wykreśleniem niektórych przedsięwzięć oraz zmniejszono wydatki majątkowe o 128,2 mln zł, z czego wydatki na przedsięwzięcia wieloletnie zmniejszono o 146,4 mln zł oraz zwiększono wydatki jednoroczne o 18,2 mln zł, w tym na wniesienie udziałów do spółek 7,4 mln zł w ramach wydatków majątkowych planowane wydatki objęte limitem art. 226 ust. 3 uofp w okresie 2016 roku zmniejszyły się o 146,4 mln zł, z czego wydatki na projekty współfinansowane środkami unijnymi zmniejszyły się o 139,3 mln zł, w związku z przesunięciem realizacji zadań w czasie, w tym m.in. zagospodarowanie przestrzeni miejskich rewitalizacja Parku Boguckiego (6,1 mln zł), remont i modernizację oraz wyposażenie laboratoriów dydaktycznych i pracowni do kształcenia - 5 -
zawodowego (1,5 mln zł), dostosowanie pomieszczeń przy Gimnazjum nr 13 (0,8 mln zł), utworzenie Centrum Edukacji Ekologicznej (1,1 mln zł), rozbudowę DK nr 81 (46,3 mln zł), Katowice - miasto otwarte adaptacja budynku przy ul. Francuskiej 43 (2,4 mln zł), Katowicki System Zintegrowanych Węzłów Przesiadkowych: węzeł Zawodzie (17,8 mln zł), węzeł Brynów Pętla (35,9 mln zł), węzeł Sądowa (9,6 mln zł), węzeł Ligota (4,1 mln zł), węzeł Podlesie (0,4 mln zł), węzeł Piotrowice (0,4 mln zł), Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów (3,5 mln zł), kompleksową termomodernizację budynków użyteczności publicznej (11,6 mln zł), Mistrzowie zawodu - budowa hali warsztatowo - dydaktycznej w KCEZ w Katowicach (0,1 mln zł), rezygnacją z zadania w związku z nieuzyskaniem dofinansowania Wyposażenie dwóch jednostek ochotniczych straży pożarnych w ciężkie samochody pożarnicze (1,8 mln zł), przy jednoczesnym zwiększeniu wydatków na realizację zadań: Żłobek szansą na rozwój dziecka i aktywność zawodową rodziców (0,3 mln zł), Atelier na czasie - modernizacja studia i ciemni fotograficznych (0,7 mln zł), Śląska Karta Usług Publicznych (0,2 mln zł), Wyposażenie pracowni zawodowych w Zespole Szkół Poligraficzno Mechanicznych (2,5 mln zł); wydatki na pozostałe zadania WPI zmniejszyły się 7,1 mln zł m.in. w związku ze zmniejszeniem nakładów na przedłużenie ul. Szybowcowej (3,9 mln zł), budownictwo mieszkaniowe - komunalne (0,5 mln zł), budowę układu drogowego w rejonie ul. Ceglanej i ul. Kościuszki (2,3 mln zł), budowę hali sportowej przy ZSTiO Nr 2 (0,4 mln zł), Zagospodarowanie Skweru Janusza Sidły (0,2 mln zł), budowę trzech basenów w dzielnicach (1,2 mln zł), połączenie drogowe ul. Radockiego z ul. Braci Wiechułów (3,2 mln zł), Budowę układu komunikacyjnego w południowych dzielnicach (7,8 mln zł) przesunięcie realizacji zadań w czasie, wycofanie z budżetu zadania Budowa drogi łączącej S86 z ul. Obrońców Westerplatte (8 mln zł), Modernizacja stadionu przy ul. Bukowej (2 mln zł), przy jednoczesnym zwiększeniu nakładów na przebudowę strefy śródmiejskiej (7,2 mln zł), modernizację budynków komunalnych (0,4 mln zł), przygotowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe (1,4 mln zł), wprowadzeniem nowych zadań pn. Pozyskanie nieruchomości zabudowanych przy ul. Nałkowskiej (4 mln zł), MALUCH utworzenie dwóch oddziałów Żłobka Miejskiego (0,2 mln zł), Wodny plac zabaw dla dzieci w Dolinie Trzech Stawów zadanie z budżetu obywatelskiego, którego realizację rozłożono w czasie wraz ze zmianą lokalizacji (0,4 mln zł), Budowa drogi łączącej ul. Bażantów z ul. Szarych Szeregów (0,2 mln zł), Budowa stadionu miejskiego (0,1 mln zł), przesunięciem środków niewykorzystanych w 2015 roku: Katowicki Inteligentny System Monitoringu i Analizy (4,6 mln zł), Katowicką Infrastrukturę Informacji Przestrzennej (1,2 mln zł), Katowicką Infrastrukturę Rowerową (0,2 mln zł), rewitalizację zabytkowych budynków Łaźni i Stolarni (2 mln zł), w wyniku powyższych zmian w ciągu 2016 roku: zwiększono nadwyżkę operacyjną o 26 mln zł zmniejszono deficyt budżetu o 44,1 mln zł wycofując jednocześnie wolne środki na jego finansowanie b/ w 2017 roku: dochody ogółem budżetu zmniejszono o 120,4 mln zł, w tym zmniejszono dochody bieżące o 3,2 mln zł w związku z odstąpieniem od pobierania opłaty targowej (1,7 mln zł), zmniejszeniem subwencji oświatowej dla Miasta (2,6 mln zł) i dotacji na realizację - 6 -
projektów współfinansowanych środkami UE (0,7 mln zł), przy jednoczesnym zwiększeniu wpływów z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych PIT (1,9 mln zł) oraz zmniejszono dochody majątkowe o 117,2 mln zł z tytułu środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na realizację projektów inwestycyjnych (131,5 mln zł) przy jednoczesnym wprowadzeniu środków z budżetu państwa (3,3 mln zł) i Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej (11 mln zł) na realizację zadań w ramach WPI MALUCH utworzenie dwóch oddziałów Żłobka Miejskiego, budowę hali sportowej przy ZSTiO Nr 2 oraz budowę trzech basenów w dzielnicach wydatki ogółem budżetu zmniejszono o 121,8 mln zł, w tym zwiększono wydatki bieżące o 15,6 mln zł m.in. w związku z koniecznością zabezpieczenia środków na rozliczenie telewizyjnego koncertu sylwestrowego 2016/2017 (1,7 mln zł), ze zmianami dokonanymi w ramach przedsięwzięć uchwalonych przez Radę Miasta (1,5 mln zł), zwiększeniem środków na realizację projektów współfinansowanych środkami UE (1,1 mln zł), wskutek podwyżek wynagrodzeń dla pracowników miejskich jednostek budżetowych oraz instytucji kultury w ramach dotacji (11,8 mln zł), przy jednoczesnym zmniejszeniu wynagrodzeń osobowych i składek od nich naliczanych w związku z ograniczeniem zatrudnienia o 14 etatów w Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji (0,5 mln zł) w ramach wydatków bieżących planowane wydatki objęte limitem art. 226 ust. 3 uofp w 2016 roku wzrosły o 2,7 mln zł, z czego wydatki na promocję Miasta Katowice jako Miasta Gospodarza Mistrzostw Europy w Piłce Siatkowej Mężczyzn (3 mln zł) oraz na organizację imprez i zarządzanie Międzynarodowym Centrum Kongresowym oraz Halą Widowiskowo-Sportową Spodek (0,1 mln zł), na realizację projektów współfinansowanych środkami unijnymi o 1,1 mln zł oraz wycofano środki na współorganizację na terenie Miasta Turnieju Tenisowego WTA Katowice Open (1,5 mln zł), z uwagi na rezygnację z realizacji przedsięwzięcia w Mieście oraz zmniejszono wydatki majątkowe o 137,4 mln zł głównie z uwagi na przesunięcie w czasie zadań kontynuowanych (137,0 mln zł); dodatkowo w ramach wydatków nie objętych limitem zwiększono pulę środków na budżet obywatelski w związku z rozliczeniem zadań budżetu obywatelskiego za 2015 rok (1,3 mln zł) oraz skorygowano pozostałe wydatki majątkowe jednoroczne celem zbilansowania budżetu w ramach wydatków majątkowych planowane wydatki objęte limitem art. 226 ust. 3 uofp w 2016 roku zmniejszyły się o 136,2 mln zł z czego wydatki na projekty współfinansowane środkami unijnymi zmniejszyły się o 143,5 mln zł, w tym na: Rozbudowę DK nr 81 80,1 mln zł (przesunięcie realizacji zadania w czasie), Katowicki System Zintegrowanych Węzłów Przesiadkowych: węzeł Sądowa 15,7 mln zł, węzeł Ligota 4,6 mln zł, węzeł Zawodzie 24,2 mln zł, węzeł Brynów Pętla 14,1 mln zł, węzeł Podlesie 1,9 mln zł, węzeł Piotrowice 1,9 mln zł, kompleksową termomodernizację budynków użyteczności publicznej 13,7 mln zł, przy jednoczesnym zwiększeniu wydatków na dostosowanie pomieszczeń przy Gimnazjum nr 13 0,8 mln zł, zagospodarowanie przestrzeni miejskich rewitalizacja Parku Boguckiego - 6,2 mln zł, remont i modernizację oraz wyposażenie laboratoriów dydaktycznych i pracowni do kształcenia zawodowego - 3,8 mln zł, Katowice - miasto otwarte adaptacja budynku przy ul. Francuskiej 43-1,6 mln zł, Atelier na czasie - modernizacja studia i ciemni fotograficznych w ZSTiO nr 3 0,2 mln zł, Mistrzowie zawodu - budowa hali warsztatowo - dydaktycznej w KCEZ w Katowicach - 0,3 mln zł, nowe zadanie: Szopienice-Centrum. Remont i adaptacja pomieszczeń w budynku przy ul. Bednorza 14 na potrzeby realizacji działań senioralnych - 0,3 mln zł; pozostałe zadania objęte WPI wzrosły o 7,3 mln zł w tym - 7 -
m.in. na przygotowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe ul. Sławka (2,7 mln zł), połączenie drogowe ul. Radockiego z ul. Braci Wiechułów (1 mln zł), modernizację budynków komunalnych (0,9 mln zł), budowę hali sportowej przy ZSTiO Nr 2 (3 mln zł, przy wprowadzeniu środków w wysokości 2 mln zł z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej), budowę trzech basenów w dzielnicach (1,3 mln zł, przy wprowadzeniu środków z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej 9 mln zł), nowe zadania: Adaptacja budynku przy ul. Teatralnej 17, 17a, 17b (2 mln zł), MALUCH utworzenie dwóch oddziałów Żłobka Miejskiego (6 mln zł, współfinansowane środkami z budżetu państwa w wysokości 3,3 mln zł), Zagospodarowanie terenu przy ul. Smugowej (0,2 mln zł), Budowa drogi łączącej ul. Bażantów z ul. Szarych Szeregów (15,9 mln zł), Budowa stadionu miejskiego (1,9 mln zł), Wzniesienie pomnika Ofiar Deportacji Mieszkańców Górnego Śląska do Związku Sowieckiego w 1945 r. (0,8 mln zł), Wodny plac zabaw dla dzieci w Dolinie Trzech Stawów - zadanie z budżetu obywatelskiego, którego realizację przesunięto w czasie (1,1 mln zł) oraz poprawę infrastruktury technologicznej w obiektach Zakładu Zieleni Miejskiej (0,1 mln zł), Budownictwo mieszkaniowe komunalne (0,2 mln zł), Budowa ciągu spacerowo-wypoczynkowego wzdłuż rzeki Kłodnicy (0,1 mln zł), przy jednoczesnym zmniejszeniu środków z uwagi na przesunięcie w czasie realizacji zadań: Budowa układu komunikacyjnego w południowych dzielnicach (8,3 mln zł), Budowa traktu pieszo-rowerowego na terenie os. Tysiąclecia (0,4 mln zł), wycofanie z budżetu zadania Budowa drogi łączącej S86 z ul. Obrońców Westerplatte (16 mln zł), zmniejszeniu nakładów (wraz z wyłączeniem zadania z finansowania kredytem) na Przygotowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe w rejonie ul. Książęcej - osiedle Franciszkańskie (2,2 mln zł), wycofanie z budżetu zadania Modernizacja stadionu przy ul. Bukowej (3 mln zł) w wyniku powyższych zmian: obniżono nadwyżkę operacyjną o 18,7 mln zł zmniejszono deficyt budżetu o 1,5 mln zł zmniejszając jednocześnie środki z kredytu i wprowadzając wolne środki na jego finansowanie c/ w 2018 roku: dochody ogółem budżetu zwiększono o 0,6 mln zł, w tym zmniejszono dochody bieżące o 0,2 mln zł w związku z odstąpieniem od pobierania opłaty targowej (1,7 mln zł), zmniejszeniem subwencji oświatowej dla Miasta (2,7 mln zł) przy jednoczesnym zwiększeniu wpływów z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych PIT (1,9 mln zł) i dotacji na realizację projektów współfinansowanych środkami UE (2,2 mln zł) oraz zwiększono dochody majątkowe o 0,8 mln zł z tytułu środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na realizację projektów inwestycyjnych, wydatki ogółem budżetu zwiększono o 43,2 mln zł, w tym zwiększono wydatki bieżące o 13,2 mln zł, z czego wskutek podwyżek wynagrodzeń osobowych i składek od nich naliczanych dla pracowników miejskich jednostek budżetowych oraz instytucji kultury (11,8 mln zł) oraz korekty przedsięwzięcia w trybie PPP (0,1 mln zł) i wydatków na projekty współfinansowane środkami UE (2,4 mln zł), przy jednoczesnym zmniejszeniu wynagrodzeń osobowych i składek od nich naliczanych w związku z ograniczeniem zatrudnienia w Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji (0,6 mln zł) oraz zmian dokonanych w ramach przedsięwzięć uchwalonych przez Radę Miasta (0,5 mln zł), - 8 -
w ramach wydatków bieżących objętych limitem art. 226 ust. 3 uofp w okresie 2016 roku planowane wydatki zwiększyły się o kwotę 2,1 mln zł, z czego wydatki na promocję Miasta Katowice jako Miasta Gospodarza Mistrzostw Europy w Piłce Siatkowej Mężczyzn (1 mln zł), projekty współfinansowane środkami unijnymi (2,4 mln zł) oraz na organizację imprez i zarządzanie Międzynarodowym Centrum Kongresowym oraz Halą Widowiskowo-Sportową Spodek - 0,1 mln zł, przy jednoczesnym zmniejszeniu środków na współorganizację na terenie Miasta Turnieju Tenisowego WTA Katowice Open (1,5 mln zł), oraz zwiększono wydatki majątkowe o 30 mln zł, z uwagi na przesunięcie w czasie realizacji zadań kontynuowanych i korektę wydatków majątkowych jednorocznych celem zbilansowania budżetu w ramach wydatków majątkowych planowane wydatki objęte limitem art. 226 ust. 3 uofp w okresie 2016 roku zwiększyły się o 32 mln zł, z czego wydatki na projekty współfinansowane środkami unijnymi zwiększyły się o 25 mln zł, w tym: Katowicki System Zintegrowanych Węzłów Przesiadkowych: węzeł Ligota 8,6 mln zł, węzeł Zawodzie 0,4 mln zł, Inteligentny System Zarządzania Transportem 21,5 mln zł, Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów 3,5 mln zł, kompleksową termomodernizację budynków użyteczności publicznej 29,2 mln zł (przesunięcie realizacji zadań w czasie) i wprowadzenie nowego zadania: Szopienice-Centrum. Remont i adaptacja pomieszczeń w budynku przy ul. Bednorza 14 na potrzeby realizacji działań senioralnych (0,8 mln zł), Mistrzowie zawodu - budowa hali warsztatowo - dydaktycznej w KCEZ w Katowicach (0,8 mln zł), Utworzenie Centrum Edukacji Ekologicznej (1,2 mln zł), Budowa organów koncertowych oraz zakup instrumentów i niezbędnego wyposażenia dla NOSPR (0,4 mln zł), przy jednoczesnym zmniejszeniu środków na: Katowicki System Zintegrowanych Węzłów Przesiadkowych: węzeł Brynów Pętla 3 mln zł, węzeł Sądowa 0,3 mln zł i Rozbudowę Drogi Krajowej Nr 81 o 37,9 mln zł; pozostałe zadania objęte WPI zwiększyły się o 7 mln zł i wynikały ze zwiększenia nakładów na budowę trzech basenów w dzielnicach (9,7 mln zł), wprowadzenia nowych zadań pn. Pozyskanie nieruchomości zabudowanych przy ul. Nałkowskiej (1 mln zł), Budowa drogi łączącej ul. Bażantów z ul. Szarych Szeregów (6,5 mln zł), Budowa stadionu miejskiego (3 mln zł), Wzniesienie pomnika Ofiar Deportacji Mieszkańców Górnego Śląska do Związku Sowieckiego w 1945 r. (0,6 mln zł), zwiększenia wydatków na modernizację budynków komunalnych (0,4 mln zł), przygotowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe ul. Kaskady i Gen. Grota Roweckiego (0,5 mln zł), połączenie drogowe ul. Radockiego z ul. Braci Wiechułów (2,2 mln zł) i Przedłużenie ul. Stęślickiego na odcinku od ul. Misjonarzy Oblatów do Al. W. Korfantego (1 mln zł), przesunięcia w czasie realizacji zadania: Budowa układu komunikacyjnego w południowych dzielnicach (zmniejszenie o 11 mln zł), wycofania z budżetu zadania Budowa drogi łączącej S86 z ul. Obrońców Westerplatte (6 mln zł) oraz zmniejszenia środków na Budowę traktu pieszo-rowerowego na terenie os. Tysiąclecia (0,6 mln zł) w wyniku powyższych zmian: obniżono nadwyżkę operacyjną o 13,4 mln zł zwiększono deficyt budżetu o 42,6 mln zł wprowadzając wolne środki oraz zwiększając środki z kredytu na jego finansowanie - 9 -
d/ w 2019 roku: dochody ogółem budżetu zwiększono o 61,1 mln zł, w tym zmniejszono dochody bieżące o 2,2 mln zł w związku z odstąpieniem od pobierania opłaty targowej (1,7 mln zł), zmniejszeniem subwencji oświatowej dla Miasta (2,7 mln zł), a także zwiększeniem wpływów z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych PIT (2 mln zł) i środków na realizację projektów współfinansowanych środkami UE (0,1 mln zł) oraz zwiększono dochody majątkowe o 63,3 mln zł z tytułu środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na realizację projektów inwestycyjnych wydatki ogółem budżetu zwiększono o 85,1 mln zł, w tym zwiększono wydatki bieżące o 9,8 mln zł, wskutek podwyżek wynagrodzeń osobowych i składek od nich naliczanych dla pracowników miejskich jednostek budżetowych i instytucji kultury (11,8 mln zł), korekty przedsięwzięcia w trybie PPP (0,1 mln zł) i wydatków na projekty współfinansowane środkami UE (0,1 mln zł), przy jednoczesnym zmniejszeniu wynagrodzeń w związku ze zmniejszeniem zatrudnienia w Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji (0,6 mln zł) oraz wycofaniu środków na współorganizację przedsięwzięcia uchwalonego przez Radę Miasta (1,5 mln zł) w ramach wydatków bieżących objętych limitem art. 226 ust. 3 uofp w 2016 roku planowane wydatki zmniejszyły się o kwotę 1,3 mln zł, w związku z wycofaniem środków na współorganizację na terenie Miasta Turnieju Tenisowego WTA Katowice Open - 1,5 mln zł, przy jednoczesnym zwiększeniu środków na organizację imprez i zarządzanie Międzynarodowym Centrum Kongresowym oraz Halą Widowiskowo-Sportową Spodek - 0,1 mln zł oraz na projekty współfinansowane środkami unijnymi - 0,1 mln zł oraz zwiększono wydatki majątkowe o 75,3 mln zł dokonując zwiększenia przedsięwzięć wieloletnich 76,5 mln zł i korekty wydatków majątkowych jednorocznych celem zbilansowania budżetu w ramach wydatków majątkowych planowane wydatki objęte limitem art. 226 ust. 3 uofp w 2016 roku zwiększyły się o 76,5 mln zł, z czego wydatki na projekty objęte WPI zmniejszyły się o kwotę 11,3 mln zł i wynikały z przesunięcia w czasie realizacji zadania Budowa układu komunikacyjnego w południowych dzielnicach w czasie (zmniejszenie o 22,3 mln zł) oraz zwiększenia nakładów na modernizację budynków komunalnych (1 mln zł) i Budowę trzech basenów w dzielnicach (zwiększenie o 10 mln zł); jednocześnie wydatki na zadania współfinansowane środkami unijnymi zwiększyły się o 87,8 mln zł (w tym Katowicki System Zintegrowanych Węzłów Przesiadkowych: węzeł Sądowa 34,6 mln zł, węzeł Zawodzie 24,2 mln zł, węzeł Brynów Pętla 26,4 mln zł, węzeł Podlesie 2,3 mln zł, węzeł Piotrowice 2,3 mln zł, Inteligentny System Zarządzania Transportem 20,5 mln zł, Mistrzowie zawodu - budowa hali warsztatowo - dydaktycznej w KCEZ w Katowicach (0,3 mln zł), przy jednoczesnym zmniejszeniu środków na Rozbudowę Drogi Krajowej Nr 81 (o 22,9 mln zł) w wyniku powyższych zmian: obniżono nadwyżkę operacyjną o 12 mln zł zmniejszono nadwyżkę budżetu o 24 mln zł wprowadzając wolne środki oraz zwiększając środki z kredytu na finansowanie rozchodów - 10 -
2/ w ramach perspektywy 2020 2035 dokonano następujących zmian: w latach 2020-2023 zmianie uległy dochody bieżące i wydatki bieżące objęte limitem art. 226 ust. 3 uofp w związku z wyodrębnieniem etapów i wydłużeniem w czasie realizacji zadań współfinansowanych funduszami strukturalnymi oraz ponadto w latach 2020-2031 dokonano korekty wydatków bieżących objętych limitem art. 226 ust. 3 uofp w związku z podpisaniem umowy koncesji i przesunięciem w czasie realizacji zadania pn. Organizacja imprez i zarządzanie Międzynarodowym Centrum Kongresowym oraz Halą Widowiskowo-Sportową Spodek, w latach 2020-2021 zwiększono wydatki majątkowe objęte limitem art. 226 ust. 3 uofp w związku z przesunięciem w czasie realizacji zadań: Rozbudowa Drogi Krajowej Nr 81 od węzła autostrady A4 z DK 86 do budowanego węzła z ul. Armii Krajowej (zwiększenie o 186,7 mln zł w 2020 r.), Inteligentny System Zarządzania Ruchem na obszarze KZK GOP (zmniejszenie o 9 mln zł w 2020 r.), Przedłużenie ul. Stęślickiego na odcinku od ul. Misjonarzy Oblatów do Al. W. Korfantego (zwiększenie o 1,9 mln zł) oraz zmianą finansowania układu komunikacyjnego w dzielnicach południowych (zmniejszenie o 64,7 mln zł w 2020 roku i zwiększenie o 96,9 mln zł w 2021 r.), dokonano również korekty wydatków majątkowych jednorocznych w latach 2020-2035 celem zbilansowania prognozy, w wyniku powyższych zmian w roku 2020 zmniejszono nadwyżkę budżetu o 6,3 mln zł wprowadzając jednocześnie przychody z tytułu kredytu na finansowanie rozchodów, w latach 2017-2035 skorygowano wydatki na obsługę, a także rozchody w latach 2022-2035 z uwagi na dostosowanie kredytu zaciągniętego w Europejskim Banku Inwestycyjnym do harmonogramu realizacji zadań inwestycyjnych współfinansowanych tym kredytem. - 11 -
III. REALIZACJA WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ W 2016 ROKU DOCHODY Dochody ogółem budżetu miasta Katowice założono na podstawie analizy wykonania za lata poprzednie oraz na podstawie wiedzy i przepisów prawa obowiązujących w okresie opracowywania prognozy. Oszacowanie wysokości dochodów było przeprowadzone odrębnie dla dochodów bieżących (w tym zasadniczych źródeł decydujących o poziomie ich uzyskania) oraz majątkowych, których realizacja uzależniona jest od wielu czynników zewnętrznych, w tym możliwości pozyskania środków z Unii Europejskiej i harmonogramu realizacji prac inwestycyjnych. W 2016 roku zrealizowano dochody ogółem w wysokości 1.752,7 mln zł co stanowi 100,4% planu po zmianach (103,5% planu na 1 stycznia 2016 r.) i były one wyższe od wykonania w 2015 roku o 93,3 mln zł (przyrost dochodów w 2015 roku w stosunku do roku 2014 wynosił 43,8 mln zł). Wzrost dochodów w porównaniu do roku poprzedniego wynikał ze zwiększenia dochodów bieżących, w tym z tytułu uzyskania jednorazowej wpłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (53,9 mln zł) oraz realizacji nowego zadania z zakresu administracji rządowej w ramach Programu Rodzina 500+ (89,2 mln zł). Dochody majątkowe uległy obniżeniu w porównaniu do 2015 roku o 50 mln zł. W ramach dochodów ogółem dochody bieżące stanowiły 96,7%, a dochody majątkowe 3,3% (w 2015 roku odpowiednio 93,5% i 6,5%). Zmiana struktury wynikała ze wzrostu dochodów bieżących i obniżenia płatności środków europejskich w związku z zakończeniem poprzedniej perspektywy i przesunięciem w czasie podpisania nowych umów o dofinansowanie. dochody bieżące Dochody bieżące budżetu miasta jako najistotniejszy element budżetu warunkujący w zasadniczym stopniu możliwości zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej oraz możliwości rozwojowe Miasta wykonane zostały w 2016 r. w wysokości 1.695,5 mln zł tj. 102,5% planu po zmianach (113,7% planu na 1 stycznia 2016 r.). W porównaniu do wykonania za 2015 rok dochody bieżące wykonano na poziomie o 143,5 mln zł (o 9,2%) wyższym, jednak w zależności od grupy dochodów relacja do poprzedniego roku była albo korzystniejsza albo wykazywała niekorzystny trend zniżkowy. Dochody zrealizowano z tytułu: udziałów w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa Dochody z udziałów w podatkach od osób fizycznych (PIT) i od osób prawnych (CIT) wykonane zostały na poziomie 102,4% planu, w łącznej wysokości 535,7 mln zł co stanowiło 35% zrealizowanych dochodów zadań własnych. Nadwyżka w odniesieniu do planu w PIT (plan ustalony przez Ministra Finansów) wyniosła prawie 8 mln zł (w porównaniu do 2015 r. dochody były wyższe o 4,9% tj. 22,1 mln zł), a w CIT (plan wg założeń własnych) nadwyżka wyniosła nieco ponad 4,6 mln zł (w porównaniu do 2015 r. dochody były wyższe o prawie 7 mln zł). - 12 -
Dochody z tytułu udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) i prawnych (CIT) w latach 2010-2016 (wykonanie) i plan na 2017 rok 600 000 000 500 000 000 400 000 000 300 000 000 200 000 000 100 000 000 0 PIT CIT 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok 2015 rok 2016 rok plan na 2017 rok */ plan na 2017 rok uchwalony budżet na dzień 1.01.2017 r. podatków i opłat Realizacja w 2016 r. dochodów z podatków lokalnych i innych opłat należnych gminie wyniosła 415,9 mln zł, tj. 105,8% planu, w porównaniu do 2015 roku dochody były wyższe o 16,0% tj. o 57,4 mln zł (dynamika 2015/2014 wynosiła odpowiednio 5,4% tj. 18,3 mln zł). Tak znaczący wzrost wynikał z jednorazowej wpłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (53,9 mln zł), m.in. w związku ze sprzedażą majątku Kompanii Węglowej na rzecz Polskiej Grupy Górniczej (co istotne po wyłączeniu tej wpłaty zrealizowane dochody z PCC były niższe od uzyskanych w 2015 r. o 3,6 mln zł). Poprawę wykonania dochodów odnotowano również z tytułu podatku od nieruchomości (wzrost w stosunku do 2015 r. o 1,1% tj. 2,4 mln zł), podatku od środków transportowych (o 13,6% tj. o 1,5 mln zł) oraz opłaty skarbowej (o ponad 23% tj. o 1,7 mln zł). Jednocześnie niektóre źródła dochodów zrealizowano poniżej planu oraz poniżej wykonania za rok poprzedni, w tym z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (o 0,3%), karty podatkowej (o ponad 11%) oraz zrezygnowano z pobierania opłaty targowej (ok. 1,5 mln zł). Po wyłączeniu z tej grupy uzyskanej jednorazowej wpłaty w porównaniu do 2015 roku dochody z podatków i opłat były wyższe o 1,0% (o 3,5 mln zł). Utrzymywanie stawek podatków lokalnych na nie zmienionym poziomie (nie dokonywano w latach 2016-2017 indeksacji stawek podatków lokalnych, pozostawiając je w większości na poziomie z 2015 roku z uwagi na obniżenie przez Ministra Finansów górnych progów podatkowych z powodu deflacji), rezygnacja z poboru opłaty targowej oraz uzależnienie części wpływów od koniunktury gospodarczej może wpłynąć na ryzyko realizacji w następnych latach dochodów poniżej założonego w prognozie poziomu. - 13 -
Dochody z wybranych podatków i opłat zrealizowane w latach 2010-2016 i plan na 2017 rok 250,0 200,0 150,0 100,0 50,0 0,0 podatek od nieruchomości podatek od czynności cywilnoprawnych podatek od środków transportowych opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok 2015 rok 2016 rok plan 2017 rok */ plan na 2017 rok uchwalony budżet na dzień 1.01.2017 r. subwencji ogólnej W 2016 r. do budżetu wpłynęło 301,4 mln zł z tytułu subwencji ogólnej, z tego część równoważąca wyniosła 15,6 mln zł, a część oświatowa 285,8 mln zł. W porównaniu do 2015 roku dochody były wyższe o 4,4% tj. o 12,8 mln zł (w tym część równoważąca o 2,8 mln zł, część oświatowa o 10,0 mln zł, otrzymano również część uzupełniającą w 2014 roku 17 tys. zł, w 2015 roku 14 tys. zł, w 2016 roku 12,5 tys. zł). dochodów jednostek budżetowych Dochody realizowane przez jednostki budżetowe stanowiły ponad 11% dochodów bieżących własnych i wyniosły 170,4 mln zł. Z uwagi na zrealizowane wpłaty jednorazowe, w tym zasądzone odszkodowania i znaczące zwroty podatku VAT od inwestycji porównywalność w latach została ograniczona. W 2015 roku w związku ze zwrotem podatku od towarów i usług VAT od zrealizowanych inwestycji (57,6 mln zł) łącznie jednostki przekroczyły plan o kwotę 54,6 mln zł tj. o 31,1% i jednocześnie uzyskane dochody były wyższe w stosunku do wykonania za 2014 rok o 55,2 mln zł (31,5%). W roku 2016 tak wysokie jednorazowe wpłaty nie powtórzyły się, powróciły do poziomu z lat 2013 2014 (przekroczyły plan o 2,2%, o 3% plan na 1 stycznia). Po wyłączeniu jednorazowych wpłat z tytułu zwrotu VAT (odpowiednio w 2016 r. 3,3 mln zł, w 2015 r. 57,6 mln zł), zasądzonych odszkodowań od Wojewody Śląskiego (odpowiednio w 2015 r. 3,7 mln zł i w 2014 r. 5,4 mln zł) dochody jednostek w 2016 roku były niższe od zrealizowanych w roku poprzednim o 1,8 mln zł (o 1,1%), a w 2015 roku były niższe od zrealizowanych w roku poprzednim o 0,8 mln zł (tj. o 0,5%). Oznacza to, że efektywność tego - 14 -
źródła dochodów sukcesywnie spada. Istotną pozycję (ponad 67% całości wpływów tj. ok. 112 mln zł) stanowią dochody realizowane przez KZGM. W odniesieniu do 2015 roku KZGM zrealizował dochody niższe o 0,4% tj. o 0,4 mln zł (pomimo iż od 1 października 2016 r. wprowadzono podwyżki czynszów za lokale mieszkalne przeciętnie w zależności od grupy budynków od 7% - 12%, których skutki roczne uwzględniając poziom ściągalności wynoszący ok. 95% wyniosą 2,4 mln zł), MOSiR o 42,1% tj. o 3 mln zł niższe z obiektów sportowych i o 11,7% tj. o 0,3 mln zł niższe z działalności prowadzonej w MCK (w związku z przekazaniem obiektu koncesjonariuszowi). Z uwagi na organizacyjne (w tym przekazanie w maju 2016 r. koncesjonariuszowi obiektów Spodek i MCK oraz przekazanie od stycznia 2017 roku Zakładu Utylizacji Odpadów do spółki miejskiej), utrzymywanie się wysokiego poziomu zaległości w regulowaniu opłat za wynajem lokali (w KZGM odnotowano wzrost zaległości w stosunku do 2015 roku o 4,2% tj. o 10,6 mln zł) oraz coraz większą liczbę rachunków wyodrębnionych na których gromadzą dochody jednostki oświatowe można przypuszczać, że dochody jednostek w najbliższych latach nie będą istotnie wzrastać. dochodów ze źródeł zagranicznych i dofinansowanie krajowe W 2016 r. na finansowanie lub dofinansowanie projektów z funduszy strukturalnych oraz innych środków z Unii Europejskiej i dofinansowania krajowego do budżetu wpłynęło 8,9 mln zł co stanowiło ponad 100% planu po zmianach. Do budżetu wpłynęły środki w części stanowiące refundacje wydatków z lat poprzednich (1,6 mln zł), środki na realizację projektów, w tym w ramach RPO Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 (4 mln zł), w ramach programu Erasmus+ (3,3 mln zł, w tym zaliczki w wysokości do 80% wartości projektu dla rozpoczynanych w 2016 roku 2,6 mln zł). W porównaniu do 2015 roku zrealizowane dochody były wyższe prawie 3-krotnie tj. o 5,8 mln zł. pozostałych dochodów własnych Do pozostałych dochodów, które nie zostały wyżej wyszczególnione zaliczono m.in. dochody uzyskiwane z majątku gminy, dotacje z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych, dotacje z budżetów innych jednostek samorządowych na realizację zadań wspólnych na podstawie porozumień i umów, wpłaty nadwyżki środków obrotowych przez zakład budżetowy, odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych. W 2016 roku dochody z powyższych tytułów wyniosły 83,4 mln zł (100,2% planu po zmianach) i w porównaniu do 2015 roku były wyższe o 1,4% tj. o 1,2 mln zł, w tym odsetki od środków własnych na rachunkach budżetu wyższe o 2,5 mln zł (z powodu wyższych środków podlegających lokowaniu), dochody z majątku gminy wyższe o ponad 0,9 mln zł i jednocześnie niższe (o 0,2 mln zł) dotacje z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych oraz niższe (o 0,1 mln zł) dotacje od innych JST na zadania realizowane na podstawie porozumień. dotacji z budżetu państwa na realizację zadań zleconych z zakresu administracji rządowej Wysokość dotacji przyznawanych z budżetu państwa na realizację zadań zleconych z zakresu administracji rządowej stanowi ponad 10% dochodów bieżących budżetu miasta. Tak znaczący wzrost poziomu dotacji spowodowany został wejściem w życie programu Rodzina 500+ (dotacja na wypłatę świadczeń dla dzieci od kwietnia 2016 r. wyniosła 89,2 mln zł), co w konsekwencji prawie podwoiło wysokość środków na zadania zlecone. W 2016 r. do budżetu wpłynęły dotacje w łącznej kwocie 179,8 mln zł tj. 99,7% planu po zmianach (234,7% planu na 1 stycznia), - 15 -
o 97 mln zł powyżej wykonania w roku poprzednim wzrost dotyczył, oprócz nowego programu pomocy rodzinie, również zadań z zakresu gospodarki nieruchomościami (o 0,9 mln zł), bezpieczeństwa publicznego o 0,9 mln zł, wypłat świadczeń rodzinnych i z funduszu alimentacyjnego (o 8,1 mln zł), a jednocześnie w 2015 roku poziom dotacji był wyższy (o 1,5 mln zł) z uwagi na przeprowadzenie wyborów Prezydenta RP, do Sejmu i Senatu oraz krajowego referendum. Z uwagi na ograniczenia w budżecie państwa oraz metodologię przyznawania dotacji podobnie jak w latach poprzednich zaangażowano środki własne Miasta. Łącznie dofinansowanie do zadań zleconych w 2016 roku wyniosło 9,2 mln zł i było porównywalne z kwotą zaangażowaną w roku poprzednim (9,5 mln zł). dochody majątkowe Dochody majątkowe, do których zalicza się dotacje (w tym środki z Unii Europejskiej) i inne środki przeznaczone na inwestycje, dochody ze sprzedaży majątku oraz dochody z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności przeznaczone są na realizację zadań inwestycyjnych i w 2016 r. wykonane zostały w wysokości 57,2 mln zł. Stałym źródłem dochodów majątkowych jest sprzedaż mienia i składników majątku w 2016 r. zrealizowano dochody o prawie 40% powyżej planu, o 64% (tj. o 14,6 mln zł) powyżej wykonania w roku poprzednim w zakresie sprzedaży lokali mieszkalnych uzyskano dochody wyższe o ponad 14% (sprzedając o 6,4% większą liczbę mieszkań), w zakresie sprzedaży budynków oraz nieruchomości gruntowych wyższe 3-krotnie, jednocześnie niższe o ponad 8% z tytułu sprzedaży lokali użytkowych. Realizacja pozostałych dochodów majątkowych uzależniona jest w dużej mierze od harmonogramu realizacji inwestycji. W 2016 r. z tytułu dotacji i innych środków na inwestycje do budżetu wpłynęło 18,1 mln zł tj. 28% planu. W ramach tej kwoty odpowiednio 70,2% (12,7 mln zł) stanowiła refundacja wydatków poniesionych w latach poprzednich, 13,4% (2,4 mln zł) dotacje z budżetu państwa i z funduszy celowych, 11,6% (2,1 mln zł) niewykorzystane środki z wydatków niewygasających oraz 4,8% (0,9 mln zł) dotacje z UE na realizację zadań inwestycyjnych w roku budżetowym (dotacje należne, w wysokości nie zrefundowanych wydatków w związku z rozpoczęciem inwestycji wynosiły na koniec 2016 roku 1,2 mln zł). Łącznie dochody otrzymane na inwestycje oraz środki pozostałe z wydatków niewygasających w części majątkowej były o 78% niższe od wykonania poprzedniego roku tj. o 64,6 mln zł (na co istotny wpływ miało wejście dopiero w fazę oceny wniosków o dofinansowanie w ramach nowej perspektywy i tym samym na przesuniecie w czasie podpisywania nowych umów). WYDATKI Wydatki ogółem budżetu miasta Katowice zaplanowano na podstawie analizy wykonania za lata poprzednie oraz na podstawie przepisów prawa odnośnie nałożonych na samorząd do realizacji zadań zarówno własnych (w tym w części gminnej i powiatowej) jak i zadań z zakresu administracji rządowej obowiązujących w okresie opracowywania prognozy. W 2016 roku zrealizowano wydatki ogółem w wysokości 1.609,8 mln zł tj. 88,6% planu po zmianach (89,0% planu na 1 stycznia), z czego wydatki bieżące i majątkowe stanowiły odpowiednio (91% i 9%) wydatków ogółem (w roku poprzednim odpowiednio 82% i 18%). - 16 -
Wykonanie wydatków ogółem było niższe od realizacji w 2015 roku o 6,4 mln zł tj. o 0,4%, z tego wydatki bieżące były wyższe o 137,4 mln zł, a wydatki majątkowe niższe o 143,8 mln zł. Na wzrost wydatków bieżących w porównaniu do roku poprzedniego wpływ miało głównie finansowanie świadczeń w ramach Programu Rodzina 500+ (skutki w okresie 9 miesięcy realizacji programu - 89,2 mln zł), wprowadzenie podwyżek wynagrodzeń dla pracowników miejskich jednostek (skutki roczne prawie 12 mln zł), realizacja wielu imprez o znaczeniu strategicznym i promocyjnym w zakresie turystyki biznesowej (wzrost wydatków o ponad 6 mln zł) oraz zwiększenie finansowania w formie dotacji niepublicznych placówek oświatowych (o 4,6 mln zł) i podmiotów niepublicznych realizujących zadania własne Miasta, w tym z zakresu sportu (o 4,5 mln zł). Zmniejszenie wydatków majątkowych wynikało głównie z przesunięcia w czasie rozpoczęcia nowych inwestycji wspófinansowanych środkami unijnymi w ramach perspektywy UE 2014-2020. Przewiduje się, że kumulacja wydatków inwestycyjnych i wejście w fazę dużych projektów będzie miało miejsce w latach 2018-2019, kiedy udział wydatków majątkowych w wydatkach zadań własnych będzie sięgał prawie ¼ budżetu. Jednocześnie po tym okresie w związku z oddawaniem do użytku nowych obiektów, w tym rekreacyjno-sportowych, infrastruktury społecznej i kulturalnej, węzłów przesiadkowych i komunikacyjnych istotnie wzrosną wydatki bieżące na ich utrzymanie i prowadzenie działalności służącej mieszkańcom. wydatki bieżące Wydatki bieżące budżetu przeznaczone zostały na realizację zadań służących społeczności lokalnej, wykonywanych przez jednostki organizacyjne miasta Katowice, w tym Urząd Miasta i pozostałe jednostki budżetowe, zakłady budżetowe (dofinansowane z budżetu w formie dotacji przedmiotowej), instytucje kultury i zakład opieki zdrowotnej (dofinansowane w formie dotacji podmiotowej i celowej) i wiele innych podmiotów korzystających ze środków budżetu wykonujących zadania własne miasta (w tym organizacje pozarządowe, dla których środki z budżetu przekazywane są poprzez wspieranie, powierzanie lub zakup usług) lub zadania istotne z punktu widzenia mieszkańców i rozwoju miasta (dla których ustawodawca przewidział możliwość dotowania). W 2016 r. wydatkowano na realizację zadań bieżących 1.463,7 mln zł tj. 93,9% planu po zmianach (102,9% planu na 1 stycznia). Łącznie na bieżące funkcjonowanie jednostek, przeprowadzenie remontów, wpłatę do budżetu państwa, dotacje, świadczenia, projekty unijne i obsługę zadłużenia wydatkowano o 137,4 mln zł (o 10,4%) więcej niż w 2015 roku. Głównym powodem zwiększenia wydatków bieżących było wejście w życie od kwietnia 2016 r. nowego programu Rodzina 500+ (89,2 mln zł). Po wyłączeniu programu wydatki bieżące wzrosły o 48,2 mln zł tj. o 3,6%, tym samym dynamika wzrostu wydatków bieżących uległa zahamowaniu (w roku 2015 w odniesieniu do roku 2014 wzrost wydatków wynosił 57,5 mln zł tj. 4,5%). Wzrost wydatków odnotowano z tytułu wynagrodzeń (16,7 mln zł), wydatków statutowych -zakupu usług, w tym remontowych, utrzymanie komunikacji miejskiej (17,5 mln zł), dotacji (10 mln zł) oraz projektów unijnych (0,5 mln zł). Jednocześnie z uwagi na poprawę koniunktury, obniżenie wskaźnika bezrobocia, utrzymywanie się niskich stóp procentowych obniżeniu uległy wydatki na świadczenia dla osób fizycznych w ramach zadań własnych (o 1,8 mln zł) i koszty obsługi długu (o 28 tys. zł). Wzrost wydatków o charakterze stałym i silna presja na ich zwiększenie, w sytuacji pogorszenia stanu gospodarki może spowodować istotne obniżenie wyniku operacyjnego budżetu. Jeżeli dochody bieżące budżetu obniżą się, a wydatki bieżące utrzymają tendencję wzrostową wzrośnie ryzyko utraty dobrych ocen ratingowych, co w konsekwencji przełoży się na stabilność finansów Miasta. - 17 -
wydatki na wynagrodzenia i składki od nich naliczane W wydatkach bieżących najpoważniejszą pozycję stanowiły wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń dla pracowników zatrudnionych w jednostkach budżetowych realizujących zadania własne i zlecone oraz wynagrodzenia wypłacane na podstawie umów o dzieło i zlecenia. Łącznie środki na ten cel angażowały 38% wydatków bieżących (w latach poprzednich ponad 40%). W 2016 r. wydatkowano 550 mln zł (97,3% planu), o 3,1% powyżej wykonania w roku ubiegłym. Wzrost wydatków na wynagrodzenia nastąpił głównie na skutek wprowadzenia podwyżek wynagrodzeń dla pracowników jednostek budżetowych (od 1 kwietnia 2016 r. skutki roczne prawie 12 mln zł) oraz z uwagi na wzrost zatrudnienia w jednostkach Miasta w związku z realizacją nowych zadań (dotyczy Urzędu Miasta oraz Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej zadania z zakresu administracji rządowej). Ponadto, w ramach wydatków bieżących określono w prognozie krótkookresowej (zgodnie z 20 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę spoza granicami Rzeczypospolitej Polskiej środki na świadczenia pracownicze (odprawy emerytalne i rentowe oraz nagrody jubileuszowe) w wysokości powyżej 11 mln zł (przeciętnie w każdym roku objętym prognozą), w tym w 2016 roku odpowiednio 7,7 mln zł (nagrody jubileuszowe) oraz 6,8 mln zł (odprawy emerytalne i rentowe zaplanowane w rezerwie budżetowej celowej), z czego wypłacono w 2016 roku dla pracowników jednostek budżetowych łącznie kwotę 11,6 mln zł, tj. o prawie 14% więcej niż w roku poprzednim (10,2 mln zł). wydatki z tytułu poręczeń i gwarancji Zaplanowane wydatki w grupie poręczenia i gwarancje udzielone przez Miasto stanowiły zabezpieczenie: spłaty przez Katowickie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Spółka z o.o. kredytu w związku z poręczeniem udzielonym przez Miasto (umowa 1200315/98 z 1998 r. z terminem poręczenia do 2027 roku wynikającym z uchwały Nr LII/561/98 Rady Miejskiej Katowic z 5 czerwca 1998 r.) na kwotę 4 mln zł oraz poręczeniem spłaty kredytu (umowa 12000315/120/2000 z 2000 r. z terminem poręczenia do 2032 roku wynikającym z uchwały Nr XXIV/313/2000 Rady Miejskiej Katowic z 19 czerwca 2000 r.) na kwotę 1,1 mln zł. prawidłowości wykorzystania dotacji otrzymanej z Funduszu Spójności (8,7 mln zł) Z uwagi na zakładane nie wykorzystanie tych środków w 2016 roku nie przewidziano ich w prognozie na kolejne lata, wprowadzając je w pełnej wysokości do budżetu na rok następny i przyjmując ich uwzględnianie w każdym kolejnym roku aż do całkowitej spłaty zobowiązań przez Spółkę. W 2016 r. środki zaplanowane na ten cel nie były wydatkowane analogicznie jak w latach ubiegłych. wydatki na obsługę zadłużenia Na 2016 rok zaplanowano wydatki na obsługę zadłużenia w wysokości 19,9 mln zł prawie dwukrotnie powyżej wykonania w roku poprzednim. Utrzymywanie się kursu euro oraz stóp procentowych poniżej poziomu założonego w planie skutkowało wydatkami na obsługę długu w wysokości 52% planu. Realizacja wydatków na obsługę zadłużenia wyniosła w okresie sprawozdawczym 10,3 mln zł, o 0,3% poniżej wykonania w roku poprzednim. - 18 -
wydatki związane z funkcjonowaniem organów miasta Katowice W ramach wydatków bieżących nakłady ponoszone na funkcjonowanie organów Miasta, w tym: organu stanowiącego (Rady Miasta i Rad Jednostek Pomocniczych) oraz organu wykonawczego (Prezydenta Miasta i kosztów działalności Urzędu Miasta) zaplanowane zostały na 2016 rok w wysokości 97,9 mln zł. W 2016 r. zrealizowano wydatki łącznie na kwotę 92,8 mln zł tj. 93,4% planu, o 3,5% powyżej wykonania w 2015 r. Było to spowodowane głównie wzrostem wydatków na wynagrodzenia pracowników Urzędu Miasta (roczne skutki wprowadzonych w 2016 r. podwyżek wynagrodzeń wyniosły 2,3 mln zł), wzrostem liczby zatrudnionych w Urzędzie Miasta (o 22 etaty, m.in. w związku z realizacją nowych zadań w tym m.in. wynikających z wdrożenia centralizacji rozliczeń podatku od towarów i usług VAT, rozpoczęcia przygotowań do przejęcia obowiązku odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych z nieruchomości niezamieszkałych, sposobu realizacji zadań w zakresie komunikacji społecznej i budżetu obywatelskiego) oraz utrzymaniem znaczącego dofinansowania do wynagrodzeń dla pracowników realizujących zadania z zakresu administracji rządowej (ponad 8 mln zł). Przeciętnie wydatki w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2016 roku wyniosły ponad 320 zł. wydatki bieżące objęte limitem (zgodnie z art. 226 ust. 3 uofp) W 2016 r. zrealizowano łącznie wydatki bieżące objęte limitem na kwotę 53,2 mln zł tj. 91,5% planu, w tym realizowane w ramach: przedsięwzięć współfinansowanych funduszami unijnymi 5,3 mln zł tj. 64,6% planu wynoszącego 8,2 mln zł programów nieinwestycyjnych uchwalonych przez Radę Miasta 44,5 mln zł tj. 97,0% planu wynoszącego 45,9 mln zł umowy o partnerstwie publiczno prywatnym (umowa o koncesję) 3,4 mln zł tj. 83,6% planu wynoszącego 4,1 mln zł wynik operacyjny budżetu Różnica pomiędzy dochodami bieżącymi a wydatkami bieżącymi stanowiąca wynik operacyjny budżetu to wielkość wskazująca na potencjał Miasta, określająca jakie są możliwości jego rozwoju i tym samym generowania środków własnych na inwestycje, będąca jednocześnie podstawą wiarygodności finansowej samorządu. Wysokość nadwyżki operacyjnej uzależniona jest z jednej strony od osiąganych dochodów bieżących, z drugiej zaś od ponoszonych wydatków na bieżące funkcjonowanie jednostek, w tym wynagrodzeń, na realizację zadań i projektów oraz od wysokości środków przeznaczanych na obsługę zadłużenia. Oceny poziomu generowanej nadwyżki operacyjnej można dokonać poprzez wyliczenie udziału nadwyżki operacyjnej w dochodach bieżących, przy czym sugerowany przez agencję ratingową jako bezpieczny dla finansów samorządu to nie mniej niż 14% (w przypadku Katowic powinna wynosić powyżej 200 mln zł). W budżecie na 2016 rok założono poziom nadwyżki operacyjnej w wysokości 68,4 mln zł co stanowiło 4,6% dochodów bieżących. W wyniku zmian budżetu w okresie 12 miesięcy planowany poziom nadwyżki operacyjnej uległ zwiększeniu do wysokości 94,5 mln zł tj. do 5,7% dochodów bieżących. Z uwagi na zrealizowanie wydatków bieżących poniżej zaplanowanej wysokości (o 6,1% tj. 95 mln zł) oraz wykonania dochodów bieżących powyżej planu o 2,5% (tj. o 42 mln zł) - 19 -
wynik operacyjny budżetu uległ poprawie i osiągnął poziom 231,9 mln zł, co stanowiło 13,7% dochodów bieżących. W stosunku do 2015 roku wynik operacyjny był wyższy o ponad 6 mln zł tj. o 3%. Tak korzystny wynik był pochodną jednorazowej wpłaty z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych (podobnie jak w 2015 roku wpływ jednorazowych zwrotów podatku VAT), co niestety najprawdopodobniej nie powtórzy się w kolejnych latach. Sprowadzając dane do porównywalności (tj. po wyłączeniu jednorazowych wpłat: w 2015 r. odszkodowania z budżetu państwa na kwotę 3,7 mln zł oraz zwrotu podatku VAT na kwotę 57,6 mln zł, a w 2016 r. wpłaty podatku w związku ze sprzedażą Kompanii Węglowej na kwotę 53,9 mln zł oraz zwrotów podatku VAT na kwotę 3,3 mln zł) wynik operacyjny budżetu zwiększył się w stosunku do osiągniętego za 2015 rok o ponad 6% tj. o 10,2 mln zł, co jest tendencją pożądaną biorąc pod uwagę obecną dobrą koniunkturę na rynku i tym samym wzrost dochodów budżetowych od niej zależnych. Udział nadwyżki operacyjnej w dochodach bieżących (w wartościach porównywalnych) obniżył się z prawie 14% do poziomu 11%. Poziom osiąganego wyniku bieżącego pozwala również wyliczyć inny wskaźnik poddawany ocenie przez agencję ratingową tj. okres w jakim spłacony byłby dług miasta z generowanej nadwyżki operacyjnej, przy czym sugerowany przez agencję ratingową jako bezpieczny dla finansów samorządu to maksymalnie 6 lat. W ostatnim okresie z uwagi na zahamowanie wzrostu zadłużenia oraz dobre wyniki operacyjne utrzymuje się na poziomie ok. 3 lat (przy danych porównywalnych, po wyłączeniu jednorazowych wpłat i tym samym niższych wynikach operacyjnych wskaźnik ten wynosiłby prawie 4 lata). Kształtowanie się nadwyżki operacyjnej w latach 2010-2016 i plan na 2017 rok (w mln zł) 1 800 1 696 1 630 1 600 1 400 1 200 1 251 1 054 1 306 1 110 1 334 1 174 1 389 1 242 1 214 1 453 1 448 1 269 1 552 1 491 1 326 1 491 1 423 1 638 1 464 1 555 1 000 800 600 dochody bieżące wydatki bieżące nadwyżka operacyjna dochody bieżące porównywalne wydatki bieżące porównywalne nadwyżka operacyjna porównywalna 400 200 0 197,0 195,6 225,8 231,9 184,4 160,4 169,0 147,6 179,0 164,5 174,7 75,4 68,4 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok 2015 rok plan na 1.01.2016 2016 rok plan na 2017 rok */ plan na 2017 rok uchwalony budżet na dzień 1.01.2017 r. - 20 -
Procentowy udział nadwyżki operacyjnej w dochodach bieżących w latach 2010-2016 (wykonanie), w 2017 roku (plan) i w latach 2018-2020 (prognoza) 100,0 90,0 15,7 15,0 12,0 10,6 12,7 14,6 13,7 4,6 6,8 6,9 7,1 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok 2015 rok 2016 rok plan 2017 rok 2018 rok 2019 rok 2020 rok dochody bieżące nadwyżka operacyjna */ plan na 2017 rok i lata następne zgodnie z uchwalonym budżetem na dzień 1.01.2017 r. i Wieloletnią Prognozą Finansową Miasta Katowice na lata 2017 2035 **/ udział nadwyżki operacyjnej w dochodach bieżących po sprowadzeniu danych do porównywalności i wyłączeniu jednorazowych wpłat i jednorazowych wydatków wynosiłby odpowiednio: w 2013 roku 12,2%, w 2014 roku 12,4%, w 2015 roku 11,0%, w 2016 roku 10,7% wydatki majątkowe Wydatki majątkowe obejmują inwestycje budowlane, wykup gruntów, modernizację oświetlenia, zakupy inwestycyjne, objęcie akcji i zwiększenie udziałów w spółkach. W budżecie na 2016 rok na wydatki majątkowe zaplanowano łącznie 387 mln zł co stanowiło ponad 21% wydatków ogółem miasta. Taki poziom wydatków majątkowych wynikał z jednej strony z zakończenia większości dużych projektów inwestycyjnych, z drugiej zaś z rozpoczęcia procedury przyznawania dofinansowania w ramach nowej perspektywy UE. W trakcie roku zwiększono przede wszystkim nakłady na zadania nowe, jednoroczne (o prawie 15%), natomiast przełożono na 2017 rok i lata następne zadania wieloletnie współfinansowane środkami UE, z uwagi na przesunięcie w czasie podpisywania umów i tym samym rozpoczęcie inwestycji (zmniejszono plan o 67%). Po tych zmianach wydatki na zadania kontynuowane stanowiły 62% planu, a na zadania nowe 38%. Plan wydatków majątkowych na koniec roku wynosił 258,8 mln zł, który zrealizowany został w 56,5% tj. w kwocie 146,2 mln zł (37,8% planu na 1 stycznia), w tym: wydatki objęte limitem 70,5 mln zł tj. 40,1% planu z tego: - 21 -
realizowane w ramach przedsięwzięć współfinansowanych funduszami unijnymi 6,7 mln zł tj. 9,7% planu wynoszącego 68,5 mln zł wydatki objęte limitem w ramach pozostałych przedsięwzięć inwestycyjnych 63,8 mln zł tj. 59,6% planu wynoszącego 107,1 mln zł pozostałe wydatki majątkowe 75,7 mln zł tj. 92,8% planu Wydatki majątkowe w podziale na przedsięwzięcia współfinansowane środkami unijnymi, przedsięwzięcia inwestycyjne pozostałe i zadania roczne - wykonanie za lata 2010-2016 i plan na 2017 rok (w mln zł) 600 500 400 300 200 100 0 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok 2015 rok 2016 rok plan na 2017 rok WPI - unijne WPI - pozostałe zadania roczne */ plan na 2017 rok uchwalony budżet na dzień 1.01.2017 r. Zadania sfinansowano w większości środkami własnymi miasta, w tym nadwyżką operacyjną (60,9%), dochodami uzyskanymi ze sprzedaży majątku oraz z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności (26,7%) oraz dotacjami, w tym środkami unijnymi (12,4%). Ne korzystano z zewnętrznych, zwrotnych źródeł finansowania. - 22 -
Źródła finansowania wydatków majątkowych w latach 2010-2016 (wykonanie) i plan na 2017 rok (w mln zł) 600 500 400 300 200 100 0 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok 2015 rok 2016 rok plan na 2017 rok nadwyżka operacyjna sprzedaż mienia dotacje nadwyżki / wolne środki z lat ubiegłych pożyczki i kredyty */ plan na 2017 rok uchwalony budżet na dzień 1.01.2017 r. Dochody, wydatki i wynik majątkowy w latach 2010-2016 (wykonanie) i plan na 2017 rok (w mln zł) 600,0 584,0 445,5 425,8 400,0 363,4 378,5 294,1 290,0 200,0 81,0 54,5 57,6 175,7 162,5 107,3 57,2 146,2 204,2 0,0 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok 2015 rok 2016 rok plan na 2017 rok - 89,0-200,0-282,4-239,6-320,9-269,8-182,7-221,6-400,0-421,5-600,0 dochody majątkowe wydatki majątkowe wynik majątkowy */ plan na 2017 rok uchwalony budżet na dzień 1.01.2017r. - 23 -
wynik budżetu i jego sfinansowanie W związku z zaplanowaniem wydatków wyższych od prognozowanych dochodów w planie na 1 stycznia 2016 rok założono deficyt w wysokości 115,9 mln zł (ponad 6% wydatków ogółem budżetu), który po zmianach wprowadzonych w trakcie roku ustalono na poziomie o 38% niższym tj. w wysokości 71,8 mln zł. Z uwagi na nie zrealizowanie w 2016 roku wydatków w zaplanowanej wysokości (łącznie 208 mln zł, w tym wydatków majątkowych 112,6 mln zł) oraz osiągnięcie o ponad 6 mln zł wyższych niż założone w planie dochodów wynik budżetu zamknął się nadwyżką w wysokości 142,9 mln zł (jest to drugi rok z rzędu w którym odnotowano nadwyżkę budżetu). Dodatni wynik budżetu za 2016 rok był korzystniejszy od osiągniętego na koniec poprzedniego roku (nadwyżki) o 99,7 mln zł. Do tej poprawy przyczyniło się znaczące obniżenie wydatków majątkowych (o 144 mln zł), przy równoczesnym obniżeniu (o 50,1 mln zł) dochodów majątkowych. PRZYCHODY Przychody budżetu miasta stanowią źródło pokrycia deficytu oraz rozchodów. W ramach planowanych przychodów uwzględniono zgromadzone środki własne z lat ubiegłych, natomiast nie założono zaciągnięcia kredytu czy pożyczki (po raz pierwszy od 9 lat). nadwyżki z lat ubiegłych i wolne środki Na początku 2016 roku (po przeksięgowaniu wyniku za 2015 rok) w budżecie pozostały wolne środki w łącznej wysokości 261,9 mln zł (wolne środki w wysokości 666,5 mln zł pomniejszone o skumulowany deficyt w wysokości 404,6 mln zł), z czego 52% tj. 135,2 mln zł zaangażowano na pokrycie planowanego deficytu i rozchodów w roku 2016 oraz 15% tj. 40,4 mln zł na sfinansowanie deficytu i rozchodów w latach 2017 2018. Z uwagi na osiągnięcie w 2016 roku nadwyżki budżetu (w miejsce planowanego deficytu) środki pozostały niewykorzystane i stanowią źródło finansowania deficytu i rozchodów w roku 2017 i kolejnych trzech latach zgodnie z założeniami wieloletniej prognozy. Po przeksięgowaniu wyniku (142,9 mln zł) za 2016 rok wysokość skumulowanego deficytu netto na dzień 1 stycznia 2017 r. wynosi 262 mln zł, a wolnych środków 648 mln zł, tym samym dostępne środki budżetu do finansowania deficytu i rozchodów po roku 2016 wzrosły do poziomu 385,6 mln zł (z czego ponad 73% tj. 281,2 mln zł zostało zaangażowane w budżecie 2017 roku i lat następnych - wg stanu na 1 stycznia, a pozostałe środki będą angażowane w trakcie 2017 roku - poprzez budżetu i WPF). ROZCHODY Rozchody w budżecie miasta zaplanowane zostały w wysokości wynikającej ze spłaty zobowiązań długoterminowych zaciągniętych kredytów i pożyczek. Wpływ na poziom rozchodów ma - 24 -
również kształtowanie się kursu euro bowiem na koniec 2016 roku udział kredytów zaciągniętych w tej walucie wynosił 15,6% w całości długu miasta (na nie zmienionym poziomie od 2015 roku). W 2016 r. na spłatę rat kapitałowych przeznaczono łącznie 19,2 mln zł, co stanowi 99,1% planu, z czego na spłatę kredytu EBI (zaciągniętego w 2004 r.) 14,0 mln zł, spłatę kredytu EBI (zaciągniętego w 2010 r.) 1,6 mln zł, spłatę kredytu EBI (zaciągniętego w 2011 r.) 0,6 mln zł spłatę kredytu z CEB (zaciągniętego w 2011 r.) 2,0 mln zł oraz na spłatę pożyczek z WFOŚiGW 1 mln zł. W odniesieniu do roku 2015 łączna wysokość spłaconych rat kapitałowych była niższa o 14,5% tj. o 3,2 mln zł (w poprzednim roku zakończono spłatę kredytu z EBI zaciągniętego w 1997 r.). W kolejnych latach wydatkowane na ten cel środki będą sukcesywnie rosnąć aż do 56 mln zł w roku 2025 (z uwagi na zakładane podpisanie kolejnej umowy kredytowej). 800,0 Kształtowanie się długu Miasta i nadwyżki operacyjnej w latach 2010-2016 (wykonanie) w latach 2017-2020 (prognoza) - w mln zł 723,4 709,3 700,0 674,2 669,3 656,1 685,4 670,9 600,0 600,2 500,0 484,8 nadwyżka operacyjna 400,0 375,9 dług Liniowy (nadwyżka operacyjna) 300,0 296,1 200,0 197,0 195,6 184,4 225,8 231,9 100,0 160,4 147,6 75,4 112,7 117,3 123,0 0,0 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok 2015 rok 2016 rok 2017 rok 2018 rok 2019 rok 2020 rok */ plan na 2017 rok i lata następne zgodnie z uchwalonym budżetem na dzień 1.01.2017 r. i Wieloletnią Prognozą Finansową Miasta Katowice na lata 2017-2035 - 25 -
Kształtowanie się kosztów obsługi długu Miasta i nadwyżki operacyjnej w latach 2010-2016 (wykonanie) w latach 2017-2020 (prognoza) - w mln zł 250,0 225,8 231,9 200,0 197,0 195,6 184,4 150,0 160,4 147,6 112,7 117,3 123,0 100,0 50,0 0,0 nadwyżka operacyjna 75,4 obsługa długu (wydatki i rozchody) 63,0 64,2 56,5 44,7 32,7 27,5 27,4 29,9 29,5 15,9 18,0 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok 2015 rok 2016 rok 2017 rok 2018 rok 2019 rok 2020 rok */ plan na 2017 rok i lata następne zgodnie z uchwalonym budżetem na dzień 1.01.2017 r. i Wieloletnią Prognozą Finansową Miasta Katowice na lata 2017 2035-26 -
IV. KWOTA DŁUGU NA KONIEC 2016 ROKU Zgodnie z art. 243 ustawy o finansach publicznych możliwości zadłużenia i obsługi zadłużenia uzależnione są od uzyskanej nadwyżki operacyjnej kwoty spłat rat kredytów i pożyczek, odsetek od tych kredytów i pożyczek oraz spłaty kwot wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji do planowanych dochodów ogółem nie mogą przekroczyć średniej arytmetycznej z trzech ostatnich lat osiągniętej nadwyżki operacyjnej (powiększonej o dochody ze sprzedaży majątku) do zrealizowanych dochodów ogółem. Relacja ta dla Katowic była spełniona i na koniec 2015 roku kształtowała się następująco: wskaźnik osiągnięty 1,97% do wskaźnika dopuszczalnego (bez uwzględniania ustawowych wyłączeń) 12,4%. Na koniec 2016 roku wskaźnik wykonany obniżył się do poziomu 1,68% (z uwagi na niższe o 1,4 wydatki na obsługę zadłużenia przy wzroście dochodów ogółem o 5,6%) i jednocześnie zwiększył się wskaźnik dopuszczalny (bez uwzględniania ustawowych wyłączeń) do wartości 13,0% na skutek poprawy wyników operacyjnych budżetu, zwłaszcza w ostatnich dwóch latach. Po okresie sukcesywnych obniżek odnotowywanych do 2013 roku nastąpiła poprawa wskaźników w poszczególnych latach tj. tych z których wyliczana jest wartość wskaźnika maksymalnego wynosiły: w roku 2013 (n-3) 11,2%, w roku 2014 (n-2) 12,8%, w roku 2015 (n-1) 15,0%. Z uwagi na dalszą poprawę wyniku operacyjnego w 2016 roku analogicznie wyliczona wartość, która będzie uwzględniana przy wskaźnikach w latach kolejnych wynosi 15,4% (po sprowadzeniu danych do porównywalności i wyłączeniu jednorazowych wpłat, wskaźniki ukształtowały się następująco: 2015 rok 11,7%, 2016 rok 12,5%). Zgodnie z zasadami, jakie obowiązywały do 2014 roku stanowiącymi, że zadłużenie nie może przekroczyć 60% dochodów ogółem, a obsługa zadłużenia (spłaty rat, odsetki i wydatki z tytułu poręczenia) nie może przekroczyć 15% dochodów ogółem na koniec roku 2016 wskaźniki te wynosiły dla Miasta odpowiednio 37,4% oraz 1,68% (dług uległ zmniejszeniu przy jednoczesnym wzroście dochodów budżetu). Wartość wskaźnika jednorocznego - prawa strona wzoru (w latach 2010-2016) uwzględnianego przy wyliczaniu możliwości zadłużenia miasta 20,000 19,254 18,000 17,088 16,000 14,992 15,370 14,000 13,099 12,795 12,000 11,165 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000 0,000 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok 2015 rok 2016 rok - 27 -