PROGRAM PROFILAKTYKI PRZEDSZKOLA SAMORZĄDOWEGO W SIEDLISZCZU Bezpiecznie w przedszkolu I. WSTĘP II. ZAŁOŻENIA PROGRAMU III. CELE PROGRAMU IV. METODY I FORMY REALIZACJI PROGRAMU V. BLOKI TEMATYCZNE VI. CHARAKTERYSTYKA BLOKÓW TEMATYCZNYCH VII. WARUNKI WDROŻENIA PROGRAMU VIII. PROJEKT EWALUACJI PROGRAMU IX. NARZĘDZIA DO EWALUACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI WSTĘP Profilaktyka, to proces wspierania dziecka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi rozwojowi oraz eliminowanie czynników zagrażających zdrowiu. Program profilaktyki przeznaczony jest dla dzieci w wieku przedszkolnym. Ma on za zadanie tworzyć warunki do kształtowania postaw i wartości, umożliwiać dzieciom dokonywanie wyborów, mających znaczenie dla ich obecnego i przyszłego życia, uświadamiać dzieciom zagrożenia, które mogą wystąpić w przedszkolu, domu, na drodze oraz ograniczyć liczbę niebezpiecznych zdarzeń z udziałem dzieci. Przygotować dzieci do tego, by potrafiły współżyć z innymi, poznawać zasady dbania o własne zdrowie i bezpieczeństwo w sytuacjach. takich, że będą mogły się nauczyć, jak radzić sobie z trudnościami a w okresie dorastania i dorosłości, lepiej radzić sobie z problemami i kryzysami. Promować i kształtować zdrowy styl życia. Wraz z rozwojem dziecka i jego samodzielności musimy coraz bardziej liczyć się z koniecznością wyposażenia go w umiejętność przewidywania zagrożeń, unikania ich, a jeśli już zaistnieją w zdolność do radzenia sobie z trudną sytuacją. Program profilaktyki Bezpiecznie w przedszkolu jest zgodny z podstawą programową wychowania przedszkolnego i zawarty w następujących obszarach: Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych. (1) - Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. - Wdrażanie dzieci do utrzymywania ładu i porządku. (2) - Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci. (5) - Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne i innych (6) - Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń (11) ZAŁOŻENIA PROGRAMU Podstawowym założeniem prawidłowej realizacji programu profilaktyki jest znajomość psychofizycznej sylwetki dziecka w wieku przedszkolnym oraz świadomość znaczenia systematycznych oddziaływań w procesie kształtowania się właściwych i trwałych postaw.
Dziecko w wieku przedszkolnym charakteryzuje słaba spostrzegawczość, rozproszona i mimowolna uwaga, niski poziom myślenia przyczynowo- skutkowego, słaba orientacja przestrzennoczasowa, skłonność do ryzykownych, nieprzemyślanych, żywiołowych decyzji. Mała sprawność w wyobrażaniu sobie możliwych skutków podejmowanych działań w połączeniu z niewielkim doświadczeniem życiowym i wąskim zasobem wypróbowanych technik radzenia sobie z różnego rodzaju problemami, stawia dzieci w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia znacznie częściej niż osoby dorosłe. Wszystkie te cechy wskazują na kierunek oddziaływań wychowawczo- dydaktycznych, na konieczność wyrobienia u dzieci określonych umiejętności, sprawności i nawyków niezbędnych w przygotowaniu do dalszego życia. Naszym zadaniem jest ukształtowanie takich postaw, które będą wiedziały, jak unikać, zapobiegać i możliwie sprawnie pokonywać niebezpieczeństwa. Program profilaktyki jest dostosowany do potrzeb rozwojowych wychowanków. W swych oddziaływaniach jest skierowany do dzieci, nauczycieli i rodziców. CELE PROGRAMU Celem programu jest kształtowanie pozytywnych i bezpiecznych postaw, i zachowań dzieci w wieku przedszkolnym w sytuacjach trudnych, zagrażających zdrowiu a nawet życiu. W tym wieku bardzo szybko i łatwo przyswajają wiedzę. Nie mają problemów z opanowaniem prostych zasad dotyczących bezpieczeństwa, higieny oraz zdrowego stylu życia. Jednocześnie dzieci w tym wieku narażone swą na wiele niebezpieczeństw. Wiedza i umiejętności w zakresie edukacji bezpieczeństwa powinny być zatem nabywane przez dzieci już na etapie edukacji przedszkolnej. Wszystkie wymienione cechy wskazują na konieczność wyrobienia u dzieci określonych umiejętności, sprawności i nawyków niezbędnych w przygotowaniu do dalszego życia, by unikać, zapobiegać i możliwie sprawnie pokonywać niebezpieczeństwa. Cele szczegółowe: - Dostosowanie ramowego programu dnia do potrzeb rozwojowych dzieci. - Wyposażanie dzieci w niezbędne sprawności, umiejętności i wiadomości dotyczące dbania o własne zdrowie. - Tworzenie warunków sprzyjających bezpieczeństwu dzieci i zachowaniu ich zdrowia. - Kształtowanie nawyków higienicznych i zachowań prozdrowotnych. - Tworzenie warunków sprzyjających spontanicznej i zorganizowanej aktywności ruchowej dziecka, a przez to rozwijanie jego sprawności fizycznej. - Promocja zdrowego stylu życia. - Współpraca ze specjalistami i instytucjami w zakresie działań profilaktycznych. METODY I FORMY REALIZACJI PROGRAMU W realizacji programu wykorzystuje się różnorodne metody i formy, przede wszystkim aktywne, by umożliwić dzieciom czynne doświadczenie i przeżywanie tego, co jest tematem zajęć. Wskazane jest odwoływanie się do różnych technik, dostosowanych do wieku dzieci, zainteresowania tematem, umiejętności radzenia sobie z przedstawionymi problemami i poziomu aktywności wychowanków. Metody: - metody podające: opowiadanie, pogadanka, historyjka obrazkowa, wiersze, piosenki, praca z tekstem - metody problemowe: gry dydaktyczne, klasyczna metoda problemowa, burza mózgów - metody aktywizujące: drama, wystawa (ekspozycja), pokaz, inscenizacja; - metody praktyczne: ćwiczenia i działania oparte na konkrecie, spacery, wycieczki:
Formy: - praca indywidualna; - zabawa oraz inne rodzaje działalności dzieci pozwalające na rozwijanie własnej inicjatywy (zabawy konstrukcyjne, manipulacyjne, ruchowe, tematyczne zabawy w role); - czynności samoobsługowe dzieci oraz praca użyteczna; - spacery i wycieczki; - zajęcia organizowane przez nauczycielkę z całą grupą lub prowadzone w mniejszych zespołach; - udział w imprezach i uroczystościach organizowanych w przedszkolu i poza nim; - udział w konkursach; BLOKI TEMATYCZNE PROGRAMU: 1. Bezpieczeństwo na co dzień. 2. Piramida zdrowego żywienia. 3. Higieniczny tryb życia. 4. Ruch w życiu człowieka (poranki z gimnastyką). 5. Zagrożenia ze środowiska przyrodniczego. 6. Przedszkole bez nałogów. 7. Moje prawa- konwencja o prawach dziecka. 8. Agresja i przemoc. 9.Profilaktyka logopedyczna. 10. Dziecko w świecie wirtualnym. CHARAKTERYSTYKA BLOKÓW TEMATYCZNYCH Nazwa bloku tematycznego Zamierzone cele operacyjne Dziecko: 1. BEZPIECZEŃSTWO NA CO DZIEŃ - rozumie pojęcie bezpieczeństwo - reaguje na hasła pali się, ewakuacja, itp. - wykazuje znajomość imienia, nazwiska oraz własnego adresu zamieszkania - wykazuje znajomość imion i nazwisk rodziców / opiekunów - zna zasady bezpiecznego poruszania się po drodze - rozróżnia podstawowe znaki drogowe (informacyjne, ostrzegawcze) - stosuje się do sygnalizacji świetlnej - wie, jakie są numery telefonów alarmowych na policję, straż, pogotowie - orientuje się, do kogo może zwrócić się o pomoc (np. do policjanta) - przestrzega zasad ustalonych w grupie przedszkolnej (kontrakt grupowy) - stosuje się do zasad bezpiecznego korzystania z placu zabaw/ sprzętu/ zabawek - porusza się w miejscach dozwolonych - nie oddala się samo od grupy przedszkolnej - nie korzysta z urządzeń elektrycznych, nie bawi się przedmiotami niebezpiecznymi, np. zapałkami, szkłem i inne. - przewiduje sytuacje zagrażające bezpieczeństwu/ życiu oraz ich konsekwencje - wykazuje nieufność w stosunku do osób nie-
2. PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA 3. HIGIENICZNY TRYB ŻYCIA znajomych, - samodzielnie i bezpiecznie organizuje sobie czas wolny - uczestniczy w spotkaniu z policjantem i strażakiem - wie, że opiekę nad nim sprawuje osoba dorosła - poznaje schemat piramidy zdrowego żywienia (jej piętra) - orientuje się w zasadach zdrowego stylu odżywania (wymienia zdrowe produkty, tj. owoce, warzywa, mleko i jego przetwory, ryby, ciemne pieczywo, itd.) - dostrzega związek pomiędzy zdrowiem a chorobą - podaje skutki nieprawidłowego odżywiania się (m. in.: otyłość, próchnica, niska odporność organizmu =przeziębianie się) - zna umiar w jedzeniu (nie objada się) - przezwycięża niechęć do spożywania niektórych potraw - myje owoce i warzywa przed spożyciem - stosuje zasady savoir vivr u (poprawnie posługuje się sztućcami, nie rozmawia podczas posiłków, nie spieszy się podczas jedzenia, dba o estetykę stołu, nie huśta się na krzesełku, nie wygłupia się, itp.) - rozumie pojęcia higiena, higieniczny tryb życia - wyróżnia przybory niezbędne do utrzymania higieny - stosuje higienę na co dzień: * myje ręce przed / po posiłku, po skorzystaniu z toalety, po kontakcie z rożnymi przedmiotami, zwierzętami i in. * dba o czystość własnego ciała (regularna kąpiel, używanie kosmetyków) * dba o czystość ubrania / bielizny * używa wyłącznie swoich przyborów toaletowych * utrzymuje porządek otoczenia wokół (np. sprząta po sobie) * zdaje sobie sprawę z konieczności chodzenia do snu o tej samej porze (higiena snu) * rozumie istotę wypoczynku * wykazuje wrażliwości na nadmierny hałas * podkreśla rolę codziennych ćwiczeń fizycznych * uczy się podstawowych umiejętności relaksacji i odprężenia (higiena psychiczna) * wie, o konieczności umiejętnego korzystania z chusteczek higienicznych * zasłania usta podczas kaszlu / kichania * unika bezpośredniego kontaktu z osobą chorą * wie, o potrzebie przebywania w wywietrzo-
4. RUCH W ŻYCIU CZŁOWIEKA (poranki z gimnastyką) 5. ZAGROŻENIA ZE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 6. PRZEDSZKOLE BEZ NAŁOGÓW 7. MOJE PRAWA KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA nych pomieszczeniach - rozumie znaczenie aktywności ruchowej, sportu w życiu - posługuje się pojęciem zdrowie - wie, o potrzebie częstego przebywania na świeżym powietrzu - bierze aktywny udział w zajęciach ruchowych, gimnastykuje się (poranki z gimnastyką) - uprawia sporty (gra w piłkę, jazda na rowerze, bieganie, itp.) - ubiera się odpowiednio do warunków pogodowych - dba o prawidłową postawę ciała - chodzi na spacery - wie, jak zapobiegać przemarznięciu/ przegrzaniu - wymienia rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych - nie dotyka zwierząt, zwłaszcza dzikich - wie, że nie należy karmić bez zgody/ drażnić zwierząt - zna pozycję obronną, by uniknąć, np. pogryzienia - orientuje się, jak wyglądają tabliczki informujące, np. o terenie strzeżonym przez psa - zna wybrane rośliny i inne zagrażające życiu (np. grzyby, owoce trujące) - nie spożywa potraw niewiadomego pochodzenia - wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia, gdzie można otrzymać pomoc, umie o nią poprosić - jest świadome niebezpieczeństw związanych z uzależnieniami / nałogami - orientuje się w procesie uzależnienia człowieka od czegoś (zna ich niekorzystny wpływ na organizm) - wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych (np.. środków czystości) - wie, co sprzyja uzależnieniu człowieka (alkohol, papierosy (tytoń), leki, Internet, telewizja) - nabywa umiejętność odmawiania NIE bez poczucia winy (asertywność) - zna swoje prawa - zna swoje obowiązki - przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz w świecie dorosłych - obdarza uwagą inne dzieci i dorosłych - szanuje zdanie innych ludzi - jest odpowiedzialne za to, co robi (ponosi
konsekwencje) - w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach - nie wykazuje bierności wobec przejawów złego traktowania siebie i innych - wykazuje się tolerancją - wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa 8. AGRESJA I PRZEMOC - zna pojęcia agresja i przemoc - umie nazwać swoje uczucia - odgrywa i demonstruje wybrane uczucia (scenki sytuacyjne) - potrafi utożsamić się z inną osobą (kształtowanie umiejętności empatycznych) - reaguje na rożne formy agresji i przemocy - uczy się być asertywne - rozumie znaczenie słowa zgoda, kompromis - wykazuje ostrożność i nieufność w kontakcie z osobami obcymi - przestrzega zakazu przyjmowania różnych rzeczy, np. słodyczy od osób nieznajomych - stara się być przyjazne dla otoczenia - nabywa umiejętność radzenia sobie z emocjami. 9. PROFILAKTYKA LOGOPEDYCZNA - uczestniczy w podejmowanych dyskusjach, np. podczas zajęć - uczestniczy w zajęciach logopedycznych (w miarę potrzeby) - bierze aktywny udział w tzw. porankach logopedycznych organizowanych przez nauczyciela - udziela swobodnych wypowiedzi ustnych poprawnych pod względem gramatycznym - samodzielnie nawiązuje słowny kontakt społeczny - wyraża się w różnych formach ekspresji słownej - myśli, główkuje - analizuje tekst czytany - potrafi się skupić - używa wyobraźni 10.11.2 012 DZIECKO W ŚWIECIE WIRTUAL- NYM - korzysta z internetu tylko za zgodą rodziców / osób dorosłych; - nie traktuje komputera jak największego towarzysza zabaw; - nie promuje zachowań agresywnych, przemocy obecnej, np. w grach komputerowych WARUNKI WDROŻENIA PROGRAMU Realizacja programu wymaga:
wykorzystania różnorakich środków dydaktycznych wspomagających proces rozwoju dziecka (ilustracje, historyjki obrazkowe, czasopisma, gazetki, znaki drogowe, albumy, płytoteka); zorganizowanie wycieczek i wyjazdów poza teren przedszkola; wdrożenie wszystkich pracowników przedszkola do realizacji programu; współpracy z rodzicami, oraz pedagogizacji rodziców; nawiązania współpracy z logopedą; nawiązanie współpracy z Komendą Policji w Rejowcu Fabrycznym spotkania z pielęgniarką; PROJEKT EWALUACJI PROGRAMU Oceny efektów realizacji Programu Profilaktyki Bezpiecznie w przedszkolu, obok bieżącego monitorowania, dokonuje się na końcowej radzie pedagogicznej. Podstawę do formułowania ocen realizacji ocen będą stanowiły: wnioski z obserwacji zachowań dzieci; badania ankietowe; analiza dokumentów - dziennik, plany miesięczne, wytwory dzieci;
NARZĘDZIA DO EWALUACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI ANKIETA DLA NAUCZYCIELI Celem ankiety jest dokonanie ewaluacji programu profilaktyki realizowanego w przedszkolu. Uzyskane informacje posłużą planowaniu dalszej pracy profilaktycznej. 1. Czy zna Pani program profilaktyki przedszkola? TAK NIE SŁABO...... 2. Który z elementów programu profilaktyki uważa Pani za najistotniejszy? Dlaczego?...... 3. Które z zadań są najtrudniejsze w realizacji? Dlaczego?....... 4. Czy realizacja programu przynosi efekty? TAK NIE 5. Jakie metody wykorzystuje Pani najczęściej w trakcie realizacji zadań profilaktyki i dlaczego?......... 6. Czy systematycznie dokonuje Pani analizy oddziaływań profilaktycznych i ich skuteczności (w jaki sposób)?.......
ANKIETA DLA RODZICÓW Szanowni Państwo, pragniemy pozyskać informacje na temat programu profilaktyki realizowanego w naszym przedszkolu. Państwa odpowiedzi będą cenną wskazówką do dalszej pracy. Prosimy zakreślić właściwą odpowiedź: 1. Czy program profilaktyki przedszkola spełnia Państwa oczekiwania? TAK NIE TRUDNO POWIEDZIEĆ Jeśli nie, to dlaczego:. 2. Czy zadania zawarte w programie profilaktyki służą podniesieniu świadomości dzieci w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia? TAK NIE 3. Czy zdaniem Państwa przedszkole poprzez treści zawarte w programie profilaktyki kształtuje w dziecku: poczucie bezpieczeństwa TAK NIE wpaja zasady higienicznego trybu życia i zdrowego odżywiania TAK NIE uświadamia niebezpieczeństwa związane z uzależnieniami / nałogami TAK NIE uczy reagowania na różne formy agresji i przemocy TAK NIE 4. Jakie jeszcze inne zadania związane z profilaktyką powinno realizować przedszkole?...... 5. Jakie formy powinna przyjmować współpraca między przedszkolem, a rodzicami w zakresie profilaktyki?...... 6. Gdzie według Państwa dziecko jest narażone na najwięcej zagrożeń? na podwórku w pobliżu domu w przedszkolu
korzystając z komputera internetu na wycieczkach, spacerach podczas kontaktów ze starszymi kolegami Dziękujemy za wypełnienie