ROLNICTWO ŚWIATA I POLSKI 1. Wykresy przedstawiają użytkowanie gruntów na wybranych kontynentach. Dobierz wykres do odpowiedniego kontynentu. D C B A 0 20 40 60 80 100 a. A- Ameryka Płn., B- Europa, C- Australia, D- Afryka b. A- Afryka, B- Ameryka Płn., C- Europa, D - Australia c. A- Europa, B- Ameryka Płn., C- Afryka, D - Australia d. A- Europa, B- Afryka, C- Australia, D- Ameryka Płn. p o z o s t a ł e g r u n t y i w o d y la s y ł ą k i i p a s t w is k a g r u n t y o r n e i s a d y 2. Wskaż funkcje, które pełni rolnictwo w gospodarce narodowej. a. dostarcza żywności, wykorzystuje środowisko, wpływa na tworzenie krajobrazu kulturowego, zapewnia miejsca pracy. b. dostarcza produktów roślinnych i zwierzęcych, wpływa na politykę państwa, jest źródłem dochodów znacznej części ludności, wpływa na eutrofizację zbiorników wodnych. c. dostarcza żywności, surowców dla przemysłu, towarów na eksport, zapewnia miejsca pracy, jest odbiorcą produktów przemysłowych, bierze udział w tworzeniu PKB. d. dostarcza produktów roślinnych i zwierzęcych, dostarcza siły roboczej dla gospodarki narodowej, uczestniczy w tworzeniu PKB, zmienia krajobraz naturalny na kulturowy. 3. Na podstawie zamieszczonych opisów rozpoznaj roślinę uprawną. a. Jest zbożem uprawianym głównie w strefie równikowej, zwrotnikowej, i podzwrotnikowej. Odznacza się krótkim okresem wegetacji, dzięki czemu daje nawet trzy zbiory w ciągu roku. Stanowi podstawę wyżywienia ludności Azji. b. Powierzchnia zasiewów tego zboża zmniejsza się na rzecz uprawy pszenicy. Największymi światowymi producentami są kraje środkowo-wschodniej Europy. Poza Europą zboże to przeznaczone jest głównie na paszę. c. Jest to roślina ciepłej strefy umiarkowanej i podzwrotnikowej, ale dzięki wyhodowaniu licznych odmian udaje się w zróżnicowanych warunkach klimatycznych. Roślina ma bardzo szerokie zastosowanie : jako zboże żywieniowe, jako pasza dla bydła i trzody oraz jako surowiec przemysłowy, m.in. do produkcji papieru, alkoholu. Charakterystyczna jest ogromna koncentracja uprawy tej rośliny - prawie połowa zbiorów przypada na Stany Zjednoczone. 4. Rozpoznaj rodzaj hodowli na podstawie zamieszczonego opisu. a. Zwierzęta te są bardzo wytrzymałe na niekorzystne warunki przyrodnicze, a ich hodowla dobrze rozwija się w klimacie suchym, zarówno ciepłym jak i chłodnym, na stosunkowo słabych pastwiskach i na obszarach o bardzo zróżnicowanej rzeźbie terenu. b. Mimo dużych walorów smakowych mięsa, hodowla tych zwierząt napotyka na liczne bariery w postaci czynników obyczajowo - religijnych, stosunkowo szybkiego psucia się mięsa oraz jego względnie małej wartości odżywczej. c. Ma największe znaczenie wśród wszystkich zwierząt hodowlanych. Podstawą rozwoju hodowli jest dogodna baza paszowa. Hodowla jednej z odmian koncentruje się w pobliżu aglomeracji miejsko - przemysłowych.
5. Który z podanych wykresów przedstawia użytkowanie ziemi w Polsce? D C grunty orne i sady łąki i pastwiska B A 0 20 40 60 80 100 120 lasy pozostałe grunty i wody 6. Prawie 60 % światowych zbiorów kukurydzy przypada na: a. USA, Meksyk b. Chiny, Brazylię c. USA, Brazylię d. USA, Chiny 7. Spośród państw półkuli zachodniej największymi producentami i eksporterami pszenicy są: a. USA, Kanada, Argentyna b. USA, Meksyk, Brazylia c. Kanada, USA, Meksyk d. USA, Brazylia, Argentyna 8. Ponad 70 % światowych zbiorów żyta przypada na : a. USA, Chiny, Rosję, Polskę b. Rosję, Polskę, Niemcy, Białoruś c. Rosję, Polskę, Indie, Niemcy d. Rosję, Kanadę, USA, Niemcy 9. Posługując się poniższą tabelą rozpoznaj typ gospodarki rolnej prowadzonej w czterech państwach europejskich. Państwo zbiory pszenicy plony pszenicy wskaźnik mechanizacji wskaźnik nawożenia w mln ton w dt/ha ilość ha na 1 ciągnik w kg NPK na 1 ha A 37,0 16,8 100,0 26,2 B 13,2 56,5 13,0 120,0 C 1,4 65,6 6,8 226,4 D 3,9 30,0 85,4 46,7 a. Państwa B i D gospodarka ekstensywna; A i D gospodarka intensywna. b. Państwa A i D gospodarka intensywna ; B i C gospodarka ekstensywna c. Państwa B i C gospodarka intensywna ; A i D gospodarka ekstensywna d. Państwa A i B gospodarka intensywna ; C i D gospodarka ekstensywna 10. W regionie tym występują gleby brunatne wytworzone z iłów i glin oraz czarne ziemie. Ukształtowanie powierzchni jest równinne, a okres wegetacyjny trwa ponad 220 dni. Zima krótka z nietrwałą pokrywą śnieżną. Opady roczne w granicach 600 700 mm. Którego regionu dotyczy powyższa charakterystyka przyrodniczych warunków rozwoju rolnictwa? a) Nizina Mazowiecka, b) Kujawy, c) Nizina Podlaska, d) Nizina Śląska.
11. Która z podanych charakterystyk dotyczy gospodarki ekstensywnej w Polsce? a. Duże zużycie nawozów, wskaźnik mechanizacji może być niski, duże nakłady na zabiegi agrotechniczne. Uzyskiwane plony zbóż oscylują wokół średniej krajowej lub są znacznie wyższe b. Niewielkie zużycie nawozów, wysoki wskaźnik mechanizacji, wysokie nakłady na zabiegi agrotechniczne. Uzyskiwane plony zbóż powyżej średniej krajowej c. Duże zużycie nawozów wysoki wskażnik mechanizacji. Niewielkie nakłady na zabiegi agrotechniczne. Uzyskiwane plony zbóż poniżej średniej krajowej lub oscylują wokół niej. d. Gospodarka raczej oparta na naturalnej żyzności gleby. Nakłady na zabiegi agrotechniczne poniżej średniej krajowej. Uzyskiwane plony zbóż poniżej lub oscylują wokół średniej krajowej. Wskaźnik mechanizacji może być wysoki. 12. Wskaż wystarczające uwarunkowania uprawy kompleksu pszenno - buraczanego. a. Gleby lekkie, piaszczyste, średni okres wegetacyjny ; nie wymaga intensywnych zabiegów agrotechnicznych b. Gleby wytworzone z lessów, krótki okres wegetacyjny, nie wymaga intensywnych zabiegów agrotechnicznych. c. Gleby na podłożu gliniastym, długi okres wegetacyjny, wymaga nawadniania. d. Gleby wytworzone z lessów, długi okres wegetacyjny, wymaga intensywnych zabiegów agrotechnicznych. 13. Które z podanych stwierdzeń dotyczy pojęcia plonów? a. Wartość produkcji rolnej uzyskanej z jednostki powierzchni użytków rolnych b. Ogólna ilość uzyskanego ziemiopłodu na danym obszarze c. Stosunek zbioru do pola powierzchni upraw d. Całkowita wartość produkcji rolnej w rozpatrywanym okresie 14. Który z diagramów przedstawia prawidłowo udział rolnictwa w PKB Polski? 15. Dobierz odpowiedni typ gleby do głównych rejonów jego występowania a) Kujawy, Nizina Szczecińska A) czarnoziemy stepowe b) Żuławy Wiślane, doliny rzeczne B) rędziny c) Wyżyna Sandomierska, okolice C) bielice Proszowic, okolice Hrubieszowa D) czarne ziemie d) Niecka Nidziańska, Wyżyna E) mady Krakowsko - Częstochowska 16. Wybierz zdania fałszywe : a) Rozwój hodowli trzody chlewnej na świecie jest nieopłacalny z uwagi na zbyt wolny przyrost masy mięsnej. b) W strefie równikowej warunki rozwoju uprawy pszenicy są bardzo niekorzystne. c) Największe znaczenie dla wyżywienia ludności na świecie ma rolnictwo strefy umiarkowanej. d) Najmniejsze gospodarstwa rolne występują w południowo - zachodniej Polsce. e) Jęczmień jest również rośliną przemysłową
17. Z tabeli wybierz jeden wariant prawidłowo charakteryzujący stopień towarowości oraz główne kierunki Kujawy a. wysoki stopień towarowości, uprawa buraka cukrowego b. średni lub niski stopień towarowości, zboża i burak cukrowy c. średni lub niski stopień towarowości, burak Kotlina Warszawska i Wysoczyzna Rawska wysoki stopień towarowości ogrodnictwo, hodowla drobiu i bydła mlecznego wysoki stopień towarowości ogrodnictwo, hodowla drobiu i bydła mlecznego niski stopień towarowości, hodowla bydła i drobiu. cukrowy, hodowla bydła d. wysoki stopień towarowości, średni stopień towarowości, hodowla bydła i trzody uprawa żyta i ziemniaków. chlewnej produkcji towarowej w przedstawionych krainach geograficznych. Kotlina Sandomierska niski stopień towarowości hodowla bydła i drobiu średni stopień towarowości, hodowla bydła i trzody chlewnej. średni stopień towarowości, hodowla bydła i trzody chlewnej. niski stopień towarowości, hodowla bydła i drobiu. 18. Wybierz wariant prawidłowo klasyfikujący zakłady przemysłu spożywczego według rodzaju produkcji. Elbląg Winiary Tarczyn Ostrołęka a. rybny mięsny owocowo-warzywny olejarski b. zbożowy browarniczy koncentratów spożywczych młynarski c. browarniczy koncentratów owocowo-warzywny mięsny spożywczych d. olejarski spirytusowy zbożowy owocowo-warzywny 19. Lokalizacja cukrowni jest związana z obszarami upraw buraka cukrowego, ze względu na : a. pracochłonność uprawy i zbioru buraka b. duże zużycie surowca na 1 tonę cukru c. bliskość rynku zbytu cukru d. wykwalifikowaną w pracach rolnych siłę roboczą 20. Wykresy przedstawiają użytkowanie gruntów na wybranych kontynentach. Który z wykresów przedstawia strukturę użytkowania ziemi w Ameryce Południowej? D C B A 0 20 40 60 80 100 120 grunty orne i sady łąki i pastwiska lasy pozostałe grunty i wody 21. Która z podanych charakterystyk dotyczy gospodarki intensywnej w Polsce? a. Duże zużycie nawozów, wskaźnik mechanizacji może być niski, duże nakłady na zabiegi agrotechniczne. Uzyskiwane plony zbóż oscylują wokół średniej krajowej lub są znacznie wyższe b. Niewielkie zużycie nawozów, wysoki wskaźnik mechanizacji, wysokie nakłady na zabiegi agrotechniczne. Uzyskiwane plony zbóż powyżej średniej krajowej c. Duże zużycie nawozów wysoki wskażnik mechanizacji. Niewielkie nakłady na zabiegi agrotechniczne. Uzyskiwane plony zbóż poniżej średniej krajowej lub oscylują wokół niej.
d. Gospodarka raczej oparta na naturalnej żyzności gleby. Nakłady na zabiegi agrotechniczne poniżej średniej krajowej. Uzyskiwane plony zbóż poniżej lub oscylują wokół średniej krajowej. Wskaźnik mechanizacji może być wysoki. 22. Które z podanych stwierdzeń dotyczy pojęcia towarowości rolnictwa? a. Część produkcji globalnej rolnictwa, która jest sprzedawana na rynek b. Część produkcji globalnej rolnictwa, którą rolnik wymienia na inne towary c. Całkowita wartość produkcji rolnej w rozpatrywanym okresie d. Wartość produkcji rolnej uzyskanej z jednostki powierzchni użytków rolnych. 23. Prawie 70% światowych zbiorów ryżu przypada na : a. Chiny, USA, Myanmar b. Chiny, Indie, Indonezję c. USA, Indie, Indonezję d. Chiny, Indonezję, Myanmar 24. Roślinami odpornymi na suszę i wysokie temperatury,uprawianymi w Indiach, Chinach oraz strefie Sahelu są: a. maniok i bataty b. owies i żyto c. proso i sorgo d. jęczmień i pszenica 25. W regionie tym występuje zwarty kompleks gleb dobrych i bardzo dobrych, okres wegetacyjny nie przekracza 200 210 dni, długie lato z dużą liczbą dni słonecznych. Opady, głównie latem, w granicach 600 650 mm. Którego regionu dotyczy poniższa charakterystyka przyrodniczych warunków rozwoju rolnictwa? a) Pojezierze Pomorskie, b) Nizina Wielkopolska, c) Wyżyna Lubelska, d) Nizina Śląska. 26. Posługując się poniższą tabelą rozpoznaj typ gospodarki rolnej prowadzonej w czterech państwach europejskich. Państwo zbiory buraka plony buraka wskaźnik mechanizacji wskaźnik nawożenia w cukrowego w tys cukrowego w ilość ha na 1 ciągnik kg NPK na 1 ha t. dt/ha A 3273 252 63,5 26,3 B 2942 488 12,5 177 C 2350 440 16,8 100 D 250 139 85,7 37,8 a. Państwa B i D gospodarka ekstensywna; A i D gospodarka intensywna. b. Państwa A i D gospodarka intensywna ; B i C gospodarka ekstensywna c. Państwa B i C gospodarka intensywna ; A i D gospodarka ekstensywna d. Państwa A i B gospodarka intensywna ; C i D gospodarka ekstensywna 27. W Polsce w ostatnich latach zmniejszyło się zużycie nawozów na skutek : a. ograniczenia importu nawozów b. wapnowania gleby c. wzrostu cen nawozów d. wzrostu powierzchni obszarów zmeliorowanych 28. Który z diagramów przedstawia udział rolnictwa w strukturze zawodowej ludności Polski?
29. Przyporządkuj krainie geograficznej typowe dla niej czynniki sprzyjające rolnictwu. a) Żuławy Wiślane A) rzeźba terenu b) Nizina Śląska B) żyzne gleby aluwialne c) Nizina Wielkopolska C) długi okres wegetacyjny d) Nizina Szczecińska D) najwyższa roczna suma opadów E) żyzne czarne ziemie 30. Wybierz zdania fałszywe : a. W Polsce dominują gleby I i II klasy bonitacyjnej. b. Wśród gospodarstw indywidualnych przeważają gospodarstwa o powierzchni od 10-15 ha. c. Wielkość gospodarstw indywidualnych wpływa na mechanizację rolnictwa. d. W Europie ryż uprawia się we Włoszech. e. Na obszarze Polski północno wschodniej uprawia się kukurydzę. f. Na obszarze pampy argentyńskiej dominuje mleczny kierunek hodowli bydła. 31. Zaznacz na mapie obszary występowania upraw ryżu i buraka cukrowego. Rozpoznaj roślinę uprawną (używkę), której obszary uprawy zostały zaznaczone na mapie. 32. Zaznacz na mapie obszary występowania upraw kukurydzy i bawełny. Rozpoznaj roślinę uprawną (używkę), której obszary uprawy zostały zaznaczone na mapie. 33. Wybierz zdania prawdziwe. a. Wśród zbóż największą powierzchnię zasiewów przeznacza się pod uprawę ryżu. b. Największymi importerami pszenicy są Rosja, Chiny i Japonia.
c. Największe pogłowie bydła na świecie mają Indie, Brazylia i Chiny. d. Plony buraka cukrowego w Rosji i Francji są zbliżone i wynoszą 760 q/ha. 34. W tabeli podano czynniki warunkujące rozwój rolnictwa w Chinach, Francji i Czadzie (dane z roku 2000). Wpisz kraj w odpowiednie miejsce. Kraj Ludność rolnicza w % Ludność pracująca w rolnictwie na 100 ha Powierzchnia gruntów ornych przypadająca na 1 ciągnik Zużycie nawozów sztucznych w kg na 1 ha 70,1 3,0 17750,0 2,1 3,5 0,9 14,4 161,6 67,5 93,2 176,0 65,5 35. Uzupełnij tabelę. Strefa klimatyczna umiarkowana ciepła, klimat kontynentalny zwrotnikowa, klimat suchy Ocena warunków klimatycznych i glebowych dla rozwoju rolnictwa bardzo krótki okres wegetacyjny (około 60 90 dni), chłodne lato, słabo urodzajne gleby tundrowe, często przesycone nadmiernie wodą klimat gorący, ale zbyt suchy (250 mm opadów); niskiej jakości gleby czerwonawe, buroziemy i szaroziemy oraz prymitywne gleby pustyń, często są zasolone i wymagają nawodnienia Dominujące uprawy uprawa szybko dojrzewającego jęczmienia i warzyw szklarniowych Typ i kierunek hodowli ekstensywny typ hodowli bydła, a w suchszych regionach owiec na stepach jako naturalnej bazie paszowej 36. Wskaż uwarunkowania, które zadecydowały o: a. braku hodowli trzody chlewnej na Półwyspie Arabskim,
b. dużym pogłowiu owiec w Nowej Zelandii, c. wzroście pogłowia trzody chlewnej w Polsce w ostatnich latach, d. spadku pogłowia bydła w Wielkiej Brytanii. 37. Poniżej zamieszczono mapy rozmieszczenia hodowli bydła i trzody chlewnej w Polsce. Podpisz je odpowiednio. Podaj 2 czynniki, które zadecydowały o rozmieszczeniu hodowli bydła w Polsce. 1... 2... 38. Poniżej zamieszczono mapy rozmieszczenia upraw pszenicy i żyta w Polsce. Podpisz je odpowiednio. Podaj 2 czynniki, które zadecydowały o rozmieszczeniu uprawy pszenicy w Polsce.
1... 2... 39. Wymień 4 cechy polskiego rolnictwa, które stanowią barierę w konkurowaniu z rolnictwem Europy Zachodniej. 1.. 2.. 3.. 4.. Klucz odpowiedzi Zajęcia 11 1. d 2. b,d 3. a- ryż, b- żyto, c- kukurydza 4. a- owce, b- trzoda chlewna, c- bydło 5. b 6. d 7. a 8. b 9. c 10. d 11. d 12. d 13. c 14. c 15. ad, be, ca, db 16. a,d 17. a 18. c 19. b 20. c 21. a 22. a 23. b 24. c 25. c 26. c 27. c 28. b 29. ab, bc, ca, de 30. a,b,e,f 31. używka- kawa, ryż- Azja Pd-Wsch, burak cukrowy- obszar przyjezierny (USA), Europa Zach (Francja, Niemcy), Europa Środkowo-Wsch (Polska, Ukraina), pn-wsch Chiny 32. używka- herbata, kukurydza- Wielkie Równiny (USA), Pd Brazylia, Francja, Niż Chińska, bawełna- Niz. Zatokowa (USA), Indie, Pakistan, śr-wsch Chiny 33. b,c 34. Czad, Francja, Chiny 35. -umiarkowana chłodna; ekstensywna hodowla reniferów -krótki okres wegetacyjny (mroźna zima, upalne lato), bardzo dobre gleby (czarnoziemy); pszenica, burak cukrowy - na bardziej wilgotnych terenach proso i sorgo, w oazach uprawa owoców cytrusowych, palm daktylowych; pasterstwo koczownicze, hodowla wielbłądów 36. a) religia (islam), suchy klimat (brak roślin na pasze)
b) duży odsetek łąk i pastwisk, tradycje w hodowli, dużo terenów górzystych (owce są hodowane na górskich łąkach) c) wzrost cen wieprzowiny (bardziej opłacalna hodowla), popularność mięsa wieprzowego (walory smakowe) d) choroba wściekłych krów 37. bydło, trzoda chlewna; czynniki większa powierzchnia łąk i pastwisk w Polsce Wschodniej, hodowla bydła nie wymaga tak dużych nakładów finansowych jak hodowla trzody chlewnej (w gospodarstwach rolnych Polski wschodniej mniejsze nakłady kapitału 38. pszenica, żyto; czynniki- dobre gleby, większe nakłady kapitału na zabiegi pielęgnacyjne, długi okres wegetacyjny 39. 1. małe i rozdrobnione gospodarstwa rolne 2. duże zatrudnienie 3. niski poziom wykształcenia na wsi 4. zła sytuacja dochodowa ludności wiejskiej