Nowe kierunki w profilaktyce krów w okresie zasuszenia dr n.wet. Wiesław Niewitecki
ZAPOBIEGANIE /PROFILAKTYKA Zapobieganie jest kompleksem działań, które mają na celu utrzymanie stanu zdrowotnego wymion krów na bardzo wysokim poziomie. Narzędziem oceniającym skuteczność profilaktyki jest pomiar LKS w mleku zbiorczym oborowym.
Podstawowy program profilaktyczny 1. Higiena wymienia i pozyskiwania mleka 2. Podojowa dezynfekcja strzyków 3. Prawidłowa eksploatacja i konserwacja dojarki mechanicznej (kanały strzykowe) 4. Pełna terapia i profilaktyka w zasuszeniu (DCT) 5. Natychmiastowe leczenie klinicznych postaci mastitis oraz eliminacja krów opornych na terapię
Obserwuje się ciągły wzrost występowania zapaleń klinicznych wymienia w pierwszych dniach kolejnej laktacji. Autor % klinicznych mastitis po porodzie Rozpiętość w % Panken (1996) 8,1 0-20 Parker (2007) 13,6 0-40 Compton* (2007) 23,4 *Główny patogen to Strep. uberis
Występowanie nowych infekcji wymienia Współczynnik nowych infekcji S. aureus Laktacja Zasuszenie Nach: Tiergesundheitsdienst Bayern e.v.
Występowanie nowych infekcji wymienia Współczynnik nowych infekcji Strep.uberis i bakterie środowiskowe Laktacja Zasuszenie
66% klinicznych coliformastitis i 50% klinicznych zapaleń na tle Strep. Uberis w pierwszych 60 dniach laktacji pochodzi z infekcji w końcowych 2 tyg. zasuszenia. Wpływ (IM) infekcji wymienia podczas zasuszenia na występowanie klinicznych stanów zapalenia wymienia w pierwszych miesiącach laktacji. (Green et all, 2002)
Zasady profilaktyki w zasuszeniu 1. Przygotować dietetycznie krowę do zasuszenia, szczególnie w przypadku dużej wydajności mlecznej 2. zbadać mleko bakteriologicznie 3. kontrola mleka (TOK) i gruczołu mlekowego (palpacyjnie) 4. dokładnie wydoić, zdezynfekować strzyki i podać leki o przedłużonym działaniu (DC) i/lub nieantybiotykowe sztuczne czopy (osłony)
Należy pobierać próbki od wszystkich krów wykazujących postać kliniczną oraz od krów z LKS ponad 300 000/ml. Zachować szczególną dbałość podczas pobierania próbek.
Kolejność czynności przy zasuszaniu wymienia
Zasady profilaktyki w zasuszeniu c.d. 4. Obserwować gruczoły mlekowe krów zasuszonych, 5. Zapewnić krowom zasuszonym odpowiednie warunki środowiskowe i żywieniowe, 6. Zapewnić czyste, miękkie i suche legowiska w porodówkach, 7. W niektórych okolicznościach (mlekotok, silny obrzęk) doić przed porodem.
Profilaktyczna skuteczność zewnętrznej osłony strzyka wykonanej na 7 dni przed spodziewanym porodem (Corbellini i wsp. 2002) Objaśnienie: W dniu zasuszenia preparat antybiotykowy DC; na 7 dni przed porodem osłonka zewnętrzna z ewentualnym powtórzeniem co 4-5 dni. Grupa Kliniczna postać mastitis do 45 dnia (% krów) L. K. S. % krów zakażonych 14 dzień 45 dzień S. aureus Paciorkowce środowisko- we Bakterie coliform Kontrolna n=54 24,1 a 419,2 a +/- 162,9 367,2 a +/- 132,9 7,4 11,1 a 5,5 a Doświadczalna n=49 12,2 b 328,1 b +/- 98,6 123,9 b +/- 24,5 8,1 4,1 b 0 b
Optymalny czas trwania zasuszenia Fizjologia - minimum 4 tygodnie Tradycyjnie: 6 8 tygodni Nowe badania oparte na wydajności i kondycji krowy pokazały optymalny czas dla jałówek 40-50 dni, krowy 55-65 dni. (Kuhn et al., J Dairy Sci, 2006) Nie krócej niż 30 dni i nie dłużej niż 70 dni.
Ryzyko wystąpienia mastitis w zależności od okresu (fazy) zasuszenia Wysokie Staph aureus Managing the Dry Period for Milk Quality (Pamela Ruegg 2004) Niskie Czas działania antybiotyków DC 1 2 3 4 5 6
Ryzyko wystąpienia zakażenia w zależności od okresu (fazy) zasuszenia Wysokie Streptococus sp. Escherichia coli Managing the Dry Period for Milk Quality (Pamela Ruegg 2004) Niskie Czas działania antybiotyków DC 1 2 3 4 5 6
Uszkodzenia strzyków sprzyjają nowym infekcją wymienia i obniżają możliwość wytworzenia się czopu keratynowego.
Antybiotyki cechujące się dobrą dystrybucją w wymieniu Ocena dystrybucji Dobra Droga podania leku Pozajelitowo Dowymieniowo Erytromycyna Erytromycyna Tylozyna Tylozyna Spiramycyna Spiramycyna Linkomycyna Linkomycyna Florfenikol Florfenikol Tiamfenikol Tiamfenikol Enrofloksacyna Enrofloksacyna Norfloksacyna Norfloksacyna Penetamat Penetamat (Bestermycyna) Rifampicyna Rifampicyna Trimetoprim Trimetoprim Oksytetracykclina Cefaleksyna Tilmikozyna Ampicylina Trimetoprim Amoksycylina
Wpływ ogólnej iniekcji antybiotyku na skuteczność dowymieniowej terapii w okresie zasuszenia. (Zecconi A. i wsp.1999) Metoda Wynik leczenia skuteczne nieskuteczne % wyleczeń DC + tylozyna 130 12 91,6 DC 74 26 74,0 Średnio 204 38 84,3 Metoda Wyleczenia w poszczególnych stadach (%) A B C DC + tylozyna 92,2 96,0 85,4 DC 50,0 86,7 90,6 Metoda Wyleczenia w zależności od etiologii S. aureus Str.agal. Środ. Str. CNS DC + tylozyna 88,1 100 100 93,1 DC 62,7 100 76,9 92,3
Skuteczność domięśniowych iniekcji Penetamatu i Tylozyny w leczeniu klinicznych postaci mastitis (McDougall i wsp. 2007) Penetamat Tylozyna Czynniki etiologiczne Leczone (n) Wyleczone (n) % Leczone (n) Wyleczone (n) % Streptococcus uberis 253 222 87,7 235 211 89,8 Streptococcus dysgalactiae 17 11 64,7 15 11 73,3 Staphylococcus aureus 18 6 33,3 22 7 31,8 CNS 29 22 75,9 42 38 90,5 Zakażenia mieszane 8 3 37,5 20 13 65 Razem 325 264 81,2 334 280 83,8 Penethamate hydriodide 5g (3 x 24 h); tylosine base 5g (3 x 24 h)
Obniżenie pobierania suchej masy przez krowy wycielone z zakażeniem wymienia (DMI) i w związku z tym zwiększa się wystąpienie chorób w okresie okołporodowym (zaleganie, zatrzymanie łozyska, przemieszczenie trawienca i kliniczne zapalenie wymienia.
rumen sounds / 2 min. Wpływ pojedynczej iniekcji Metacam 2% na powrót do prawidłowej aktywności motorycznej żwacza. Meloksikam - Banting, A., H. Schmidt and S. Banting (2000) J. Vet. Pharmacol. Ther., 23, Suppl. 1, E4 Aktywność żwacza 5 4.5 4 3.5 3 2.5 2 1.5 1 0.5 meloksikam kontrola 0 Inj.Metacam 2% 0 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40 44 48 h
EFEKTYWNOŚĆ PROFILAKTYCZNO-LECZNICZA W ZASUSZENIU ZALEŻY OD: 1. Systematycznego badania (monitoringu) czynników etiologicznych mastitis wraz z określaniem ich wrażliwości na antybiotyki. 2. Doboru preparatów zawierających składniki przeciwbakteryjne najlepsze dla danego stada, 3. Przestrzeganie bezwzględnej higieny podczas dowymieniowego podawania leków.