postępowanie cywilne Diagramy Joanna Mucha Zamów książkę w księgarni internetowej SERIA AKADEMICKA 2. WYDANIE WARSZAWA 2016
Stan prawny na 1 lutego 2016 r. Wydawca Agata Jędrasik Redaktor prowadzący Joanna Maź Opracowanie redakcyjne Elżbieta Jóźwiak Łamanie JustLuk Łukasz Drzewiecki, Justyna Szumieł, Krzysztof Drzewiecki Ta książka jest wspólnym dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, byś przestrzegał przysługujących im praw. Książkę możesz udostępnić osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A jeśli musisz skopiować część, rób to jedynie na użytek osobisty. SZANUJMY PRAWO I WŁASNOŚĆ Więcej na www.legalnakultura.pl POLSKA IZBA KSIĄŻKI Copyright by Wolters Kluwer SA, 2016 ISBN: 978-83-264-9947-0 2. wydanie Wydane przez: Wolters Kluwer SA Dział Praw Autorskich 01-208 Warszawa, ul. Przyokopowa 33 tel. 22 535 82 19 e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl www.wolterskluwer.pl księgarnia internetowa www.profinfo.pl
Spis treści SPIS TREŚCI Wykaz skrótów 13 Rozdział I Zagadnienia wspólne dla wszystkich rodzajów postępowań 15 1. Pojęcie postępowania cywilnego 19 2. Postępowanie sądowe i pozasądowe 20 3. Rodzaje postępowania cywilnego 21 4. Sądowe postępowanie cywilne 22 5. Stosunek postępowania rozpoznawczego do egzekucyjnego 23 6. Postępowanie rozpoznawcze 24 7. Postępowanie procesowe 25 8. Sprawa cywilna 26 9. Przesłanki procesowe 28 10. Dopuszczalność drogi sądowej 29 11. Naczelne zasady postępowania cywilnego 31 12. Zasada kontradyktoryjności 32 13. Zasada dyspozycyjności 33 14. Zasada równości 34 15. Zasada jawności 35 16. Zasada bezpośredniości 36 17. Zasada ustności i pisemności 37 18. Zasada formalizmu procesowego 38 19. Zasada prawdy 39 20. Wpływ postępowania karnego na postępowanie cywilne 40 21. Wpływ postępowania cywilnego na postępowanie karne 42 22. Wpływ postępowania administracyjnego na postępowanie cywilne 43 23. Wzajemne relacje między postępowaniem cywilnym a postępowaniem administracyjnym 44 24. Podmioty postępowania cywilnego 45 25. Sądy 46 26. Właściwość sądu 47 27. Właściwość ustawowa 49 28. Skutki niewłaściwości sądu 50 29. Ruchoma właściwość rzeczowa sądu 51 30. Właściwość kilku sądów 52 5
Spis treści 31. Wyłączenie sędziego 53 32. Postępowanie w przedmiocie wyłączenia sędziego 55 33. Referendarz sądowy 56 34. Ławnicy 57 35. Inne podmioty 58 36. Udział prokuratora w postępowaniu cywilnym 59 37. Udział prokuratora w postępowaniu procesowym 60 38. Powództwo prokuratora na rzecz oznaczonej osoby 62 39. Przymioty strony procesowej 63 40. Zdolność sądowa 64 41. Skutki braku zdolności sądowej 65 42. Zdolność procesowa 66 43. Zdolność procesowa osób fizycznych 67 44. Skutki braku zdolności procesowej 68 45. Skutki braku zdolności procesowej c.d. 69 46. Brak organu powołanego do reprezentowania strony (uczestnika) niebędącej osobą fizyczną albo braki w jego składzie 70 47. Legitymacja procesowa 71 48. Legitymacja procesowa (2) 72 49. Legitymacja procesowa (3) 73 50. Legitymacja procesowa (4) 74 51. Skutki braku legitymacji procesowej indywidualnej 75 52. Uzupełnianie legitymacji procesowej grupowej 76 53. Uzupełnianie braków w zakresie legitymacji procesowej łącznej 77 54. Zdolność postulacyjna 78 55. Rodzaje pełnomocnictwa w postępowaniu cywilnym 80 56. Zakres podmiotowy i przedmiotowy pełnomocnika procesowego 81 57. Udzielenie, wygaśnięcie i skutki pełnomocnictwa 82 58. Skutki braku pełnomocnictwa 84 59. Ustanowienie pełnomocnika procesowego z urzędu 85 60. Przedmiot postępowania cywilnego w poglądach nauki 86 61. Roszczenie procesowe jako przedmiot postępowania cywilnego 87 62. Czynności procesowe 88 63. Czynności procesowe sądu 89 64. Czynności procesowe stron i uczestników postępowania 90 65. Czynności procesowe prokuratora 91 66. Posiedzenia sądu 92 67. Posiedzenia jawne 93 68. Rola przewodniczącego w związku z wyznaczeniem i przeprowadzeniem posiedzenia sądu 94 69. Dokumentowanie przebiegu posiedzenia jawnego 95 70. Terminy w postępowaniu 96 71. Przywrócenie terminu 97 72. Wniosek o przywrócenie terminu 98 73. Postępowanie w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu 99 74. Pisma w postępowaniu cywilnym 100 6
Spis treści 75. Pisma procesowe 101 76. Ogólne warunki formalne pism procesowych 102 77. Badanie warunków formalnych pism procesowych 104 78. Doręczenia w postępowaniu cywilnym 106 79. Rodzaje doręczeń 107 80. Doręczenie osobie fizycznej 109 81. Doręczenie podmiotowi niebędącemu osobą fizyczną 111 82. Zasady doręczeń pism sądowych i odpisów pism procesowych 112 83. Uchybienia w zakresie doręczeń 113 84. Kurator dla strony nieznanej z miejsca pobytu 114 85. Doręczenie przez wywieszenie 116 86. Rodzaje kosztów postępowania 117 87. Zasady ponoszenia kosztów postępowania 118 88. Zasady uiszczania opłat sądowych 120 89. Zwolnienie od kosztów sądowych 121 90. Zwolnienie od kosztów sądowych na mocy postanowienia sądu 123 Rozdział II Proces 124 91. Proces 130 92. Podmioty procesu 131 93. Zasada dwustronności procesu 132 94. Brak strony procesowej 133 95. Strona procesowa 134 96. Pojęcie strony procesowej 135 97. Następstwo procesowe 136 98. Współuczestnictwo w sporze 137 99. Współuczestnictwo procesowe 138 100. Współuczestnictwo procesowe materialne 140 101. Skutki czynności procesowych współuczestników materialnych 142 102. Interwencja uboczna 143 103. Wstąpienie interwenienta do postępowania 145 104. Czynności interwenienta ubocznego i ich skutki 147 105. Przypozwanie 148 106. Interwencja główna 149 107. Właściwość rzeczowa sądu w procesie 150 108. Właściwość miejscowa sądu w procesie 151 109. Wartość przedmiotu sporu 152 110. Badanie wartości przedmiotu sporu przez sąd 153 111. Skład sądu w procesie 154 112. Pojęcie powództwa 156 113. Rodzaje powództw 157 114. Dochodzenie kilku roszczeń jednym pozwem 159 115. Pozew jako pismo procesowe wszczynające postępowanie 161 116. Przebieg postępowania w I instancji 163 117. Sposoby wytoczenia powództwa 164 7
Spis treści 118. Podmiotowa zmiana powództwa 165 119. Przedmiotowa zmiana powództwa 166 120. Skutki wytoczenia powództwa 167 121. Cofnięcie pozwu 168 122. Etapy wstępnego badania pozwu 169 123. Przebieg fazy wstępnego badania pozwu 170 124. Przyczyny odrzucenia pozwu 171 125. Skutki doręczenia odpisu pozwu pozwanemu 172 126. Przygotowanie rozprawy 173 127. Odpowiedź na pozew 174 128. Pisma przygotowawcze wnoszone w toku sprawy 175 129. Ustosunkowanie się przez pozwanego do powództwa 176 130. Uznanie powództwa 177 131. Zaprzeczenie 178 132. Zarzuty procesowe 179 133. Podnoszenie zarzutów procesowych 180 134. Czas podnoszenia zarzutów procesowych 181 135. Zarzuty procesowe (2) 182 136. Powództwo wzajemne 183 137. Powództwo wzajemne (2) 184 138. Przebieg rozprawy 185 139. Skierowanie stron do mediacji 186 140. Przebieg mediacji sądowej 187 141. Zawieszenie postępowania 188 142. Podjęcie zawieszonego postępowania 190 143. Umorzenie zawieszonego postępowania 191 144. Przedmiot dowodu 192 145. Fakty niewymagające dowodu 193 146. Ustalenie stanu faktycznego w sprawie 194 147. Przebieg postępowania dowodowego 195 148. Zasada swobodnej oceny dowodów 197 149. Środki dowodowe 199 150. Podział środków dowodowych 200 151. Dowód z dokumentu 201 152. Przeprowadzenie dowodu z dokumentu 202 153. Dowód z zeznań świadków 203 154. Obowiązki i prawa świadków 204 155. Przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków 205 156. Stosunek dowodu z dokumentu do dowodu z zeznań świadka i z przesłuchania stron 206 157. Dowód z opinii biegłego 207 158. Dowód z oględzin 208 159. Dowód z przesłuchania stron 209 160. Inne środki dowodowe 210 161. Zabezpieczenie dowodów 211 162. Czynności decyzyjne organu procesowego 212 8
Spis treści 163. Wyrok 213 164. Podział wyroków ze względu na zakres rozstrzygnięcia 214 165. Wyrok częściowy 215 166. Wyrok wstępny 216 167. Wyrok zaoczny 217 168. Sprzeciw od wyroku zaocznego 218 169. Uzupełnienie wyroku 219 170. Rektyfikacja orzeczeń poprzez sprostowanie i wykładnię 220 171. Rygor natychmiastowej wykonalności 221 172. Zasady wyrokowania 222 173. Wydanie wyroku 223 174. Sentencja wyroku 225 175. Sposoby zakończenia postępowania 226 176. Umorzenie postępowania 227 177. Postanowienia sądu 228 178. Prawomocność orzeczeń 229 179. Ugoda w postępowaniu sądowym 230 180. Postępowanie pojednawcze 232 181. Środki zaskarżenia 233 182. Przesłanki dopuszczalności zaskarżania orzeczeń 234 183. Apelacja 235 184. Warunki dopuszczalności apelacji 236 185. Warunki formalne apelacji 237 186. Zarzuty apelacji 239 187. Nieważność postępowania 241 188. Przebieg postępowania przed sądem II instancji 243 189. Orzeczenia sądu II instancji 244 190. Zażalenie 246 191. Przebieg postępowania zażaleniowego 247 192. Przedmiot zażalenia 248 193. Skarga kasacyjna 249 194. Warunki formalne skargi kasacyjnej 251 195. Warunki dopuszczalności skargi kasacyjnej 252 196. Przedsąd 253 197. Podstawy skargi kasacyjnej 254 198. Przebieg postępowania faza wstępna 255 199. Rozpoznanie skargi kasacyjnej 256 200. Orzeczenia Sądu Najwyższego po rozpoznaniu skargi kasacyjnej 257 201. Skarga o wznowienie postępowania 258 202. Podstawy skargi o wznowienie postępowania 260 203. Warunki formalne skargi o wznowienie postępowania 261 204. Przebieg postępowania ze skargi o wznowienie postępowania 262 205. Skarga na czynności referendarza sądowego 263 206. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia 264 207. Przesłanki skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia 266 9
Spis treści 10 208. Przebieg postępowania ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia 268 209. Postępowania odrębne 269 210. Postępowanie w sprawach małżeńskich 270 211. Postępowanie w sprawach małżeńskich (2) 271 212. Postępowanie w sprawach między rodzicami i dziećmi 272 213. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych 273 214. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy 274 215. Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych 275 216. Postępowanie w sprawach o naruszenie posiadania 276 217. Postępowanie w sprawach z zakresu ochrony konkurencji 277 218. Postępowania w sprawach z zakresu regulacji energetyki, telekomunikacji 278 219. Postępowanie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone 279 220. Europejskie postępowanie nakazowe 280 221. Europejskie postępowanie w sprawie roszczeń drobnych 281 222. Postępowanie nakazowe 282 223. Postępowanie upominawcze 283 224. Elektroniczne postępowanie upominawcze 284 225. Postępowanie uproszczone 286 Rozdział III Postępowanie nieprocesowe 287 226. Zakres przedmiotowy postępowania nieprocesowego 288 227. Właściwość i skład sądu w postępowaniu nieprocesowym 289 228. Uczestnicy postępowania nieprocesowego 290 229. Wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego 292 230. Przebieg postępowania nieprocesowego 293 231. Orzeczenia w postępowaniu nieprocesowym 294 Rozdział IV Postępowanie zabezpieczające 296 232. Cel i przesłanki postępowania zabezpieczającego 297 233. Przebieg postępowania zabezpieczającego 299 234. Rodzaje i sposoby zabezpieczenia 300 235. Pozycja obowiązanego w postępowaniu zabezpieczającym 301 Rozdział V Postępowanie egzekucyjne 302 236. Postępowanie egzekucyjne 304 237. Przesłanki dopuszczalności egzekucji 305 238. Podstawa egzekucji 307 239. Rodzaje i sposoby egzekucji 308 240. Ograniczenia egzekucji 309 241. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego 310 242. Umorzenie postępowania egzekucyjnego 311 243. Zaspokojenie wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym 312 244. Powództwa przeciwegzekucyjne 313 245. Skarga na czynności komornika 315
Spis treści Rozdział VI Międzynarodowe postępowanie cywilne 316 246. Pojęcie i źródła międzynarodowego prawa postępowania cywilnego 317 247. Pojęcie i rodzaje jurysdykcji krajowej 318 248. Uznanie i stwierdzenie wykonalności orzeczeń sądów innych państw 319 249. Immunitet sądowy i egzekucyjny 320 Rozdział VII Pozasądowe postępowania cywilne 321 250. Pozasądowe postępowania cywilne 323 251. Mediacja pozasądowa 324 252. Postępowanie przed sądem polubownym 325 253. Przebieg postępowania przed sądem polubownym wg kodeksu postępowania cywilnego 326 254. Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego 327 255. Postępowanie przed komisją pojednawczą w sprawach pracowniczych 328 256. Postępowanie przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych 329 Orzecznictwo 331 Wybór literatury 335 11
Wykaz skrótów WYKAZ SKRÓTÓW Akty prawne k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) k.p. ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) k.p.c. ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 101 z późn. zm.) k.p.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) k.r.o. ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2082) rozporządzenie nr 2201/2003 rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (Dz. Urz. UE L 338 z 23.12.2003, s. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 6, s. 243, z późn. zm.) rozporządzenie nr 805/2004 rozporządzenie (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (Dz. Urz. UE L 143 z 30.04.2004, s. 15; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 7, s. 38, z późn. zm.) rozporządzenie nr 1896/2006 rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz. Urz. UE L 399 z 30.12.2006, s. 1, z późn. zm.) rozporządzenie nr 861/2007 rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (Dz. Urz. UE L 199 z 31.07.2007, s. 1, z późn. zm.) u.k.s.c. ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1025 z późn. zm.) 13
Wykaz skrótów Czasopisma i oficjalne publikatory M. Spół. Monitor Spółdzielczy NP Nowe Prawo OSA Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSAŁ Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Łodzi OSAW Orzecznictwo Sądów Apelacji Wrocławskiej OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna OSNP Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych OSP Orzecznictwo Sądów Polskich Prok. i Pr.-wkł. Prokuratura i Prawo wkładka PS Przegląd Sądowy St. Pr.-Ek. Studia Prawno -Ekonomiczne Inne EPU SA SN TK WSA elektroniczne postępowanie upominawcze Sąd Apelacyjny Sąd Najwyższy Trybunał Konstytucyjny Wojewódzki Sąd Administracyjny 14
Rozdział I. Rozdział I Rozdział I ZAGADNIENIA WSPÓLNE DLA WSZYSTKICH RODZAJÓW POSTĘPOWAŃ 1. Co to jest postępowanie cywilne? 2. Jakie cele przypisuje się postępowaniu cywilnemu? 3. Jakie fazy wyróżnia się w ramach postępowania cywilnego? 4. W jaki sposób dzieli się postępowanie cywilne? 5. Jakie są tryby postępowania cywilnego? 6. Jakie kryteria służą do rozróżnienia postępowania procesowego i nieprocesowego? 7. Co to są postępowania pomocnicze? 8. Jakie są wzajemne relacje postępowania rozpoznawczego i postępowania wykonawczego (egzekucyjnego)? 9. Na jakie postępowania dzieli się postępowanie procesowe? 10. Jakie można wyróżnić postępowania odrębne? 11. Co to jest sprawa cywilna? 12. Jakie kryteria służą rozróżnieniu sprawy cywilnej w znaczeniu materialnym i sprawy cywilnej w znaczeniu formalnym? 13. Co to są przesłanki procesowe? 14. Jakie wyróżnia się rodzaje przesłanek procesowych? 15. Jakie przesłanki procesowe są zaliczane do przesłanek procesowych bezwzględnych? 16. Na czym polega przesłanka dopuszczalności drogi sądowej? 17. Kiedy zachodzi niedopuszczalność drogi sądowej? 18. Jaka jest istota bezwzględnej, a jaka względnej niedopuszczalności drogi sądowej? 19. Co to są naczelne zasady postępowania cywilnego? 20. Jakie wyróżnia się naczelne zasady postępowania cywilnego? 21. Na czym polega zasada kontradyktoryjności? 22. Co oznacza ciężar przytaczania i ciężar udowodnienia? 23. Na kim spoczywają ciężary procesowe w zakresie przytaczania i udowodnienia? 24. Na czym polega zasada dyspozycyjności? 25. Co to są czynności dyspozycyjne? 26. Jakie czynności dyspozycji materialnej podejmuje powód? 27. Jakie czynności dyspozycji materialnej podejmuje pozwany? 28. Czy istnieje czynność dyspozycji materialnej o dwustronnym charakterze? 29. Co jest przedmiotem dyspozycyjności formalnej? 30. Na czym polega zasada równości? 15
Rozdział I. Zagadnienia wspólne dla wszystkich rodzajów postępowań 16 31. Co oznaczają pojęcia równości w znaczeniu formalnym i w znaczeniu rzeczywistym? 32. Jakie konsekwencje może spowodować naruszenie zasady równości? 33. Na czym polega zasada jawności? 34. Co to jest jawność zewnętrzna? 35. Co to jest jawność wewnętrzna? 36. Na czym polega istota zasady bezpośredniości? 37. Czy przepisy kodeksu postępowania cywilnego opierają bezwzględnie postępowanie na zasadzie bezpośredniości? 38. Czy w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego dopuszczalne są odstępstwa od zasady bezpośredniości? 39. Czy postępowanie cywilne przebiega ustnie, czy pisemnie? 40. Jakie skutki wywołuje uchybienie przepisom o ustnej albo pisemnej formie czynności procesowych? 41. Jakie czynności podejmowane są w formie ustnej, a jakie w formie pisemnej? 42. Jakie znaczenie dla przebiegu postępowania i uczestniczących w nim podmiotów ma zasada formalizmu procesowego? 43. W jakiej formie powinny być podejmowane czynności procesowe? 44. W jakim miejscu powinny być podejmowane czynności procesowe? 45. W jakim czasie powinny być podejmowane czynności procesowe? 46. Co stanowi istotę zasady prawdy? 47. Czym różni się zasada prawdy materialnej od zasady prawdy formalnej? 48. Jakie instytucje procesowe przemawiają za zakwalifikowaniem zasady prawdy jako zasady prawdy formalnej w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego? 49. W czym przejawiają się wzajemne relacje między postępowaniem cywilnym a postępowaniem karnym? 50. Czy wyrok sądu karnego wpływa na postępowanie przed sądem cywilnym? 51. Jakie orzeczenia sądu karnego wiążą sąd cywilny? 52. Czy sąd karny jest związany prawomocnym wyrokiem sądu cywilnego? 53. Czy pomiędzy postępowaniem cywilnym a postępowaniem administracyjnym zachodzą jakieś relacje? 54. Dlaczego sąd cywilny jest związany ostateczną decyzją administracyjną? 55. Kogo należy zaliczyć do podmiotów postępowania? 56. Ile wyróżnia się stopni (rzędów) sądów? 57. Ilu instancyjne jest postępowanie rozpoznawcze? 58. Co oznacza pojęcie właściwości sądu? 59. Z jakich źródeł może wynikać kompetencja określonego sądu do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy? 60. Co to jest umowa prorogacyjna? 61. Czy strony mogą w każdym przypadku zawrzeć umowę o właściwość sądu? 62. Jakie są skutki zawarcia przez strony umowy prorogacyjnej? 63. Czy właściwy z ustawy sąd, do którego powód wniósł pozew mimo umowy prorogacyjnej, jest kompetentny do rozpoznania i rozstrzygnięcia tej sprawy? 64. Co jest istotą właściwości delegacyjnej i w jakich przypadkach zachodzi? 65. Jakie są rodzaje właściwości ustawowej? 66. Na czym polega właściwość rzeczowa? 67. Jakie sądy są rzeczowo właściwe w I instancji?
Rozdział I. Zagadnienia wspólne dla wszystkich rodzajów postępowań 68. Na czym polega właściwość miejscowa? 69. Jakie sądy są miejscowo właściwe w I instancji? 70. Na czym polega właściwość funkcyjna (funkcjonalna)? 71. Jakie są skutki wniesienia pozwu do sądu niewłaściwego? 72. Jakie są skutki rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy przez sąd niewłaściwy z ustawy? 73. Na czym polega tzw. ruchoma właściwość rzeczowa sądu? 74. Z jakich powodów sędzia może zostać wyłączony z udziału w sprawie? 75. W jakim trybie zachodzi wyłączenie sędziego? 76. Jakie są przesłanki wyłączenia sędziego z mocy ustawy? 77. Jakie są przesłanki wyłączenia sędziego na wniosek strony? 78. Kto orzeka o wyłączeniu sędziego? 79. Jaki charakter ma postanowienie o wyłączeniu sędziego w przypadku wyłączenia z mocy ustawy i w przypadku wyłączenia na wniosek? 80. W jakich sprawach może orzekać referendarz sądowy? 81. Na czym polega rola ławnika w postępowaniu cywilnym? 82. Kto może występować w charakterze ławnika? 83. Na czym polega udział prokuratora w postępowaniu cywilnym? 84. Kiedy prokurator może wziąć udział w postępowaniu cywilnym? 85. W jakich sprawach prokurator jest legitymowany do wytoczenia powództwa (wystąpienia z wnioskiem o wszczęcie postępowania nieprocesowego) na rzecz oznaczonej osoby? 86. Czy osoba, na rzecz której prokurator wytoczył powództwo, jest stroną postępowania? 87. Czy osoba, na rzecz której prokurator wytoczył powództwo, jest związana wyrokiem zapadłym w sprawie z udziałem prokuratora? 88. Jaką pozycję zajmuje prokurator, wstępując do postępowania toczącego się już pomiędzy innymi podmiotami? 89. Jakie podmioty i w jakich sprawach są uprawnione do działania w postępowaniu cywilnym na podobnych zasadach jak prokurator? 90. Jakimi przymiotami powinna charakteryzować się strona (uczestnik postępowania) w postępowaniu cywilnym? 91. Na czym polega zdolność sądowa i kto ją posiada? 92. Jakie są skutki braku zdolności sądowej strony? 93. Czy brak zdolności sądowej strony może zostać naprawiony? 94. Czy postępowanie toczące się z udziałem strony niemającej zdolności sądowej jest ważne? 95. Na czym polega zdolność procesowa i kto ją posiada? 96. Jakie są skutki braku zdolności procesowej strony? 97. Czy brak zdolności procesowej strony może zostać naprawiony? 98. Czy postępowanie toczące się z udziałem strony niemającej zdolności procesowej jest ważne? 99. Na czym polega ograniczenie osoby fizycznej w zdolności do czynności procesowych? 100. Czy sąd może dopuścić do udziału w sprawie stronę nieposiadającą zdolności procesowej? 101. Jakie są skutki braku organu powołanego do reprezentowania strony niebędącej osobą fizyczną albo braków w jego składzie? 102. Co to jest legitymacja procesowa? 103. Jakie wyróżnia się rodzaje legitymacji procesowej? 104. Z czego wynika legitymacja procesowa? 17