PRAWO CYWILNE. Praktyczne aspekty formułowania pism procesowych. Katarzyna Janowska Tomasz Szczurowski

Transkrypt

1

2 PRAWO CYWILNE Praktyczne aspekty formułowania pism procesowych Katarzyna Janowska Tomasz Szczurowski Warszawa 2013

3

4 Spis treści Spis treści Wykaz skrótów 13 I. Powództwo Powództwo wzór ogólny 17 1 Powództwo elementy 21 2 Właściwość rzeczowa sądu Prawa majątkowe Podstawa prawna Podstawa wyróżnienia kategorii praw Prawa niemajątkowe Prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe 30 3 Właściwość miejscowa sądu Właściwość ogólna Obowiązek wskazania miejsca zamieszkania lub siedziby Konsekwencja niewskazania miejsca zamieszkania lub siedziby Miejsce zamieszkania Siedziba Skarb Państwa Badanie przez sąd wskazanej przez powoda właściwości Właściwość przemienna 35 5

5 Spis treści 4 Strony. Skarb Państwa. Pełnomocnicy Zdolność sądowa Zakres jednostek posiadających zdolność sądową Zdolność sądowa jako przesłanka procesowa Skutki braku zdolności sądowej Zdolność procesowa Zdolność postulacyjna Choroba psychiczna lub inna ułomność Brak zdolność procesowej Upadłość a zdolność procesowa Zdolność procesowa a istnienie roszczenia Uzupełnienie braku zdolności procesowej Termin Zarzut braku zdolności procesowej i braków w składzie organów Legitymacja procesowa Skarb Państwa stationes fisci Prokuratoria Generalna Skarb Państwa Kumulacja podmiotowa 55 5 Wartość przedmiotu sporu. Odsetki. Kumulacja przedmiotowa Obliczanie wartości przedmiotu sporu zasady ogólne Wartość przedmiotu sporu jako element pozwu Badanie wartości przedmiotu sporu przez sąd Obliczanie wartości przedmiotu sporu zasady szczególne Obliczanie wartości przedmiotu sporu odsetki Kumulacja roszczeń Dopuszczalne i niedopuszczalne przypadki kumulacji roszczeń 79 6 Przykłady sformułowań użytych w petitum żądania pozwu 81 7 Wpływ ogłoszenia upadłości przed wniesieniem pozwu na jego kształt W Sprawie dotyczącej masy upadłości 87 8 Wnioski dodatkowe fakultatywne elementy pozwu Nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności Nadanie rygoru także w przypadku braku wniosku Przeprowadzenie rozprawy także pod nieobecność powoda 93 6

6 Spis treści 8.4. Wydanie wyroku zaocznego w przewidzianych prawem okolicznościach Wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka lub z uzupełniających ustnych wyjaśnień biegłego Dokonanie oględzin Polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin Zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich Zabezpieczenie roszczenia objętego powództwem Wniosek o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych Wniosek o zwolnienie z kosztów 97 9 Uzasadnienie żądania pozwu budowa Wnioski dowodowe Ciężar dowodu Teza wniosku dowodowego Okoliczność, na którą zgłaszany jest dowód Prekluzja dowodowa (dyskrecjonalna władza sędziego) Prekluzja dowodowa w postępowaniu gospodarczym Prekluzja dowodowa w postępowaniu nakazowym i uproszczonym Wnioski dowodowe rozpoznanie Rozpoznanie wniosku dowodowego przez sąd Środek dowodowy dokumenty Oryginał Dowód z akt Środek dowodowy zeznania świadków Środek dowodowy opinia biegłych Dowód z biegłego w sytuacji prekluzji dowodowej Środek dowodowy oględziny Środek dowodowy przesłuchanie stron Inne środki dowodowe Środek dowodowy oddalenie przez sąd Podpis i pełnomocnictwo Podpis Pełnomocnictwo 131 7

7 Spis treści 12 Opłaty oraz koszty Opłata sądowa od pozwu Opłata sądowa a kumulacja roszczeń Załączniki Odpis pozwu wraz z odpisami załączników Pełnomocnictwo bądź odpis pełnomocnictwa Odpis z Krajowego Rejestru Sądowego powoda (lub z innego rejestru) Wydruk z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Dowód uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa Dowód uiszczenia opłaty sądowej Dokumenty powołane w pozwie Oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania Odpis pełnomocnictwa dla strony przeciwnej Postępowania odrębne Postępowanie gospodarcze Postępowanie nakazowe Postępowanie upominawcze Postępowanie uproszczone Postępowanie z zakresu prawa pracy Postępowanie w sprawach małżeńskich Postępowanie w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi 166 II. Apelacja Apelacja wzór ogólny Apelacja elementy Brak zdolności sądowej w apelacji Brak zdolności procesowej w apelacji Legitymacja do wnoszenia apelacji Dopuszczalność apelacji Istnienie zaskarżonego orzeczenia Orzeczenia podlegające zaskarżeniu apelacją Podmioty uprawnione do wniesienia apelacji 181 8

8 Spis treści 3 Właściwość sądu instancyjna i miejscowa Sąd wniesienia apelacji Termin wniesienia apelacji Sposób wniesienia apelacji Zarzuty apelacyjne dotyczące naruszenia właściwości sądu Wartość przedmiotu zaskarżenia Oznaczanie wartości przedmiotu zaskarżenia Konsekwencja braku oznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia Wyrok wstępny Rozłożenie roszczenia na raty Wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie o brak rozłożenia na raty Wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej Wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie o przyznanie częściowej renty z tytułu niezdolności do pracy Orzekanie ponad żądanie Świadczenia powtarzające się Separacja Rozwód Ubezwłasnowolnienie Kapitalizacja odsetek Postępowanie uproszczone Opłata sądowa w postępowaniu apelacyjnym Opłata stała od apelacji w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku Opłata od apelacji współuczestników procesowych wydawcy i redaktora naczelnego Wpis od apelacji wnoszonej przez pozwanego od wyroku dotyczącego dwóch powodów Opłata od apelacji od orzeczenia w stosunku do kilku współuczestników formalnych Opłata od apelacji od wyroku rozstrzygającego o powództwie głównym i wzajemnym Opłata stosunkowa 198 9

9 Spis treści 8.7. Opłata w postępowaniu uproszczonym (art. 28 u.k.s.c.) Opłata w sprawach prawa pracy Opłaty w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych Profesjonalny pełnomocnik w kontekście wnoszenia opłaty Stosowanie przepisu o odrzuceniu apelacji bez wzywania pełnomocnika o uzupełnienie opłaty Braki fiskalne pisma Uiszczenie przez pełnomocnika błędnie obliczonej opłaty Znaczenie oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych dla obowiązku uiszczenia opłaty bez wezwania Częściowe oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych zawartego w zarzutach od nakazu zapłaty wniesionych przez stronę reprezentowaną przez profesjonalnego pełnomocnika Zakres zaskarżenia Zaskarżam Oznaczenie pisma Apelacja oraz wyroku, od którego wnoszona jest apelacja Wskazanie zarzutów apelacyjnych Zarzucam Zarzut naruszenia prawa materialnego Naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię Naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe jego zastosowanie Termin prawo materialne Zakaz podważania/kwestionowania ustaleń faktycznych przez zarzut naruszenia prawa materialnego Naruszenie prawa procesowego Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia art. 231 k.p.c Podstawa faktyczna Naruszenie przepisów prawa procesowego mających wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 233 k.p.c Błąd logicznego rozumowania lub sprzeczność oceny sądu z doświadczeniem życiowym Brak wszechstronności, danie wiary jednym dowodom z pominięciem innych (dowolność oceny zebranego materiału) Niezasadne oddalenie wniosku dowodowego

10 Spis treści Sprzeczność poczynionych ustaleń faktycznych z zebranym materiałem dowodowym Nierozpoznanie istoty sprawy Formułowanie zarzutów Zgłoszenie nowych faktów i dowodów Nieważność postępowania Zarzut przedawnienia w postępowaniu apelacyjnym Prekluzja dowodowa Postępowanie zwykłe Postępowanie gospodarcze Wnoszę wniosek apelacyjny Wnioski apelacyjne zestawienie z zarzutami Uzasadnienie apelacji Formułowanie uzasadnienia Podstawa prawna Przytoczenie okoliczności uzasadniających apelację w sekwencji Uzasadnienie innych elementów apelacji Uzasadnienie wniosków dodatkowych (fakultatywnych) Wniosek o zwolnienie z kosztów Wniosek o wzięcie pod rozwagę przez sąd drugiej instancji tych postanowień sądu pierwszej instancji, które nie podlegały zaskarżeniu w drodze zażalenia, a miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy (art. 380 k.p.c.) Podpis, pełnomocnik oraz załączniki apelacji Podpis Pełnomocnik Załączniki Postępowanie odrębne i nieprocesowe Apelacja w postępowaniu gospodarczym Apelacja w postępowaniu nakazowym i upominawczym Opis trybu przed złożeniem apelacji w postępowaniu nakazowym Opis trybu przed złożeniem apelacji w postępowaniu upominawczym

11 Spis treści Apelacja w postępowaniu uproszczonym Zarzut nieważności Dowody Okoliczności faktyczne i środki dowodowe wykryte po zamknięciu rozprawy Orzekanie przez sąd drugiej instancji Postępowanie odwoławcze w postępowaniu nieprocesowym Postępowanie wieczystoksięgowe Skarga na czynności referendarza Sporządzanie opinii prawnej o braku podstaw wniesienia apelacji na podstawie opracowanych na potrzeby egzaminu akt lub na podstawie przedstawionego stanu faktycznego Kryteria wyboru rozwiązania zadania w kierunku opinii prawnej treść i forma opinii prawnej o braku podstaw do wniesienia apelacji Przykładowy schemat opinii 268 Akty prawne 271 Bibliografia

12 Wykaz skrótów Wykaz skrótów Akty prawne k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) k.p. ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) k.p.c. ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) k.r.o. ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm.) k.s.h. ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030) p.u.n. ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz z późn. zm.) u.k.s.c. ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 z późn. zm.) u.p.g. ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 169, poz z późn. zm.) Inne Apel.-W-wa Apelacja. Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Warszawie Biul. SN Biuletyn Informacyjny Sądu Najwyższego KRS Krajowy Rejestr Sądowy M. Praw. Monitor Prawniczy MS Minister Sprawiedliwości NP Nowe Prawo OSA Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego OSAB Orzecznictwo Sądów Apelacji Białostockiej OSAŁ Orzecznictwo Sądów Apelacji Łódzkiej OSAWr Orzecznictwo Sądów Apelacji Wrocławskiej OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna OSNP Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 13

13 Wykaz skrótów OSNPG OSP PiŻ POSAG PS RPEiS SA SN WSP Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Wydawnictwo Prokuratury Generalnej Orzecznictwo Sądów Powszechnych Prawo i Życie Przegląd Orzecznictwa Sądu Apelacyjnego w Gdańsku Przegląd Sądowy Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny sąd apelacyjny Sąd Najwyższy wartość przedmiotu sporu 14

14 I Powództwo

15

16 Powództwo wzór ogólny Powództwo wzór ogólny Warszawa, dnia r. Sąd.. Wydział Cywilny ul.. -. Powód: zam./z siedzibą w. reprezentowany przez PESEL/NIP/KRS Pozwany: zam./z siedzibą w ul. -. PESEL/NIP/KRS Wartość przedmiotu sporu: [ ] (zaokrąglamy w górę do pełnego złotego art k.p.c.) Opłata sądowa: [ ] POZEW O [ ] Działając w imieniu powoda [ ] (pełnomocnictwo w załączeniu), na podstawie art. [ ], wnoszę o [wniosek obligatoryjny] Petitum zasądzenie od pozwanego [ ] na rzecz powoda [ ] kwoty [ ], wraz z ustawowymi odsetkami od dnia [ ] roku do dnia zapłaty, oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Ponadto wnoszę o: [wniosek fakultatywny] rozpoznanie sprawy pod nieobecność powoda; 17

17 I. Powództwo nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności na podstawie art k.p.c.; wydanie wyroku zaocznego w warunkach prawem przewidzianych; przeprowadzenie dowodów na okoliczności wskazane w pozwie, w szczególności o: wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków [ ], zam. ul. [ ], wezwanie na rozprawę biegłych [ ], dokonanie oględzin, zobowiązanie pozwanego do dostarczenia na rozprawę dokumentu [ ], będącego w jego posiadaniu, zobowiązanie [osoby trzeciej, sądu, urzędu, organu] do wydania dokumentu [np. z akt sprawy karnej sygn. akt]; zabezpieczenie roszczenia objętego powództwem przez [ ]; zwolnienie z kosztów sądowych w całości [bądź w części]. Uzasadnienie [element obligatoryjny] ( ) W uzasadnieniu wskazujemy okoliczności uzasadniające powództwo oraz dowody na ich potwierdzenie: Okoliczność 1: Dowód: uwierzytelniona kopia umowy nr 555 na okoliczność zawarcia przez strony umowy, będącej podstawą roszczeń powoda. Okoliczność 2: Dowód: uwierzytelniona kopia protokołu odbioru towaru nr [ ] z dnia [ ] na okoliczność wykonania świadczenia przez powoda. Okoliczność 3: Dowód: dokument z akt sprawy karnej o sygn. akt [ ], obejmujący protokół z przesłuchania świadka [ ] karta nr [ ] na okoliczność gróźb kierowanych do powoda. 18

18 Powództwo wzór ogólny Okoliczność 4: Dowód: oględziny rzeczy ruchomej [ ], na okoliczność wad fizycznych tkwiących w tej rzeczy. Wybór sądu [element obligatoryjny] Powództwo zostało wytoczone przed tutejszy sąd, na podstawie art. [ ] k.p.c. w zw. z [ ]. Właściwość rzeczową określono na podstawie art. [ ] k.p.c. w zw. z [ ]. W związku z powyższym wnoszę jak w petitum pozwu Radca prawny (pieczęć i podpis) Załączniki [element obligatoryjny] 1. Pełnomocnictwo bądź odpis pełnomocnictwa; odpis z KRS powoda bądź CEIDG 2. Dowód uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa; dowód uiszczenia opłaty sądowej w kwocie [ ] w znakach opłaty sądowej nalepionych na niniejszym piśmie [na rachunek bankowy tutejszego sądu] 3. Dokumenty powołane w pozwie: uwierzytelniona kopia umowy nr 555 na okoliczność zawarcia przez strony umowy będącej podstawą roszczeń powoda; uwierzytelniona kopia protokołu odbioru towaru nr [ ] z dnia [ ] na okoliczność wykonania świadczenia przez powoda; dokument z akt sprawy karnej o sygn. akt [ ], obejmujący protokół z przesłuchania świadka [ ], karta nr [ ] na okoliczność gróźb kierowanych do powoda; oględziny rzeczy ruchomej [ ], na okoliczność wad fizycznych tkwiących w tej rzeczy, odpis pozwu wraz z odpisami załączników 19

19