Społeczno kulturowe uwarunkowania gospodarki przestrzennej Prowadzący: Krzysztof Janc ĆWICZENIE 3 Miary dobrobytu ZAKŁAD ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO I STYTUT GEOGRAFII I ROZWOJU REGIONALNEGO U. WR. N Zakład Zagospodarowania Przestrzennego www.zzp.geogr.uni.wroc.pl www.zzp.geogr.uni.wroc.pl/www_janc/glowna.html
PKB Przedstawia końcowy rezultat działalności wszystkich podmiotów gospodarki narodowej. Produkt krajowy brutto równa się sumie wartości dodanej brutto wytworzonej przez wszystkie krajowe jednostki instytucjonalne powiększonej o podatki od produktów i pomniejszonej o dotacje do produktów. Produkt krajowy brutto jest liczony w cenach rynkowych. Wartość dodana brutto mierzy wartość nowo wytworzoną w wyniku działalności produkcyjnej krajowych jednostek instytucjonalnych. Wartość dodana brutto stanowi różnicę między produkcją globalną a zużyciem pośrednim, jest wyrażona w cenach bazowych. Wyrażona w najczęściej w walucie uniwersalnej (jeżeli porównanie pomiędzy krajami) oraz w parytecie siły nabywczej (PPP). więcej na: http://www.stat.gov.pl/
HDI Wskaźnik Rozwoju Społecznego -został wprowadzony dla celów porównań międzynarodowych. Jest on syntetycznym miernikiem, który przy wykorzystaniu jednolitej metodologii, rekomendowanej przez UNDP, opisuje efekty w zakresie rozwoju społecznego poszczególnych krajów. Wskaźnik rozwoju społecznego jest wyznaczany na podstawie komponentów dotyczących następujących obszarów: standard życia dochód narodowy per capita PPP długie i zdrowe życie przeciętne dalsze trwanie życia (oczekiwana dalsza długość trwania życia) edukacja średnia liczba lat edukacji otrzymanej przez mieszkańców (25 lat i starszych) oczekiwana liczba lat edukacji dla rozpoczynających proces kształcenia Wartość jego mieści się w przedziale od 0-1. 0 0,5 kraj słabo rozwinięty; 0,5 0,8 kraj średnio rozwinięty; 0,8 1,0 kraj wysoko rozwinięty. więcej na: http://hdr.undp.org/en/
RHI Względny Wskaźnik Szczęścia jak ludzie odczuwają i postrzegają swoją własną sytuację. Celem jego zastosowania było przeświadczenie, że interpretacja dostępnych ilościowych miar (PKB, wpływy z podatków, koszta życia etc.) będzie łatwiejsza po jego uwzględnieniu. RHI koncentruje się na głównym celu życia: być tak szczęśliwym jak tylko się da i pozostać w takim stanie najdłużej jak tylko się da. RHI został użyty do porównań pomiędzy miastami w Kanadzie (prowincja Quebec). Percepcja szczęścia jest indywidualna, różni się w zależności od wartości, doświadczenia, uczuć. Podstawą są badania ankietowe, w których mieszkańcy miast oceniają swój poziom szczęścia w skali od 1 do 10. Ankietowani bazują na swojej własnej definicji szczęścia. więcej na: http://www.indicedebonheur.com/home.htm
GPI Wskaźnik Pokoju Światowego obecność lub brak pokoju; na podstawie 23 wskaźników wybranych przez panel ekspertów. Pokój traktuje się jako stan harmonii osiągany poprzez brak wojny czy konfliktu brak przemocy. Wskaźniki zostały podzielone na trzy kategorie: 1. toczące się wewnętrzne i zewnętrzne konflikty (liczba konfliktów, liczba osób zabitych w konfliktach zewnętrznych i wewnętrznych, związki z państwami sąsiednimi, poziom intensywności konfliktu) 2. bezpieczeństwo społeczne (m.in. percepcja przestępczości, niestabilność polityczna, liczba zabójstw, populacja w więzieniach, poziom przestępczości kryminalnej, możliwość wystąpienia aktów terroru, liczba uchodźców) 3. militaryzacja (m.in. wydatki na wojsko, wielość sił zbrojnych, import i eksport broni konwencjonalnej, łatwość dostępu do broni) Wszystkie wskaźniki skaluje się w zakresie 1-5. Wartość wskaźnika to średnia ze wszystkich 23 wskaźników cząstkowych. Niższa wartość wskaźnika wskazuje bardziej pokojowe państwo. więcej na: http://www.visionofhumanity.org/#/page/indexes/global-peace-index
HPI Wskaźnik Szczęśliwej Planety jest miarą ukazującą zróżnicowanie ekologicznej sprawności społeczeństw na świecie. Wskaźnik uwzględnia wpływ środowiskowy na jakość życia. Składniki: satysfakcja z życia oraz oczekiwany czas życia (jak w HDI) (lata szczęśliwego życia - HLY) ślad ekologiczny ludzkości (EF) - ślad ekologiczny to szacowana ilość hektarów powierzchni lądu i morza potrzebna do rekompensacji zasobów zużytych na konsumpcję i absorpcję odpadów. Ślad mierzony jest w globalnych hektarach (gha) na osobę. HPI HLY * EF α 3,35 β 6,42 więcej na:http://www.happyplanetindex.org/
CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest określenie zależności pomiędzy poziomem rozwoju mierzonym tradycyjnymi miarami a alternatywnymi miarami dobrobytu (uwzględniającymi istotne z punktu widzenia człowieka aspekty jego życia). Należy odpowiedzieć na następujące pytania: 1. Jak wygląda rozkład przestrzenny analizowanych mierników w skali globu? 2. Co determinuje taki rozkład? 3. Czy występuje zależność pomiędzy miarami dobrobytu? 4. Czy kraje wchodzące w skład poszczególnych kontynentów (układów terytorialnych, kulturowych) posiadają jakieś cechy charakterystyczne (podobne wartości wskaźników)? 5. Jaka jest przyczyna wystąpienia lub braku związku? 6. Jak względem tradycyjnego podziału świata (rdzeń-peryferie) prezentuje (prezentują) się wybrane przez Państwa miary dobrobytu? Dodatkowo powinno być zawarte uzasadnienie wyboru miar dobrobytu.
SPOSÓB B REALIZACJI W ramach ćwiczenia zadaniem Państwa jest: -pozyskanie materiału statystycznego zgodnego z ideą ćwiczenia umożliwiającego jego realizację, -opracowanie prezentacji graficznej zagadnienia fotografie, mapy), wizualizacja (wykresy, schematy, -analiza zagadnienia z udzielaniem odpowiedzi na postawione pytania badawcze. Proszę, żeby tekst analizy (wraz z rycinami) posiadał objętość nie więcej niż 7 strony standardowego tekstu (TNR 12pkt, interlina 1,5, marginesy 2,5cm). Ćwiczenie powinno zawierać plik z danymi, treść analizy wraz z rycinami (minimum 1 mapa), ewentualnie tabelami. Prace należy dostarczyć: pocztą elektroniczną (dwa pliki: arkusz kalkulacyjny i plik tekstowy) adres prowadzącego do 18.11.2015 (godzina 20.20), również proszę dostarczyć wersję wydrukowaną na zajęcia, które odbędą się dnia 19.11.2015. Wersja elektroniczna i wydrukowana muszą być identyczne.
KRYTERIA OCENY (1) W ćwiczeniach oceniane są trzy elementy: - pozyskanie, opracowanie materiału statystycznego (4 pkt) - opracowanie graficznej prezentacji danych (5 pkt) - analiza zagadnienia (11 pkt) nieoddanie ćwiczenia w terminie odjętych 5 punktów przepisywanie ze stron WWW bez podania źródła, kompilacje tekstów, plagiat wewnątrz grupy odjętych 19 punktów aby uzyskać maksymalną liczbę punktów za pozyskanie opracowanie materiału statystycznego należy: - dane muszą być kompletne, - należy uniknąć błędów obliczeniowych (przy agregacji, obliczaniu wskaźników), - arkusz kalkulacyjny powinien być stworzony w sposób uporządkowany, czytelny, umożliwiający orientowanie się w danych, - wybór pozyskania danych oceniany ze względu na szczegółowość, merytoryczność i istotność danych.
KRYTERIA OCENY (2) aby uzyskać maksymalną liczbę punktów za opracowanie graficznej prezentacji danych: - mapy, wykresy etc muszą być skonstruowane zgodnie z metodyką konstruowania tego typu form prezentacji danych, - mapy, wykresy powinny posiadać podpisy, źródło oraz wyjaśnienie wszystkich symboli, barw (etc) na nich się znajdujących, - wszystkie ryciny mają służyć prezentacji treści umożliwiających realizację celu ćwiczenia, - mapy, ryciny, tabele muszą być czytelne i nie budzić wątpliwości natury interpretacyjnej. aby uzyskać maksymalną liczbę punktów za analizę należy: - odpowiedzieć na wszystkie pytania postawione w wymaganiach do danego ćwiczenia, z krótkim merytorycznym uzasadnieniem, - prawidłowo skonstruować treść analizy (wstęp z określonym celem; część właściwa analizy; podsumowanie z ogólnymi wnioskami), - dostarczyć tekst wolny od błędów stylistycznych, logicznych oraz bez stosowania języka potocznego, kolokwializmów, - w przypadku powoływania się na jakiekolwiek źródła należy w miejscu ich przywołania zaznaczyć ten fakt.
w ramach podniesienia dobrobytu osób, która wykonają najlepiej ćwiczenie przyznane zostanie im dodatkowych 4 punktów
INNA PERSPEKTYWA powodzenia
LITERATURA Krzemiński P., 2009, Zachowania wyborcze w wyborach parlamentarnych i prezydenckich w Polsce w latach 2005 2007 wzory przestrzennych zróżnicowań, Przegląd Geograficzny, 81, 2, 259-281. obowiązują Wstęp i Podsumowanie http://rcin.org.pl/igipz/dlibra/docmetadata?id=55608&from=publication Krasowska J., 2013, Ekonomiczno-polityczny wymiar podziału społeczeństwa polskiego w drugiej dekadzie XXI wieku z uwzględnieniem historycznych uwarunkowań. Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, 34, 80-94. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight- 39394925-b973-4f10-973b-9ecbcb4b0c00/c/07.pdf