TEZY Z ORZECZNICTWA Zarówno wkład zgromadzony na mieszkaniowej książeczce oszczędnościowej, jak i premia gwarancyjna należna posiadaczowi książeczki nie podlegają ani waloryzacji sądowej na podstawie art. 358 1 3 k.c., ani też waloryzacji dokonywanej na podstawie art. 358 1 2 k.c. Waloryzacja świadczeń W okresie oczekiwania przez członka spółdzielni na przydział lokalu jego roszczenie do spółdzielni nie ma charakteru wierzytelności o zwrot wpłaconego wkładu i nie podlega waloryzacji. Waloryzacja środków zgromadzonych tytułem wkładu mieszkaniowego, ale pozostających w dyspozycji spółdzielni mieszkaniowej, możliwa jest na podstawie art. 358 1 3 k.c., jednak dopiero od chwili ustania statusu kandydata na członka spółdzielni albo dopiero od chwili wygaśnięcia stosunku członkostwa. Od tego momentu przedmiotem zobowiązania spółdzielni jest, podlegająca zwrotowi byłemu kandydatowi lub byłemu członkowi, suma pieniężna w rozumieniu art. 358 1 1 k.c. (wyrok SN z 18 lutego 2010 r., II CSK 369/09). Prawidłowa wykładnia art. 358 1 3 w związku z 1 k.c. prowadzi do wniosku, że przedmiotem waloryzacji jest określone sumą pieniężną świadczenie będące przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania. Jeżeli więc zdarzeniem będącym źródłem powstania zobowiązania jest umowa, w której ustalono wysokość świadczenia pieniężnego, to wysokość tego świadczenia może być zmieniona przez sąd dokonujący waloryzacji w razie wystąpienia przesłanek określonych w art. 358 1 3 k.c. (wyrok SN z 19 maja 2010 r., I CNP 97/09). Dopuszczalność waloryzacji świadczeń pieniężnych jest wyjątkiem od zasady nominalizmu pieniężnego. Artykuł 358 1 2 kodeksu cywilnego stwarza stronom możliwość zamieszczenia w zawieranych umowach tzw. klauzul waloryzacyjnych, mających na celu zabezpieczenie ich przed spadkiem wartości pieniądza. Strony mogą same, korzystając z waloryzacji umownej, zabezpieczyć świadczenia pieniężne przed skutkami zmiany siły nabywczej pieniądza. Stosownie do powołanego wyżej artykułu, można zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego będzie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. WAŻNE: Niedopuszczalna jest waloryzacja takich świadczeń pieniężnych, których wysokość uregulowana została w przepisach prawnych wyrażających normy bezwzględnie obowiązujące. 1
Możliwa jest również waloryzacja sądowa świadczeń pieniężnych. Sąd może wydać orzeczenie waloryzacyjne, jeśli nastąpiła istotna zmiana siły nabywczej pieniądza i strona umowy skieruje stosowne żądanie do sądu. Sąd bowiem nie może w tych sprawach orzekać z urzędu. Zgodnie jednak z art. 358 1 4 kodeksu cywilnego., z żądaniem waloryzacji sądowej nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pieniężne pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa. Jeżeli zrealizują się wyżej wymienione przesłanki, sąd może zmienić treść zobowiązania (art. 358 1 1 k.c.), kierując się interesem stron i zasadami współżycia społecznego. Te zmiany mogą dotyczyć wysokości świadczenia lub sposobu jego spełnienia. Sąd ma kompetencję do orzeczenia zarówno jednej z wymienionych zmian treści zobowiązania, jak i obu łącznie. CZY WIESZ, ŻE Zasiłek chorobowy przysługuje osobie, która jest niezdolna do pracy z powodu choroby a niezdolność do pracy powstała w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Zasiłek chorobowy Na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się także niemożność wykonywania pracy która powstała: W wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi; Z powodu przebywania w: - stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenie uzależnienia alkoholowego; - stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych; - wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów. Od zasiłku chorobowego należy odróżnić wynagrodzenie za okres choroby. Zgodnie bowiem z art. 92 kodeksu pracy pracownik, który jest niezdolny do pracy z powodu choroby zachowuje prawo do 80 % wynagrodzenia (chyba, że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe, korzystniejsze dla pracownika wynagrodzenia z tego tytułu) trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego (a w przypadku pracownika który ukończył 50 rok życia trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego). Zasiłek chorobowy przysługuje dopiero za czas niezdolności do pracy dłuższy niż 33 lub 14 dni. 2
WYJĄTEK: Zasiłek chorobowy przysługuje pracownikowi, gdy niezdolność została spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową nawet jeśli nie wykorzystał jeszcze 33 lub 14 dni wypłaty wynagrodzenia chorobowego. W niektórych przypadkach jednak pracodawca musi wypłacać pracownikowi 100% wynagrodzenia. Do takich przypadków zaliczamy: Niezdolność do pracy przypadającą w okresie ciąży; Niezdolność do pracy powstałą w wyniku wypadku w drodze do pracy lub z pracy; Niezdolność do pracy powstałą w wyniku poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów, lub poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek lub narządów. WAŻNE: Zasiłek chorobowy nie przysługuje osobom prowadzącym działalność gospodarczą, jeżeli niezdolność do pracy powstała w czasie zawieszenia działalności. STAŁY CYKL: PRAWO PODATKOWE PRAWO DO ODLICZENIA PODATKU NALICZONEGO VAT W sposób istotny zmieniają się zasady odliczania podatku naliczonego VAT w r. Prawo do odliczenia będzie generalnie zależy od terminu powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy. Nie będzie jednak można odliczyć podatku naliczonego wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzyma fakturę. Nadal pozostaje natomiast zasada, iż VAT można odliczać w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych, lub poprzez korektę deklaracji za okres, w którym powstało prawo do odliczenia, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało to prawo. WAŻNE: Z literalnego brzmienia przepisów wynika, że odliczenia VAT można dokonać, jeżeli będą spełnione łącznie następujące warunki: powstał obowiązek podatkowy, podatnik otrzymał fakturę. Powyższa zasada posiada zastosowanie także w przypadku zakupu mediów, kiedy termin odliczenia VAT będzie zależał głównie od terminu powstania obowiązku podatkowego. W przypadku sprzedaży mediów obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wystawienia faktury (jeżeli faktura ta zostanie wystawiona terminowo). W związku z tym nabywcy mediów będą mogli odliczyć VAT w okresie, w którym tę fakturę wystawiono (lub w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych), oczywiście nie wcześniej niż w miesiącu/kwartale otrzymania tej faktury. 3
Odliczanie podatku naliczonego w przypadku WNT (ust. 10b pkt 2lit.b w art. 86) W przypadku WNT podatek należny stanowi, co do zasady, podatek naliczony. Jednak od zasada ta będzie uzależniona od spełnienia poniższych warunków: otrzymanie, najpóźniej w okresie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w stosunku do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy, faktury dokumentującej transakcję; podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu WNT w deklaracji, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek. WAŻNE: Obowiązek podatkowy przy WNT powstaje w dacie wystawienia faktury przez unijnego dostawcę, nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym miała miejsce dostawa. Jeżeli podatnik nie otrzyma faktury dokumentującej WNT w terminie trzech miesięcy od upływu terminu, w którym powstał obowiązek podatkowy zobowiązany jest do pomniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym ten termin upłynął. Otrzymanie faktury w późniejszym terminie pozwala podatnikowi na powiększenie podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę dokumentującą WNT. PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI Umowa o pracę jest zgodnym oświadczeniem woli dwóch stron pracownika i pracodawcy na podstawie którego zostaje nawiązana więź zwana stosunkiem pracy. Zawieranie umów o pracę Umowę zawiera się na piśmie. W związku z tym po przeprowadzeniu negocjacji dotyczących rodzaju pracy, wynagrodzenia, czasu pracy itp., pracownik i pracodawcy powinni spisać na papierze wszystkie swoje uzgodnienia i złożyć pod nimi podpis. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków. W ciągu 7 dni od zawarcia umowy o pracę, pracodawca ma obowiązek zawiadomić pracownika na piśmie o: Obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, 4
Częstotliwości wypłat wynagrodzenia za pracę, Wymiarze przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego, Obowiązującej pracownika długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę, Układzie zbiorowym pracy, którym pracownik jest objęty, Porze nocnej, miejscu, terminie i czasie wypłaty wynagrodzenia oraz przyjętym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy i usprawiedliwiania nieobecności w pracy (jeżeli pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy). Poinformowanie pracownika o jego warunkach zatrudnienia wskazanych powyżej może nastąpić przez pisemne wskazanie odpowiednich przepisów prawa pracy. Zgodnie z art. 29 kodeksu pracy, umowa o pracę musi określać strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, a w szczególności: rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia, wymiar czasu pracy oraz termin rozpoczęcia pracy. Oprócz tych składników w umowie mogą znaleźć się też inne regulacje, które będą dostosowane do odpowiedniego pracownika. W czasie trwania stosunku pracy jest tylko jedna możliwość zmiany tych wszystkich składników w drodze wypowiedzenia zmieniającego. WAŻNE: Zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła miesiąca. Zasady tej nie stosuje się jednak do umów o pracę na czas określony zawartych w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy lub w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie. Już w kwietniu kolejne tematy alertu prawnego! Zapraszamy do lektury! 5