Sprawozdanie z realizacji programu działalności Opolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Łosiowie za 2010r.

Sprawozdanie z realizacji programu działalności Opolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Łosiowie za 2010r. Łosiów, 14.01.2011r.

Spis treści I. Działalność w zakresie pozyskiwania środków finansowych z funduszy UE i środków krajowych... 3 II. Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa... 4 A. Produkcja roślinna... 4 B. Produkcja zwierzęca... 17 C. Grupy tematyczne... 21 III. Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Odnawialnych Źródeł Energii, Ekologii i Ochrony Środowiska... 31 A. Realizacja przedsięwzięć rolnośrodowiskowych... 35 B. Proekologiczne metody produkcji rolnej...37 C. Ogrodnictwo, tereny zielone i kształtowanie krajobrazu...39 D. Działalność klubów 4H...41 E. Niekonwencjonalne źródła energii...43 F. Odnowa wsi i rozwój obszarów wiejskich...44 IV. Dział Ekonomiki i Przedsiębiorczości... 46 V. Dział Wiejskiego Gospodarstwa Domowego i Agroturystyki... 52 VI. Dział Metodyki Doradztwa, Szkoleń i Wydawnictw... 58 A. Pozaszkolna oświata rolnicza... 58 B. Działalność wydawnicza i informacyjna... 61 VII. Podsumowanie rocznej działalności doradczej... 63 VIII. Targi Ogrodnicze Wiosna Kwiatów... 64 IX. Dni Otwartych Drzwi... 65 X. Uspołecznianie doradztwa... 65 XI. Współpraca z zagranicą... 66 Ilość porad udzielonych przez doradców OODR... 69 Realizacja zadań doradczych przez OODR w Łosiowie... 70 2

Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Łosiowie prowadząc w okresie 01.01.2010r. 31.12.2010r. działalność z upowszechniania doradztwa rolniczego w woj. opolskim zatrudniał 130 pracowników (wg stanu na 31.12.2010r.). I. Działalność w zakresie pozyskiwania środków finansowych z funduszy UE i środków krajowych Dla producentów rolnych i mieszkańców obszarów wiejskich doradcy Ośrodka sporządzili niezbędną dokumentację (wnioski, plany) dla pozyskiwania środków z funduszy unijnych i środków krajowych do następujących działań: Lp. 1. 2. 3. Działanie Płatności obszarowe bezpośrednie Wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych w tym: a) opracowanie wniosków b) opracowanie planów Modernizacja gospodarstw rolnych Plan zadań na 2010r. zgodnie z zapotrzebowaniem 2009r. I kw. 2010r. Wykonanie zadań I półrocze 2010r. III kw. 2010r. 2010r. 4083 342 3718 3718 3718 1143 930 213 42 33 9 1210 880 330 1385 880 505 1452 900 552 172 2 6 9 9 4. Dopłaty do kwalifikowanego 136 19 143 145 147 materiału siewnego 5. Renty strukturalne - - - 71 71 6. Ułatwienie startu młodym rolnikom 5 - - 77 78 7. RóŜnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 14 - - 13 14 Korzystanie z usług doradczych przez rolników 8. i posiadaczy lasów do 350 - - - 226 354 wprowadzenia zasady wzajemnej zgodności Uwagi Wnioski o płatność 3

II. Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa Prowadzono doświadczenia, wdroŝenia, pokazy, grupy tematyczne producentów, seminaria, szkolenia specjalistyczne, kursy szkoleniowe, wyjazdy szkoleniowe oraz udzielano specjalistycznego doradztwa fachowego. A. Produkcja roślinna Wykonanie zadań wdroŝeniowych z produkcji roślinnej Lp. TEMAT PLANOWANE REALIZACJA UWAGI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Prawidłowa agrotechnika jakościowych odmian pszenicy. Nowoczesna technika uprawy Ŝyta mieszańcowego Prawidłowa agrotechnika i uprawa nowych odmian rzepaku ozimego Popularyzacja nowych technologii w uprawie kukurydzy na ziarno Prawidłowa agrotechnika jakościowych odmian pszenicy Prawidłowa agrotechnika nowych odmian rzepaku ozimego Wpływ zmianowania na plonowanie i zdrowotność pszenicy ozimej Wpływ terminu siewu pszenicy ozimej na wysokość plonów wdroŝenie porównawcze w wybranym gospodarstwie JESIEŃ 2009 11 12 1 1 zakończono (w tym 1 dodatkowo Strzelce Opolskie) zdyskwalifikowano - złe przezimowanie 2 2 zakończono WIOSNA 2010 25 25 zakończono JESIEŃ 2010 49 49 w realizacji 49 49 w realizacji 25 25 w realizacji 25 25 w realizacji 4

9. 10. 11. 12. 13. 14. Propagowanie odnowy materiału siewnego w gospodarstwie rolnym poprzez pomoc w wypełnianiu wniosków o dopłaty do zakupionych nasion Prowadzenie gospodarstw wdroŝeniowych z elementami rolnictwa integrowanego Doradztwo i pomoc w zakresie pozyskiwania dodatkowego wsparcia w ramach PROW WdraŜanie i upowszechnianie produkcji biomasy na cele energetyczne Ochrona gleb przed erozją uprawa międzyplonów ścierniskowych lub ozimych w ramach pakietu Ochrona gleb i wód Zwykła Dobra Praktyka Rolnicza gwarancją uzyskania plonów o odpowiedniej jakości oraz ochrony środowiska przed skaŝeniem ZADANIA CAŁOROCZNE 11 11 zakończono 2 4 zakończono (w tym 2 dodatkowo Namysłów) 10 10 zakończono 13 13 zakończono 25 25 zakończono 21 21 zakończono 15. Monitoring akcji Ŝniwnej 13 13 zakończono 16. Pokaz atestacji opryskiwaczy 9 9 zakończono 17. Konkurs Producentów ZbóŜ 13 0 odwołano z powodu powodzi i podtopień 1. Realizowano wdroŝenia i pokazy: Pokaz atestacji opryskiwaczy 9, WdroŜenia obejmowały następującą tematykę: prawidłowa agrotechnika jakościowych odmian pszenicy 49 w realizacji, prawidłowa agrotechnika i uprawa nowych odmian rzepaku ozimego 49 w realizacji, 5

Zwykła Dobra Praktyka Rolnicza gwarancją uzyskania plonów o odpowiedniej jakości oraz ochrony środowiska przed skaŝeniem 21 (na plan 21) popularyzacja nowych technologii w uprawie kukurydzy na ziarno 25 (na plan 25). 2. Prowadzono planowe zadania dotyczące: propagowania odnowy materiału siewnego w gospodarstwie rolnym poprzez pomoc w wypełnianiu wniosków na dopłaty do zakupionych nasion 11 (na plan 11), prowadzenia gospodarstw wdroŝeniowych z elementami rolnictwa integrowanego 4 (na plan 2), doradztwa i pomocy w zakresie pozyskiwania dodatkowego wsparcia w ramach PROW na lata 2007-2013 10 (na plan 10), wdraŝania i upowszechniania produkcji biomasy na cele energetyczne 13 (na plan 13), ochrony gleb przed erozją uprawa międzyplonów ścierniskowych lub ozimych w ramach pakietu Ochrona gleb i wód 25 (na plan 25), monitoringu akcji Ŝniwnej 13 (na plan 13), konkursu Producentów ZbóŜ konkurs odwołano z powodu powodzi i podtopień, w zamian odbędzie się konferencja podsumowująca sezon (plan 13). 3. Opracowano wyniki realizowanych w 2009r. prac wdroŝeniowych do sprawozdania rocznego. 4. Sporządzono plan działalności wdroŝeniowo upowszechnieniowej na 2010r. dla pracowników terenowych w kaŝdym rejonie działania. 5. Opracowano sprawozdanie dla ZAK za 2009 i 2010r. oraz podpisano umowę gwarantującą nawozy na pole doświadczalne w Łosiowie w 2010r. 6. Rozliczono konkurs Złoty Kłos, który realizowany był w ramach współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Opolskiego (KSOW). 7. Opracowano i przekazano w teren instrukcje do wdroŝeń: Popularyzacja nowych technologii w uprawie kukurydzy na ziarno, Pokaz atestacji opryskiwaczy, Doradztwo i pomoc w zakresie pozyskiwania dodatkowego wsparcia w ramach PROW, 6

Zwykła Dobra Praktyka Rolnicza w gospodarstwie gwarancją uzyskania plonów o odpowiedniej jakości oraz ochrony środowiska przed skaŝeniem, Propagowanie odnowy materiału siewnego w gospodarstwie rolnym poprzez pomoc w wypełnianiu wniosków o dopłaty do zakupionych nasion, WdraŜanie i upowszechnianie produkcji biomasy na cele energetyczne, Prowadzenie gospodarstw wdroŝeniowych z elementami rolnictwa integrowanego, Konkurs Producentów ZbóŜ. 8. Zorganizowano spotkanie z firmami nasiennymi, chemicznymi i nawozowymi w dniu 10.03., na których przedstawiono sprawozdanie za ubiegły rok oraz biuletyn Wyniki doświadczeń terenowych za 2009 rok. Ponadto omówiono zasady współpracy i organizacji w br. Dnia Buraka, Dnia Kukurydzy a takŝe imprezy Euro-Rzepak, która odbyła się podczas Dni Otwartych Drzwi. Omówiono takŝe moŝliwości prowadzenia doświadczeń ścisłych i łanowych na polu doświadczalnym oraz doświadczeń łanowych w terenie. 9. Opracowano zestaw pytań na Wojewódzką Olimpiadę Młodych Producentów z zakresu produkcji roślinnej. 10. Prowadzono wykłady na 26 kursach chemizacyjnych. 11. Zorganizowano Konferencję Euro Rzepak, w której uczestniczyło 130 osób. 12. Zorganizowano warsztaty polowe Prezentacja doświadczeń PDO oraz nowości na polu doświadczalnym OODR (przygotowano wniosek o przyznanie dofinansowania zadania w ramach KSOW na lata 2010-2011, wniosek rozliczono i napisano sprawozdanie z realizacji przedsięwzięcia) uczestniczyło 800 osób. 13. Opracowano i przesłano ankiety dla: Instytutu Uprawy NawoŜenia i Gleboznawstwa, Agrobazaru oraz Agencji Nasiennej. Sporządzono takŝe 3 ankiety dot. BHP w gospodarstwie oraz 5 ankiet nt. Ocena średniookresowa PROW 2007 2013. 14. Dnia 02.09.2010r. zorganizowano konferencję wraz z warsztatami polowymi Dzień Buraka, w którym uczestniczyło 120 osób (przygotowano wniosek o przyznanie dofinansowania zadania w ramach KSOW na lata 2010-2011, wniosek rozliczono, złoŝono sprawozdanie z realizacji przedsięwzięcia). 15. W dniu 16.09.2010r. zorganizowano warsztaty polowe Dzień Kukurydzy na polu produkcyjnym Zakładu Rolno Usługowego Janów, w którym uczestniczyło 400 7

osób (przygotowano wniosek o przyznanie dofinansowania zadania w ramach KSOW na lata 2010-2011, wniosek rozliczono, złoŝono sprawozdanie z realizacji przedsięwzięcia). 16. Zebrano i przekazano 44 próby pszenic z terenu województwa opolskiego do laboratorium Instytutu Biotechnologii Przemysłu Rolno SpoŜywczego w Warszawie. 17. Kontynuowano współpracę z PGE Elektrownią Opole S.A. zgodnie z umową 678/09 zawartą w dniu 20 marca 2009r. Przedmiotem umowy jest współpraca w zakresie prac doradczych, wdroŝeniowych i doświadczalnych na terenie województwa opolskiego. 18. W ramach KSOW w dniu 1.12.2010r. zorganizowano konferencję: Biomasa pochodzenia rolniczego uprawa i wykorzystanie, w której uczestniczyło 100 osób. 19. W celu popularyzacji zagadnień z produkcji roślinnej specjaliści zakładowi opracowali 34 artykuły do Kuriera Rolniczego. 20. Specjaliści agrotechnicy uczestniczyli w: spotkaniu koordynacyjnym Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, XI Międzynarodowej Konferencji firmy DuPont, szkoleniu: Zarządzanie doliną rzeczną i zrównowaŝony rozwój metodą ISIS, posiedzeniach komisji PDO, seminarium KZPZ Integrowana Ochrona Rzepaku, szkoleniu promotorów kukurydzy, konferencji: Zarządzanie wiedzą w rolnictwie, konferencji: Wieś i rolnictwo w procesie zmian, wystawie maszyn i urządzeń rolniczych Opolagra, szkoleniu.: Progi ekonomicznej szkodliwości podstawą racjonalnej ochrony roślin, konferencji: Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw oraz róŝnicowanie w kierunku działalności nierolniczej, szkoleniu w zakresie uprawy soi, doŝynkach wojewódzkich i prezydenckich, konferencji Najnowsze metody uprawy i przechowalnictwa zbóŝ na cele konsumpcyjne, konferencji MRiRW Program rolnośrodowiskowy jako narzędzie słuŝące ochronie przyrody, 8

szkoleniu Integrowana ochrona roślin motylkowatych grubonasiennych i motylkowatych drobnonasiennych", szkoleniu Dochodowość gospodarstw rolnych województwa opolskiego na tle regionu Polski. pracach w Zarządzie Lokalnej Grupy Działania Dolina Stobrawy, Dniach Pola organizowanych przez KWS Lochow w Kondradowicach, Dniach Pola organizowanych przez Syngenta w Charbielinie, Dniach Pola organizowanych przez BASF w Pągowie, komisji ds. szacowania szkód w rolnictwie. 21. Dla potrzeb doradztwa z produkcji roślinnej w laboratorium zakładowym wykonano analizy w: 52 próbach roślin energetycznych oznaczono zawartość suchej masy, 3794 próbach glebowych, w których wykonano analizy chemiczne w zakresie: ph w 1 n KCl zawartość makroelementów, 7 próbach rzepaku określono wilgotność i MTZ, 418 próbach jęczmienia oznaczono suchą masę oraz białko ogólne, 11 próbach owsa określono procentową zawartość łuski i MTZ, 22 próbach owsa oznaczono suchą masę i zawartość białka ogólnego, 23 próbach Ŝyta określono MTZ. 28 próbach pszenŝyta określono MTZ. 162 próbach pszenicy określono MTZ. 666 próbach pszenicy oznaczono suchą masę, zawartość białka ogólnego, ilość glutenu, wskaźnik sedymentacyjny Zeleny ego, liczbę opadania i gęstość ziarna. W 2010r. na polu doświadczalnym wykonano następujące prace: 1. Dokończono prace związane z przygotowaniem do druku biuletynu Wyniki doświadczeń terenowych za rok 2009. 2. Opracowano materiały do biuletynu Wyniki doświadczeń terenowych za rok 2010. 3. Zaplanowano i rozmieszczono na polu doświadczalnym zasiewy wiosenne i jesienne dla doświadczeń PDO, doświadczeń łanowych oraz demonstracji. 4. Uzgodniono za sponsorami szczegółową ochronę roślin i dobór odmian w doświadczeniach łanowych i demonstracjach. 5. Zaplanowano nawoŝenie mineralne. 9

6. Przygotowano pole i wykonano siewy wiosenne oraz jesienne. 7. Wykonano zabiegi ochrony roślin i nawoŝenie mineralne zgodnie z instrukcją doświadczeń PDO lub z wykorzystaniem programu ochrony roślin róŝnych firm, albo według potrzeb w doświadczeniach łanowych. 8. Zebrano Ŝniwa. Wyliczono plony wszystkich doświadczeń, wariantów i obiektów oraz odmian. 9. Wykonano podorywkę i prace pielęgnacyjne. 10. Pobrano próbki roślin, ziarna i korzeni do wykonania analiz laboratoryjnych 11. Pobrano próbki gleby do badania makroskładników i ph ze wszystkich pól płodozmianowych oraz zawartości azotu mineralnego. 12. Dokonano obserwacji roślin i chorób oraz pomiarów według instrukcji doświadczeń PDO. Niektóre obserwacje wykonano takŝe w doświadczeniach łanowych. 13. Prowadzono KsiąŜki Polowe doświadczeń PDO. Po wpisaniu wszystkich informacji o doświadczeniu oraz wyników obserwacji, pomiarów i analiz laboratoryjnych ksiąŝki wysłano do Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych. 14. Opracowano Przewodnik po polu doświadczalnym, rok 2010 dla zwiedzających pole doświadczalne. 15. Zorganizowano spotkania z przedstawicielami firm chemicznych, nasiennych i nawozowych w sprawie podsumowania współpracy w roku 2009 oraz wstępnych planów zasiewów, ochrony roślin i nawoŝenia w roku 2010 i 2011. 16. Wykonywano remonty bieŝące maszyn, ciągników i kombajnu zboŝowego. Plan i realizacja doświadczeń polowych. Doświadczenia ścisłe Porejestrowe Doświadczenia Odmianowe Ozime Zasiane zasiane w 2010r. Lp. Temat doświadczenia w 2009r. wiosna jesień P R P R P R 1. Plonowanie odmian rzepaku ozimego 1 1 1 1 2. 3. Plonowanie odmian pszenicy ozimej na stanowisku po pszenicy ozimej Plonowanie odmian pszenicy ozimej na stanowisku po rzepaku ozimym na 3 poziomach agrotechniki 1 1 1 1 1 1 1 1 4. Plonowanie odmian pszenŝyta ozimego 1 1 1 1 10

5. Plonowanie odmian Ŝyta ozimego 1 1 1 1 6. Plonowanie odmian jęczmienia ozimego 1 1 1 1 7. Plonowanie odmian jęczmienia jarego 1 1 8. Plonowanie odmian pszenicy jarej 1 1 9. Plonowanie odmian owsa 1 1 Razem 6 6 3 3 6 6 Doświadczenia z pszenŝytem ozimym, Ŝytem ozimym, jęczmieniem ozimym i jarym oraz pszenicą jarą wykonano na 2 poziomach agrotechniki, gdzie: poziom przeciętny a 1 to niski poziom nawoŝenia azotem 80 kg N/ha, bez stosowania regulatora wzrostu, fungicydów i mikronawozów. poziom intensywny a 2 to wyŝszy o 40 kg N/ha poziom nawoŝenia azotem, z zastosowaniem regulatora wzrostu, fungicydów i mikronawozów. Doświadczenie z pszenicą ozimą na stanowisku po rzepaku wykonano na 3 poziomach agrotechniki: przeciętnym a 1, intensywnym a 2 oraz intensywnym a 3 ze zmniejszoną o 30% normą wysiewu nasion i zwiększonym do 160 kg N/ha nawoŝeniem azotowym. Doświadczenia z rzepakiem ozimym i pszenicą ozimą na stanowisku po pszenicy wykonano na jednym, intensywnym a 2 poziomie agrotechniki. Na jednym poziomie agrotechniki prowadzone było równieŝ doświadczenie PDO z owsem. Lp. Doświadczenia ścisłe pozostałe demonstracje Temat doświadczenia 1. Wpływ obniŝonej ilości wysiewu-rzepaku ozimegodo 20 szt/m 2 -na plon nasion rzepaku 2. Wpływ opóźnionego terminu siewu na plon Ŝyta ozimego 3. Wpływ obniŝonej ilości wysiewu na plon jęczmienia ozimego Ozime zasiane 2009r. P R Zasiane w 2010r. wiosna jesień P R P R 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Razem 3 3 11

Doświadczenia łanowe i demonstracje Ozime Zasiane Lp. Temat doświadczenia zasiane w 2010r. lub demonstracji w 2009r. wiosna jesień P R P R P R 1. Wpływ terminu siewu na plon i jakość pszenicy ozimej 1 1 - - 1 1 2. 3. Wpływ gęstości wysiewu na plon i jakość ziarna pszenicy ozimej Wpływ nawoŝenia mineralnego na plon i jakość ziarna pszenicy ozimej 1 1 - - 1 1 1 1 - - - - 4. Kolekcja odmian pszenicy ozimej 1 2 - - 1 1 5. Plonowanie pszenicy ozimej Brilliant 1 1 - - - - 6. 7. Plonowanie pszenicy ozimej na stanowisku po burakach cukrowych zasianej w opóźnionym terminie siewu Plonowanie pszenicy ozimej na stanowisku po rzepaku ozimym zasianej w opóźnionym terminie siewu 1 1 - - 1 1-1 - - - - 8. Agrotechnika jęczmienia ozimego 1 1 - - 1 1 9. Agrotechnika Ŝyta ozimego F 1 1 1 - - 1-10. Agrotechnika pszenicy jarej - - 1 1 - - 11. Kolekcja odmian rzepaku ozimego 1 2 - - 1 1 12. Plonowanie 14 odmian rzepaku ozimego 1 1 - - 1-13. Demonstracja stosowania fungicydów w rzepaku ozimym - - - - - 1 14. Wpływ terminu siewu na plon rzepaku ozimego - - - - - 1 15. Wpływ nawoŝenia siarką na plon rzepaku ozimego - - - - - 1 16. Kolekcja odmian buraka cukrowego - - 1 1 - - 17. Demonstracja roślin przeznaczonych na cele energetyczne 1 1-1 - - 18. Demonstracja roślin strączkowych - - - 1 - - 19. Uprawa facelii błękitnej na poplon ścierniskowy na przyoranie - - - - 1 1 Razem 11 14 2 4 9 10 12

Wyniki ogólne doświadczeń zebranych w 2010 r. Lp. Roślina Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe Ilość odmian 1. Rzepak ozimy 38 40,7 2. 3. 4. Pszenica ozima po pszenicy ozimej Pszenica ozima po rzepaku ozimym PszenŜyto ozime 25 86,9 25 14 5. śyto ozime 10 6. Jęczmień ozimy 15 7. Jęczmień jary 17 Plon Plony odmian dt/ha dt/ha od-do w tym odmiana: NK Petrol F 1 46,3 PR 46 W 15 F 1 44,5 77,8 a 1 101,7 a 2 102,5 a 3 84,0 a 1 95,1 a 2 57,8 a 1 80,6 a 2 63,0 a 1 68,9 a 2 52,8 a 1 59,2 a 2 34,3-46,3 78,9-96,3 67,1 96,6 92,7 112,1 94,8 110,0 73,2 93,3 89,2 101,0 45,5 72,1 74,0 89,9 56,6 76,7 60,3 78,2 45,2 58,9 52,8 67,6 Adam F 1 44,3 Abakus F 1 44,0 odmiany populacyjne: Monolit 41,0 Vision 40,8 Goya 41,1 Bellevue 39,2 Bagou 96,3 Rapsodia 92,1 Mulan 91,8 Muszelka 90,8 Smaragd 96,6 Bagou 89,9 Rapsodia 83,3 Boomer 82,6 Turkis 112,1 Rapsodia 110,6 Jenga 108,7 Mulan 106,6 Smaragd 106,6 Smaragd 110,0 Bagou 109,5 Opus 107,5 Tonacja 106,2 Pizarro 93,3 Tulus 91,9 Atletico 89,9 Trigold 87,1 Pizarro 101,0 Tulus 98,0 Borwo 97,5 Algoso 97,4 Balistic F 1 72,1 Palazzo F 1 63,5 Visello F 1 61,2 Brasetto F 1 58,4 Balistic F 1 89,9 Gonello F 1 89,0 Palazzo F 1 83,7 Brasetto F 1 85,3 Merlot 76,7 Fridericus 69,3 Scarpia 68,0 Nickela 68,0 Scarpia 78,2 Merlot 77,0 Nickela 74,6 Fridericus 74,0 Frontier 58,9 KWS Olof 58,0 Suweren 56,6 Sebastian 56,1 Frontier 67,6 KWS Olof 64,1 Rubinek 62,7 Rufus 61,7 13

8. Pszenica jara 12 52,8 a 1 65,2 9. Owies 11 62,0 a 2 46,6 61,4 57,6 71,9 52,1 69,9 Tybalt 61,4 Katoda 58,3 Bryza 55,3 Kandela 52,8 Bryza 71,9 Tybalt 70,8 Katoda 70,2 Hewilla 67,0 Breton 69,9 Flamingsprofi 67,0 Furman 64,3 Arab 63,4 Pozostałe doświadczenia ścisłe demonstracje Lp. Temat doświadczenia Odmiana - plon w dt/ha 1. 2. 3. Wpływ obniŝonej ilości wysiewu rzepaku ozimego do 20 szt/m 2 - na plon nasion rzepaku - wysiew 20 szt/m 2 - wysiew 60 szt/m 2 Wpływ opóźnionego terminu siewu na plon Ŝyta ozimego - termin siewu 22.09.2009 r. - termin siewu 06.10.2009 r. Wpływ obniŝonej ilości wysiewu na plon jęczmienia ozimego Castille 38,3 36,7 Brasetto F 1 98,2 85,3 Nelson Chagall F 1 40,8 41,6 Domir 82,2 74,1 39,1 37,0 Palazzo F 1 84,0 83,7 Bartosz - poziom agrotechniki a 1 a 2 - ilość wysiewu 250 szt/m 2 62,9 73,0 - ilość wysiewu 350 szt/m 2 63,6 68,4 Lp. 1. 2. 3. Doświadczenia łanowe i demonstracje Temat doświadczenia Wpływ terminu siewu na plon i jakość ziarna pszenicy ozimej Muszelka Wpływ gęstości wysiewu na plon i jakość ziarna pszenicy ozimej Muszelka Optymalny termin siewu 30.09.09 350 szt/m 2-120 kg N/ha Wpływ nawoŝenia mineralnego na plon i jakość ziarna pszenicy ozimej Muszelka Optymalny termin siewu 30.09.09. 350 szt/m 2 siew wczesny 18.09.09. siew optymalny 30.09.09. siew b. rzadki 250 szt/m 2 siew optymalny 350 szt/m 2 siew gęsty 450 szt/m 2 120 kg N/ha, bez P,K 160 kg N/ha, 5 kg P 2 O 5 /ha Plon dt/ha 74,4 85,4 85,4 86,4 86,2 86,4 14

4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Kolekcja 10 odmian pszenicy ozimej stanowisko po rzepaku ozimym, siew 25.09.09. Kolekcja 9 odmian pszenicy ozimej stanowisko po zboŝach ozimych, siew: 09.10.2009 Pszenica ozima Brilliant stanowisko po zboŝach, siew 11.08.09. Plonowanie pszenicy ozimej na stanowisku po burakach opóźniony termin siewu (02.11.09.) Plonowanie pszenicy ozimej na stanowisku po rzepaku ozimym opóźniony termin siewu (02.11.2009 r.) Agrotechnika jęczmienia ozimego stanowisko po pszenicy ozimej, siew 18.09.09 r. Agrotechnika Ŝyta ozimego odmiany mieszańcowe F 1 - stanowisko po pszenicy ozimej, siew 22.09.09 r. Agrotechnika pszenicy jarej stanowisko po burakach, siew 20.04.10 r. Kolekcja 21 odmian rzepaku ozimego stanowisko po pszenicy jarej Kolekcja 9 odmian rzepaku ozimego stanowisko po pszenicy ozimej Plonowanie 14 odmian rzepaku ozimego stanowisko po pszenicy ozimej 15. Kolekcja 12 odmian buraka cukrowego, siew 21.04.10 r. 31 kg K 2 O/ha 82,7 średnia 77,3 w tym: Galvano 83,4 Julius 82,8 Natula 81,5 średnia tym: Floret Boomer Bystra 120 kg N/ha, PRP EBV 160 kg N/ha, PRP EBV Muszelka Figura 66,9 78,2 73,8 69,9 71,9 78,4 74,6 73,2 Mulan 74,9 BaŜant Bartosz Fridericus Palazzo F 1 Gonello F 1 Brasetto F 1 Monsun Trappe średnia w tym: PR 46 W 14 F 1 NK Octans F 1 odmiany populacyjne NK Bravour Minotaur średnia w tym:hybrigold F 1 Casoar 64,0 64,2 62,1 53,9 80,0 95,6 48,3 41,5 42,0 47,6 47,4 45,1 43,1 37,4 43,3 37,2 średnia 39,3 średnia w tym: Syzyf Esperanza 521 585 580 W tym roku bardzo duŝy wpływ na plony wszystkich roślin miała pogoda. Silne opady, nadmierna wilgotność gleby oraz bardzo zimny październik 2009, wpłynęły negatywnie na stan ozimin jesienią. Pod grubą i długo zalegającą pokrywą śnieŝną rozwinęły się choroby pałecznica i pleśń śniegowa które uszkodziły część zasiewów. Opóźniona i zimna wiosna takŝe wpłynęła negatywnie na stan ozimin, a duŝa wilgotność gleby i częste 15

opady bardzo utrudniały, a niekiedy uniemoŝliwiały terminowe wykonanie zabiegów ochrony roślin i nawoŝenia. Zasiewy zbóŝ jarych i buraków wykonano z duŝym opóźnieniem. Warunki do rozwoju zbóŝ jarych w tym roku były bardzo złe. śniwa były opóźnione i mokre. Zebrane plony były gorsze niŝ w latach poprzednich. Plony pszenicy jarej i jęczmienia jarego były niskie. Bardzo niskie były takŝe plony jęczmienia ozimego i Ŝyta ozimego w związku z silnym poraŝeniem roślin przez pałecznicę traw i pleśń śniegową. Plony pszenicy były dość niskie, około 10 dt/ha niŝsze niŝ w roku poprzednim. Wyraźny wpływ na plon pszenicy miały stanowiska, pszenice na gorszym stanowisku plonowały słabo. Jednocześnie część pszenic zasianych z konieczności bardzo późno 2 listopada, ale tuŝ przed wyraźnym ociepleniem w okresie od połowy listopada do początku grudnia dała przyzwoite plony. Jakość ziarna pszenicy w tym roku była bardzo słaba. Plony rzepaku były dość dobre, ale takŝe słabsze niŝ w latach poprzednich. Był to jednak plon wyraźnie lepszy niŝ plon uzyskany przez wielu rolników. O lepszym plonie rzepaku zdecydowało terminowe wykonanie zwalczania chorób grzybowych w okresie początku kwitnienia rzepaku. Plon buraków cukrowych był niezły, ale takŝe obniŝony w stosunku do poprzednich. Lp. Średnie plony zbóŝ i rzepaku w województwie opolskim w roku 2010 Gatunek Data rozpoczęcia zbioru % powierzchni zebranej Plon w dt/ha (najczęściej występujący) Plon min Plon max Data zakończenia zbioru JĘCZMIEŃ 1. OZIMY 05.07.2010 100 45,9 20 70 02.08.2010 2. PSZENICA OZIMA 22.07.2010 100 50,2 30 80 28.08.2010 3. śyto OZIME 21.07.2010 100 33,2 17 55 26.08.2010 4. PSZENśYTO OZIME 17.07.2010 100 42,2 26 84 24.08.2010 5. PSZENICA JARA 28.07.2010 100 39,4 18 60 30.08.2010 JĘCZMIEŃ 6. JARY 16.07.2010 100 38,6 13 75 30.08.2010 7. OWIES 22.07.2010 100 34,8 15 50 26.08.2010 8. MIESZANKI ZBOśOWE 22.07.2010 100 35,0 15 50 25.08.2010 9. MIESZANKI ZBOśOWO- STRĄCZKOWE 28.07.2010 100 39,9 15 55 24.08.2010 10. RZEPAK OZIMY 12.07.2010 100 23,2 8 40 12.08.2010 16

B. Produkcja zwierzęca Lp. Temat Plan Wykonanie 1. Świadczenie usług doradczych w gospodarstwach prowadzących produkcję zwierzęcą zgodnie z zasadami wzajemnej zgodności 31 39 2. Prowadzenie doradztwa w gospodarstwach rolnych w zakresie poprawy dobrostanu i ochrony zwierząt zgodnie z zasadami 11 11 wzajemnej zgodności 3. Doradztwo i pomoc w zakresie pozyskiwania środków finansowych z PROW na lata 2007-2013 dla gospodarstw prowadzących 11 11 produkcję zwierzęcą 4. Organizacja szkoleń dla rolników z zakresu produkcji zwierzęcej z uwzględnieniem m.in. choroby Aujeszkyego u trzody chlewnej 11 11 5. Popularyzacja i nadzór nad programami rolnośrodowiskowymi gospodarstw prowadzących hodowlę ras zachowawczych zwierząt 11 11 6. Sporządzanie kiszonek zgodnie z racjonalnymi zasadami konserwacji pasz. 41 41 RAZEM 116 124 7. Konkurs SUPERMLEKO 11 11 8. Grupy tematyczne, w tym: producentów mleka producentów trzody chlewnej 11 5 6 11 5 6 OGÓŁEM 138 146 1. Wykonano 124 zadania wdroŝeniowe z zakresu: świadczenia usług doradczych w gospodarstwach prowadzących produkcję zwierzęcą zgodnie z zasadami wzajemnej zgodności, prowadzenia doradztwa w gospodarstwach rolnych w zakresie poprawy dobrostanu i ochrony zwierząt zgodnie z zasadami wzajemnej zgodności, doradztwa i pomocy w zakresie pozyskiwania środków finansowych z PROW na lata 2007-2013 dla gospodarstw prowadzących produkcję zwierzęcą, organizacji szkoleń dla rolników z zakresu produkcji zwierzęcej z uwzględnieniem m.in. choroby Aujeszkyego u trzody chlewnej, 17

popularyzacji i nadzoru nad programami rolnośrodowiskowymi gospodarstw prowadzących hodowlę ras zachowawczych zwierząt, sporządzania kiszonek zgodnie z racjonalnymi zasadami konserwacji pasz. 2. Prowadzono 11 grup tematycznych z zakresu produkcji mleka 5 oraz produkcji trzody chlewnej 6. 3. Sporządzono sprawozdanie z realizacji zadań z produkcji zwierzęcej w 2009r. 4. Opracowano instrukcje i karty dokumentacyjne do zadań planowanych na 2010r.: Świadczenie usług doradczych w gospodarstwach prowadzących produkcję zwierzęcą zgodnie z zasadami wzajemnej zgodności, Prowadzenie doradztwa w gospodarstwach rolnych w zakresie poprawy dobrostanu i ochrony zwierząt zgodnie z zasadami wzajemnej zgodności, Doradztwo i pomoc w zakresie pozyskiwania środków finansowych z PROW na lata 2007-2013 dla gospodarstw prowadzących produkcję zwierzęcą, Organizacja szkoleń dla rolników z zakresu produkcji zwierzęcej z uwzględnieniem m.in. choroby Ajuszkiego u trzody chlewnej, Popularyzacja i nadzór nad programami rolnośrodowiskowymi gospodarstw prowadzących hodowlę ras zachowawczych zwierząt, Sporządzanie kiszonek zgodnie z racjonalnymi zasadami konserwacji pasz. 5. W Ośrodku zorganizowano szkolenia specjalistyczne: w dniu 11.03.2010r. z firmą Blattin dla hodowców bydła mlecznego, w którym uczestniczyło 109 osób. Tematyka szkolenia: Analiza moŝliwości sposobu postępowania z wybranymi chorobami zakaźnymi bydła IBR, BVD Znaczenie analizy chemicznej w prawidłowym Ŝywieniu krów Wpływ mikotoksyn w paszy na wyniki produkcyjne w dniu 19.02.2010r. w Łosiowie dla producentów rybackich z PTR Oddział Opole, w którym uczestniczyło 67 osób na temat: Pozyskiwanie funduszy w ramach Programu Operacyjnego ZrównowaŜony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeŝnych obszarów rybackich 2007 2013. w dniu 24.03.2010r. Konferencję Pszczelarską na temat: Hodowla i zdrowotność pszczół uczestniczyło 106 osób. w dniu 28.09.2010r. dla producentów rybackich uczestniczyło 39 osób. 18

6. Opracowano zestaw pytań z zakresu mechanizacji i produkcji zwierzęcej na Wojewódzką Olimpiadę Młodych Producentów Rolnych. 7. Dla potrzeb doradztwa z produkcji zwierzęcej w laboratorium zakładowym wykonano analizy w 119 próbach kiszonek, w których wykonano pełną analizę podstawową oraz obliczono wartość pokarmową dla danej paszy. 8. Prowadzono doradztwo indywidualne dla rolników w zakresie pomocy w pozyskiwaniu środków finansowych z PROW 2007-2013. 9. Zgłoszono kandydatów do konkursu na szczeblu krajowym na najlepszego producenta trzody chlewnej oraz najlepszą fermę bydła mlecznego i mięsnego w 2010 roku. 10. Dnia 27.11.2010r. odbyło się podsumowanie XII Edycji Konkursu SUPERMLEKO. Laureatami zostali: W kategorii I obejmującej gospodarstwa produkujące powyŝej 9 tys. do 54 tys. litrów mleka w okresie trwania konkursu - rocznie do 108 tys. litrów. I miejsce Józef Smuda, Ligota Czamborowa SM Rolników Śląskich w Kadłubie II miejsce Artur Ernst, Krobusz OSM Prudnik III miejsce Eryk Hennek, śelazna Opolska ZOTT Opole WyróŜnienia w kategorii I: RóŜa Komander, Krośnica SM Rolników Śląskich w Kadłubie, Hubert Skóra, Strzelce Opolskie ZOTT Opole Roland Cichoń, Wielkie Oracze, Głogówek OSM Głubczyce Tadeusz Pietrzak, Grodziec ZOTT Opole Józef Szynol, Dzielawy OSM Głubczyce Karol Macioszek, Dzierzysławice OSM Głubczyce W kategorii II obejmującej gospodarstwa produkujące powyŝej 54 tys. do 150 tys. litrów mleka w okresie trwania konkursu - rocznie do 300 tys. litrów I miejsce Mariusz Twardosz, Wilamowice Nyskie OSM Prudnik II miejsce Manfred Przewoźnik, Przewóz SM Rolników Śląskich w Kadłubie III miejsce Tadeusz Hanusiak, Słoków OSM Prudnik WyróŜnienia w kategorii II Anna Kawalec, Biernatów OSM Głubczyce Joachim Mrohs, RoŜniątów ZOTT Opole 19

Albert Sładek, Jaryszów ZOTT Opole Wojciech Gacek, Ligota KsiąŜęca ZOTT Opole Sebastian Biniek, Rozmierka SM Rolników Śląskich w Kadłubie Bruno Czech, Raków OSM Głubczyce Piotr Janik, Kórnica OSM Głubczyce W kategorii III obejmującej gospodarstwa produkujące powyŝej 150 tys. litrów mleka w okresie trwania konkursu rocznie powyŝej 300 tys. litrów I miejsce Andrzej Sluga, Popielów OSM w Kole Oddział w Grodkowie II miejsce Antoni Nocon, Rozmierz SM Rolników Śląskich w Kadłubie Waldemar Kampa, Stare Siołkowice ZOTT Opole III miejsce Ryszard Porwol, Opole-Bierkowice OSM w Kole Oddział w Grodkowie Daniel Szmul, Gogolin ZOTT Opole WyróŜnienia w kategorii III Jan Kubon, Krośnica ZOTT Opole Jan Sklorz, Broniec ZOTT Opole Gerhard Kilian, Popielów ZOTT Opole PPHiU Dutra, Goświnowice ZOTT Opole P. R. AGROFERM Sp., Wierzbica Górna ZOTT Opole Józef Piechota, Sucha SM Rolników Śląskich w Kadłubie Andrzej Smiech, Kózki Gościęcin OSM Głubczyce R. S. P. Maków, Pietrowice Wielkie OSM Głubczyce Rafał Kubera, Reńska Wieś OSM Głubczyce Dodatkowo wyróŝniono producentów mleka nie biorących udziału w konkursie Supermleko 2010, lecz wytypowanych przez mleczarnie jako gospodarstwa zasługujące na wyróŝnienie w zakresie produkcji mleka. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Oleśnie wyróŝniła następujących producentów mleka: Józef Zawada, Gorzów Śląski Adam Biel, Praszka 20

Iwona Grzesik, Zębowice Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kole Oddział w Grodkowie wyróŝniła R.S.P. Przylesie Dolne 11. W celu popularyzacji zagadnień z produkcji zwierzęcej opracowano 10 artykułów do Kuriera Rolniczego. 12. Specjaliści zootechnicy uczestniczyli w: szkoleniu Dobre praktyki rolnicze produkcja mleka, Opolskich Targach Ekologicznych Opol-Eko, Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Opolu Bierkowicach, szkoleniu Nowe rozwiązania technologiczne w ekologicznej produkcji zwierzęcej, seminarium internetowym Wsparcie Lokalnych Grup Rybackich. C. Grupy tematyczne Na 2010 rok zaplanowano współpracę z 52 grupami tematycznymi producentów rolnych. Dodatkowo rozpoczęto współpracę w 7 grupach tematycznych m.in.: produkt tradycyjny, trzoda chlewna, jęczmień paszowy, ziemniak. W 2010 r. realizowano prace merytoryczno organizacyjne w 59 następujących grupach tematycznych producentów rolnych: 1 z produkcji miodu i produktów pszczelarskich zrzeszającą 10 pszczelarzy posiadających 300 rodzin, ściśle współpracującą ze związkiem pszczelarzy liczącym 54 członków. Rasy matek na terenie Opolszczyzny to przede wszystkim Krainka, spotkać moŝna równieŝ pszczołę Kaukaską, Środkowo- Europejską Asta, linię pszczół Bukwasty oraz linię Włoską. Działania podjęte w grupie: wymiana matek pszczelich 100 szt. w tym 25 reprodukcyjnych i 75 uŝytkowych, zakupy leków z dopłatą od ARR, 21

doradztwo indywidualne dla 10 pszczelarzy i innych z poza grupy na temat m.in.: doboru matek, profilaktyka zdrowotna, szkolenia specjalistyczne, doradztwo technologiczne, metody i sposoby pozyskiwania miodu, zabezpieczenia na zimę, doŝywiania, wiosennych prac przy ulach. 1 z uprawy truskawek wysokiej jakości skupiającą 12 członków. Powierzchnia uprawy truskawek 10,14 ha. Ten sezon dla producentów truskawek był jednym z trudniejszych. Bardzo wysokie majowe opady, związana z nimi wysoka wilgotność gleby oraz panujące wówczas niskie temperatury spowolniły, a nawet ograniczyły wzrost krzewów truskawek, spowodowały słabsze kwitnienie, przerzedzenie zawiązków z powodu poraŝenia szarą pleśnią. Na liściach truskawek wystąpiła bardzo wcześnie biała plamistość liści. Z uwagi na ciągłe deszcze i grząską glebę trudno było wykonać jakiekolwiek opryski ochronne. Wszystko to wpłynęło na znaczny spadek plonowania truskawek. Członkowie grupy tematycznej twierdzą zgodnie, Ŝe plonowanie owoców było niŝsze o 50-80 % aniŝeli w ubiegłych latach. Ponadto owoce w kolejnych zbiorach szybko drobniały, co miało bezpośrednie przełoŝenie na plon. Podobnie twierdzili producenci truskawek z Dolnego Śląska w rozmowach na Giełdzie Owocowo Warzywnej we Wrocławiu, co było widać po jakości oferty towarowej. Nieco lepiej było z cenami zbytu. Producenci truskawek spod niskich osłon za swoje owoce otrzymywali wysokie ceny przez prawie 20 dni, przeciętnie w latach jest to okres 10-12 dni. Ceny skupu owoców dla przemysłu takŝe były wyŝsze niŝ w latach ubiegłych. Działania podjęte w grupie: doradztwo indywidualne i grupowe dotyczące preferowanych odmian na sprzedaŝ bezpośrednią, zabezpieczenia plantacji przed chorobami, metod zwiększania plonowania, okrywanie roślin na zimę włókniną (szkody mrozowe), zmiany techniki ochrony z opryskiwania płaskiego na opryskiwanie belką Fragaria (z trzech stron), szkolenia dotyczące korzyści uprawy odmian deserowych, odmian późnych. Grupa jest zaopatrywana przez specjalistyczne ulotki i materiały opracowane przez OODR Łosiów. 22

propagowanie nawodnienia, wprowadzenie do praktyki ochrony przed chorobami przy pomocy nawozów dolistnych, wprowadzenie sprzedaŝy owoców w opakowaniach jednostkowych, wspólny zbyt owoców, pobranie i dostarczanie prób glebowych do laboratorium Ośrodka. 1 z produkcji zbóŝ metodami ekologicznymi, w skład której wchodzi 7 gospodarstw rolnych z certyfikatem zgodności ekologicznej. Areał upraw ekologicznych w grupie 57,14 ha. Główne uprawy: pszenica, orkisz, Ŝyto, mieszanka zboŝowo-strączkowa, jęczmień. Działania podjęte w grupie: opracowanie wniosków o płatności obszarowe i rolnośrodowiskowe, doradztwo bieŝące w zakresie rolnictwa ekologicznego, dostarczanie prasy fachowej (Agrobazar, Agroserwis, Kurier Rolniczy, Wiadomości Rolnicze). dodatkowo przeprowadzono lustrację łąk w celu moŝliwości przystąpienia gospodarstw do nowego pakietu rolnośrodowiskowego Ekstensywne Trwałe UŜytki Zielone, przeprowadzono szkolenia na temat produkcji ekologicznej. 14 z produkcji pszenicy jakościowej zrzeszających 125 rolników. Powierzchnia uprawy wynosi 3133,68 ha. Dominują odmiany Naridana, Smuga, Ludwig, Quebon, Turkis, Zobel, Potencjal, Mulan, Brillant, Zyta, Bogatka. Plantacje prowadzono według technologii intensywnej, tzn. wysiew 350 ziaren/m 2, nawoŝenie azotem 170-200 kg/ha oraz nawozy fosforowe i potasowe w zaleŝności od analiz glebowych, fungicydy 2-3 razy w zaleŝności od warunków pogodowych. Działania podjęte w grupie: szkolenia polowe i specjalistyczne, doradztwo technologiczne i nawozowe (program NAWSALD), rozprowadzeniu Kuriera Rolniczego, wykonanie kalkulacji kosztów produkcji pszenicy, opracowywanie wniosków o płatności obszarowe i rolnośrodowiskowe, 23

opracowanie uproszczonej kalkulacji ekonomicznej, udział grupy tematycznej w podsumowaniu działalności terenowej wyjazdy szkoleniowe na pole doświadczalne w Łosiowie. Zima 2009/2010 charakteryzowała się duŝymi opadami śniegu oraz duŝymi mrozami pow. - 20 C co spowodowało, Ŝe plantacje pszenicy przezimowały w skali 9 stopniowej jako 4 5 stopni. Niektóre plantacje poraŝone zostały pleśnią śniegową. W miesiącach kwiecień, maj, czerwiec wystąpiły duŝe opady deszczu, które utrudniły wykonywanie zabiegów ochrony roślin. Niskie temperatury spowodowały wzrost poraŝenia chorobami grzybowymi oraz spowolnienie wegetacji. 6 z produkcji rzepaku ozimego o łącznej powierzchnia upraw 784,05 ha. Liczba uczestników grupy tematycznej 54 osoby. Preferowane odmiany w województwie opolskim to m.in.: Californium, Aviso, Lisek, Caspar, mieszańce PR-45 i PR-46, Kronos F1, Nelson F1, Taurus Odmiany zalecane do wczesnego siewu to: Galileo, Kadore, Ladoga, Horus, Xenon, NK Emax, a zalecane do późnego siewu to: Exagone, Exocet, NK Petrol, PR 46W31, Titan, Visby. Stosowane dawki przy nawoŝeniu: azot 120-140 kg/ha (przy zalecanych 270 kg/ha w terminach 6 liść 30 kg/ha, 8 liść 50 kg/ha, 10 liść 80 kg/ha, 12 liść 110 kg.ha), fosfor 80-100kg/ha, potas 80-120 kg/ha. Do zwalczania chwastów w rzepaku stosowano najczęściej: Command 360 CS, Butisan 500 SC, Butisan Star 416 SC, Kalif 400 SC, Galera 334 SL. W celu ochrony przed chorobami stosowano: Carama 60 l, Horizon 250 EW, Karben 500 SC, Pictor 400 SC, Topsin M 500 SC. Szkodniki zwalczano: Patriot 2,5 EC, Fastach 100 EC, Fury 100 EW, Cyperkil Super 25 EC. Działania podjęte w grupie: doradztwo bieŝące w zakresie doboru odmian, nawoŝenia, płodozmianu, wymiany materiału siewnego oraz korzystania z dopłat w ramach pomocy de minimis, pomoc w sporządzaniu wniosków obszarowych i rolnośrodowiskowych, rozprowadzanie Kuriera Rolniczego, 24

udział w Międzynarodowej Konferencji EURO-RZEPAK w Łosiowie podczas Dni Otwartych Drzwi. 1 z uprawy buraków cukrowych licząca 15 osób. Powierzchnia uprawy wynosi 131,40 ha. Z powodu złej pogody siew buraków uległ opóźnieniu, a niektóre plantacje przesiano. Na glebach zwięzłych i gliniastych przy ciągłych opadach deszczu obserwowano opóźniony rozwój i uszkodzenia. Odmiany stosowane w ramach grupy tematycznej to: Kutnowska Hodowla Buraka Cukrowego Jagoda Rh, Janosik Rh, Wielkopolska Hodowla Buraka Cukrowego Boryna, SESVanderHave Giraf, Leopard, Danisco Imperial, Casino, Strube Dieckamann Carlos, Jonas, Syngenta Tizana, Ruveta KWS SAAT AG Newenka, Esperanza. Działania podjęte w grupie: doradztwo bieŝące na temat doboru odmian, nawoŝenia, płodozmianu itp., pomoc w sporządzaniu wniosków obszarowych i rolnośrodowiskowych, rozprowadzanie Kuriera Rolniczego. 1 producentów kukurydzy na ziarno licząca 10 uczestników. Powierzchnia uprawy wynosi 318 ha. Odmiany: Zidane, Opoka, LG-3216, Delitop, Celive, Cenzus. Przy nawoŝeniu: polifoska 300 kg/ha, saletra 300 kg/ha, obornik 25 t/ha. Dominowały odmiany firm: KWS, KOSMO, PIONEER. Działania podjęte w grupie: doradztwo bieŝące na temat doboru odmian, nawoŝenia, płodozmianu itp., pomoc w sporządzaniu wniosków obszarowych i rolnośrodowiskowych, rozprowadzanie Kuriera Rolniczego. 1 z produkcji jęczmienia paszowego, w skład której wchodzi 10 osób. Powierzchnia uprawy wynosi 51,75 ha. Najczęściej wysiewane odmiany to: 25

Lomerit, BaŜant, Traminer, Maybrit. Rolnicy zastosowali jesienne nawoŝenie ok. 150 200 kg/ha Polifoski 8 lub Polifoski Maks. W 6 gospodarstwach z grupy prowadzona jest rachunkowość rolna w systemie FADN. Działania podjęte w grupie: doradztwo bieŝące, pomoc w sporządzaniu wniosków obszarowych i rolnośrodowiskowych, dopłat do materiału siewnego, rozprowadzanie Kuriera Rolniczego, przekazanie biuletynów PDO w celu wykorzystania ich podczas doboru odmian jęczmienia. 1 producentów biomasy na cele energetyczne z trwałych uŝytkach zielonych, w skład której wchodzi 10 osób. Ciągły wzrost niezagospodarowanych trwałych uŝytków zielonych z powodu malejącego pogłowia bydła, a z drugiej strony rosnące zapotrzebowanie na pozyskiwanie energii z źródeł odnawialnych powoduje wzrost zainteresowania wykorzystaniem biomasy na cele energetyczne. W ramach grupy tematycznej prowadzone są następujące działania: informowaniu rolników na temat: o intensywnego uŝytkowania łąk nie posiadających wartości przyrodniczej, o wykorzystania uzyskanej biomasy na cele energetyczne o zrównowaŝonego uŝytkowania łąk cennych przyrodniczo o moŝliwościach dofinansowania podejmowanych na nich działań agrotechnicznych z PROW 2007 2013 oraz z organizacji pozarządowych, o renaturalizacji łąk zdegradowanych, o tworzenia biogazowni, doradztwo i pomoc w sporządzaniu wniosków: dopłaty bezpośrednie, programy rolnośrodowiskowe i inne w ramach PROW 2007-2013, pomoc w opracowaniu planów rolnośrodowiskowych oraz rejestrów działań agrotechnicznych, 26

organizacja szkoleń na temat odnawialnych źródeł energii w tym głównie biomasy. 1 producentów ziemniaka, do której naleŝy 3 uczestników. Powierzchnia uprawy wynosi 95,5 ha. Członkowie grupy zajmują się produkcją ziemniaków jadalnych i przemysłowych, przeznaczonych na chipsy. Z odmian jadalnych dominują odmiany Eldena, Jelly, Vineta, z odmian chipsowych dominują odmiany Saturna, Lady Roseta, Tomensa. Ziemniaki uprawiane są na klasie gleb IVa, IVb i V. Plony kształtowały się w przedziale 35 50 t/ha. Działania podjęte w grupie: doradztwo bieŝące, pomoc w sporządzaniu wniosków obszarowych i rolnośrodowiskowych, rozprowadzanie Kuriera Rolniczego. 7 z produkcji mleka zrzeszających 91 hodowców, utrzymujących 2346 szt. krów. Działania podjęte w grupie: doradztwo w zakresie poprawy stanu zdrowotności i Ŝywienia zwierząt, budowy i modernizacji budynków inwentarskich, sporządzenie planów i wniosków w celu pozyskiwania środków finansowych na modernizację gospodarstw z PROW 2007-13. wykonanie badania wymion na Mastitis, zdiagnozowanie dojarek, wykonanie badań laboratoryjnych pasz, zbilansowanie dawek pokarmowych, szkolenia specjalistyczne, wykonywanie analiz ekonomicznych gospodarstw. 10 z produkcji trzody chlewnej liczących 109 hodowców, utrzymujących 26030 szt. trzody chlewnej. W tym 1674 szt. macior. Działania podjęte w grupie: doradztwo w zakresie budowy i modernizacji budynków inwentarskich, 27

sporządzenie wniosków i dokumentacji niezbędnych do pozyskania środków finansowych na modernizację gospodarstw, szkolenia z zakresu dobrostanu, Ŝywienia, efektywności chowu oraz zagroŝeń zdrowotnych zwierząt, PROW 2007-13. wykonanie badań na ciąŝę u macior, przeprowadzenie badań mięsności tuczników, badania laboratoryjne pasz, zbilansowanie dawek pokarmowych, prowadzenie analiz ekonomicznych, kalkulacji kosztów produkcji zwierzęcej, opracowanie planów inwestycyjnych na kredyty preferencyjne (modernizacja obiektów, zakup maszyn rolniczych i uŝytków rolnych). 1 z działalności ogrodniczej skupiająca 6 ogrodników. Powierzchnia uprawy wynosi 21 ha. Kierunki upraw: warzywa (marchew, pietruszka, cebula, por, seler, burak ćwikłowy) oraz ziemniaki wczesne. Warzywa sprzedawane są w formie sprzedaŝy bezpośredniej, na targowiskach, do kiosków warzywnych lub na giełdzie towarowej. W gospodarstwach następuje wstępne przygotowanie do sprzedaŝy w postaci: płukania, czyszczenia, sortowania i pakowania warzyw. Działania podjęte w grupie: doradztwo bieŝące na temat doboru odmian, nawoŝenia itp., pomoc w sporządzaniu wniosków obszarowych i rolnośrodowiskowych, rozprowadzanie Kuriera Rolniczego, informacje dotyczące minimalnych wymagań wzajemnej zgodności(cross compliance), szkolenia organizowane przez OODR oraz inne instytucje pracujące na rzecz rolnictwa, udział w szkoleniach. 5 z zakresu higieny i estetyki zagród skupiających 50 osób. Spotkania w grupie prowadzone są w zaleŝności od potrzeb i zainteresowań uczestników grupy. 28

Działania podjęte w grupie: pielęgnacja ogródków przydomowych, pielęgnowanie krzewów ozdobnych, projektowanie ogrodów, pielęgnacja, wykaszanie i zakładanie trawników, pielęgnacja krzewów, przycinanie i formowanie koron, szkolenia, pokaz i degustacja ciast regionalnych, pokaz florystyczny (świąteczny i okolicznościowy), udział w Biesiadzie Wielkanocnej, współpraca z samorządami gmin i innymi organizacjami, doradztwo w zakresie pozyskania funduszy na odnowę wsi w konkursie Działaj Lokalnie realizowanego przez Amerykańską Akademię Filantropii przy współudziale LGD. 1 z zakresu promocji zdrowego stylu Ŝycia licząca 10 osób. Działania podjęte w grupie: szkolenia, seminaria wyjazdowe, aerobik, gimnastyka, basen cotygodniowe ćwiczenia w terenie (Nordic Walking), udział w pokazie Estetyka Ŝycia. 3 z zakresu agroturystyki liczące 26 rolników. Działania podjęte w grupie: szkolenia z zakresu agroturystyki, doradztwo indywidualne i grupowe na temat: bieŝących informacji prawnych, pozyskiwania funduszy UE na rozwój gospodarstw, sposoby reklamowania bazy noclegowej, produktu tradycyjnego, sprzedaŝy bezpośredniej itp., udział w targach i jarmarkach, wypełnienie ankiet agroturystycznych do stron internetowych: www.oodr.pl, www.opolska-wies.pl, www.umwo.opole.pl. 29

3 grupy tematyczne Tradycyjny Produkt Lokalny, skupiające 27 uczestników. Zadania podjęte w grupie: prezentacja tradycyjnych produktów lokalnych podczas Biesiady Wielkanocnej w Łosiowie oraz w Kiermaszu Wielkanocnym w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Opolskiego. Prezentowano produkt tradycyjny wpisany na Krajową Listę produktów Tradycyjnych Ŝymlok opolski biały. udział w seminarium Produkt tradycyjny i lokalny, doradztwo indywidualne na temat identyfikacji tradycyjnych produktów lokalnych, doradztwo w zakresie wypełniania wniosków o wpis na Listę Produktów Tradycyjnych. Zgłoszono 3 produkty do konkursu :Kulinarne Dziedzictwo Opolszczyzny : Lejberwuszt z Antoszki, który zajął III miejsce, Tort świąteczny, który zdobył wyróŝnienie oraz Placki z kiszki. Zgłoszono równieŝ produkty do degustacji na Europejskie Dni Otwartych Drzwi. 1 grupa tematyczna wielofunkcyjny rozwój wsi Grupa Odnowy Wsi Kujakowice Dolne Planowane działania w grupie: udział w realizacji planów rozwoju wsi Kujakowice Dolne, udział w spotkaniach i szkoleniach dla liderów, pomoc w opracowaniu projektów w celu pozyskania środków z funduszy Unii Europejskiej, przystąpienie do konkursu Działaj Lokalnie realizowanego przez Amerykańską Akademię Filantropii przy udziale LGD Dolina Stobrawy tytuł projektu Bawmy się bezpiecznie poprawa bezpieczeństwa i funkcjonalności świetlicy oraz placu zabaw przy OSP Kujakowice Dolne. 30

III. Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, Odnawialnych Źródeł Energii, Ekologii i Ochrony Środowiska Zadania realizowane przez specjalistów zakładowych i terenowych obejmowały zarówno rolnictwo jak i poza rolniczy rozwój obszarów wiejskich. Ta róŝnorodność zadań pozwoliła na przedstawienie wsi i jej zasobów do wykorzystania w procesach rozwoju począwszy od wdraŝania programów rolnośrodowiskowych, proekologicznych metod produkcji, poprzez ogrodnictwo, tereny zielone i kształtowanie krajobrazu, ochronę środowiska i propagowanie odnawialnych źródeł energii, odnowę wsi i rozwój obszarów wiejskich oraz współpracę z młodzieŝą zrzeszoną w Klubach 4H. Do realizacji zadań włączono wszystkie grupy społeczne obszarów wiejskich, podejmując próby likwidacji marazmu i frustracji oraz zaniedbań środowisk wiejskich. Prowadziliśmy współpracę z Grupami Odnowy Wsi i Lokalnymi Grupami Działania Programu LEADER w zakresie wymiany informacji, pomocy w opracowywaniu projektów i wniosków o pozyskanie środków na realizację zadań w ramach opracowanych strategii. Uczestniczyliśmy w spotkaniach z Grupami Odnowy Wsi i Lokalnymi Grupami Działania dotyczących funkcjonowania LGD i Grup Odnowy Wsi i moŝliwości współpracy oraz wsparcia doradczego ze strony OODR. Prowadziliśmy zadania dotyczące poprawy wizerunku wsi poprzez prowadzenie działań związanych z zagospodarowaniem terenów zielonych na obszarze wsi, miejsc publicznych i ogrodów w gospodarstwach indywidualnych. Prowadziliśmy działalność szkoleniową gospodarstw sadowniczych i warzywniczych, z którymi współpracujemy w obszarze doradztwa. Promowaliśmy gospodarstwa ogrodnicze w konkursach i targach. Prowadziliśmy działania w kierunku ochrony środowiska organizując konkurs dla rolników prowadzących produkcję zwierzęcą i roślinną promujący gospodarstwa rolne, które w najmniejszym stopniu zanieczyszczają środowisko naturalne na wsi. Problem ochrony środowiska naturalnego podejmowaliśmy wśród dzieci i młodzieŝy wiejskiej, organizując dla nich konkursy i szkolenia. Koordynacja działań dzieci i młodzieŝy zrzeszonej w Klubach 4H woj. opolskiego pozwoliła na podjęcie próby zintegrowania tej grupy społecznej w podejmowaniu wszelkich działań na rzecz rozwoju własnego środowiska Ŝycia, odpowiedzialnej w przyszłości za los tych obszarów. W działaniach wspieraliśmy wolontariuszy pracujących na rzecz rozwoju 31

kultury na wsi, osoby działające na rzecz dzieci i młodzieŝy wiejskiej, którzy w wyniku wielu ograniczeń mają trudniejszy start w dorosłe Ŝycie niŝ ich rówieśnicy z miasta. Prowadziliśmy wymianę dzieci i młodzieŝy z Klubów 4H naszego województwa ze Stanem Indiana (USA) w ramach poznawania kultur i zwyczajów innych krajów. Organizacja wszelkich konkursów, targów, jarmarków, szkoleń i spotkań na obszarach wiejskich przyczyniła się do wzrostu zainteresowania własnym środowiskiem Ŝycia i pobudzenia świadomości społecznej mieszkańców wsi. Prowadziliśmy współpracę z zagranicą z krajami Unii i z poza, biorącymi udział w Europejskich Targach Chłopskich. Kraje uczestniczące w targach (Niemcy, Republika Czeska, Ukraina) promowały swoje Regiony prezentując dorobek kulturalny, regionalne produkty oraz zwyczaje swoich krajów. Podczas targów promowaliśmy zdrową Ŝywność prezentowaną przez ekologiczne gospodarstwa rolne z naszego województwa posiadające certyfikaty zgodności. Podjęliśmy działania związane z rozwojem odnawialnych źródeł energii. Prowadziliśmy szkolenia, konferencje i warsztaty nt. zastosowania OZE w gospodarstwie domowym dla dzieci, młodzieŝy i dorosłych uŝytkowników i producentów OZE, jak równieŝ konkursy wiedzy z tematu OZE dla najmłodszych mieszkańców obszarów wiejskich. Utworzyliśmy Powiatowe Punkty Konsultacyjne ds. OZE, w których prowadzimy specjalistyczne doradztwo. Przy Ośrodku powstało Regionalne Centrum Ekoenergetyki i wystawa planszowa wraz z eksponatami technologii ekoenergetycznych. Podjęto współpracę z firmami, które w swojej ofercie posiadają produkty lub świadczą usługi z zakresu odnawialnych źródeł energii. W realizacji zadań współpracowaliśmy z przedstawicielami samorządów lokalnych i Urzędem Marszałkowskim Województwa Opolskiego, Fundacją na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Opolskim Centrum Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Publicznymi Szkołami Podstawowymi i Publicznymi Gimnazjami. Zadania realizowano w następujących grupach problemowych: 1. Program rolnośrodowiskowy i ochrona środowiska. 2. Proekologiczne metody produkcji rolnej. 3. Ogrodnictwo, tereny zielone i kształtowanie krajobrazu. 4. Działalność klubów 4H. 5. Niekonwencjonalne źródła energii. 6. Odnowa wsi i rozwój obszarów wiejskich. 32