RAMOWY PROGRAM KURSU DOSKONALĄCEGO DLA LEKARZY pt Aktualne wytyczne w diagnostyce histopatologicznej związanej z przeszczepioną nerką oraz przeszczepioną wątrobą AUTOR dr hab. n. med. Agnieszka Perkowska-Ptasińska Pracownia Histopatologii Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Instytutu Transplantologii im. Prof. Tadeusza Orłowskiego ul. Nowogrodzka 59; 02-006 Warszawa Potwierdzam pozytywną opinię co do treści i formy kształcenia zawartych w programie oraz rekomenduję niniejszy program do realizacji w ramach doskonalenia zawodowego lekarzy prof. dr hab. n. med. Andrzej Marszałek Konsultant Krajowy w dziedzinie patomorfologii Zakład Patologii Nowotworów Wielkopolskie Centrum Onkologii ul. Garbary 15 61-866 Poznań Program zatwierdził: prof. dr hab. n. med. Konrad Ptaszyński Koordynator naukowy (merytoryczny) projektu Kierownik Katedry i Zakładu Patomorfologii Wydziału Nauk Medycznych Uniwersystet Warmińsko-Mazurski ul. Żołnierska 18, 10-561 Olsztyn Warszawa 2017
Cel kształcenia Celem ogólnym kursu jest przygotowanie lekarzy do wykonywania diagnostyki patomorfologicznej zmian rozwijających się w nerce przeszczepionej i w wątrobie przeszczepionej zgodnie z aktualnymi wytycznymi. Zakres wiedzy nabywanej podczas kursu część e-learningowa oraz warsztatowa, stacjonarna Kurs powinien obejmować zagadnienia dotyczące: 1. aktualnego stanu wiedzy w zakresie procesów immunologicznych będących podstawą rozwoju różnych form odrzucania przeszczepów narządowych (odrzucania: nadostre, ostre i przewlekłe, komórkowe i zależne od przeciwciał). 2. Aktualnego stanu wiedzy w zakresie patologii przeszczepów: nerkowego i wątrobowego nie związanych z odrzucaniem (zakażenia wirusowe, uszkodzenia związane z toksycznym oddziaływaniem leków, uszkodzenia związane z powikłaniami operacji transplantacji, uszkodzenia związane z niedokrwieniem). 3. Aktualnych wytycznych dotyczących opracowania materiału (bioptat gruboigłowy, wycinek operacyjny, narząd usunięty w całości) pochodzącego z przeszczepionej nerki, przeszczepionej wątroby (wytyczne dotyczące sposoby opracowania materiału tkankowego, zakresu barwień histologicznych i immunohistochemicznych niezbędnych do właściwego przeprowadzenia procesu diagnostycznego). Aktualnych wytycznych obejmujących kryteria jakościowe i ilościowe rozpoznawania poszczególnych form patologii w przeszczepionej nerce, przeszczepionej wątrobie Zakres umiejętności nabywanych podczas kursu Kurs powinien umożliwić nabycie następujących umiejętności: 1. sposobu opracowania (opisu makroskopowego i właściwego pobrania wycinków) usuniętej nerki przeszczepionej, wątroby przeszczepionej. 2. Optymalnego wykorzystania materiału uzyskanego metodą biopsji gruboigłowej lub wycinka operacyjnego w procesie diagnostyki patomorfologoicznej (podział materiału z przeznaczeniem do badania w mikroskopii świetlnej, immunofluorescencji, mikroskopii elektronowej). 3. Wyboru badań/barwień histologicznych i immunohistochemicznych niezbędnych do właściwej diagnostyki materiału tkankowego: bioptatu gruboigłowego, wycinka operacyjnego lub usuniętej w całości nerki przeszczepionej, wątroby przeszczepionej. 4. Stosowania aktualnych kryteriów rozpoznawania różnych form patologii przeszczepionej nerki, przeszczepionej wątroby. 5. Sformułowania zgodnie z aktualnymi wytycznymi opisu morfologii w oparciu o wykonane badania wraz z wnioskami/rozpoznaniem. Czas kształcenia
I. Część e-learningowa Łączna liczba godzin przeznaczonych na realizację pełnego kursu w formie e-learningowej powinna odpowiadać 8 godzinom dydaktycznym. Ze względu na specyfikę realizacji kursu, dostępność dla zakwalifikowanego uczestnika do: a) treści kursu powinna być nieograniczona w czasie realizacji projektu; b) testu kończącego kurs e-learningowy, którego zaliczenie warunkuje możliwość udziału w części warsztatowej, stacjonarnej - zapewniona przez okres 2 miesięcy od momentu pierwszego zalogowania do kursu. II. Część warsztatowa - stacjonarna Łączna liczba godzin przeznaczonych na realizację programu kształcenia kursu wynosi 7 godzin dydaktycznych (7 x 45 min.), w tym: zajęcia teoretyczne 3 godziny, zajęcia praktyczne 4 godziny. Sposób organizacji zajęć I. Część e-learningowa Zajęcia powinny być podzielone na wyodrębnione tematycznie moduły, z elementami interaktywnymi i pytaniami weryfikującymi nabywana wiedzę. Co najmniej 15% zajęć w formie multimedialnego przekazu audio wideo. Co najmniej 50% zajęć zilustrowane będzie odpowiednimi przykładami zdjęć preparatów histopatologicznych. II. Część warsztatowa, stacjonarna Zajęcia powinny być prowadzone w odpowiednio wyposażonej sali dydaktycznej, z wykorzystaniem: 1. Rzutnika multimedialnego; 2. Komputera serwera ze zgormadzonymi materiałami dydaktycznymi w formie m.in. zdygitalizowanych preparatów histopatologicznych; 3. Indywidualnych tabletów pozwalających na zdalny dostęp do materiałów umieszczonych na serwerze. Walidacja efektów nauczania I. Część e-learningowa W związku z realizacją programu w formie e-learningowej należy przeprowadzić następującą procedurę oceniania nabywania wiedzy i umiejętności przez lekarzy: 1. Na bieżąco w trakcie realizacji poszczególnych tematów - sprawdzenie stopnia opanowania wiedzy i umiejętności będących przedmiotem nauczania teoretycznego i praktycznego poprzez prezentowane pytania wymagające zaznaczenia właściwej odpowiedzi przez uczestnika kursu, na które otrzymuje informację zwrotną nt prawidłowości udzielonej odpowiedzi lub ze wskazaniem błędów w odpowiedzi.
2. Konieczność udzielenia odpowiedzi na co najmniej 2 quizy z wykorzystaniem zeskanowanych i zdygitalizowanych preparatów. 3. Końcowy test, którego pozytywne zaliczenie warunkuje możliwość udziału w części warsztatowej kursu: - czas trwania powinien wynosić co najmniej 30 min i obejmować co najmniej 20 pytań testowych - warunkiem uzyskania zaliczenia kursu i otrzymania certyfikatu jest zaliczenie testu w co najmniej 70%. I. Część warsztatowa, stacjonarna W związku z realizacją programu kursu doskonalącego należy przeprowadzić następującą procedurę oceniania nabywania wiedzy i umiejętności przez lekarzy: 1. Na bieżąco w trakcie realizacji poszczególnych tematów - sprawdzenie stopnia opanowania wiedzy i umiejętności będących przedmiotem nauczania teoretycznego i praktycznego przez osoby prowadzące dany temat np. wykonanie quizów spradzających z wykorzystaniem zeskanowanych preparatów. 2. Końcowy egzamin teoretyczny i/lub praktyczny: - przeprowadzony przez trzyosobową komisję egzaminacyjną powołaną przez organizatora kursu doskonalącego (w skład wchodzi kierownik naukowy kursu, wykładowca oraz koordynator naukowy (merytoryczny) projektu); - czas trwania egzaminu powinien wynosić co najmniej 1 godz. dydaktyczną (45 min); - warunkiem uzyskania zaliczenia kursu i otrzymania certyfikatu jest zaliczenie egzaminu w co najmniej 70% ; - egzamin powinien być prowadzony w formie pisemnej i/lub w postaci elektronicznej (e-learning) z wykorzystaniem tabletów testu składającego się z co najmniej 30 pytań - celem egzaminu końcowego będzie sprawdzenie wiedzy uczestników kursu w zakresie głównych typów patologii przeszczepionej nerki, przeszczepionej wątroby oraz umiejętności stosowania kryteriów rozpoznawania różnych form patologii przeszczepu w oparciu o aktualne wytyczne, w tym klasyfikację banffijską oraz obraz kliniczny pacjenta. Wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia W wyniku realizacji programu kształcenia kursu doskonalącego Aktualne wytyczne w diagnostyce histopatologicznej związanej z przeszczepioną nerką oraz przeszczepioną wątrobą lekarz powinien: dysponować umiejętnością wskazania typu badań mikroskopowych które powinny być wykonane w ramach diagnostyki zmian w tkance przeszczepionej nerki, przeszczepionej wątroby. Dysponować umiejętnością zastosowania kryteriów jakościowych i ilościowych rozpoznawania zmian zgodnie z aktualną klasyfikacją banffijską w ocenie patologii występujących w przeszczepionej nerce, przeszczepionej wątrobie. współpracować z zespołem lekarzy transplantologów.
PROGRAM KURSU CZĘŚĆ E-LEARNINGOWA Temat zajęć Podstawowe informacje o przebiegu okresu potransplantacyjnego. Kliniczna charakterystyka różnych form patologii przeszczepionej nerki, przeszczepionej wątroby. Wątroba przeszczepiona. Różne formy patologii przeszczepu. Klasyfikacja banffijska, metody opracowania materiału tkankowego z uwzględnieniem rodzajów barwień histologicznych, barwień immunohistochemicznych. Nerka przeszczepiona. Różne formy patologii przeszczepu. Klasyfikacja banffijska, metody opracowania materiału tkankowego z uwzględnieniem rodzajów barwień histologicznych, barwień immunohistochemicznych, wskazań do badania ultrastrukturalnego Czas trwania w godz. dydaktycznych na realizację kursu przez uczestnika 2,67 godz. dyd. (120 min.) 2,67 godz. dyd. (120 min.) 2,67 godz. dyd. (120 min.) Uwagi co do sposobu przedstawienia zagadnień Film, audio wideo, prezentacja multimedialna forma dowolna Film, audio wideo, prezentacja multimedialna forma dowolna, jednak obowiązkowo obejmująca prezentację co najmniej 10 obrazów histopatologicznych Film, audio wideo, prezentacja multimedialna forma dowolna, jednak obowiązkowo obejmująca prezentację co najmniej 10 obrazów histopatologicznych Wymagania ramowe dotyczące osoby przygotowującej zajęcia Specjalista w zakresie chorób wewnętrznych i transplantologii klinicznej, specjalista patomorfolog zakresie patologii wątroby przeszczepionej specjalista patomorfolog zakresie patologii nerki przeszczepionej,
PROGRAM KURSU CZĘŚĆ WARSZTATOWA STACJONARNA Temat zajęć Różne formy uszkodzenia przeszczepu nerkowego i wątrobowego. Aspekty kliniczne i histopatologiczne Analiza przypadków (obraz kliniczny, obrazy biopsyjne) biorców przeszczepionej nerki, Analiza przypadków (obraz kliniczny, obrazy biopsyjne) biorców przeszczepionej wątroby Czas trwania w godz. dydaktycznych Uwagi co do sposobu przeprowadzenia zajęć 3 Wykład prowadzony przez patomorfologa i klinicystę Wymagania ramowe dotyczące osoby prowadzącej zajęcia Specjalista w zakresie chorób wewnętrznych i transplantologii klinicznej (klinicysta), specjalista patomorfolog zakresie patologii nerki i wątroby przeszczepionej (patomorfolog), 2 Ćwiczenia specjalista patomorfolog zakresie patologii nerki przeszczepionej (patomorfolog) 2 Ćwiczenia specjalista patomorfolog zakresie patologii wątroby przeszczepionej (patomorfolog) KWALIFIKACJE KADRY DYDAKTYCZNEJ Wykładowcami powinny być osoby posiadające odpowiednie doświadczenie dydaktyczne oraz kliniczne tj.: 1. Zakres ich aktualnie wykonywanej pracy obejmuje diagnostykę patomorfologiczną zmian w przeszczepionej nerce, przeszczepionej wątrobie (patolog), lub kliniczną opiekę nad biorcami przeszczepionej nerki, wątroby (klinicysta). 2. Posiadają tytuł specjalisty lub specjalizację II stopnia w dziedzinie patomorfologii lub w dziedzinach chorób wewnętrznych i transplantologii klinicznej (klinicysta). 3. Legitymują się co najmniej 10-letnim stażem klinicznym w zakresie diagnostyki patomorfologicznej zmian w nerce przeszczepionej, wątrobie przeszczepionej (patolog) lub w zakresie transplantologii klinicznej (klinicysta). 4. Posiadają stopień naukowy co najmniej doktora nauk medycznych. 5. Legitymują się co najmniej 10 letnim doświadczeniem w zakresie prowadzenia kształcenia przedi/lub podyplomowego.
FORMY DALSZEGO SAMOKSZTAŁCENIA PO ZAKOŃCZENIU KURSU Zaleca się uczestnikom korzystanie z następującej literatury:/zagadnień publikowanych na platformie e- learningowej w zakresie patologii nerki przeszczepionej i wątroby przeszczepionej: - platforma e-learningowa - aktualna klasyfikacja banffijska - aktualne zalecenia zgodne z wytycznymi PTN, PTP i PTPM