SYNTETYCZNA INFORMACJA NA TEMAT WPŁYWU PODATKU OD NIEKTÓRYCH INSTYTUCJI FINANSOWYCH NA SYTUACJĘ BANKÓW KOMERCYJNYCH Opracowanie: Departament Bankowości Komercyjnej i Specjalistycznej oraz Instytucji Płatniczych URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, sierpień 2017 r.
1. Wprowadzenie... 3 2. Szczegółowe dane... 4 3. Wynik banków komercyjnych po I półroczu 2017 r.... 6 2
1. Wprowadzenie Ustawa o podatku od niektórych instytucji finansowych, która weszła w życie dn. 1 lutego 2016 roku, zobowiązała banki do płacenia podatku w wysokości 0,0366% miesięcznie wielkości aktywów pomniejszonych o: 4 mld zł, fundusze własne banków, obligacje skarbowe znajdujące się w portfelu banków, aktywa nabyte od NBP stanowiące zabezpieczenie kredytu refinansowego udzielonego przez NBP, środki banków spółdzielczych utrzymywane na rachunkach w bankach zrzeszających. Ponadto stosuje się rozmaite wyłączenia i pomniejszenia, jak na przykład z tytułu objęcia programem postępowania naprawczego. Po uwzględnieniu powyższych łączna podstawa opodatkowania wyniosła na koniec czerwca 2017 roku 816,0 mld zł przy sumie aktywów banków komercyjnych na poziomie 1 583,2 mld zł. W czerwcu 2017 roku podatek zapłaciło 18 banków komercyjnych i 1 oddział instytucji kredytowej (dla uproszczenia dalej łącznie zwane bankami), przy czym lista podatników jest dość stała i nie zmieniła się od lipca 2016 roku. Dane dotyczące podatku bankowego nie są zawarte w obowiązkowej sprawozdawczości, dlatego pozyskiwane są od banków w ramach badania pozasprawozdawczego. Banki, które płacą podatek stanowią 72,1% sektora (pod względem aktywów). Udział banków płacących podatek w aktywach sektora (czerwiec 2017) 27,9% Banki płacące podatek Banki ustawowo zwolnione z podatku 72,1% 3
286,7 283,5 285,8 285,7 290,3 288,6 287,2 289,8 292,6 300,4 307,5 300,1 298,8 298,8 300,0 298,8 297,4 Pod względem pochodzenia inwestora strategicznego zauważyć można wzrost w ostatnim półroczu udziału banków z przewagą polskiego kapitału wśród płatników podatku bankowego. grudzień 2016 r. czerwiec 2017 r. 67,8% 32,2% Krajowy Zagraniczny 52,6% 47,4% Krajowy Zagraniczny Wynika to przede wszystkim z przejęcia banku Pekao przez PZU, a tym samym zmiany inwestora strategicznego z włoskiego na polskiego. 2. Szczegółowe dane Banki uiszczają podatek od 17 miesięcy. W tym czasie jego wartość oscylowała pomiędzy 283,5 mln zł a 307,5 mln zł miesięcznie. Oznacza to stosunkowo niewielkie wahania. Łącznie banki zapłaciły 4 991,8 mln zł. 350 Wartość zapłaconego podatku (mln zł) 300 250 200 150 100 50 0 4
Na kolejnych wykresach przedstawiono zmianę poszczególnych pozycji w bilansach banków, które wpływały na zmianę podstawy opodatkowania. Największą zmianę można zaobserwować w obligacjach skarbowych, które od końca 2015 roku (miesiąc przed wprowadzeniem podatku) wzrosły o 48%. W ujęciu ilościowym jest to zmiana portfela o 76,1 mld zł. W tym samym okresie aktywa wzrosły o 6% (76,6 mld zł), a łączna podstawa opodatkowania zmalała o 2% (20,2 mld zł). 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0-20 000-40 000-60 000-80 000 Wpływ poszczególnych składników na zmianę wielkości podstawy opodatkowania (mln zł) Aktywa Obligacje skarbowe Fundusze własne Łączna podstawa opodatkowania 150% Dynamika pozycji wypływających na wysokość płaconego podatku 140% 130% 120% 110% 100% 90% Aktywa Obligacje skarbowe Fundusze własne Łączna podstawa opodatkowania 5
mld zł W tabeli poniżej zestawiono zmianę poszczególnych pozycji od lutego 2016 roku (pierwszego miesiąca obowiązywania podatku) do czerwca 2017 roku. Δ aktywów Δ obligacji skarbowych Δ funduszy własnych Δ łącznej podstawy opodatkowania mln zł % mln zł % mln zł % mln zł % 89 570,4 7,6% 34 406,5 17,3% 18 739,2 15,3% 31 739,8 4,0% W badanym okresie (luty 2016 - czerwiec 2017) na 19 badanych podmiotów wartość zapłaconego podatku wzrosła w 12, a suma aktywów w 17 spośród nich. 3. Wynik banków komercyjnych po I półroczu 2017 r. Po 6 miesiącach 2017 roku banki wypracowały zysk w wysokości 6,9 mld zł. Jest to 17,5% niższy wynik niż na koniec czerwca 2016 roku, jednak różnica ta wynika przede wszystkim z jednorazowego zdarzenia mającego miejsce w czerwcu ubiegłego roku sprzedaży akcji Visa Europe (+2,0 mld zł). Negatywny wpływ na wynik banków w stosunku do zeszłego roku miał również dłuższy okres obowiązywania podatku bankowego w roku 2017 (6 miesięcy vs. 5 miesięcy w 2016 roku). 8,3 1,8 0,3 0,6 0,1-3,3-0,2-0,9 0,3 0,0 6,9 WYNIK NETTO cze.16 Odsetki przychody Odsetki koszty Prowizje Wynik z portfela PDO Wynik z pozost. oper. fin. i FX Pozostałe przychody operacyjne netto Koszty działania i amort. Rezerwy i odpisy Pozostałe WYNIK NETTO cze.17 Transakcja sprzedaży udziałów Visa Europe odzwierciedlona została w znacznie gorszym wyniku z pozostałych operacji finansowych. Z kolei zwiększone koszty działania i amortyzacja wynikają przede wszystkim ze zwiększonych kosztów ogólnego zarządu (wzrost o 8,1%, tj. 0,6 mld zł, w stosunku do pierwszego półrocza 2016), w tym z tytułu podatku bankowego: +25,3%, tj. 0,4 mld zł. 6