Sesja Plakatowa Chemia, a edukacja prozdrowotna Scenariusz lekcji biologii Temat: Czy warto palić papierosy? Opracowała: mgr Anna Wałek Kraków 2003 r.
Plan zajęć warsztatowych z biologii pt. Czy warto palić papierosy? Cel główny: Kształtowanie postaw prozdrowotnych na lekcjach biologii u młodzieży licealnej. Cele na poziomie wiadomości: Uczeń: Wymienia główne przyczyny palenia papierosów Podaje szkodliwe składniki dymu tytoniowego Wymienia najczęstsze choroby wywoływane paleniem papierosów Cele na poziomie umiejętności: Uczeń: Przewiduje konsekwencje wynikające z palenia papierosów Analizuje skutki działania nikotyny na organizm człowieka Postawy: Uczeń: Potrafi rozwiązywać problemy w sposób twórczy Potrafi prezentować swoje stanowisko i odpowiednio je argumentować Zdaje sobie sprawę z ujemnych skutków palenia papierosów Dostrzega korzyści płynące z niepalenia Jest przekonany o konieczności ochrony zdrowia Środki dydaktyczne: 1. Arkusze szarego papieru 2. Flamastry 3. Teksty źródłowe na temat składników zawartych w papierosach 4. Instrukcje ćwiczeń Czas trwania: 2 godziny lekcyjne Przebieg zajęć: Faza wstępna 1. Podział uczniów na grupy. Praca w grupach przebiega równym frontem (wszystkie grupy wykonują podane zadania w tym samym czasie). Faza główna 1. Wyjaśnienie celu zajęć. Rozdanie poszczególnym grupom instrukcji ćwiczeń. Określenie czasu pracy na wykonanie każdego zadania ( około 15 minut). 2. Członkowie grup wybierają lidera-osobę, która nadzoruje pracę w swojej grupie i przedstawia wyniki pracy. 3. Po upływie wyznaczonego czasu liderzy przedstawiają wyniki pracy całego zespołu. Faza podsumowująca 1. Formułowanie wniosków z przeprowadzonych zajęć warsztatowych. 2. Ewaluacja uczniowie wypełniają ankiety ewaluacyjne.
Karta pracy nr I Temat: Budowa i funkcje układu oddechowego człowieka. Zadanie 1. Wypisz w punktach, jakie zadanie pełni układ oddechowy człowieka? 1... 2... 3... 4... 5... 6... 7.... 8...... Zadanie 2. Przedstaw w formie schematu słowno-graficznego drogę, jaką przebywa tlen w naszym organizmie.
Karta pracy nr II Temat: Przyczyny uzależnień. Zadanie 1. Wypisz na asocjogramie wszystkie skojarzenia związane z terminem uzależnienie. Zadanie 2. Uzależnienie Przedstaw swoje argumenty za i przeciw paleniu papierosów odpowiadając na pytania: Dlaczego ludzie palą papierosy? Dlaczego ludzie nie palą papierosów? Argumenty palących Argumentu niepalących Wnioski:... Zadanie 3. Dlaczego ludzie nie mogą (nie chcą) przestać palić papierosów?
Karta pracy nr III Temat: Skład dymu papierosowego i konsekwencje palenia. Zadanie 1. W oparciu o podane materiały źródłowe przedstaw w formie plakatu najważniejsze składniki dymu papierosowego. Zadanie 2. Jakie właściwości posiada nikotyna? Zadanie 3. Dlaczego nikotyna jest narkotykiem? Zadanie 4. Co to jest nikotynizm? Wnioski:..
Karta pracy nr IV Temat: Wykrywanie substancji smołowatych w dymie papierosowym. Zadanie 1. Według załączonego schematu skonstruuj urządzenie do wykrywania substancji smołowych w dymie papierosowym. Doświadczenie przeprowadź na papierosach posiadających filtr oraz na papierosach bez filtru. Zadanie 2. Przeprowadź obserwację zwracając uwagę na: a) wygląd waty b) wygląd wody Zadanie 3. Na podstawie wyników obserwacji zapisz wniosek z przeprowadzonego doświadczenia. Wniosek:. Zadanie 4. Odpowiedz na pytanie: Na czym polega szkodliwość substancji smołowatych zawartych w dymie papierosowym?
Wiedz, co palisz! Przez dziesiątki lat firmy tytoniowe na całym świecie trzymały w ścisłej tajemnicy listę związków chemicznych, de facto śmiercionośnych, wykorzystywanych do produkcji papierosów. Rządy państw, których skarbce pęczniały od kwot wpływających z tytoniowych podatków, z pełną świadomością partycypowały w tej konspiracji, kryjąc przed obywatelami całą prawdę o grozie, kryjącej się w każdej wciągniętej do płuc porcji dymu. Czyniły to tym chętniej, im wyższa suma zasilała kasę. Czas zwodzenia społeczeństwa już się skończył po raz pierwszy na łamach Sudany Mirror opublikowano skład śmiertelnego koktajlu zawartego w papierosach. Ów szokujący zestaw liczy ok. 600(!) składników. Część z nich to substancje, których obecności w papierosach nigdy byśmy nie podejrzewali, część to zdecydowanie śmiertelne trucizny. Czegóż w tym koktajlu nie ma: formaldehyd, amoniak, aceton, kadm, glin, kwas solny, alkohole-etanol, furfural, maltol, ale i olejek migdałowy, olejek laurowy, olej z nasion marchwi, karmel, nasiona selera, kakao, kawa, ziele palczatki, strąki wanilii, miód, ekstrakt z geranium, uff, na razie wystarczy! Wszystkie te cuda, od nasion selera po glin i formaldehyd, stosowane są w procesie produkcyjnym. Firmy tytoniowe przez długi czas argumentowały, że ujawnienie tych danych zagrozi ich ściśle strzeżonym tajnym recepturom wyrobu papierosów. Kto przeczyta pełną listę chemikaliów, zrozumie, że w rzeczywistości trzymano w tajemnicy przerażający zestaw trucizn, których w przemyśle używa się też do produkcji wybielaczy, zmywaczy do lakierów, płynów konserwujących! Skąd znalazły się w papierosach? Ano, wysoce toksyczny formaldehyd konserwuje tytoń, utrzymując go długo w dobrej kondycji, glin sprawia, że papieros spala się właściwie, amoniak ułatwia uwalnianie nikotyny i nasila jej działanie. Te i inne świństwa dodawane są w wiadomym celu nasila się walka o rynki zbytu, więc dąży się do tego, by szybko uzależnić człowieka od dymka i nie pozwolić mu wyrwać się z nałogu. Takie składniki jak kakao, migdały, karmel, a nawet wyciąg z geranium, dodawane są do papierosów, by poprawić ich smak i zachęcić do sięgnięcia po nie młodzież. I to nie tylko starszą. Dodawanie karmelu i miodu zapewnić ma papierosom słodki smak, czyniąc je atrakcyjnymi dla dzieci! Jednak najgroźniejsze są substancje rakotwórcze. Jedna z nich to formaldehyd bezbarwna, trująca ciecz używana m.in. do konserwowania preparatów anatomicznych. Dodany do papierosów konserwuje tytoń, ale nie palacza. Powoduje raka, ale i poważne schorzenia skóry, płuc, żołądka, jelit. Pod względem szkodliwości niewiele ustępuje mu amoniak, poprawiający smak papierosa i aceton. Wiele papierosów zawiera kadm bardzo toksyczny metal, stosowany też w produkcji baterii, którego nadmiar prowadzi do poważnych uszkodzeń mózgu, wątroby i nerek, oraz glin, uszkadzający układ nerwowy. Istnieją podejrzenia, że może on przyczyniać się do rozwoju choroby Alzheimera. Innymi słowy, wszystko jest O.K., a palacze powinni być szczęśliwi wdychając wspaniałe dodatki. Jeśli po zapoznaniu się z pełnym składem koktajlu nadal popierać będą hasło palę, bo lubię, wypada im tylko życzyć miłego dymka i lekkiej śmierci. Fragmenty artykułu Krzysztofa Wojtasińskiego Ekoświat nr 5/2000
Uzależnienie od nikotyny. Światowe spożycie wyrobów tytoniowych osiągnęło poziom epidemii. Spożycie wyrobów tytoniowych jest przyczyną śmierci około 3,5 miliona ludzi, czyli prawie 10 tysięcy zgonów dziennie. Uczeni przewidują, że jeżeli te tendencje utrzymają się to średnia wzrośnie do 10 milionów zgonów rocznie w latach 20 i 30 dwudziestego pierwszego wieku, z czego aż 7 milionów przypadnie na kraje rozwijające się. Z tych zależności wynika jeszcze jedna, bardzo dramatyczna; jeżeli będziemy brać pod uwagę obecnie panujące trendy spożycia wyrobów tytoniowych to przewiduje się, że w latach 30-tych dwudziestego pierwszego wieku około 500 milionów żyjących obecnie padnie ofiarą tytoniu. Około 2020 roku spożycie tytoniu będzie przyczyną ok. 12% zgonów na całym świecie, a więc więcej niż przypadków śmierci z powodu AIDS, gruźlicy, śmiertelności okołoporodowej, wypadków drogowych, samobójstw, zabójstw razem wziętych. Pierwszym niezwykle niebezpiecznym skutkiem zdrowotnym, jaki powstaje wskutek spożycia wyrobów tytoniowych jest uzależnienie się od nikotyny. Nałogowy palacz doświadcza innych równie dramatycznych skutków palenia tytoniu. Są to nowotwory złośliwe, w tym szczególnie rak płuc, oraz choroby układu krążenia z najbardziej charakterystycznym zawałem. Co wiemy o nikotynie? Nikotyna jest głównym składnikiem tytoniu, silnie trującym związkiem organicznym. Małe dawki pobudzają czynności układu nerwowego, większe powodują zatrucie, nawet śmiertelne, wskutek porażenia ośrodka oddechowego. Nikotyna jest bezbarwna, dopiero pod wpływem powietrza zmienia postać staje się żółta. Jest oleista i bardzo silnie trująca: jedna jej kropla uzyskana z paczki papierosów jest śmiertelną dawką dla człowieka (1 kropla czystej nikotyny-60mg- powoduje zgon człowieka w ciągu 10 minut). Gdy palimy część nikotyny dostaje się do naszego organizmu, tzn. do krtani, płuc, do krwi, a z krwią trafia do mózgu i serca, pozostała część nikotyny wraz z dymem ulatnia się do otoczenia. Nikotyna jest narkotykiem, ma właściwości uzależniające. Nałogowo palący człowiek po 20-30 minutach od zakończenia palenia poprzedniego papierosa odczuwa głód nikotynowy. Dzieje się tak, dlatego, że stężenie nikotyny spada we krwi właśnie w takim czasie i palacz odczuwając głód nikotynowy sięga po następnego papierosa. Taka sytuacja powtarza się wielokrotnie. Nałogowe używanie tytoniu określa się jako nikotynizm. Nikotyna obkurcza w naszym organizmie ściany naczyń krwionośnych, w tym naczyń wieńcowych. Zwiększ ciśnienie krwi, powoduje zaburzenia pracy serca i przyspiesza jego akcję.