PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W GRUDZIĄDZU OCENA STANU SANITARNEGO I SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ MIASTA GRUDZIĄDZA ZA ROK 2016

PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W GRUDZIĄDZU OCENA STANU SANITARNEGO I SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ MIASTA GRUDZIĄDZA ZA ROK 2016 Marzec 2017 1

SPIS TREŚCI WSTĘP 3 EPIDEMIOLOGIA Ocena sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych i zakażeń powiatu ziemskiego za 2016rok w porównaniu z rokiem 2015. Wykonawstwo szczepień ochronnych w powiecie ziemskim za 2016 rok w porównaniu do 2015r. 4 18 HIGIENA KOMUNALNA 20 Stan sanitarny wód i urządzeń do zaopatrzenia ludności w wodę. 20 Stan sanitarny placówek ochrony zdrowia 22 Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej 24 HIGIENA ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU 31 Ocena sanitarna obiektów żywienia zbiorowego, produkcji i obrotu środkami spożywczymi, 31 produkcji i obrotu kosmetykami RASFF system wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i 33 paszach. RAPEX system szybkiego powiadamiania o produktach niebezpiecznych Ocena wdrażania systemów kontroli wewnętrznej w zakładach produkcji i obrotu żywnością 34 Jakość zdrowotna środków spożywczych, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu 37 z żywnością oraz kosmetyków. Informacje o decyzjach administracyjnych i działaniach represyjnych 37 Współpraca z innymi instytucjami, urzędami 38 HIGIENA PRACY 41 Choroby zawodowe. 41 Środowisko pracy. 42 Środki zastępcze 48 HIGIENA DZIECI I MŁODZIEŻY 53 Warunki sanitarno-higieniczne w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych 53 ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY 57 OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA 58 ODDZIAŁ LABORATORYJNY 60 2

WSTĘP Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie informacji na temat bezpieczeństwa sanitarnego miasta Grudziądza i powiatu grudziądzkiego za rok 2016. Opracowany raport przybliży zakres wykonywanych na rzecz mieszkańców zadań realizowanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Opracowanie obejmuje ocenę warunków zdrowotnych wszystkich obszarów nadzorowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Grudziądzu. Nadzór sprawowany jest w szczególności nad warunkami: higieny środowiska; higieny pracy w zakładach pracy; higieny procesów nauczania i wychowania; higieny wypoczynku i rekreacji; zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku; higieniczno sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Realizowane są również zadania w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych. Poza podstawowym zadaniem, którym jest działalność nadzorowa, polegająca na kontroli, spełniania wymagań obowiązujących przepisów w zakresie utrzymania pożądanych norm zdrowotnych znaczącą rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa pełni Oddział Laboratorium wykonujący badania w szerokim zakresie. Zapewnienie wiarygodności wyników badań możliwe jest dzięki stale kształcącej się kadrze pracowników, nowoczesnej aparaturze a także wdrożeniu systemu zarządzenia jakością, który został potwierdzony w 2004 roku certyfikatem akredytacji nr AB 561. Szczegółowy wykaz metod akredytowanych znajduje się na stronach stacji: http://www.ppis.grudziadz.com/ Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Grudziądzu jest jednostką budżetową będą cą podmiotem leczniczym finansowanym z budżetu państwa powołanym do prowadzenia działalności kontrolno - nadzorowej i laboratoryjnej na terenie północno wschodnim województwa kujawsko pomorskiego. Swym zasięgiem obejmuje miasto na prawach powiatu Grudziądz, oraz powiat ziemski, w skład, którego wchodzą gminy Rogóźno, Gruta, Świecie nad Osą, Radzyń Chełmiński, Łasin oraz Gmina Grudziądz Liczba Ludności stan na dzień 30.06.2016 Ogółem Dzieci do lat 2 Dzieci do lat 14 Miasto Grudziądz 96.111 2613 13.837 Powiat Ziemski 40.316 1199 6.967 Razem Miasto i Powiat 136.427 3812 20.804 W 2016 roku na terenie nadzorowanym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Grudziądzu przeprowadzono ogółem 4108 kontroli, wydano 476 decyzji merytorycznych, 388 decyzji płatniczych oraz 39 tytułów wykonawczy. Łącznie wystawiono 70 postanowień. Pracownicy Inspekcji Sanitarnej nałożyli 30 mandatów karnych na kwotę 7150 zł. Nałożono 4 kary pieniężne na kwotę 330 tysięcy złotych. Wykonano w ramach badań statutowych 5579 w tym oznaczeń chemicznych 698, fizycznych 6146, mikrobiologicznych 7085. Dostarczono do oddziału laboratoryjnego i pobrano do badań łącznie 18703 próbek, wykonano 14668 badań w tym 35130 oznaczenia. 3

EPIDEMIOLOGIA Ocena sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych i zakażeń miasta Grudziądza za 2016 rok w porównaniu z rokiem 2015. Oceny sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych podlegających obowiązkowi zgłaszania i rejestracji dokonano na podstawie danych gromadzonych w rejestrach Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. W 2016 roku sytuacja epidemiologiczna wybranych jednostek chorobowych była zróżnicowana, ocenić ją można jako względnie stabilną. W 2016 r. do Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Grudziądzu ogółem wpłynęło 2113 zgłoszeń jednostek chorobowych i czynników chorobotwórczych wymagających weryfikacji i wyjaśnień przed rejestracją. Udzielono 314 instruktaży dotyczących profilaktyki chorób zakaźnych oraz szczepień ochronnych. Przeprowadzono 1399 wywiadów epidemiologicznych dotyczących chorób zakaźnych i czynników chorobotwórczych. Ocena sytuacji epidemiologicznej wybranych chorób zakaźnych i zakażeń Lp. Jednostka chorobowa Powiat Grodzki 2015 r. 2016 r. 1. Salmoneloza l. zachorowań Współczynnik l. zachorowań Współczynnik * Tendencja zapadalności zapadalności A02.0 zatrucie 28 28,81 39 40,58 pokarmowe A02.1 posocznica 2 2,06 4 4,16 A02.2-8 inne zakażenie 0 0 1 1,04 pozajelitowe 2. A03 Czerwonka bakteryjna (szigeloza) 1 1,03 0 0 3. A04.0 A04.9 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe ogółem 4. A05.9 Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe ogółem 5. A08.0 wywołane przez rotawirusy Wirusowe zakażenia jelitowe przez norowiru- A08.1 wywołane sy A08.2-3 inne określone A08.4 nie określone 6. A09 Biegunka i zapalenie żołądkowo jelitowe BNO o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu 70 72,04 18 18,73 3 3,09 12 12,49 91 93,64 45 46,82 36 37,05 34 35,38 19 19,55 16 16,65 42 43,22 52 54,10 ogółem 342 351,94 278 289,25 w tym u dzieci do lat 2 110 4143,13 90 3444,32 7. A31 Mikobakteriozy inne i BNO 6 6,17 2 2,08 8. A15.0 Gruźlica 29 29,84 30 31,21 9. A37 Krztusiec 3 3,09 3 3,12-10. A38 Płonica (szkarlatyna) 57 58,66 22 22,89 11. A39 Choroba meningokokowa - ogółem 12. A46 Choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes - ogółem 4 4,12 4 4,16-47 48,37 26 27,05 13. A48.1 Legioneloza 3 3,09 1 1,04 4

14. Kiła A51 wczesna 0 0 3 3,12 A52 późna 2 2,06 0 0 15. A54 Rzeżączka 0 0 2 2,08 16. A56 Inne choroby przenoszone drogą 1 1,03 1 1,04 - płciową wywołane przez Chlamydie 17. A69.2 Borelioza (choroba z Lyme) 33 33,96 41 42,66 18. Z20.3/Z24.2;Z28 Styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień 15 15,44 22 22,89 19. A86 Inne wirusowe zapalenie mózgu 2 2,06 1 1,04 20. A87.1-9; B02.1 Wirusowe zapalenie 3 3,09 1 1,04 opon mózgowych 21. B01 Ospa wietrzna 1064 1094,92 403 419,31 22. B06 Różyczka 6 6,17 2 2,08 23. Wirusowe zapalenie wątroby B18.0-1 typu B przewlekłe i BNO 43 44,25 30 31,21 B17.1;B18.2 typu C: 12 12,35 32 33,29 wg definicji przypadku 2014 r. 24. B20-B24 AIDS 1 1,03 0 0 25. Z21 Nowo wykryte zakażenia HIV 1 1,03 3 3,12 26. B26 Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) 4 4,12 3 3,12 27. B95.3/G04.2;G00.1;A40.3; J13/(...) 7 7,20 12 12,49 Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae, inwazyjna ogółem 28. J14;B96.3/(...) Choroba wywołana przez 0 0 1 1,04 Haemophilus influenzae, inwazyjna ogółem 29. G00.9;G04.2 Bakteryjne zapalenie opon 2 2,06 1 1,04 mózgowych i/lub mózgu 30. J10-J11 Grypa - ogółem 1 1,03 3 3,12 31 A 15. Gruźlica 29 28,84 30 31,21 wzrost/spadek w stosunku do roku 2015r. Ocena sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych objętych programem szczepień ochronnych. Inne choroby wysypkowe wieku dziecięcego. Szczepienia ochronne odgrywają szczególną rolę w ochronie zdrowia i bezpieczeństwa epidemiologicznego populacji. Dotychczas są jednym z najskuteczniejszych narzędzi zwalczania chorób zakaźnych i przyczyniły się w znacznej mierze do ograniczenia ich występowania. Dzięki stosowaniu szczepień ochronnych niejednokrotnie udało się zapobiec ciężkim powikłaniom, zgonom z powodu chorób zakaźnych a tym samym ograniczono rozprzestrzenianie się tych chorób w populacji. W ciągu ostatnich lat nastąpiły istotne zmiany w epidemiologii zachorowań na krztusiec, który przestał być typową chorobą dziecięcą i coraz częściej zachorowania dotyczą starszych dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych Od kilku lat utrzymuje się wzrostowa tendencja zachorowań na krztusiec w kraju i województwie. Ostatnie wyniki badań wskazują, że ochrona przed zachorowaniem na krztusiec po podaniu piątej dawki szczepionki DTaP stopniowo zanika w ciągu 5 lat po podaniu pełnego cyklu szczepień u dzieci. Powszechnie uważa się, że czas ochrony po zaszczepieniu szczepionką pełnokomórkową DTwP wynosi do-12 lat. W omawianym okresie zarejestrowano 3 przypadki zachorowania na krztusiec, u kilkumiesięcznej dziewczynki i dwóch chłopców w wieku 4 i 5 lat. Głównym objawem infekcji był przewlekły napadowy kaszel. W 2015 roku również odnotowano 3 zachorowania na w/w jednostkę chorobową. Przy- 5

padki potwierdzono badaniem serologicznym w kierunku oznaczenia przeciwciał specyficznych dla antygenów Bordetella pertussis w surowicy krwi. W 2016 roku spadła liczba zgłoszonych przypadków świnki. Przebieg choroby nie wymagał hospitalizacji. Chorowały dwie dziewczynki w wieku: 5 i 12 lat oraz mężczyzna w wieku 35 lat. Wg raportu rocznego o zachorowaniach na choroby zakaźne spośród 3 przypadków świnki zarejestrowano jedno dziecko zaszczepione przeciwko śwince jedną dawką oraz jedno zaszczepione dwoma dawkami. Skuteczność pełnego szczepienia (tj. 2-dawki) oceniana jest na śr. 86%. Mężczyzna nie był zaszczepiony przeciwko śwince. Choroba może być powodem groźnych powikłań, np. zapalenia jąder, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy innych zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego. 12 Zachorowania na nagminne zapalenie przyusznic w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 8 7 7,16 9 9,24 4 4 4,12 3 3,12 0 2013 2014 2015 2016 liczba zachorowań współczynnik zapadalności Ospa wietrzna jest chorobą zakaźną charakteryzującą się bardzo wysoką zaraźliwością sięgającą 95%. W przypadku ospy wietrznej w 2016 roku nastąpił spadek zachorowań o ponad połowę w porównaniu z okresem poprzednim, związane jest to z sezonowością tej jednostki chorobowej. Zachorowalność na ospę wietrzną wzrasta raz na kilka lat są to tzw. epidemie wyrównawcze. Zjawisko takie ma miejsce wówczas, gdy znaczna część populacji nie jest odporna na zakażenie. Rejestrowane przypadki dotyczą każdej grupy wiekowej, jednak najczęściej chorowały dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym do 9 roku życia, stanowiły one 82 % zarejestrowanych przypadków (333). Według płci nieznacznie więcej zachorowało mężczyzn (210) niż kobiet (193). Wśród chorych odnotowano 52 ogniska rodzinne, w których zachorowały po 2 lub 3 osoby. Zachorowania na w/w jednostkę w mieście stanowiły 35,9% ogółu zachorowań Zarówno w 2015 r., jak i w 2016 r. 99 % chorych nie było szczepionych przeciwko ospie wietrznej. W 2016 r. zaszczepiono w ramach szczepień zalecanych ogółem 108 osób p/tej chorobie. 6

1500 1200 Zachorowania na ospę wietrzną w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 1094,92 1064 900 600 300 725 741,83 562 576,75 403 419,31 0 2013 2014 2015 2016 liczba zachorowań współczynnik zapadalności Różyczka jest ostrą wirusową chorobą zakaźną. Zakażenie w okresie płodowym może doprowadzić do poważnych uszkodzeń płodu np. głuchoty, wady serca, małogłowia czy niedorozwoju kości. Liczba zachorowań na różyczkę zmniejszyła się z 6 przypadków w 2015 r. do 2 przypadków w 2016r. Wg raportu rocznego o zachorowaniach na choroby zakaźne spośród dwóch zachorowań jedno dotyczyło rocznej dziewczynki nieszczepionej p/różyczce oraz jednego mężczyzny w wieku 19 lat szczepionego dwoma dawkami szczepionki p/różyczce. Nie odnotowano ognisk. Wszystkie przypadki zarejestrowano jako możliwe z uwagi na nie potwierdzenie badaniami laboratoryjnymi. Prawidłowe rozpoznanie różyczki powinno opierać się nie tylko na podstawie objawów klinicznych, ale również na wykonaniu potwierdzającego badania laboratoryjnego, które w ramach programu eliminacji różyczki jest bezpłatne. Wspominany program jest nadzorowany przez WHO w rejonie europejskim. W 2016 roku do badań przekazano 2 próbki, które nie potwierdziły obecności wirusa różyczki. 20 17 Zachorowania na różyczkę w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 17,39 15 10 5 10 10,26 6 6,17 2 2,08 0 2013 2014 2015 2016 liczba zachorowań współczynnik zapadalności 7

Zatrucia i zakażenia pokarmowe wywołane przez czynniki biologiczne. Do tej grupy chorób zaliczamy zatrucia i zakażenia pokarmowe o bardzo zróżnicowanej etiologii. Główną przyczyną zachorowania jest spożycie pokarmu skażonego drobnoustrojami (wirusami, bakteriami, pasożytami) lub ich toksynami. W przypadku zakażeń wirusowych do zachorowania może dojść również w wyniku kontaktu z osobą chorą lub kontaktu z powierzchniami zanieczyszczonymi wirusami. Zapadalność na te jednostki chorobowe jest związana także z higieną przyrządzania i spożywania potraw. 250 200 150 100 50 38 222 Wirusowe i bakteryjne zatrucia i zakażenia jelitowe w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 51 207 103 188 70 147 0 2013 2014 2015 2016 bakteryjne zatrucia i zakażenia pokarmowe wirusowe zakażenia jelitowe W roku sprawozdawczym zwiększyła się liczba bakteryjnych zatruć i zakażeń jelitowowych. Bakterie chorobotwórcze były przyczyną 70 zatruć i zakażeń (2015 r.- 104). Czynnik etiologiczny zachorowań ustalono w 80 % przypadków (59). Zgłoszono 39 zatruć wywołanych przez pałeczki Salmonella, 16 zakażeń wywołanych przez laseczki Clostridium difficile, 1 przypadek zakażenia pozajelitowego wywołanego przez pałeczki Salmonella. W 14 przypadkach zatrucia i zakażenia wywołane były przez inne określone bakterie. Liczba zachorowań na salmonelozy w 2016 roku wzrosła w porównaniu z analogicznym okresem 2015r. W analizowanym okresie zarejestrowano 39 przypadków o współczynniku zapadalności 40,58. Dominującymi serotypami pałeczek Salmonella były S. Enteritidis i typhimurium. Zachorowało w 2016 roku 20 kobiet i 19 mężczyzn, z czego hospitalizowano 95%. Najwięcej przypadków wystąpiło w grupie wiekowej 0-9 r. ż (26) i stanowiły one 66% ogółu zachorowań na tą jednostkę. Podczas dochodzenia epidemiologicznego ustalono, że przyczyną było spożycie jaj i nie zachowanie zasad higieny podczas przygotowywania potraw. Wszystkie osoby objęto nadzorem epidemiologicznym. Zalecono ozdrowieńcom po zakończeniu leczenia wykonanie 3 krotnego badania kału na posiew w kierunku obecności pałeczek Salmonella i Shigella. Osoby wykreślano z rejestru nosicieli na podstawie trzech ujemnych wyników badania kału. 8

50 40 30 20 10 Zachorowania na salmonelozy w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 39 28 28,81 23 23,53 19,5 19 40,58 0 2013 2014 2015 2016 liczba zachorowań współczynnik zapadalności Z danych za rok sprawozdawczy wynika, że nastąpił spadek zgłoszonych zachorowań na Clostridium difficile porównaniu z ubiegłym rokiem (55). Zarejestrowano 16 przypadków o współczynniku zapadalności 16,65. Badania diagnostyczne kału wykonane u pacjentów we wszystkich przypadkach wykazały obecność toksyny A i lub/b oraz antygenu GDH. Najliczniejszą grupę stanowiły osoby powyżej 50 r. ż - 14 przypadków, co stanowiło 87% ogółu zachorowań. Przeprowadzane wywiady epidemiologiczne wykazały, że w większości zachorowania były wynikiem długotrwałej antybiotykoterapii szczególnie u osób starszych. Nie odnotowano ogniska zakażenia szpitalnego. Bakteryjne zatrucia i zakażenia pokarmowe nieokreślone były jednostką chorobową, w której nastąpił niewielki spadek zachorowań w porównaniu do ubiegłego okresu sprawozdawczego. Zapadalność wyniosła 14,57, natomiast w 2015 roku 15,44. W trakcie dochodzeń epidemiologicznych ustalono, że nośnikami bakteryjnych zatruć i zakażeń pokarmowych przede wszystkim były potrawy z jaj, mleka i potrawy mleczne. Zachorowania głównie występowały w przedziale wiekowym od 0-9 roku życia oraz powyżej 49 lat. Liczną grupę zachorowań stanowiły wirusowe zakażenia jelitowe ogółem - zgłoszono 147 przypadków o zapadalności na 100 tys. ludności 152,9 (2015 r. - 188 przypadków). Natomiast liczba wirusowych zakażeń jelitowych diagnozowanych u dzieci do lat 2 przedstawiała się następująco: w analizowanym okresie wystąpiły 63 przypadki o współczynniku zapadalności 2411,02, natomiast w 2015 roku zanotowano 87 przypadków, współczynnik zapadalności - 3276,84. Czynnik etiologiczny zakażeń określono w przypadku 65 % ogółu zachorowań. Przyczyną największej liczby zakażeń były rotawirusy 45 przypadków, które najczęściej występowały u dzieci do 2 roku życia (29). Ponadto zakażenia wywołały norowirusy - 34 przypadki - 19 odnotowano do 2 roku życia. Adenowirusy wystąpiły w 16 przypadkach, z czego 14 u dzieci do lat 2 w 52 przypadkach nie ustalono czynnika etiologicznego. Pod względem płci mężczyźni stanowili liczniejszą grupę (81), kobiety - 66. 9

Zachorowania na zakażenia jelitowe w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 rok 2013 2014 2015 2016 Rotawirusy 74 90 91 45 Norowirusy 68 21 36 34 Inne określone 34 12 19 16 Inne nieokreślone 46 84 42 52 Rotawirusy Norowirusy Inne określone Inne nieokreślone Pomimo spadku największą liczbę chorób jelitowych stanowiły biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowe BNO - ogółem. Zgłoszono 278 przypadków o zapadalności 289,25, natomiast w 2015 r. zarejestrowano 342 przypadki o zapadalności 351,94. W przedziale wiekowym 0-2 lat odnotowano 90 zachorowań, z czego 53% wymagało hospitalizacji. Rozkład zachorowań pod względem płci był zbliżony. W żadnym ze zgłoszonych biegunek i zapalenia żołądkowojelitowych o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu nie prowadzono diagnostyki laboratoryjnej w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych. Podstawą zgłoszenia były wyłącznie objawy kliniczne. Zachorowania na biegunkę i zapalenie żołądkowo - jelitowe BNO o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 450 400 392 350 342 300 278 250 200 204 128 150 81 100 110 90 50 0 2013 2014 2015 2016 ilość zachorowań -ogółem dzieci do lat 2 Zarejestrowano 1 ognisko zachorowań przenoszonych drogą pokarmową (2015 r. - 4). Wystąpiło 1 ognisko rodzinne wywołane przez Norowirusy. Zarejestrowane ognisko wystąpiło w 10

mieszkaniu prywatnym i dotyczyło 4 osobowej rodziny, gdzie zachorowało dwoje dzieci, które były hospitalizowane. Nośnikiem pokarmowym u niemowlęcia były najprawdopodobniej chrupki kukurydziane podawane przez matkę brudnymi rękoma, u starszej siostry najprawdopodobniej droga kontaktowa. Czynnikami wspomagającymi mogło być nie przestrzeganie przez członków rodziny podstawowych zasad higieny (mycie rąk), zabrudzone powierzchnie oraz niedostateczna higiena zabawek (wspólne zabawki). Choroby przenoszone przez naruszenie ciągłości tkanek. Do zakażenia wirusem WZW typu B i WZW typu C może dojść podczas zabiegów przebiegających z naruszeniem ciągłości tkanek t.j. przetaczania krwi i preparatów krwiopochodnych, iniekcji, zabiegów chirurgicznych itp., jak również zabiegów upiększających, w trakcie, których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek. U większości chorych, WZW typu B i WZW typu C występuje w postaci przewlekłej. U nieleczonych osób wzrasta ryzyko poważnych powikłań, np. marskości, nowotworu czy niewydolności wątroby. W 2016r nastąpił wzrost zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby ogółem w porównaniu z 2015 rokiem z 62 do 73 przypadków. Ocena sytuacji epidemiologicznej chorób przenoszonych przez naruszenie tkanek. Zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B (wzw typu B) i wirusem zapalenia wątroby typu C (wzw typu C) stanowią istotny problem zdrowia publicznego z uwagi na możliwość wystąpienia pierwotnego raka wątroby. Wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBV) W 2016 roku odnotowano w mieście spadek zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby przewlekłe i BNO typu B zarejestrowano 30 przypadków o współczynniku zapadalności 31,21. Zachorowało 15 mężczyzn i 15 kobiet. Od lat przeważają zachorowania o charakterze przewlekłym. Podobnie jak w latach ubiegłych najwięcej zachorowań odnotowano w przedziale wiekowym 20-29 lat. Ponad połowa chorych (19) była zaszczepiona przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Prawdopodobnym źródłem zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B były małe zabiegi medyczne związane z naruszeniem ciągłości tkanek oraz zabiegi upiększające, głównie tatuaże wykonane w warunkach domowych. 50 40 30 20 Zachorowania na wirusowe zapalenie wątoby typu B-przewlekłe i BNO w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 33 33,87 43 44,25 30 31,21 10 0 3 3,07 2013 2014 2015 2016 liczba zachorowań współczynnik zapadalności 11

Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) W analizowanym okresie sprawozdawczym nastąpił wzrost zachorowań na WZW typu C w stosunku do roku ubiegłego, z 12 przypadków w 2015 r. do 32 w 2016 r. Infekcję wirusem HCV rozpoznano u 13 kobiet i 19 mężczyzn. Zachorowania dotyczyły osób dorosłych, najwięcej w przedziałach wiekowych 20-39 lat - 16 osób. Wcześniej osoby te nie figurowały w rejestrze nosicieli bezobjawowych HCV. Podobnie jak w WZW typu B prawdopodobnym źródłem zakażenia wirusem były małe zabiegi medyczne związane z naruszeniem ciągłości tkanek, zabiegi upiększające, głównie tatuaże wykonane w warunkach domowych, jak również przyjmowanie narkotyków czy kontakt seksualny. 40 30 Zachorowania na wirusowe zapalenie wątoby typu C w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 32 33,29 20 10 0 11 11,29 12 12,35 3 3,07 2013 2014 2015 2016 liczba zachorowań współczynnik zapadalności Zakażenia HIV i zachorowania na AIDS Wystąpiły 3 przypadki zachorowania na nowo wykryte zakażenia HIV. Zachorowania dotyczyły 2 mężczyzn i 1 kobiety w wieku 35-49 lat. W jednym przypadku nastąpił zgon pacjenta z powodu nieokreślonego zapalenia płuc. W 2016 r. nie zarejestrowano przypadków zespołu nabytego upośledzenia odporności AIDS. Neuroinfekcje Jednostki chorobowe zaliczane do tej grupy wywołują infekcje ośrodkowego układu nerwowego i mogą być spowodowane przez wirusy, bakterie, grzyby jak również przez pasożyty. W 2016 sytuacja w tej grupie uległa poprawie, zarejestrowano 5 przypadków zachorowań, w 2015 r. odnotowano 12 przypadków neuroinfekcji. Zgłoszono 3 przypadki zachorowań o etiologii bakteryjnej,1 przypadek zapalenia opon mózgowo - rdzeniowych o etiologii wirusowej i 1 jako wirusowe zapalenie mózgu. Więcej zachorowało mężczyzn (3) niż kobiet (2). Zachorowania dotyczyły różnych grup wiekowych. Choroby inwazyjne Cechą charakterystyczną tej grupy chorób jest gwałtowny przebieg wymagający natychmiastowego leczenia. Zaliczamy tu szczególnie takie bakterie jak - meningokoki (Neisseria 12

meningitidis), pneumokoki (Streptococcus pneumoniae) oraz Haemophilus influenzae i Streptococcus pyogenes. W tej grupie łącznie odnotowano 43 jednostki. Na chorobę inwazyjną wywołaną przez pneumokoki (Streptococcus pneumoniae) zachorowało w mieście 12 osób. U 8 osób rozpoznano posocznicę, u 1 zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu, pozostałe 3 przypadki zakwalifikowano jako inne określone i nieokreślone postaci kliniczne. Zachorowało 5 kobiet i 7 mężczyzn. Wszystkie osoby hospitalizowano. Trzy osoby zmarły. W przypadku meningokoków(neisseria meningitidis) zachorowania dotyczyły 4 kobiet w wieku: kilku miesięcy, 2, 3 i 19 lat. Zmarło dwuletnie dziecko. Osoby z najbliższego otoczenia zostały objęte nadzorem i otrzymały profilaktyczną antybiotykoterapię. Odnotowano jeden przypadek zachorowania na zakażenie Haemophilus influenzae u osoby płci żeńskiej po 70 r. ż. Wszystkie osoby, które zachorowały na inwazyjne postaci zakażeń (pneumokoki, meningokoki, Haemophilus influenzae) nie skorzystały wcześniej z możliwości zaszczepienia się w ramach szczepień zalecanych przeciwko tym chorobom. Najliczniejszą grupą inwazyjnych chorób wywołanych przez Streptococcus pyogenes stanowiła róża. Choroba zgłaszana i rejestrowana jest głównie na podstawie objawów klinicznych, żaden przypadek nie był potwierdzony badaniem mikrobiologicznym. Więcej zachorowało kobiet - 17, natomiast mężczyzn - 9. Najwięcej zachorowań zanotowano po 40 r. ż.- 21 przypadków. Hospitalizowano 18 osób. 60 40 40 Zachorowania na różę w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 48,37 47 40,93 26 26,68 26 27,05 20 0 2013 2014 2015 2016 liczba zachorowań współczynnik zapadalności Nadzór nad chorobami zakaźnymi obejmuje m.in. rejestrację płonicy wywołanej przez Streptococcus pyogenes, chorobę wykazującą tendencję do epidemicznego szerzenia się. Więcej zachorowań odnotowano wśród płci męskiej 12, natomiast płci żeńskiej - 10. Zachorowania dotyczyły głównie dzieci do 9 r. ż, pojedyncze zachorowania odnotowano w grupie wiekowej 10 19 lat oraz jedno zachorowanie po 30 r. ż. W opisywanym okresie sprawozdawczym nastąpił spadek zachorowań na płonicę w porównaniu z rokiem ubiegłym, w którym zarejestrowano 57 przypadków o współczynniku zapadalności 58,66. 13

80 60 52 Zachorowania na płonicę w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 64 65,68 57 58,66 53,21 40 20 22 22,89 0 2013 2014 2015 2016 liczba zachorowań współczynnik zapadalności Choroby przenoszone przez kleszcze Borelioza jest najczęściej występującą chorobą odkleszczową w Polsce. Zakażenie ma charakter postępującej choroby, podzielonej na fazy. Pierwsza faza najczęściej występuję pod postacią rumienia wędrującego, w fazie późnej dochodzi do zakażenia wielu narządów i układów: nerwowego, kostno-stawowego i krążenia. W 2016 r. nastąpił wzrost zachorowań. Spośród 41 zarejestrowanych przypadków - 92% (37) sklasyfikowano jako potwierdzone, natomiast 4 jako prawdopodobne. W 32 przypadkach zachorowania dotyczyły postaci skórnej, w 8 przypadkach postaci kostno- stawowej, w 1 przypadku wystąpiły objawy ze strony układu neurologicznego. Wg dochodzeń epidemiologicznych ustalono, iż do zakażenia najczęściej dochodziło na terenach leśnych, parkach i działkach. Zachorowania potwierdzono u 24 kobiet oraz 17 mężczyzn. Chorowały osoby w różnym wieku (od 3 do 83 lat). Wśród chorych jedna osoba była narażona na zakażenie w związku z wykonywaną pracą (leśnik). Do pokąsania przez zakażonego kleszcza w 24 przypadkach doszło na terenie województwa kujawsko pomorskiego. Odnotowano 24 przypadki niespełniające kryterium definicji i niepodlegających rejestracji w meldunkach. Zgłoszenia zarejestrowano w rejestrze podejrzeń zachorowań na choroby zakaźne. Diagnostyka boreliozy oparta jest głównie na stosowaniu różnych testów laboratoryjnych, które nie zawsze dają w pierwszym badaniu potwierdzenie laboratoryjne choroby, co znacznie opóźnia diagnozę. 50 40 30 Zachorowania na Boreliozę z Lyme w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 40,93 40 40 41,05 42,66 41 33 33,96 20 10 0 2013 2014 2015 2016 liczba zachorowań współczynnik zapadalności 14

Gruźlica W 2016 roku zachorowania na gruźlicę utrzymały się na podobnym poziomie jak w roku poprzednim, zarejestrowano 30 przypadków, a współczynnik zapadalności wyniósł 31,21 w 2015 r. liczba zachorowań wyniosła 29 o współczynniku zapadalności 29,84. Zachorowania w mieście stanowiły 93,% ogółu zachorowań na gruźlicę. Zapadalność wśród mężczyzn (21) i kobiet (9) wyniosła odpowiednio: 21,85 i 9,36. Podobnie jak w latach ubiegłych główną postacią kliniczną zgłaszaną przez lekarzy była gruźlica płuc i dotyczyła osób powyżej 45 r. ż. Zmarł jeden mężczyzna. Zgromadzone dane epidemiologiczne w województwie kujawsko-pomorskim wskazują na to, iż Grudziądz znajduje się na wysokim miejscu pod względem zgłoszonych przypadków zachorowań na gruźlicę. W województwie kujawsko-pomorskim współczynnik zapadalności wyniósł w 2016 12,2 na 100 tys. ludności natomiast współczynnik zapadalności dla miasta Grudziądza określono 31,2. Od 2014 roku realizowany jest Program nadzoru epidemiologicznego nad osobami ze styczności z chorymi na gruźlicę dotyczący województwa kujawsko-pomorskiego. Wszystkim osobom chorym oraz ich najbliższemu otoczeniu założono karty nadzoru. Karty zawierają informacje na temat poziomu narażenia, czynników ryzyka, wykonanych badań, jak również monitoruje proces leczenia. 50 40 30 40 Zachorowania na gruźlicę w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 40,93 28,81 28 30 24 24,62 31,21 20 10 0 2013 2014 2015 2016 liczba zachorowań współczynnik zapadalności Choroby przenoszone drogą płciową W ramach nadzoru nad chorobami przenoszonymi drogą płciową, odnotowano 3 zachorowania na kiłę, nieco więcej niż w 2015 r., kiedy chorobę potwierdzono u 2 osób. Przypadki rozpoznano jako kiłę wczesną. Zachorowania dotyczyły w większości płci żeńskiej. Chorowały tylko osoby dorosłe w wieku od 20 do 39 lat. Zakażenie bakterią Treponema pallidum potwierdzono badaniami laboratoryjnymi. Zachorowanie na rzeżączkę zgłoszono u 2 osób. W 2015 r. nie zarejestrowano przypadków. Chorowały osoby w wieku od 15 do 30 roku życia - 2 mężczyzn. Osoba małoletnia wymagała hospitalizacji. W każdym przypadku zakażenie potwierdzono badaniami laboratoryjnymi. Odnotowano jedno zachorowanie zachorowania na chlamydię u mężczyzny w wieku 33 lat z miasta. W 2015 były 3 zachorowania. 15

Grypa i zachorowania grypopodobne Zgodnie z rocznym sprawozdaniem MZ-56 w 2016 r. odnotowano wzrost zachorowań. Zarejestrowano 3 przypadki grypy potwierdzonej laboratoryjnie o współczynniku zapadalności 3,12, natomiast w 2015r wystąpił 1 przypadek zachorowania, gdzie współczynnik zapadalności był niższy i wyniósł 1,03. W badaniach potwierdzono w 1 przypadku grypę typu A, w 2 przypadkach AH1N1. Spośród zarejestrowanych przypadków w jednym nastąpił zgon pacjenta, u którego współistniejącą jednostką była choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae. Zgodnie z raportami MZ-55 uzyskanymi od świadczeniodawców odnotowano spadek przypadków podejrzeń/zachorowań na grypę w powiecie grodzkim. Zachorowania dzieci i młodzieży w grupie od 0 14 lat stanowiły 47,3% zachorowań z powiatu grodzkiego. W 2016 r. zachorowało 39.143 osoby, w 2015 r. zgłoszono 41.817 przypadków. Zapadalność na 100 tys. mieszkańców spadła z 43032,23 w 2015r. do 40726,86 w 2016 r. Zachorowało 18500 dzieci 0-14 współczynnik zapadalności 19248,6 r. ż. Spośród zgłoszonych zachorowań 47 osób zostało skierowanych do szpitala, w tym 44 osoby z powodu zapalenia płuc oraz 3 osoby z powodu dolegliwości ze strony układu krążenia. W ramach prowadzonego programu SENTINEL do badań przekazano 3 próbki materiału klinicznego, które nie potwierdziły obecności wirusa grypy. Zachorow ania na grypę i zachorow ania grypopodobne w 2016r., w iekow ych w pow iecie grodzkim. w g grup 20000 15000 10000 8983 9517 17611 5000 0 0-4r.ż 5-14r.ż 15-64r.ż 65 i w ięcej 3032 LICZBA ZACHOROWAŃ 8983 9517 17611 3032 LICZBA ZACHOROWAŃ Styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień. W 2016 r. w rejestrze osób pokąsanych odnotowano 122 zgłoszenia dotyczące pokąsań przez zwierzęta. Po przeprowadzonych wywiadach epidemiologicznych i weryfikacji dokonanej przez lekarza zgłoszenia w 22 przypadkach, w związku z brakiem możliwości ustalenia właściciela, a co za tym idzie poddania zwierzęcia obserwacji, lekarz chorób zakaźnych zadecydował o konieczności rozpoczęcia szczepień przeciwko wściekliźnie u tych pacjentów. Obecny współczynnik zapadalności jest nieco wyższy 22,89 niż współczynnik zapadalności 2015 r., który wyniósł 15,44. Zarejestrowane przypadki dotyczą: - pokąsania przez psa - 12 przypadków - pokąsanie przez kota - 5 przypadków - pokąsanie przez szczura - 4 przypadki - pokąsanie przez kunę - 1 przypadek Zdarzenia pokąsania dotyczyły populacji w różnych grupach wiekowych. Od lat utrudnieniem dla mieszkańców miasta jest brak poradni dla osób pokąsanych na terenie nadzorowanym 16

przez PPIS, w związku z tym pacjenci muszą korzystać z poradni w Świeciu nad Wisłą, Toruniu czy Bydgoszczy. Szczególnie kłopotliwe jest to dla osób starszych. 30 Zachorowania-styczność i narażenie na wściekliznę w powiecie grodzkim w latach 2013-2016 20 16 16,37 20 20,52 15 15,44 22 22,89 10 0 2013 2014 2015 2016 liczba narażonych na wściekliznę współczynnik zapadalności Legioneloza- choroba legionistów W 2016r odnotowano 1 przypadek zachorowania na Legionelozę - chorobę legionistów, natomiast w 2015 r. zarejestrowano 3 przypadki tej jednostki chorobowej. Współczynnik zapadalności wyniósł 3,09 i był wyższy od obecnego, który wyniósł 0,73. Zachorowanie dotyczyło kobiety w przedziale wiekowym 35-39 lat. Przyczyną zakażenia prawdopodobnie mogły być zabiegi hydromasażu, z których kobieta kilkakrotnie korzystała. Choroby szczególnie niebezpieczne i wysoce zakaźne Chorobami szczególnie niebezpiecznymi i wysoce zakaźnymi określa się choroby zakaźne łatwo rozprzestrzeniające się, o wysokiej śmiertelności, szczególnie groźne dla zdrowia publicznego i wymagające specjalnych metod zwalczania. Do chorób tych zaliczamy: cholerę, dżumę, ospą prawdziwą, wirusowe gorączki krwotoczne. W 2016 r. zgłoszono na telefon alarmowy jedno zdarzenie stanowiące zagrożenie dla zdrowia publicznego. Do zdarzenia doszło w Gimnazjum Nr 6 przy ul. Al. 23 Stycznia 30 w Grudziądzu, gdzie rozpylono substancję drażniącą w toalecie. Pomocy lekarskiej udzielono 2 osobom. Nikt spośród innych uczniów i nauczycieli nie zgłaszał objawów chorobowych. Zgony Umieralność z powodu chorób zakaźnych utrzymuje się na stosunkowo niskim poziomie. W powiecie grodzkim w 2016 r. wystąpiło 9 zgonów, natomiast w roku ubiegłym zarejestrowano 3 zgony. Przyczyny zgonów: - 6 - posocznica o różnej etiologii, - 1- grypa i zapalenie płuc, - 1- zapalenie płuc, - 1- gruźlica. 17

Wykonawstwo szczepień ochronnych w powiecie grodzkim za 2016 rok w porównaniu do 2015 r. Ocenę realizacji Programu szczepień ochronnych w 2016 roku dokonano na podstawie sprawozdań z wykonawstwa szczepień ochronnych wg druku MZ-54 nadesłanych z 12 punktów szczepień powiatu grodzkiego realizujących szczepienia ochronne. Do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Grudziądzu zgłoszono z podmiotów leczniczych 20 środowisk, w których rodzice uchylają się od obowiązku szczepień swoich dzieci. Ogółem nie zaszczepiono zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych 25 dzieci. W stosunku do 45 osób wdrożono postępowanie administracyjno-egzekucyjne, wystawiono 19 wniosków do Wojewody Kujawsko - Pomorskiego, w tym 30 tytułów wykonawczych w celu wyegzekwowania obowiązku szczepień poprzez nałożenie grzywny w celu przymuszenia. W wyniku podejmowanych działań edukacyjnych 2 dzieci zostało zaszczepionych. Stan uodpornienia dzieci do 2 roku życia Szczepieniom p/ko gruźlicy podlegało 869 noworodków, zaszczepiono 863 (99%).Stan uodpornienia niemowląt w pierwszym roku życia przeciwko wzw typu B wyniósł 87%. Od 2 miesiąca do 2 lat dzieci podlegają obowiązkowym cyklom szczepień przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi, poliomyelitis oraz Haemophilus influenzae typu B. Dzieci w drugim roku życia- szczepieniem podstawowym zostały uodpornione przeciwko tym chorobom w 98 % (920 dzieci). Uodpornienie przeciwko odrze, śwince, różyczce, w drugim roku życia uzyskało 77% dzieci podlegających do szczepienia (920). Realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych u dzieci do 2 roku życia w latach 2013-2016 2013 r. 2014 2015 r. 2016 r. Rodzaj szczepienia Odsetek zaszczepionych Odsetek zaszczepionych Odsetek zaszczepionych Odsetek zaszczepionych BCG 99% 99% 98% 99% WZW typu B 99% 99% 98% 99% DTP-błonica, tężec, 98% 99% 99% 98,% krztusiec Poliomyelitis 98% 99% 99% 98,% Haemophilus influenzae typu b MMR odra, świnka, różyczka 98% 99% 98% 98,% 90% 85% 95% 77,% Stan uodpornienia dzieci i młodzieży w wieku szkolnym Stan uodpornienia dzieci w 6 roku życia podlegających w 2016 r. pierwszej dawce szczepienia przypominającego przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz poliomyelitis wyniósł 90% (1014 dzieci). Drugiej dawce szczepienia przypominającego przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi podlegała młodzież w 14 roku życia (866 osób), zaszczepiono 729 osób 84%. Trzeciej dawce szczepienia przeciwko błonicy i tężcowi podlegała młodzież w 19 roku życia (855 osób), zaszczepiono 85%. Zgodnie z PSO dzieci w 10 roku życia podlegało szczepieniom przypominającym przeciwko odrze, śwince i różyczce - stan uodpornienia wyniósł 97% (988 dzieci). 18

Realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych u dzieci i młodzieży szkolnej w latach 2013-2016 Rodzaj szczepienia DTaP-błonica, tężec, acelularny krztusiec w 6 r. ż. OPV- poliomyelitis w 6 r. ż. Td-krztusiec, tężec, błonica w 14 r. ż. Td- tężec, błonica w 19 r. ż. MMR odra, świnka, różyczka w 10 r. ż. 2013 r. 2014 2015 r. 2016 r. Odsetek zaszczepionych Odsetek zaszczepionych Odsetek zaszczepionych Odsetek zaszczepionych 92% 92% 96% 90% 92% 92% 96% 90% 95% 95% 96% 84% 98% 93% 92% 85% 93% 95% 95% 97% Realizacja wybranych szczepień zalecanych w latach 2013-2016 2013 r. 2014 2015 r. 2016 r. Rodzaj szczepienia Liczba zaszczepionych Liczba zaszczepionych Liczba zaszczepionych Liczba zaszczepionych WZW typu A 20 74 6 32 Neisseria meningitidis 66 99 88 161 Zakażenie wirusem 13 12 11 6 brodawczaka ludzkiego P/durowi brzusznemu 10 77 47 16 Kleszczowe 74 35 183 61 zapaleniu mózgu Rotawirusy 191 179 137 194 Grypa 1099 1351 1373 1253 Ospa wietrzna 137 187 139 108 Streptococcus pneumoniae 542 535 544 674 19

HIGIENA KOMUNALNA STAN SANITARNY WÓD I URZĄDZEŃ DO ZAOPATRZENIA LUDNOŚCI W WODĘ W 2016 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w mieście nadzorem obejmował jeden wodociąg publiczny oraz dwa wodociągi lokalne, z których jeden zaopatruje stałych mieszkańców drugi dostarcza wodę na potrzeby szpitala. Infrastruktura zaopatrzenia w wodę Najważniejsze znaczenie w zaopatrzeniu w wodę mieszkańców Grudziądza i częściowo gminy Grudziądz ma wodociąg publiczny Grudziądz o produkcji ok. 16152 m³/dobę. Zaopatruje on ok. 95.718 mieszkańców miasta i ok. 8826 mieszkańców gminy Grudziądz. Stan jakości wody produkowanej przez wodociąg publiczny Grudziądz raportowany jest do Komisji Europejskiej. Inny podmiot administruje wodociągiem lokalnym, z którego korzysta ok. 60 mieszkańców miasta. W 2016 roku na terenie gminy Grudziądz zakończono inwestycję doprowadzającą wodę do już wybudowanej sieci wodociągowej w Grabowcu. Położono ok. 4,5 km sieci wodociągowej na terenie gminy i miasta Grudziądz co pozwoliło 74 mieszańcom Grabowca korzystać bieżącej wody. Ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia Wodociąg publiczny w Grudziądzu dostarczał wodę dobrej jakości pod względem fizykochemicznym i mikrobiologicznym. Również jakość wody w wodociągu lokalnym, zaopatrującym szpital w wodę, określona została jako przydatna do spożycia. Na koniec roku sprawozdawczego wodę niespełniającą wymagań fizyko-chemicznych dostarczał jeden wodociąg administrowany przez inny podmiot. W badanej wodzie odnotowano ponadnormatywne ilości manganu i zwiększoną mętność. W celu poprawy jakości wody przeznaczonej do spożycia Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Grudziądzu prowadzi postępowanie administracyjne z terminem realizacji do dnia 01.05.2017 r. Jakość wody w kąpieliskach i miejscach wykorzystywanych do kąpieli Na terenie miasta w 2016 r. użytkowane były trzy kąpieliska. W ramach kontroli urzędowej przed sezonem pobrano z kąpielisk 3 próbki wody. Wyniki nie budziły zastrzeżeń. Kolejne próbki w trakcie trwania sezonu, zgodnie z harmonogramem pobierał organizator kąpielisk. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydał łącznie 15 bieżących ocen o przydatności wody do kąpieli. Po sezonie Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny dokonał klasyfikacji kąpielisk, określając dla wszystkich klasę wody jako doskonałą. W porównaniu z rokiem ubiegłym poprawiła się klasa wody na Kąpielisku Plaża Dzika. Jakość wody w pływalniach Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nadzoruje 4 pływalnie w tym jedną zaliczaną do obiektów udostępnianych do nauki pływania dla niemowląt i małych dzieci do lat trzech. W związku z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach, zarządzający pływalniami po raz pierwszy opracowywali harmonogramy badań wody na pływalniach, które były sukcesywnie realizowane. Jedną z nowości, jakie nakłada na administratorów przedmiotowe rozporządzenie jest obowiązek badania wody pod kątem obecności bakterii Legionella sp. Pierwsze badania przeprowadzane zarówno w wodzie wprowadzanej do niecek basenowych z systemu cyrkulacji jak i pobieranej z natrysków ujawniały skażenie instalacji bakteriami Legionella. Zarządzający w wyniku podjętych wielokierunkowych, syste- 20

matycznych działań naprawczych stopniowo doprowadzili do likwidacji bakterii, co miało odzwierciedlenie w kolejnych dobrych już wynikach badań. W pierwszej połowie roku, w ramach kontroli urzędowej na jednej z pływalni szkolnych stwierdzono skażenie wody bakterią Pseudomonas aeruginosa. Zarządzający obiektem podjął w trybie pilnym stosowne czynności mające na celu usunięcie zanieczyszczenia. Kolejne badania pozwoliły stwierdzić przydatność wody do kąpieli. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nadzoruje również dwa obiekty kąpielowe, których nie można zakwalifikować do kategorii pływalni z uwagi na nie spełnienie ustawowej definicji tego obiektu: niecki napełniane są wodą o właściwościach leczniczych - Geotermia Grudziądz oraz w drugim przypadku brak wody przepływowej - baseny letnie (Miejskiego Ośrodka Rekreacji i Wypoczynku w Grudziądzu). W 2016 r. z basenów tych pobrano łącznie 21 próbek wody. Jakość wody była kwestionowana 2 krotnie ze względu na obecność bakterii Pseudomonas aeruginosa (basen dla dzieci w Geotermii Grudziądz) i 1 krotnie ze względu na obecność bakterii Pseudomonas aeruginosa i bakterii grupy coli (basen zewnętrzny w Geotermii Grudziądz). Po działaniach naprawczych, jakość wody w basenach nie budziła zastrzeżeń. Legionella w ciepłej wodzie. W 2016 r. kontynuowano badania określające skolonizowanie instalacji ciepłej wody pałeczkami Legionella sp. w wytypowanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną obiektach. Bakterie z rodzaju Legionella mogą wywołać chorobę zakaźną zwaną Legionelozą. Potencjalnym źródłem zakażenia jest woda i aerozol wodny, o średnicy od 2 µm do 5 µm, zawierający bakterie Legionella sp. Do zakażenia dochodzi na skutek wdychania skażonego aerozolu wodno-powietrznego. Badania ciepłej wody użytkowej w zakresie obecności bakterii Legionella sp. przeprowadzono w dwóch hotelach w Grudziądzu. Pobrano łącznie 6 próbek wody, z których kwestionowana była 1 próbka. Odnotowano średnie skażenie. Natychmiast powiadomiono właściciela o zaistniałej sytuacji, który w trybie pilnym podjął działania interwencyjne i przedstawił prawidłowe wyniki badań ciepłej wody. W 2016 roku zakończono 2 postępowania administracyjne wynikające z przeprowadzonych w ubiegłych latach badań mikrobiologicznych wody ciepłej pobranej w ośrodkach szkolnowychowawczych w Grudziądzu (przy ul. Parkowej 25 i Kasprowicza 4). Administratorzy podjęli skuteczne działania naprawcze, które doprowadziły do redukcji liczby bakterii Legionella sp. Po raz kolejny w 2016 r. wyrywkowo pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej podczas rutynowych kontroli hoteli przeprowadzali pomiary temperatury ciepłej wody w celu oceny stopnia zagrożenia skażeniem instalacji bakterią Legionella sp. W większości hoteli mierzona temperatura wahała się od 42,4ºC do 52,4ºC. Średnia temperatura ciepłej wody użytkowej w hotelach na terenie miasta Grudziądza 21

Bakteria Legionella sp.- optymalne warunki dla rozwoju w wodzie o temperaturze 20-50 C. Najszybciej namnaża się w temperaturze 38-42 C, a ginie całkowicie w temperaturze 70 C Z tych względów podczas kontroli sanitarnych zalecano aby w ramach kontroli wewnętrznej właściciele hoteli przeprowadzali badania ciepłej wody użytkowej. STAN SANITARNY PLACÓWEK OCHRONY ZDROWIA W ewidencji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego na koniec 2016 r. było 195 obiektów, o 8 więcej niż w 2015 r. W 2016 r. zlikwidowane zostały 2 podmioty lecznicze wykonujące ambulatoryjne świadczenia zdrowotne (NZOZy), 1 indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska oraz 7 indywidualnych praktyk pielęgniarek. W omawianym okresie przybyły: 1 podmiot leczniczy poradnia lekarska, 2 indywidualne praktyki lekarskie w tym 1 praktyka lekarza dentysty oraz 2 indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie. W 2016 r. wyodrębniono jako niezależny obiekt szpital jednodniowy, który działa w strukturach Niepublicznego Specjalistycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej OKO-MED M.T. w Grudziądzu. Do ewidencji włączono również 3 punkty pobrań materiału biologicznego do badań Laboratorium Medycznego Vitalabo (2 z nich uruchomione zostały w 2016 r.). Do grupy obiektów działających w ramach praktyki zdrowotnej innej włączono 4 gabinety fizjoterapeutyczne oraz gabinet akupunktury, co wynika z ustawy o zawodzie fizjoterapeuty oraz Polskiej Klasyfikacji Działalności. Łącznie w 2016 r. skontrolowano 100 obiektów prowadzonych przez podmioty lecznicze i praktykę zawodową. Wydano 21 decyzji opiniujących obiekty oraz 1 opinię o spełnieniu wymagań sanitarnych, nałożono 7 decyzji merytorycznych w tym 3 zmieniające, 2 umarzające wszczęte postępowanie i 2 na poprawę warunków sanitarno- technicznych. Podmioty lecznicze wykonujące stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne szpitale Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nadzorem obejmuje dwa szpitale w tym jeden jednodniowy: - Regionalny Szpital Specjalistyczny im. dr Wł. Biegańskiego w Grudziądzu Rydygiera 15/17, - Szpital jednodniowy będący w strukturach Niepublicznego Specjalistycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej OKO-MED M.T. w Grudziądzu przy ul. Mickiewicza 47. Regionalny Szpital Specjalistyczny otrzymał certyfikat: ISO 22000:2005 Żywienie zbiorowe pacjentów, usługi cateringowe, Certyfikat ISO 9001:2008 na udzielanie świadczeń medycznych w zakresie diagnostyki, leczenia zachowawczego i zabiegowego stacjonarnego i ambulatoryjnego. W omawianym roku w szpitalu w Grudziądzu nie przeprowadzano istotnych remontów czy modernizacji, uruchomiono nowy Pododdział Kardiologii Dziecięcej na Oddziale Pediatrii, Gastroenterologii, Kardiologii, Neurologii, Endokrynologii i Diabetologii. Jednostka wyposażona jest w nowoczesny sprzęt do diagnostyki chorób serca. Przy Oddziale Reumatologii uruchomiono natomiast Poradnię Osteoporozy. Szpital posiada całodobowe lądowisko dla helikopterów działające w ramach SOR. W 2016 r. na terenie Szpitalnego Oddziału Ratunkowego dla Dzieci, na potrzeby Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii dla Dzieci urządzono izolatkę. Na wniosek grudziądzkiej lecznicy decyzje opiniujące (5 decyzji) wydawane były w związku ze zmianą lokalizacji oddziału szpitalnego, zmianą ilości łóżek na oddziale czy zmianą nazwy oddziału. Pomieszczenia szpitalne spełniają najwyższe standardy, wyposażone są w nowoczesny sprzęt medyczny. 22

Szpital jednodniowy będący w strukturach Niepublicznego Specjalistycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej OKO-MED M.T. w Grudziądzu przy ul. Mickiewicza 47 posiada Certyfikat ISO 9001: 2009 obejmujący okulistykę z diagnostyką oczu, zespół chirurgii jednego dnia (okulistyka, laryngologia, ortopedia, ginekologia, chirurgia ogólna, urologia). Pomieszczenia szpitala jednego dnia znajdują się w budynku dwukondygnacyjnym na piętrze, na parterze zlokalizowany jest dział farmacji a w piwnicy pomieszczenia magazynowe. Wszystkie pomieszczenia szpitala utrzymane są w dobrym stanie sanitarno-technicznym, wyposażone są w nowoczesny sprzęt. Szpital ten również posiada wystarczające wyposażenie w sprzęt medyczny w tym jednorazowego użycia do obsługi chorych, środki dezynfekcyjne i do utrzymania czystości, materiały opatrunkowe i bieliznę szpitalną. Podmioty lecznicze wykonujące stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne - inne Zamiejscowy Oddział Ginekologiczno - Położniczy Szpitala Aresztu Śledczego w Bydgoszczy przy Zakładzie Karnym nr 1 w Grudziądzu. Oddział objęty jest programem dostosowania z dnia 18.04.2013 r. z terminem realizacji przedłużonym do dnia 31.12.2017 r. W 2016 r. w wyniku przeprowadzonej kontroli sanitarnej i stwierdzonych nieprawidłowości nałożona została decyzja zobowiązująca do doprowadzenia do właściwego stanu sanitarnego mebli stanowiących wyposażenie większości pomieszczeń. Termin realizacji ustalono do 28.04.2017 r. Oddział posiada opracowane i wdrożone procedury między innymi mycia i dezynfekcji powierzchni, sprzątania i dezynfekcji pomieszczeń, postępowania z brudną bielizną, postępowania z odpadami medycznymi. Wyposażenie w sprzęt medyczny w tym jednorazowego użycia do obsługi chorych, zaopatrzenie w środki do utrzymania czystości, dezynfekcyjne, zaopatrzenie w materiały opatrunkowe i bieliznę szpitalną jest wystarczające. Podmioty lecznicze wykonujące ambulatoryjne świadczenia zdrowotne Nadzorem sanitarnym objęte są przychodnie, ośrodki zdrowia, ambulatoria (łącznie 31 obiektów) oraz 7 innych obiektów: Rejonowe Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, MPS- MED. Sp. z o.o. w Grudziądzu pełniąca funkcję domowego hospicjum, a także Laboratorium Medyczne Oddziału Trójmiasto - punkt poboru materiału biologicznego do diagnostyki medycznej w Grudziądzu oraz 4 punkty poboru materiału biologicznego do badań w Grudziądzu (należące do Laboratorium Medycznego Vitalabo z siedzibą w Bydgoszczy). W 2016 r. skontrolowano 29 podmiotów leczniczych. Jeden z obiektów objęty jest programem dostosowania z terminem realizacji przedłużonym do trzeciego kwartału 2017 r. Stan sanitarno techniczny większości placówek jest dobry. Nowoczesnością i wysokim standardem charakteryzuje się uruchomiona w 2016 r. nowa poradnia lekarska Centrum Zdrowia Na Skarpie sp. z o.o. w Grudziądzu, w której świadczone są głównie usługi z zakresu gastroenterologii. Dodatkowo w przychodni wynajmowane są pomieszczenia dla działalności innych praktyk zawodowych. W kilku innych obiektach odnotowano poprawę warunków sanitarno-technicznych w wyniku instalacji dodatkowych umywalek czy zlewów, zapewnienia toalety osobom niepełnosprawnym a także przeprowadzonych prac remontowych. W skontrolowanych placówkach nie stwierdzono braków w wyposażeniu w sprzęt medyczny w tym jednorazowego użycia. Dostateczne było również zaopatrzenie w środki do utrzymania czystości, dezynfekcyjne, materiały opatrunkowe i bieliznę. Praktyki zawodowe W ewidencji znajdują się łącznie 154 praktyki zawodowe. W grupie tej jest: indywidualnych praktyk lekarskich i lekarzy dentystów 48, indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich i lekarzy dentystów 85, grupowych praktyk lekarskich i lekarzy dentystów 13, grupowych praktyk pielęgniarek 1 oraz inne obiekty -7 w tym: prywatna praktyka lekarska w izbie wytrzeźwień, podmiot świadczący usługi zdrowotne z wykorzystaniem pijawek lekarskich, cztery gabinety fizjoterapii i gabinet akupunktury. Warunki sanitarne w sprawdzonych obiektach nie budziły zastrzeżeń. Nie stwierdzono braków w wyposażeniu w sprzęt medyczny, środki do utrzymania czystości, dezynfekcyjne oraz bieliznę. 23