Z serii: Jak dzia]a gie]da Podr[cznik dla inwestor*w El\bieta Baumgartner Zagadnienia: Rynek kapita]owy. Gie]da w USA i w Polsce. Akcje, obligacje, prawa poboru, warranty, kontrakty terminowe, opcje CALL i PUT. Z]oto. Fundusze inwestycyjne. Handel walutami. Jak wybra~ maklera. Jak robi~ pieniqdze na gie]dzie. Jak oceni~ sp*]k[, jak czyta~ wykresy.
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment pełnej wersji całej publikacji. Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu. Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym Salon Cyfrowych Publikacji epartnerzy.com.
Jak dzia]a gie]da El\bieta Baumgartner Poradnik Sukces 255 Park Lane Douglaston, NY 11363, USA tel. 718/224-3492 www/poradniksukces.com
Ok]adka: Przemys]aw Skok, Skok Communication Arts Co., tel. 1-718/224-2948 Wydawca: Polpress Services, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718/ 224-3492 Redakcja: Roman Kupczak, Danuta Marciszek International Standard Book Number ISBN 0-9633932-8-6 Copyright 2007 by Polpress Services Kopiowanie ca]o<ci lub fragment*w tej ksiq\ki bez pozwolenia jej wydawcy stanowi naruszenie praw autorskich. Tre<~ niniejszej ksiq\ki ma charakter og*lnej informacji i nie powinna by~ traktowana jako pr*ba sprzedania jakichkolwiek papier*w warto<ciowych. Przed zainwestowaniem pieni[dzy czytelnik powinien rozwa\y~ swojq w]asnq sytuacj[ i ew. zasi[gnq~ opinii doradcy inwestycyjnego.
Spis tresci 1. Rynek kapita]owy 3 1. 1. >wiat finans*w si[ zmienia 3 1. 2. Rynek finansowy 4 1. 3. Bank Rezerw Federalnych 5 1. 4. Komisja Papier*w Warto<ciowych i Gie]dy 7 1. 5. Banki komercyjne 8 1. 6. Domy maklerskie 9 1. 7. Towarzystwa inwestycyjne 10 1. 8. Towarzystwa ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne 10 1. 9. Gie]dy papier*w warto<ciowych 10 1. 10. Gdzie dowiedzie~ si[ wi[cej 12 2. Pierwotny rynek akcji 13 2. 1. Rodzaje ofert 13 2. 2. Dlaczego sp*]ki wydajq akcje 13 2. 3. Pierwotna oferta publiczna 14 2. 4. Oferta niepubliczna 18 3. Ameryka#skie gie]dy 21 3. 1. Wt*rny rynek papier*w warto<ciowych 21 3. 2. New York Stock Exchange 22 3. 3. Jak dzia]a New York Stock Exchange 23 3. 4. American Stock Exchange 26 3. 5. Gie]dy regionalne 26 4. OTC gie]da bez parkietu 27 4. 1. OTC a gie]dy 27 4. 2. NASDAû 28 4. 3. OTC Bulletin Board 31 4. 4. NûB Pink Sheets 32 4. 5. Im ni\ej tym niebezpieczniej 32 5. Jak mierzy~ puls gie]dy 34 5. 1. Rola wska^nik*w gie]dy 34 5. 2. >rednie gie]d 35 5. 3. Wska^niki obligacji 37 5. 4. Wska^niki rynku 38 5. 5. Wska^niki ekonomiczne 42 6. Akcje 45 6. 1. Wst[p do akcji 45 6. 2. Gdzie obserwowa~ akcje 46 6. 3. Akcje zwyk]e czy preferowane 48 6. 4. Sp*]ki du\e czy ma]e 48 6. 5. Doch*d czy przyrost kapita]u 49 6. 6. Cykliczne czy defensywne 51 6. 7. Akcje klasy A czy B 51
6. 8. Tracking stock 51 6. 9. Splits, spin-offs, buy-backs i inne dziwno<ci 52 6. 10. Fundusze akcyjne 54 6. 11. Gdzie dowiedzie~ si[ wi[cej 55 7. Obligacje i inne fixed-income securities 56 7. 1. Co to jest obligacja 56 7. 2. Obligacje skarbowe 57 7. 3. Obligacje agencji rzqdowych 59 7. 4. Obligacje komunalne 60 7. 5. Obligacje sp*]ek 61 7. 6. CATS i LYONS, czyli obligacje zerowe 62 7. 7. Obligacje zamienne 63 7. 8. Inne fixed-income securities 63 7. 9. Ryzyko fixed-income securities 65 7. 10. Mierniki obligacji 66 7. 11. Rynek obligacji 67 8. Inne instrumenty finansowe 69 8. 1. Trusty nieruchomo<ciowe 69 8. 2. Sp*]ka komandytowa 70 8. 3. Z]oto i metale szlachetne 72 9. Instrumenty pochodne 77 9. 1. Rights 77 9. 2. Warrants 77 9. 3. Opcje 78 9. 4. Kontrakty terminowe (futures) 83 9. 5. Opcje na futures 86 10. Fundusze inwestycyjne 87 10. 1. Fundusze powiernicze 87 10. 2. Fundusze zamkni[te 91 10. 3. Unit Investment Trust 92 10. 4. Exchange Traded Funds 93 10. 5. Hedge funds fundusze zabezpieczajqce 96 10. 6. Offshore funds 98 10. 7. Mierniki funduszy inwestycyjnych 98 10. 8. Jak wybra~ fundusz inwestycyjny 101 10. 9. Pomoc w Internecie 104 11. Handel walutami 106 11. 1. Konta zagraniczne 106 11. 2. Opcje na waluty 106 11. 3. Kontrakty terminowe na waluty 107 11. 4. Currency Trading Companies 108 11. 5. Opcje na terminowe kontrakty walutowe 109 12. Tw*j makler 110 12. 1. Maklerzy pe]noserwisowi 110 12. 2. Dyskontowi maklerzy 112
12. 3. Maklerzy niezale\ni full and discount service 113 12. 4. Maklerzy na sieci 114 12. 5. Maklerzy umo\liwiajqcy day trading 118 12. 6. Jak wybra~ maklera 118 12. 7. Boiler rooms 119 12. 8. Jak sprawdzi~, z kim mamy do czynienia 123 12. 9. Arbitra\, czyli jak dochodzi~ swego 124 13. Twoje konto maklerskie 129 13. 1. Wype]nienie podania 129 13. 2. Rodzaje kont 134 13. 3. Co trzeba wiedzie~ o koncie maklerskim 136 13. 4. Konto got*wkowe 139 13. 5. Konto po\yczkowe 140 13. 6. Zmiana maklera 144 14. Jak obraca si[ papierami warto<ciowymi 147 14. 1. Co trzeba wiedzie~ 147 14. 2. Online trading 149 14. 3. Zlecenia gie]dowe 150 14. 4. Realizacja zlecenia 153 14. 5. Handel akcjami po godzinach 154 14. 6. Pu]apki szybkiego rynku 157 14. 7. Program trading 158 14. 8. Bezpieczniki na Wal Street 158 15. Jak si[ robi pieniqdze na gie]dzie 160 15. 1. Dywidenda 160 15. 2. Pozycja d]uga czy kr*tka 161 15. 3. Kup i trzymaj 163 15. 4. Metoda wypo<rodkowania ceny 165 15. 5. Day trading 166 15. 6. Dobre rady dla ka\dego inwestora 167 16. Jak oceni~ sp*]k[ 172 16. 1. Analiza fundamentalna 172 16. 2. Analiza ilo<ciowa 174 16. 3. Mierniki warto<ci akcji 177 16. 4. Przyk]adowy raport sp*]ki 179 16. 5. Jak oceni~ sp*]k[ 182 16. 6. Jak interpretowa~ rekomendacje analityk*w 183 16. 7. Gdzie zdoby~ informacje o sp*]ce 185 17. Czytanie wykres*w 186 17. 1. Co to jest analiza techniczna 186 17. 2. I ty mo\esz by~ technikiem 186 17. 3. >rednie ruchome 188 17. 4. Wska^niki cenowe 190 17. 5. Wska^niki impetowe 193 17. 6. Inne wska^niki 194
18. Jak inwestowa~ na gie]dach zagranicznych 196 18. 1. Fundusze zagraniczne 196 18. 2. American Depository Receipts 197 18. 3. WEBS <wiat w koszyku 198 18. 4. Jak kupowa~ na zagranicznych gie]dach 199 19. Inwestowanie pasywne 201 19. 1. Teoria Wsp*]czesnego Portfela 201 19. 2. Fundusze indeksowe 202 19. 3. Fundusze indeksowe ze wspomaganiem 204 19. 4. Fundusze, kt*rymi obraca si[ na gie]dzie 205 19. 5. Jak inwestowa~ pasywnie 205 20. Jak inwestowa~ w akcje po é100 miesi[cznie 208 20. 1. Zalety regularnego inwestowania 208 20. 2. Automatyczne inwestowanie w funduszach 209 20. 3. Metoda Darka Michalskiego 211 20. 4. Akcje bez maklera 212 20. 5. Stw*rz sw*j w]asny fundusz powierniczy 214 21. Opodatkowanie zysk*w z inwestycji 215 21. 1. Jakie podatki p]acq inwestorzy 215 21. 2. Bezpodatkowe inwestycje 216 21. 3. Jak minimalizowa~ podatki od inwestycji 217 22. Kto chce nabi~ inwestora w butelk[ 220 22. 1. Jak topniejq i powstajq fortuny 220 22. 2. Zarzqd sp*]ki 222 22. 3. Ludzie od public relations 222 22. 4. Analitycy 223 22. 5. Dziennikarze, wydawcy 224 22. 6. Maklerzy-specjali<ci gie]dowi 224 22. 7. Market makers 225 22. 8. Maklerzy 226 22. 9. Chop houses 227 22. 10. IPO gra o miliard dolar*w 228 22. 11. Inwestycyjne porady w Internecie 230 22. 12. Jak si[ broni~ 230 22. 13. 231 23. S]owniczek gie]dowy 232 24. Za]qcznik. Ksiq\ki Poradnika Sukces 246
1 S]owo wst[pne Nigdy Polacy na obczy^nie nie mieli wi[cej mo\liwo<ci ni\ obecnie, aby oszcz[dza~ i inwestowa~ pieniqdze. Dla przeci[tnej osoby, nawet z niewielkimi pieni[- dzmi, dost[p do rynk*w papier*w warto<ciowych stoi w USA szeroko otwarty. Trzeba jednak pami[ta~, \e rynki kapita]owe, a w szczeg*lno<ci gie]da, mogq przynie<~ nam zar*wno bogactwo, jak i ogromne rozczarowanie. W swojej praktyce jako przedstawiciel najwi[kszych bank*w inwestycyjnych widzia]em fortuny robione w ciqgu kilku dni lub tygodni, ale r*wnie\ widzia]em ]zy w oczach os*b, kt*re straci]y wszystko, poniewa\ chcia]y przechytrzy~ rynek i post[powa~ wbrew jego utartym prawom. Wszyscy Czytelnicy, kt*rzy znajq mnie z poprzednich publikacji Poradnika Sukces lub wyk]ad*w, wiedzq, ile uwagi po<wi[cam opracowaniu szczeg*]owego planu inwestycji dla ka\dego klienta. Robi[ to nie dlatego, \e nie wierz[ w umiej[tno<ci danej osoby, ale robi[ to dla jej dobra. Plan opisany w rozdziale 19. jest jednq z najstarszych technik inwestycyjnych na gie]dzie i jednym z najbardziej sprawdzonych sposob*w na sukces w inwestowaniu. Je<li chodzi o inwestowanie, bardzo wa\ne jest r*wnie\ realistyczne podej<cie inwestora do mo\liwo<ci rynku. Inwestor, kt*ry przyk]adowo zarabia] przez ostatnie 12 lat po 18% rocznie, czuje, \e sta~ go na wi[cej. Natomiast osoba, kt*ra trzyma]a dotychczas pieniqdze na 2-procentowym rachunku oszcz[dno<ciowym w lokalnym banku, b[dzie zachwycona, je\eli nauczy si[ osiqga~ <redni zysk na poziomie na przyk]ad 9%, czyli przesz]o cztery razy wi[cej ni\ przed przeczytaniem tej ksiq\ki. Ameryka#skie instytucje finansowe oferujq inwestorom wiele instrument*w inwestycyjnych, od ryzykownych po bardzo bezpieczne. Majqc tyle mo\liwo<ci mo\na si[ tylko zastanawia~, czemu s]owo gie]da nadal wywo]uje tyle kontrowersji i strachu. A przecie\ fakty m*wiq same za siebie. Wi[kszo<~ inwestor*w, kt*rzy powierzyli swoje oszcz[dno<ci funduszom powierniczym lub bezpo<rednio nabyli akcje dobrych sp*]ek z celem zatrzymania ich na d]u\szy czas, nie tylko nie straci]a pieni[- dzy, ale ma ich dzisiaj znacznie wi[cej. Jako doradca jednego z najstarszych bank*w inwestycyjnych na <wiecie i jako kierownik regionalnej firmy inwestycyjnej powtarzam, gdzie jest to tylko mo\liwe, \e nie ma znaczenia z jakq kwotq rozpoczynamy inwestowanie. Najwa\niejsze cechy dobrego inwestora to, po pierwsze poczucie dyscypliny, po drugie konsekwencja w realizacji podj[tych decyzji oraz r*wnie wa\ne poczucie respektu dla czasu. Stare polskie powiedzenie, \e nie od razu Krak*w zbudo wano, powin no by~ pierwszym przykazaniem dla ka\dego, kto chce zbli\y~ si[ do gie]dy. Je\eli wypracujemy w sobie powy\sze cechy, to osiqgni[cie sukcesu finansowego jest tylko kwestiq czasu. ycz[ wszystkim Czytelnikom jak najwi[kszych sukces*w i zapraszam do wsp*]- pracy. Z pozdrowieniami, Dariusz G. Michalski, JD, LL.M.
2 Od autorki: Darek Michalski jest d]ugoletnim komentatorem i wsp*]pracownikiem Poradnika Sukces. Mo\na go spotka~ na seminariach i wyk]adach organizowanych na terenie metropolii nowojorskiej i w New Jersey. Z wykszta]cenia jest prawnikiem, a zawodowo zajmuje si[ doradztwem inwestycyjnym dla klient*w presti\owego banku na Wal Street Goldman Sachs. Prowadzi r*wnie\ biura maklerskie firmy Ray mond James Financial Services. W roku 1999 inna firma inwestycyjna, Edward Jones, biorqc pod uwag[ pracownik*w ponad 6,000 swych oddzia]*w, uzna]a go za czo]owego w Stanach Zjednoczonych propagatora techniki inwestycyjnej Dollar Cost Averaging. Swojq wiedzq i do<wiadczeniem Darek Michalski bardzo przyczyni] si[ do powstania niniejszej ksiq\ki. El\bieta Baumgartner
>wiat finans*w si[ zmienia 3 1. Rynek kapita]owy 1. 1. >wiat finans*w si[ zmienia Jeszcze kilka lat temu szli<my do banku, by deponowa~ swoje oszcz[dno<ci i otworzy~ konto czekowe. Aby zainwestowa~ w akcje, udawali<my si[ do maklera, a do agenta ubezpieczeniowego by wykupi~ polis[ na \ycie. Je\eli odpowiada]y nam bezprowizyjne fundusze, dzwonili<my prosto do towarzystwa funduszy powierniczych. Ale to si[ zmienia. Obecnie firmy maklerskie oferujq ksiq\eczki czekowe i karty kredytowe, a niekt*re ubezpieczenia. W banku mo\emy zainwestowa~ w fundusze powiernicze czy naby~ annuity, a nawet otworzy~ dyskontowe konto maklerskie. Wsp*]czesny agent ubezpieczeniowy ch[tnie zostanie naszym doradcq finansowym i wyjdzie naprzeciw wszystkim finansowym potrzebom. Bankier, makler i agent ubezpieczeniowy nie majq teraz oddzielnych r*l. Ka\dy <wiadczy szeroki wachlarz finansowych us]ug, a r*\nice mi[dzy nimi coraz bardziej si[ zacierajq. Produkty finansowe te\ si[ zmieniajq. Przed kilkunastu laty Amerykanin wybiera] tylko pomi[dzy rzqdowq obligacjq a akcjq renomowanej sp*]ki. Dzi< natomiast ma do rozwa\enia tzw. zera, obligacje zabezpieczone hipotekami, obligacje zamienne, ponad 20,000 r*\nych akcji. Mo\e kupi~ indeksy, opcje lub kontrakty terminowe (futures). Funduszy powierniczych namno\y]o si[ ju\ ponad 13,000 i nied]ugo przekroczq ilo<ciq liczb[ akcji w obrocie. Do tego dochodzi ponad 3,000 zamkni[tych funduszy powierniczych i drugie tyle hedge funds, niezliczona liczba Unit Investment Trusts i mrowie produkt*w wt*rnych. Zmienia si[ te\ dost[p do informacji. W przesz]o<ci potrzebowali<my maklera, gdy\ tylko on m*g] uzyska~ raporty sp*]ek, analizy i statystyki. Teraz, dzi[ki rozwijajqcej si[ technice, mamy informacj[ w zasi[gu r[ki prawie na r*wni z profesjonalistami z Wall Street, a pod]qczony do Internetu komputer daje nam natychmiastowe doj<cie do gie]dy. Wsp*]czesny inwestor, a szczeg*lnie imigrant, powinien orientowa~ si[ w szybko zmieniajqcym si[ <wiecie finans*w, by nie by~ na ]asce finansowego doradcy.
4 Rynek kapita]owy 1. 2. Rynek finansowy Na rynku finansowym odbywa si[ wymiana kapita]u i kredytu w gospodarce. Oznacza to zawieranie um*w kredytowych, emisj[ papier*w warto<ciowych. Oto przyk]ady rynk*w finansowych: rynek akcji (stock market), rynek obligacji (bond market), rynek towarowy (commodities market), rynek walutowy (foreign exchange market). Rynek finansowy sk]ada si[ z rynku pieni[\nego i kapita]owego. Rynki pieni[\ne Rynek pieni[\ny jest cz[<ciq rynku finansowego, gdzie instytucje i osoby prywatne dokonujq finansowania bie\qcej dzia]alno<ci. Instytucje finansowe (komercyjne banki, kasy oszcz[dno<ciowo-po\yczkowe, unie kredytowe, firmy ubezpieczeniowe, plany emerytalne) przyjmujq pieniqdze od depozytariuszy, kt*rzy majq nadwy\ki finansowe, oraz po\yczajq je jednostkom potrzebujqcym <rodk*w na kr*tki czas. Czyniqc to tworzq r*\ne finansowe instrumenty, jak konta oszcz[dno<ciowe, czekowe, terminowe (CD), bony komercyjne itp. Rynek pieni[\ny jest wi[c rynkiem kr*tkoterminowych instrument*w d]u\nych. Rynki kapita]owe Na rynku kapita]owym sp*]ki zdobywajq <rodki na <redni i d]ugi termin w celu finansowania inwestycji. Sp*]ki majq mo\no<~ zdobycia kapita]u przez emisj[ instrument*w rynku kapita]owego, do kt*rych nale\q akcje (stocks) oraz papiery d]u\ne o terminie d]u\szym ni\ rok. Innymi s]owy, rynek kapita]owy (capital market) umo\liwia sprzeda\ i kupno papier*w warto<ciowych oraz obs]ug[ kredytowq. W ramach rynku kapita]owego rozr*\nia si[ rynek pierwotny i wt*rny. Rynek pierwotny (primary market) to cz[<~ rynku kapita]owego, na kt*rym emitent papier*w warto<ciowych zbiera kapita]. Emitent sprzedaje po cenie emisyjnej swoje akcje czy obligacje inwestorom, kt*rzy uznali je za dobrq lokat[. Czyni to przy pomocy domu maklerskiego (underwriter). Oferta mo\e by~ publiczna (public offer) lub prywatna (private placement). Oferty publiczne sq <ci<le regulowane przez Komisj[ Papier*w Warto<ciowych i Gie]dy (patrz rozdzia] 2). Oferty prywatne (niepubliczne) polegajq na bezpo<redniej sprzeda\y walor*w ograniczonej liczbie inwestor*w instytucjonalnych lub os*b prywatnych. Subskrypcja prywatna (w odr*\nieniu od publicznej) nie musi spe]nia~ pe]nych wymog*w rejestracyjnych Komisji Papier*w Warto<ciowych i Gie]dy, bo nie jest przedmiotem obrotu publicznego (patrz rozdzia] 2.4). Rynek wt*rny to cz[<~ rynku kapita]owego, gdzie odbywa si[ kupno i sprzeda\ papier*w pomi[dzy inwestorami. Osiqgni[te zyski nie zasilajq emitenta akcji kapita- ]em. Wt*rny rynek jest uzupe]nieniem rynku pierwotnego, gdy\ niewielu inwestor*w nabywa]oby akcje sp*]ki wiedzqc, \e nie mogq ich odsprzeda~. Wt*rny rynek ma miejsce na gie]dach papier*w warto<ciowych i poza nimi (patrz rozdzia] 3.1). Emisji akcji i wprowadzeniu ich na rynek pierwotny, po czym wt*rny, po<wi[cony jest rozdzia] 2. Na rynku kapita]owym dzia]a wiele instytucji om*wionych poni\ej.
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment pełnej wersji całej publikacji. Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu. Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym Salon Cyfrowych Publikacji epartnerzy.com.