Aplikacja z grupy konkursowej typu b : Praktyki zawodowe na studiach licencjackich Nazwa pola Ośrodek akademicki Osoba składająca wniosek Opiekun praktyk (jeżeli inne niż powyżej) Dane kontaktowe osoby składającej wniosek Dane kontaktowe opiekuna praktyk Skrócona prezentacja ogólnej koncepcji praktyk Komentarz Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytet Warszawski ul. Nowy Świat 69, 00-927 Warszawa tel./fax 22-8268569 e-mail: iin@uw.edu.pl dr hab. Małgorzata Kisilowska Praktyki na poziomie licencjackim służą poszerzaniu i wykorzystaniu wiedzy teoretycznej zdobywanej podczas studiów oraz zapoznaniu studenta z rzeczywistym warsztatem pracy. Zadaniem bibliotekarza jest przedstawienie studentowi funkcji nowoczesnej biblioteki gminnej pracującej w konkretnej społeczności lokalnej, dostosowującej elastycznie swoją ofertę do dostrzeganych potrzeb. Biblioteka gminna nie tylko reaguje na zgłaszane zapotrzebowania (edukacyjne, informacyjne, kulturalne), ale jest w znacznym stopniu inicjatorem działań służących rozwojowi środowiska na wielu płaszczyznach (m.in. działania edukacyjne, kulturalne, informacyjne, włączenie społeczne dostęp do narzędzi ICT i kształcenie umiejętności korzystania z nich, inicjatywy służące budowaniu kapitału społecznego), kierowanych do wszystkich grup mieszkańców. Praktyki mają za zadanie ugruntować i rozwinąć umiejętności podstawowe dla pracy w małych bibliotekach gminnych, w dwóch grupach. Umiejętności z grupy pierwszej (praca ze zbiorami i narzędziami wyszukiwawczymi): organizacja biblioteki gminnej, jej miejsce w sieci bibliotecznej i w społeczności lokalnej, specyfika pracy samodzielnej w placówce jednoosobowej (jeżeli dotyczy),
Pełny prezentacja proponowanego przebiegu praktyk uwarunkowania ekonomiczne, różne źródła finansowania działalności bibliotecznej (fundraising), gromadzenie zbiorów (polityka gromadzenia, dostępne fundusze, kontakty z dostawcami), opracowanie formalne zbiorów, opracowanie rzeczowe zbiorów (w tym posługiwanie się UKD, JHP, indeksowanie), katalogowanie w różnych programach bibliotecznych, katalogowanie online, korzystanie z katalogu centralnego i kartotek haseł wzorcowych, ochrona i konserwacja zbiorów na różnych nośnikach, sprawne wyszukiwanie, selekcja i ocena informacji, korzystanie z elektronicznych źródeł informacji. Umiejętności z grupy drugiej (praca z użytkownikiem, współpraca z innymi podmiotami): rozpoznawanie i realizacja potrzeb informacyjnych, proces obsługi użytkowników, kształcenie użytkowników i praca z nimi, sprawna komunikacja, współpraca z innymi bibliotekarzami z sieci, animacja kulturalna, organizacja działań kulturalnych, promocja działalności bibliotecznej, kontakty z innymi podmiotami lokalnymi (ośrodek kultury, ośrodek zdrowia, władze samorządowe). Czas: 4 tygodnie (24 dni x 6 h = 144 h) Program praktyk licencjackich przedstawiony powyżej został przygotowany w odpowiedzi na potrzeby środowiska bibliotekarskiego oraz studentów rozpoznane podczas badań przeprowadzonych w ramach projektu PTB OW Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy pracujących w małych bibliotekach gminnych. Praktyki mają za zadanie zapoznać studentów bezpośrednio z codziennym funkcjonowaniem małych bibliotek gminnych w dwóch aspektach: pracy ze zbiorami (tu przede wszystkim kształcenie umiejętności opracowania formalnego i rzeczowego różnych typów dokumentów w celu zapewnienia funkcjonalnego dostępu do zasobów) oraz pracy z użytkownikami z różnych grup demograficznych (udostępnianie informacji, pomoc w korzystaniu z narzędzi ICT, promocja czytelnictwa, animacja kulturalna). Zadania z tym związane praktykant wykonuje pod fachową opieką merytoryczną bibliotekarza, doskonaląc w praktyce umiejętności zdobywane w trakcie studiów. Umiejscowienie
praktyki w małej bibliotece gminnej pozwala na poznanie jej faktycznej roli w rozwoju potencjału społeczności lokalnej. Przeprowadzenie praktyk będzie miało również pozytywny wpływ na kształcenie akademickie, dzięki z jednej strony weryfikacji wiedzy studenta w praktyce, z drugiej poznania (w wyniku współpracy trójstronnej) potrzeb edukacyjnych środowiska i ewolucji programów kształcenia. Etap I przygotowania: listopad grudzień 2010: opracowanie dokumentacji wzór dziennika praktyk dziennik praktyk prowadzony przez studenta, w którym codziennie rejestruje on zadania wykonywane w bibliotece każdy wpis w dzienniku wymaga potwierdzenia (parafowania) przez Opiekuna Bibliotecznego; bibliotekarz ma prawo uzupełnić każdy wpis szczegółową opinią na temat wyników i sposobu wykonania danego zadania przez praktykanta wzór opinii dotyczącej pracy praktykanta, przygotowywanej na zakończenie praktyk przez opiekuna bibliotecznego karta ewaluacyjna praktyk dla opiekuna praktyk karta ewaluacyjna praktyk dla studenta/ praktykanta karta ewaluacyjna praktyk dla opiekuna bibliotecznego grudzień 2010 styczeń 2011: nabór bibliotek selekcja na podstawie bazy danych bibliotek gminnych FRSI (zakładane ograniczenie geograficzne: biblioteki województwa mazowieckiego) rozmowy z bibliotekarzami, wybór 1-2 placówek zainteresowanych współpracą przedstawienie warunków współpracy, procedur postępowania, dokumentacji przebiegu praktyk podpisanie umowy między IINiSB UW a biblioteką/ami luty marzec 2011: rekrutacja kandydatów na praktyki spotkanie wstępne dla studentów studiów licencjackich: prezentacja propozycji praktyki w małej bibliotece gminnej (zakres, wymagania, harmonogram działań, dokumentacja), prezentacja wybranych bibliotek, podkreślenie roli bibliotek gminnych w rozwoju społeczeństw lokalnych rekrutacja indywidualna: poznanie zainteresowań kandydatów, analiza ich wyników studiów i zainteresowań zawodowych i/lub badawczych
kwiecień maj 2011 spotkania trójstronne z praktykantami i opiekunami bibliotecznymi: omówienie programu praktyk, procedury ich odbywania, dokumentacji wstępna wizyta praktykantów w bibliotekach Etap II realizacja praktyk czerwiec lipiec 2011 W tym okresie studenci odbywają 4-tygodniowe praktyki w wybranej małej bibliotece gminnej. Praktyki są realizowane zgodnie z ustaloną procedurą, obejmują swoim zakresem wymienione wyżej treści programowe. Ich poprawna realizacja wymaga prowadzenia wskazanej dokumentacji przez trzy zaangażowane podmioty: Opiekuna Praktyk, Opiekuna Bibliotecznego i praktykanta. Praktyka powinna obejmować następujące fazy: wprowadzenie szczegółowe zapoznanie praktykanta z pracą biblioteki gminnej (20 h), w tym: organizacja biblioteki 6 h, kontakty z innymi bibliotekami sieci oraz innymi podmiotami, z którymi biblioteka gminna współpracuje w środowisku lokalnym 12 h, uwarunkowania ekonomiczne 2 h, właściwa część praktyk wykonywanie przez praktykanta zadań przydzielonych mu przez Opiekuna Bibliotecznego zgodnie z programem praktyki licencjackiej gromadzenie zbiorów 6 h, opracowanie formalne zbiorów 18 h, opracowanie rzeczowe zbiorów (JIW stosowany w danej bibliotece) 20 h, obsługa programu bibliotecznego 15 h, korzystanie z katalogu centralnego i kartotek haseł wzorcowych 5 h, ochrona i konserwacja zbiorów na różnych nośnikach 6 h, proces obsługi poszczególnych grup użytkowników (w tym: promocja czytelnictwa, praca z dziećmi i młodzieżą, pomoc w korzystaniu z narzędzi teleinformatycznych, udostępnianie informacji lokalnej) 20 h, animacja kulturalna, organizacja działań kulturalnych 14 h, promocja działalności bibliotecznej 10 h, obecność biblioteki w Internecie (m.in. witryna, portale społecznościowe) 7 h. zakończenie w tym spotkanie podsumowujące praktykanta, Opiekuna Praktyk i Opiekuna Bibliotecznego (3
h) po zakończeniu praktyk: wypełnienie kart ewaluacyjnych i przekazanie ich do PTB OW Monitoring ze strony opiekuna: regularny kontakt mailowy z praktykantem i Opiekunem Bibliotecznym, prezentacja dziennika praktyk po 2 i 4 tygodniu. Etap III działania ewaluacyjne wrzesień 2011 analiza dziennika praktyk analiza kart ewaluacyjnych spotkanie zainteresowanych stron, podsumowanie, analiza mocnych i słabych stron przebiegu praktyki, wnioski na przyszłość (dotyczące zakresu praktyki, sposobu przeprowadzenia, strony formalnej) zaliczenie praktyk (wpis oceny do indeksu). Procedury kontaktów trójstronnych: Etap I: spotkanie trójstronne przed rozpoczęciem praktyk wzajemne poznanie uczestników, omówienie zasad współpracy, prowadzenia dokumentacji, kontaktów w fazie realizacji Etap II: realizacja praktyk kontakt telefoniczny i elektroniczny (mail, skype) regularny (co najmniej 2 x tydzień), na zakończenie spotkanie podsumowujące praktyki Etap III: ewaluacja praktyk dyskusja dotycząca treści dokumentów ewaluacyjnych, wnioski na przyszłość, decyzje dotyczące dalszej współpracy Instytutu z biblioteką, propozycje dotyczące potrzeb edukacyjnych i zmian w programach kształcenia akademickiego bibliotekarzy (na podstawie doświadczeń studenta i opiekuna bibliotecznego). Oczekiwane efekty uczenia się Oczekiwane efektów odbycia praktyki : Wiedza: znajomość specyfiki pracy małej biblioteki gminnej, zakresu obowiązków bibliotekarza uwarunkowania prawne biblioteki gminnej uwarunkowania finansowe biblioteki gminnej, znajomość różnych źródeł finansowania działalności znajomość pracy w placówce jednoosobowej (jeśli dotyczy) współpraca z władzami lokalnymi możliwości i zakres współpracy z innymi podmiotami lokalnymi znajomość źródeł informacji lokalnej
zasady i praktyka opracowania formalnego i rzeczowego zbiorów znajomość oprogramowania bibliotecznego i narzędzi Web 2.0, z których biblioteka korzysta typy zagrożeń dla zbiorów w bibliotekach gminnych specyfika środowiska lokalnego: poziom edukacyjny, najważniejsi pracodawcy, problemy społeczne, dostępność i wykorzystanie narzędzi teleinformatycznych, zainteresowania kulturalne, otwartość na nowe inicjatywy, aktywność, kapitał społeczny poziom i zainteresowania czytelnicze społeczeństwa lokalnego, uwarunkowania czytelnictwa Umiejętności: prowadzenie dokumentacji bibliotecznej opracowanie formalne różnych rodzajów dokumentów opracowanie rzeczowe zbiorów w JIW stosowanym w danej bibliotece podstawowe umiejętności z zakresu ochrony i konserwacji zbiorów gromadzonych w bibliotekach gminnych sprawne posługiwanie się oprogramowaniem bibliotecznym sprawne posługiwanie się pakietem Office efektywna komunikacja z użytkownikami pomoc użytkownikom w korzystaniu z narzędzi ICT sprawne wyszukiwanie, selekcja i ocena informacji obsługa informacyjna i czytelnicza różnych grup użytkowników (w tym dzieci i młodzieży) promocja czytelnictwa poradnictwo w zakresie multimediów poradnictwo w zakresie korzystania z e-administracji, ułatwianie dostępu do informacji lokalnej projektowanie i realizacja działań kulturalnych prowadzenie strony internetowej biblioteki wykorzystywanie narzędzi Web 2.0 do kontaktów z użytkownikami i promocji biblioteki Punkty ECTS Liczba punktów: 6 Metody i kryteria oceniania Warunki zaliczenia praktyk np.: - wypełniony dziennik praktyk i karta ewaluacyjna, - pozytywna opinia Opiekuna Bibliotecznego,
- pozytywna opinia Opiekuna Praktyk Sposób zaliczenia Zaliczenie na ocenę Uwagi - Data/Miejsce/ Podpis osoby składającej wniosek Data/Miejsce/ Podpis i pieczęć Dyrektora/Kierownika Jednostki pod podaną deklaracją. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia niniejszej aplikacji praktyki, który stanowią jej przedmiot zostaną skierowane do realizacji w semestrze letnim roku akademickiego 2010/2011