Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Jak prawidłowo przypisać zawód? Spotkanie z pracownikami PUP rejestrującymi osoby bezrobotne. Spotkanie przygotowane w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą II Toruń, 10.06.2014 r.
Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy podstawowe informacje Dz. U. z 2010 roku, nr 82, poz. 537 z późn. zm. Zastosowanie klasyfikacji: pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe szkolenia zawodowe gromadzenie danych do określania polityki zatrudnienia i kształcenia ustawicznego prowadzenie badań, analiz, prognoz i innych opracowań dotyczących rynku pracy
Grupowanie zawodów i specjalności 2366 zawodów i specjalności (kod 6-cyfrowy) 444 grupy elementarne (kod 4-cyfrowy) 132 grupy średnie (kod 3-cyfrowy) 43 grupy duże (kod 2-cyfrowy) 10 grup wielkich (kod 1-cyfrowy) Struktura klasyfikacji uwzględnia cztery poziomy kwalifikacji, zdefiniowane w odniesieniu do poziomu wykształcenia
Poziom kwalifikacji a wykształcenie pierwszy poziom kwalifikacji (kwalifikacje elementarne) szkoła podstawowa drugi poziom kwalifikacji gimnazjum, zasadnicza szkoła zawodowa, liceum trzeci poziom kwalifikacji technikum, szkoła policealna czwarty poziom kwalifikacji uczelnia wyższa
Struktura wielkich grup zawodów i poziomy kwalifikacji Lp. Nazwa grupy wielkiej Liczba grup w ramach grupy wielkiej dużych średnich elementar- -nych Liczba zawodów i specjal- -ności Poziom kwalifikacji 1 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 4 11 31 141 3+4 2 Specjaliści 6 30 98 663 4 3 Technicy i inny średni personel 5 20 87 471 3 4 Pracownicy biurowi 4 8 27 68 2+3 5 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 4 12 39 132 2+3 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 3 9 17 54 2 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 5 14 69 400 2 8 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 3 14 41 336 2 9 Pracownicy przy pracach prostych 6 11 32 98 1 10 Siły zbrojne 3 3 3 3 1, 2 + 4 RAZEM 43 132 444 2366 x
Podstawowe zasady prawidłowego stosowania klasyfikacji 1. W grupie wielkiej 1 zawody kierownicze klasyfikowane są zgodnie z pełnioną funkcją. Dyrektorzy, którzy jednocześnie są członkami zarządu, powinni być klasyfikowani w grupie 1121 - Dyrektorzy generalni i wykonawczy. Wszyscy pozostali dyrektorzy i kierownicy (w tym kierownicy liniowi) niebędący jednocześnie członkami zarządu powinni być klasyfikowani w grupach 12 - Kierownicy do spraw zarządzania i handlu, 13 - Kierownicy do spraw produkcji i usług oraz 14 - Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych, zgodnie z ich zadaniami.
2. Jako kierowników należy klasyfikować tylko tych pracowników, których zadania kierownicze przeważają nad zadaniami wymagającymi kwalifikacji ściśle naukowych, technicznych, medycznych czy prawniczych. Jeśli natomiast przeważają te ostatnie zadania, jak np. w przypadku ordynatora oddziału szpitalnego, głównego konstruktora czy technologa, pracownicy ci traktowani są jako specjaliści, którym powierzono odpowiednie stanowiska, i w związku z tym powinni być klasyfikowani w grupie wielkiej specjalistów.
3. Ponieważ klasyfikacja nie uwzględnia statusu zatrudnionych, więc również "pracujący właściciele" są klasyfikowani zależnie od tego, czy ich zadania i obowiązki są zasadniczo podobne do menedżera (kierownika) czy do pracownika wykonującego prace związane z podstawową działalnością przedsiębiorstwa. Tak więc osoby pracujące na własny rachunek, jako właściciele małych, często jednoosobowych zakładów usługowych, sklepów, piekarni, punktów krawieckich itp., powinni być klasyfikowani nie w grupie wielkiej 1, lecz jako sprzedawcy, piekarze czy krawcy. 4. Pracownicy naukowi, którzy jednocześnie są nauczycielami akademickimi, powinni być klasyfikowani jako nauczyciele szkół wyższych, a nie jako specjaliści w swojej dziedzinie.
5. W przypadkach gdy zadania pracownika wymagają wiedzy i umiejętności zdobywanych na różnych poziomach wykształcenia, jego zawód powinien być klasyfikowany zgodnie z zadaniami wymagającymi najwyższego poziomu, np. jeśli pracownik projektujący systemy komputerowe wykonuje również prace operatora wprowadzania danych, to pracownik ten powinien być klasyfikowany w grupie wielkiej 2 jako projektant systemów komputerowych. 6. W przypadkach gdy zadania pracownika są typowe dla kilku zawodów lub specjalności na tym samym poziomie kwalifikacji, jak np. w przypadku pracownika określanego jako blacharz-spawacz, pracownik ten powinien być klasyfikowany w zawodzie o przeważającym zespole czynności, a więc jako blacharz lub jako spawacz.
7. W przypadkach gdy zadania związane są z różnymi etapami procesu wytwarzania i dystrybucji produktów i usług, zadania związane z fazą produkcyjną powinny mieć priorytet nad zadaniami pochodnymi związanymi ze sprzedażą i marketingiem czy transportem, np. pracownik, który piecze chleb i go sprzedaje, powinien być klasyfikowany jako piekarz, a nie jako sprzedawca. 8. W grupie wielkiej 7 (Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy) powinni być klasyfikowani ci robotnicy, których zadania wymagają znajomości i zrozumienia wszystkich faz procesów produkcji, stosowanych materiałów i narzędzi oraz właściwości i przeznaczenia produktu końcowego, niezależnie od tego, czy wykorzystywane w pracy maszyny i urządzenia są mniej lub bardziej skomplikowane.
9. W grupie wielkiej 8 (Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń) powinni być klasyfikowani robotnicy obsługujący maszyny i urządzenia półautomatyczne, zmechanizowane linie produkcyjne, pracujący przy montażowych liniach z wymuszonym lub swobodnym taktem lub też nadzorujący zautomatyzowane linie czy urządzenia. Ich zadania wymagają głównie znajomości obsługi maszyn i urządzeń, reagowania na uszkodzenia maszyn oraz rozpoznawania i sygnalizowania lub usuwania wszelkich nieprawidłowości, zanim zdążą one w istotny sposób wpłynąć na proces produkcyjny.
10. Może zdarzyć się, że pracownik posiada wyższy bądź niższy poziom wykształcenia niż to zakłada usytuowanie zawodu w grupie wielkiej. W takich przypadkach należy brać pod uwagę miejsce zawodu w klasyfikacji, a nie poziom wykształcenia osoby klasyfikowanej. Na przykład zgodnie z wymaganiami kwalifikacyjnymi, pielęgniarki i położne zostały sklasyfikowane w grupie wielkiej 2 (Specjaliści). Jeżeli pielęgniarka lub położna nie posiada wyższego wykształcenia, także powinna być sklasyfikowana w grupie wielkiej 2. 11. Zawody lub specjalności, których nie można przyporządkować do konkretnych pozycji ujętych w klasyfikacji, należy klasyfikować pod pozycją "...90...gdzie indziej niesklasyfikowani", znajdującą się na końcu wielu grup elementarnych.
12. Pracowników zatrudnionych na stanowisku mistrza (na ogół wymagane jest wykształcenie średnie) klasyfikujemy w grupie wielkiej 3 (Technicy i inny średni personel), zgodnie z profilem produkcji przedsiębiorstwa bądź wyuczonym zawodem. Osoby zatrudnione na stanowiskach brygadzistów (z reguły wykształcenie zasadnicze zawodowe) powinny być sklasyfikowane w grupie wielkiej 7 (Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy), w zależności od profilu produkcji przedsiębiorstwa lub wyuczonego zawodu. Zasady te zostały zamieszczone w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania Trwają pracę nad zmianą KZiS, w projekcie z marca 2014 r. wyróżnionych zostało 2437 zawodów i specjalności (71 więcej). Planowany termin wejścia w życie nowej klasyfikacji to 1 lipca 2014 r.
Wyszukiwarka opisów zawodów www.psz.praca.gov.pl
Przykładowy opis zawodu
Klasyfikowanie absolwentów uczelni wyższych Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy kod zawodu nazwa zawodu Kierunek kształcenia 242217 Specjalista administracji publicznej Administracja 242218 Specjalista administracji publicznej Administracja i zarządzanie 227101 Diagnosta laboratoryjny Analityka medyczna 263201 Archeolog Archeologia 216101 Architekt Architektura i urbanistyka 216201 Architekt krajobrazu Architektura krajobrazu 262101 Archiwista Archiwistyka i zarządzanie dokumentacją 211102 Astronom Astronomia 214903 Inżynier automatyki i robotyki Automatyka i robotyka 242190 Pozostali specjaliści do spraw zarządzania i organizacji Bezpieczeństwo narodowe 242190 Pozostali specjaliści do spraw zarządzania i organizacji Bezpieczeństwo wewnętrzne 213105 Biolog Biologia 213106 Biotechnolog Biotechnologia 214202 Inżynier budownictwa budownictwo ogólne Budownictwo... *kierunki zgodnie ze stosowaną przez GUS Międzynarodową Standardową Klasyfikacją Edukacji ISCED 97 Źródło: Opracowanie własne na potrzeby MZDiN
Klasyfikowanie absolwentów szkół ponadgimnazjalnych S dany zawód objęty jest kształceniem w systemie oświaty i występuje w Klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (KZSZ) Przekład: Technik masażysta S (kod 325402) Aktualna klasyfikacja nie zawiera zawodów kształconych w średnich szkołach technicznych wprowadzonych zmianą rozporządzenia klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z 2012 r. (np. Technik procesów drukowania, Technik sterylizacji medycznej) Dokumentami potwierdzającym posiadanie zawodu są: 1. DYPLOM potwierdzający kwalifikacje zawodowe 2. Dyplom mistrzowski 3. Świadectwo czeladnicze wydaje Izba Rzemieślnicza
Dyplom a świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie/zawodowe
Kursy zawodowe, zawód wyuczony, zawód wykonywany Na podstawie wyjaśnień Departamentu Rynku Pracy w MPiPS: jeśli osoba ukończyła kurs/szkolenie ZAWODOWE to szkolenie takie wpisujemy w uprawnienia nie ma podstaw do nadania zawodu wyuczonego (osoba taka będzie bez zawodu wyuczonego, ale będzie miała kwalifikacje zawodowe) zawód wykonywany może być nadany osobie, która nie ma dyplomu zawodowego, ale posiada świadectwo pracy wydane po zakończeniu praktyk zawodowych zawód wykonywany może być wprowadzony na podstawie oświadczenia bezrobotnego (dotyczy w szczególności osób powracających po pracy poza granicami kraju, warunkiem jest min. 6 miesięczny okres pracy) studia podyplomowe wpisujemy w umiejętności Źródło: Pismo DRP w MPiPS nr DRP-II-0212-22-KT/12 z dnia 21.02.2013 r.
Dziękuj kuję za uwagę! Barbara Kalita Wydział Badań i Analiz WUP w Toruniu barbara.kalita@wup.torun.pl tel. (56) 669 39 43 http://podlupa.wup.torun.pl/