Powiatowy Urząd Pracy w Stalowej Woli Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie stalowowolskim za II półrocze 2010 roku Stalowa Wola, marzec 2011 r.
Spis treści Wstęp.3 I. Analiza bezrobocia w powiecie stalowowolskim według zawodów i grup zawodów..5 1. Struktura zawodowa bezrobotnych 5 2. Napływ bezrobotnych wg zawodów. 8 3. Grupy zawodów generujących długotrwałe bezrobocie......9 II. Analiza ofert pracy w powiecie stalowowolskim według zawodów...11 1. Oferty pracy według zawodów....11 2. Bezrobocie według Polskiej Klasyfikacji Działalności... 13 III. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych.15 Podsumowanie...19 2 2
Wstęp Celem Monitoringu jest wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych, czyli takich na które istnieje wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie, oraz takich, w których liczba osób zarejestrowanych znacznie przewyższa zapotrzebowanie lokalnego rynku pracy na ten zawód. Podstawą merytoryczną do jego sporządzenia są dane statystyczne powiatu stalowowolskiego dotyczące osób bezrobotnych oraz zgłoszonych do powiatowego urzędu pracy ofert pracy - zamieszczone w tabelach załączonych do raportu, stanowiących integralną część sprawozdań MPiPS. Raport ten ma charakter diagnostyczny i pozwala na określenie stopnia zależności między ofertami pracy a zawodami zarejestrowanych bezrobotnych oraz obliczenie następujących wskaźników: wskaźnik długotrwałego bezrobocia, wskaźnik struktury bezrobotnych według zawodów oraz PKD, wskaźnik struktury ofert pracy według zawodów oraz PKD średnią miesięczną nadwyżkę (deficytu) podaży siły roboczej w danym zawodzie, wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodu Raport składa się z trzech części oraz wstępu i podsumowania. Część pierwsza stanowi analizę bezrobocia w powiecie stalowowolskim według zawodów i grup zawodów z uwzględnieniem struktury zawodowej bezrobotnych, napływu bezrobotnych do ewidencji PUP wg zawodów oraz identyfikacji grup zawodów generujących długotrwałe bezrobocie. Część druga obejmuje analizę ofert pracy zgłaszanych do powiatowego urzędu pracy według zawodów. W części trzeciej wskazane zostały zawody deficytowe i nadwyżkowe zidentyfikowane w obszarze ofert pracy zgłaszanych do powiatowego urzędu pracy. Raport został opracowany posługując się nazwami grup lub zawodów i specjalności zgodnie ze znowelizowaną Klasyfikacją zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, która weszła w życie z dniem 1 lipca 2010 r. (Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. Dz. U. Nr 82, poz. 537). W raporcie zastosowano ujednolicone dla całego kraju zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zwodów deficytowych i nadwyżkowych opracowanych przez Departament Rynku Pracy. W raporcie analizowane są te wskaźniki i zmienne, które charakteryzują się najwyższym natężeniem danej cechy, a więc te które w sposób znaczący wpływają na sytuację na lokalnym rynku pracy i są pochodną zmian zachodzących na rynku pracy i w poziomie i strukturze bezrobocia. Dlatego też w tym miejscu przedstawiono podstawowe dane dotyczące kształtowania bezrobocia w analizowanym okresie. W II połowie 2010 roku utrzymywała się zapoczątkowana w pierwszym półroczu ubiegłego roku spadkowa tendencja poziomu bezrobocia. Na koniec 2010 roku w powiecie stalowowolskim zarejestrowanych było ogółem 6696 osób bezrobotnych. W porównaniu do końca 2009 roku liczba ta uległa zmniejszeniu o 5,5% (tj. o 389 osób). Wskaźnik stopy bezrobocia na dzień 31.12.2010 r. kształtował się na poziomie 14,4%, podczas gdy średnia dla województwa podkarpackiego na koniec grudnia 2010 roku wynosiła 15,8%, dla kraju 12,3%. Odnotowany w analizowanym okresie spadek poziomu bezrobocia nie miał jednak istotnego wpływu na poprawę sytuacji bezrobotnych na lokalnym rynku pracy, który nadal odczuwa negatywne następstwa spowolnienia gospodarczego zapoczątkowanego w 2008 roku. 3 3
W II połowie ub.r. do ewidencji bezrobotnych napłynęła duża liczba osób dotychczas pracujących, posiadających często długoletni staż pracy w jednym zawodzie. Znaczną grupę stanowiły również osoby młode, posiadające różny poziom wykształcenia, jak też kobiety dla których możliwości podjęcia pracy były bardzo ograniczone. Na koniec 2010 roku liczba bezrobotnych wynosiła 6696 osób kobiety stanowiły 50,1% ogółu zarejestrowanych, absolwenci 6,4% ogółu, a osoby zarejestrowane powyżej 12 miesięcy 27,5% ogółu zarejestrowanych. Liczba zarejestrowanych kobiet była niemal taka sama jak w analogicznym okresie roku poprzedniego. Jednocześnie ich udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych zwiększył się w porównaniu z końcem 2009 r. o 2,8 pkt. proc. Analiza sytuacji kobiet na lokalnym rynku pracy wskazuje, że są one w dalszym ciągu w gorszej sytuacji niż bezrobotni mężczyźni. W porównaniu z rokiem poprzednim zwiększeniu o 6,5 pkt. proc. uległ również udział osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych. Udział kobiet w tej grupie zmniejszył się o 7,1 pkt. proc. Sytuacja absolwentów, kończących różne szkoły ukształtowała się mniej więcej na tym samym poziomie. Analizując, pod względem możliwości otrzymania pracy nieznacznie, ale poprawiła się sytuacja absolwentek. W omawianym bowiem przedziale czasowym zmniejszył się ich odsetek w grupie poszukujących pracy o 2,3 pkt. proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. Raport jest także próbą uzyskania informacji o możliwości otrzymania zatrudnienia za pośrednictwem Urzędu. 4 4
I. Analiza bezrobocia w powiecie stalowowolskim według zawodów i grup zawodów 1. Struktura zawodowa bezrobotnych Kluczową częścią sprawozdawczości o rynku pracy jest statystyka bezrobotnych według zawodów i specjalności. Bezrobotni pozostający na dzień 31.12.2010 r. w ewidencji PUP zostali sklasyfikowani w 653 zawodach na 2360 zawodów i specjalności (kod 6 cyfrowy), w 290 na 444 grupy elementarne (kod 4 cyfrowy) oraz w 40 na 43grup dużych (kod 2 cyfrowy) wprowadzonych do zastosowania Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. W końcu 2010 roku wśród 6696 zarejestrowanych bezrobotnych zdecydowana większość osób, tj. 6021 posiadała zawód (specjalność), co stanowiło 89,9% ogółu zarejestrowanych w tym okresie bezrobotnych. Osoby bezrobotne nie posiadające żadnych kwalifikacji zawodowych stanowiły 10,1% (675 osób) wszystkich zarejestrowanych z powiatu stalowowolskiego, oznacza to, że co 10 osoba zarejestrowana w urzędzie pracy nie posiadała zawodu. W tej grupie osób kobiety stanowiły 63%, natomiast tylko 1% to osoby bezrobotne pozostające w ewidencji urzędu powyżej 12 miesięcy. Grupa osób bez zawodu po raz pierwszy od kilku lat nie jest grupą, charakteryzującą się największym poziomem bezrobocia. Ranking zawodów według największej liczby zarejestrowanych bezrobotnych (powyżej 60 osób) przedstawia poniższa tabela. Tabela 1. Bezrobotni według zawodów w powiecie stalowowolskim w końcu II półrocza 2010 roku Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem kobiety w tym absolwenci powyżej 12 m-cy razem kobiety razem kobiety 1. "522301" Sprzedawca* 745 660 21 20 263 242 2. "722204" Ślusarz* 237 9 11 0 81 6 3. "515303" Robotnik gospodarczy 167 76 0 0 37 17 4. "931301" Robotnik budowlany 132 0 0 0 41 0 5. "411004" Technik prac biurowych* 126 112 4 4 55 47 6. "911207" Sprzątaczka biurowa 121 114 0 0 52 50 7. "818990" Pozostali operatorzy stacjonarnych maszyn i urządzeń gdzie indziej 118 12 0 0 43 6 niesklasyfikowani 8. "722314" Tokarz w metalu 103 29 0 0 43 17 9. "331403" Technik ekonomista* 100 82 13 7 12 12 10. "711202" Murarz* 96 0 7 0 37 0 11. "432103" Magazynier 87 40 0 0 28 18 12. "512001" Kucharz* 71 57 5 2 19 16 13. "751204" Piekarz* 69 35 1 0 23 15 14. "514101" Fryzjer* 65 65 10 10 17 17 15. "311504" Technik mechanik* 64 7 13 0 4 1 16. "263102" Ekonomista 60 37 15 8 7 4 Razem 2361 1335 100 51 762 468 Ogółem 6696 3359 428 212 1842 946 5 5
Do analizy wg zawodów i specjalności wybrano 16 zawodów, które mają najistotniejszy wpływ na sytuację na lokalnym rynku pracy. Analizę struktury wg zawodów wykonano dla osób posiadających kwalifikacje zawodowe. Struktura zawodowa bezrobotnych przedstawiona w powyższej tabeli wydaje się być podobna jak w latach poprzednich. Należy tu jednak być ostrożnym i wziąć pod uwagę znowelizowaną klasyfikację zawodów i specjalności, która zawiera nowe zawody i specjalności lub nie zwiera tych, które już nie funkcjonują na rynku pracy lub wykonywane są przez nieliczne osoby, jak też uwzględnia zawody z aktualnej klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Dużą koncentrację bezrobocia notuje się w obszarze 16 zawodów i specjalności z największą liczbą zarejestrowanych bezrobotnych. Zawodem szczególnie generującym bezrobocie był zawód sprzedawca (745 osób). Bezrobocie wśród tej grupy jest zjawiskiem trwałym. Jest to grupa, która charakteryzuje się największą zmiennością spośród wszystkich zawodów. Udział tej grupy zawodowej w ogóle osób bezrobotnych zarejestrowanych posiadających zawód jest najwyższy i wynosi 12,4%. Na koniec II półrocza 2010 roku dużą liczebność odnotowano również w zawodach: ślusarz (237 osób), robotnik gospodarczy (167 osób), robotnik budowlany (132 osoby), technik prac biurowych(126 osób), sprzątaczka biurowa (121 osób), tokarz w metalu (103 osoby), technik ekonomista (100 osób). Osoby posiadające zawody branży mechanicznej to najczęściej osoby, które posiadały długi staż pracy i doświadczenie w zawodzie. Trudna sytuacja tych osób wynika z ciągle pogarszającej się sytuacji w jakiej znajduje się branża metalowa, którą zdominowany był stalowowolski rynek pracy. Nadal postępuje redukcja miejsc pracy, a nawet likwidacja niektórych zakładów pracy w tej branży Wśród osób bezrobotnych posiadających wykształcenie wyższe największą liczbę stanowili ekonomiści (60 osób). Wynika to w dużej mierze z funkcjonowania na terenie powiatu stalowowolskiego uczelni wyższych, kształcących m.in. w tym kierunku. Wysoki poziom bezrobocia utrzymuje się wśród osób posiadających zawód: technik prac biurowych i technik ekonomista. Przyczyny tej sytuacji można upatrywać w braku ofert pracy w tych zawodach. Przedstawione w powyższej tabeli grupy zawodów można zróżnicować pod kątem statystycznego ryzyka długotrwałego bezrobocia. Zawodami o najwyższym ryzyku na koniec II półrocza 2010 roku okazały się zawody: technik prac biurowych (43,6% długotrwale bezrobotnych w stosunku do ogółu zarejestrowanych w tym zawodzie), sprzątaczka biurowa (43,0%), tokarz w metalu (41,7%), murarz (38,5%), ślusarz (34,2%), piekarz (33,3%), magazynier (32,2%), sprzedawca (31,7%) i robotnik budowlany (31,0%). Najmniej zaś: technik mechanik (6,2%), ekonomista (11,6%) i technik ekonomista (12,0%). Wiele grup wg zawodów na lokalnym rynku pracy tworzą przede wszystkim bezrobotni mężczyźni. Wśród grup zawodów, gdzie przeważają mężczyźni to: ślusarz 228 osób, robotnik budowlany 132 osoby, murarz 96 osób, tokarz w metalu 74 osoby, technik mechanik 57 osób. Na stalowowolskim rynku pracy występują również grupy zawodowe, w których bezrobocie dotyka głównie kobiety. Zawody najliczniej reprezentowane przez bezrobotne kobiety to: sprzedawca, technik prac biurowych, sprzątaczka biurowa, technik ekonomista, fryzjer, kucharz. Najwięcej kobiet jednak posiada zawód sprzedawcy, ich udział w stosunku do ogółu zarejestrowanych kobiet wynosił 19,6%. Dokonując analizy dużych grup zawodowych potwierdza się, że nierównowagę na lokalnym rynku pracy powoduje stosunkowo niewielka liczebnie grupa zawodów. Generują one zasadniczą grupę bezrobotnych. Poniższy wykres przedstawia strukturę bezrobocia według dużych grup zawodowych. 6 6
Wykres 1. Struktura wg dużych grup zawodowych w powiecie stalowowolskim w końcu II półrocza 2010 roku Struktura bezrobotnych w g dużych grup zawodow ych w powiecie stalowowolskim w II półroczu 2010 roku 14,30 32,67 14,15 4,42 4,68 4,99 5,35 5,45 5,99 8,00 Sprzedaw cy i pokrew ni Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urzadzeń i pokrew ni Pracow nicy usług osobistych Robotnicy budow lani i pokrew ni ( z w yłączeniem elektryków ) Robotnicy w przemyśle przetw órstw ie spożyw czym, obróbce drew na, produkcji w yrobów tekstylnych i pokrew ni Robotnicy pomocniczy w górnictw ie, przemyśle, budow nictw ie Operatorzy maszyn i urzadzeń w ydobyw czych i przetw órczych Średni personel do spraw biznesu i administracji Średni personel nauk fizycznych, chemicznych Pozostałe grupy W powyższym wykresie pozostałe grupy obejmują sumę grup, których wartość była mniejsza niż 4%. Najliczniej reprezentowane w tych grupach zawody (dla których udział liczony do ogółu bezrobotnych pomniejszonego o osoby bez zawodu wynosił powyżej 1%) to: 1. Sprzedawcy i pokrewni 52 14,30%: sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 13,34%, 2. Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 72 14,15%: ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni 4,90%, ślusarze i pokrewni 4,12%, mechanicy pojazdów samochodowych 1,68 % 3. Pracownicy usług osobistych 51 8,00%: gospodarze budynków 2,84%, kucharze 2,14% fryzjerzy 1,18% 4. Robotnicy budowlani i pokrewni 71 5,99%: murarze i pokrewni 1,59%, 5. Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 34 5,45%: piekarze, cukiernicy i pokrewni 1,71%, 6. Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 71 5,35% : robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym 2,19%, 7.Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 81 5,00%: operatorzy maszyn i urządzeń przetwórczych gdzie indziej nie sklasyfikowani 2,01%, operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali 1,03%, 8. Średni personel do spraw biznesu i administracji 33 4,68%: średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych 3,03%, 9. Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych 31 4,42%: technicy mechanicy 1,69%. Najliczniejsza kategoria 52 Sprzedawcy i pokrewni skupia aż 14,30% ogółu 7 7
zarejestrowanych bezrobotnych. Drugą dużą grupą zawodową co do wielkości jest kategoria 72 Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni, która skupia 14,15% ogółu bezrobotnych. 2. Napływ bezrobotnych wg zawodów W II półroczu 2010 roku w Powiatowym Urzędzie pracy w Stalowej Woli status bezrobotnego otrzymało 4917 osób, w tym 2278 kobiet. Kształtowanie się napływu bezrobotnych wg zawodów w II półroczu 2010 roku przedstawia poniższa tabela. Tabela 2. Napływ bezrobotnych według zawodów w II półroczu 2010 roku w powiecie stalowowolskim Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Napływ bezrobotnych w tym w II półroczu 2010 roku ogółem kobiety absolwenci powyżej 12 m-cy 1. "000000" Bez zawodu 561 301 97 66 2. "522301" Sprzedawca* 462 399 31 30 3. "722204" Ślusarz* 163 2 15 0 4. "515303" Robotnik gospodarczy 119 52 0 0 5. "931301" Robotnik budowlany 92 0 0 0 6. "331403" Technik ekonomista* 80 64 15 8 7. "311504" Technik mechanik* 76 8 26 2 8. "263102" Ekonomista 73 46 28 16 9. "411004" Technik prac biurowych* 69 63 4 3 10. "911207" Sprzątaczka biurowa 64 60 0 0 11. "432103" Magazynier 63 18 0 0 12. "722314" Tokarz w metalu 60 9 0 0 13. "711202" Murarz* 58 0 7 0 14. "512002" Kucharz małej gastronomii* 53 38 12 8 15. "522305" Technik handlowiec* 53 31 11 10 16. "514101" Fryzjer* 52 52 16 16 17. "751204" Piekarz* 52 22 4 0 18. "235107" Pedagog 51 47 29 28 19. "512001" Kucharz* 50 33 14 5 20. "723103" Mechanik pojazdów samochodowych* 46 0 6 0 21. "334306" Technik administracji* 44 36 1 1 Razem 2341 1281 316 193 Ogółem 4917 2278 727 377 Największy napływ osób bezrobotnych odnotowano wśród osób bez zawodu. W analizowanym okresie zarejestrowano bowiem łącznie 561 osób nie posiadających zawodu, tj. 11,4% ogółu rejestracji w tym okresie. Wydaje się, iż tej grupie osób bez kwalifikacji najtrudniej jest utrzymać się na rynku pracy. Wśród osób posiadających specjalność najwięcej zarejestrowało się w zawodach przedstawionych w powyższej tabeli. W II półroczu 2010 roku najwięcej zarejestrowało się osób bezrobotnych posiadających zawód (wg 6-cyfrowych kodów elementarnych): sprzedawca - 462 osoby. Wśród osób noworejestrowanych, posiadających wykształcenie wyższe najliczniejszą grupę stanowiły osoby posiadające zawód: ekonomista (73 osoby) i pedagog (51 osób). Z ogólnej liczby rejestrujących się do dnia 31.12.2010 r. 727 osób to absolwenci różnych szkół i uczelni. Najliczniejszymi są tu również absolwenci liceum ogólnokształcących, nie posiadający zawodu. Znaczna jest również liczba absolwentów posiadających zawód: sprzedawca, pedagog, ekonomista, technik mechanik. Wynika to 8 8
z faktu, iż na terenie powiatu funkcjonują szkoły i uczelnie, które kształcą właśnie w tych zawodach. Udział osób przedstawionych w powyższej tabeli wynosił 47,6% w ogólnej liczbie noworejestrowanych w II półroczu 2010 roku. 3. Grupy zawodów generujących długotrwałe bezrobocie Wyraźniejszy obraz bezrobocia w powiecie stalowowolskim daje przytoczenie wartości wskaźnika długotrwałego bezrobocia. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia zdefiniowany jest jako udział zarejestrowanych osób długotrwale bezrobotnych (powyżej 12 miesięcy) w danym zawodzie do ogólnej liczby osób bezrobotnych w danym zawodzie. Wartość tego wskaźnika kształtuje się od 0 (dla sytuacji, gdy w danym zawodzie nie występują osoby długotrwale bezrobotne) do 1 (w sytuacji, gdy każdy bezrobotny w danym zawodzie pozostaje w ewidencji urzędu pracy powyżej 12 miesięcy). Interpretacja wyników musi być jednak bardzo ostrożna. W sytuacji gdy dany zawód reprezentuje tylko 1 osoba bezrobotna i jednocześnie pozostaje ona w rejestrze powyżej roku, to zgodnie z przyjętą definicją należałoby uznać zawód ten za generujący długotrwałe bezrobocie. Dlatego też w poniższej tabeli przedstawiona jest wartość wskaźnika tylko dla zawodów, które reprezentowane są przez więcej niż 1% bezrobotnych. Ranking grup zawodów generujących długotrwałe bezrobocie w powiecie stalowowolskim w II połowie 2010 roku przedstawia poniższa tabela. Lp. Tabela 3. Ranking grup zawodów generujących długotrwałe bezrobocie w II połowie 2010 roku Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni (% z ogółu) Wskaźnik długotrwałego bezrobocia 1 2 3 4 5 1. "2422" Specjaliści do spraw administracji i rozwoju 1,0962 0,0303 2. "3314" Średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych 1,6941 0,1275 3. "5120" Kucharze 2,1425 0,1628 4. "3115" Technicy mechanicy 1,6941 0,1765 5. "5153" Gospodarze budynków 2,8401 0,2281 6. "5141" Fryzjerzy 1,1792 0,2535 7. "7231" Mechanicy pojazdów samochodowych 1,6775 0,2970 8. "9313" Robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym 2,1923 0,3106 9. "4321" Magazynierzy i pokrewni 1,7107 0,3301 10. "7222" Ślusarze i pokrewni 4,1189 0,3387 11. "8121" Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali 1,0297 0,3387 12. "7223" Ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni 4,8995 0,3458 13. "7512" Piekarze, cukiernicy i pokrewni 1,7107 0,3592 14. "8189" Operatorzy innych maszyn i urządzeń przetwórczych gdzie indziej niesklasyfikowani 2,0096 0,3719 15. "7112" Murarze i pokrewni 1,5944 0,3854 16. "4110" Pracownicy obsługi biurowej 2,2089 0,4135 17. "9112" Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne 2,3916 0,4236 Analizując powyższą tabelę należy wskazać, iż wśród zawodów skupiających długotrwałe bezrobocie, w których zarejestrowanych jest powyżej 1% bezrobotnych są m. in.: sprzątaczki, pracownicy obsługi biurowej, murarze, piekarze, cukiernicy, ślusarze, magazynierzy, mechanicy pojazdów samochodowych, fryzjerzy, technicy mechanicy, kucharze, a także specjaliści do spraw administracji i rozwoju. 9 9
Biorąc pod uwagę zasadę, że im wyższy wskaźnik długotrwałego bezrobocia tym gorsza sytuacja danej grupy zawodowej, długotrwałe bezrobocie dotyczy szczególnie zawodów: pomoce i sprzątaczki biurowe, pracownicy obsługi biurowej, murarze, operatorzy innych maszyn i urządzeń przetwórczych, piekarze, cukiernicy, ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali, operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali, ślusarze, magazynierzy, robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym. Natomiast w stosunkowo lepszej sytuacji powinni być: specjaliści do spraw administracji i rozwoju i średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych. Analiza zależności długotrwałego bezrobocia od posiadanego zawodu nie może być jednak w pełni merytorycznie poprawna, bowiem wiele osób bezrobotnych posiada oprócz zawodu wyuczonego inne kwalifikacje zawodowe, a do celów statystycznych nie jest możliwe przypisywanie bezrobotnym więcej niż jednego zawodu. Należy też zaznaczyć, że to nie tylko zawody generują długoterminowe bezrobocie, ale w indywidualnych przypadkach mają także wpływ inne czynniki, takie jak: cechy osobowości, doświadczenie zawodowe, umiejętności, czy też oczekiwania odnośnie wysokości wynagrodzenia. 10 10
II. Analiza ofert pracy w powiecie stalowowolskim według zawodów 1. Oferty pracy według zawodów Niezwykle ważnym elementem oceny rynku pracy, która pozwala określić skalę nadwyżki i deficytu zasobów pracy w układzie zawodów i specjalności oraz grup zawodów jest analiza ofert pracy. W omawianym okresie sprawozdawczym do Powiatowego Urzędu Pracy w Stalowej Woli zgłoszono 972 oferty pracy. W tej liczbie uwzględniono oferty stażowe i oferty subsydiowane. Strukturę ofert pracy wg grup zawodowych przedstawia poniższy wykres. Wykres 2. Struktura ofert pracy wg dużych grup zawodowych w powiecie stalowowolskim w II półroczu 2010 roku Struktura ofert pracy wg grup zawodowych w powiecie stalowowolskim w II półroczu 2010 roku 12,00 11,73 10,70 10,00 9,26 8,95 8,00 7,82 % osób bezrobotnych 6,00 4,00 5,14 4,53 4,42 4,11 3,70 3,60 2,00 0,00 Pracownicy Sprzedawcy i usług osobistych pokrewni Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni Robotnicy Średni personel Pracownicy do Średni personel Robotnicy w Robotnicy obróbki metali, do spraw spraw z dziedziny przetwórstwie budowlani i mechanicy biznesu i finansowostatystycznych i społecznych, obróbce drewna, wyłączeniem prawa, spraw spożywczym, pokrewni ( z maszyn i administracji urządzeń i ewidencji kultury i pokrewny produkcji elektryków) pokrewni materiałowej wyrobów tekstylnych i pokrewni grupy zawodowe Specjaliści nauczania i wychowania Pracownicy opieki osobistej i pokrewni Analizując duże grupy zawodów (kod 2 cyfrowy) pod względem ilości ofert dominowały: Pracownicy usług osobistych (kod 51) 11,73%, gdzie przeważały oferty pracy dla kucharzy, gospodarzy budynków, kelnerów i kosmetyczek, Sprzedawcy i pokrewni (kod 52) 10,70%, gdzie przeważały oferty dla sprzedawcy sklepowi (ekspedienci), Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni (kod 41) 9,26%, przeważały oferty dla pracowników obsługi biurowej, Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni (kod 72) 8,95%, Średni personel do spraw biznesu i administracji (kod 33) 7,82%, gdzie przeważały oferty dla pracowników administracyjnych i sekretarzy biura zarządu i pracowników do spraw kredytów, pożyczek i pokrewni, Pracownicy do spraw finansowo - statystycznych i ewidencji materiałowej (kod 43) 5,14%, gdzie przeważały oferty pracy dla magazynierów i pracowników do spraw 11 11
rachunkowości i księgowości, Średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych, kultury i pokrewni (kod 34) 4,53%, gdzie przeważały oferty pracy dla pracowników pomocy społecznej i pracy socjalnej, Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni (kod 75) 4,42%, gdzie przeważały oferty pracy dla stolarzy meblowych i piekarzy, cukierników, Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) (kod 71) 4,11%, Specjaliści nauczania i wychowania (kod23) 3,70%, Pracownicy opieki osobistej i pokrewni (kod 53) 3,60%. Struktura ofert pracy wskazuje, że największe zapotrzebowanie pracodawców dotyczy pracowników posiadających kwalifikacje należące do grupy dużej pracownicy usług osobistych - 11,73% ogółu zgłoszonych ofert pracy. W powiecie stalowowolskim zatem, dominują oferty pracy w sektorze usług osobistych oraz handlu. Wynika to z faktu, iż na lokalnym rynku pracy funkcjonuje wiele małych firm działających głównie w tych sektorach. Znaczny wpływ na strukturę zawodową ofert pracy ma liczba ofert pracy subsydiowanej. Liczba zgłoszonych miejsc pracy subsydiowanej uzależniona jest od wysokości środków finansowych jakie zostają przyznane na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu na dany rok. Poniższe tabelaryczne zestawienie przedstawia najliczniej zgłaszane ofert pracy w II półroczu 2010 roku (co najmniej 10 ofert pracy w danym zawodzie). Lp. Tabela 4. Zawody, w których zgłoszono więcej niż 10 ofert pracy w II połowie 2010 roku Kod zawodu Nazwa zawodu Oferty pracy zgłoszone w II półroczu 2010 roku 1 2 3 4 1. "522301" Sprzedawca* 74 2. "411090" Pozostali pracownicy obsługi biurowej 48 3. "515303" Robotnik gospodarczy 37 4. "512001" Kucharz* 35 5. "334390" Pozostali pracownicy administracyjni i sekretarze biura zarządu 32 6. "941201" Pomoc kuchenna 29 7. "432103" Magazynier 21 8. "341203" Opiekun w domu pomocy społecznej* 20 9. "411004" Technik prac biurowych* 20 10. "235914" Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych 18 11. "431101" Asystent do spraw księgowości 18 12. "911207" Sprzątaczka biurowa 18 13. "331203" Referent (asystent) bankowości 17 14. "531202" Asystent nauczyciela przedszkola 14 15. "931301" Robotnik budowlany 14 16. "411003" Pracownik kancelaryjny 12 17. "513101" Kelner* 12 18. "722204" Ślusarz* 12 19. "752205" Stolarz* 11 20. "721290" Pozostali spawacze i pokrewni 10 21. "723105" Mechanik samochodów osobowych 10 Razem 482 Ogółem liczba ofert pracy 972 12 12
Tabela przedstawia oferty pracy (w tym stażu i innych subsydiowanych miejsc pracy) w tych zawodach, w których zapotrzebowanie w ciągu II półrocza 2010 roku wynosiło co najmniej 10 miejsc pracy. Uszeregowane zostały one od zawodów zawierających największą liczbę ofert pracy. Wskazane oferty pracy generowały około 50% wszystkich wolnych miejsc zatrudnienia. Najwięcej ofert pracy zarejestrowano w zawodzie sprzedawca 74 oferty, których udział w ogólnej liczbie zgłoszonych ofert kształtował się na poziomie 7,6%. Należy zauważyć, iż w zawodzie sprzedawca występuje również wysokie bezrobocie oraz napływ bezrobotnych Analizując zestawienia zawodów deficytowych i nadwyżkowych lat poprzednich obserwujemy stale utrzymującą się przewagę ofert pracy w tym zawodzie. Oferty pracy w zawodach ukrytych pod kodem pozostali pracownicy obsługi biurowej i pozostali pracownicy administracyjni i sekretarze biura zarządu są przede wszystkim ofertami stażu. Zakwalifikowanie ofert pracy w tych zawodach do grupy kodu zawodu pozostali spowodowane było wprowadzeniem nowej klasyfikacji zawodów i specjalności zgodnie z kwalifikacjami osób i zakresem czynności wykonywanych w danym zawodzie. Natomiast oferty pracy w zawodach: robotnik gospodarczy i opiekun w domu pomocy społecznej to niemal w całości oferty w ramach prac interwencyjnych i robót publicznych. Oferty pracy dla pracowników w tych zawodach nie są związane tworzeniem nowych, stałych miejsc pracy. Jednak taka forma pracy jest często szansą na powrót do zatrudnienia dla osób pozostających bez pracy, a zwłaszcza tych długotrwale bezrobotnych bądź osób młodych dopiero wchodzących na rynek pracy. Wśród przedstawionych w tabeli zawodach, brak jest takich, w których konieczne byłoby posiadanie wysokich kwalifikacji zawodowych. Zauważyć można, iż systematycznie rośnie zapotrzebowanie na pracowników posiadających kwalifikacje przynajmniej na poziomie zawodowym. W II półroczu 2010 roku aż w 521 zawodach z 756 opisanych w rankingu (wg kodu 6 cyfrowego) nie zostały złożone ofert pracy. Szczególnie rzadko zgłaszane są oferty pracy dla osób posiadających specjalistyczne kwalifikacje zawodowe. Sytuacja ta wcale nie musi oznaczać, iż rynek pracy nie potrzebuje specjalistów. Należy tu również wziąć pod uwagę, że pracodawcy poszukują tej grupy osób bez pośrednictwa urzędu pracy. Wiele też ofert pracy nie zostało zgłoszonych dla osób posiadających doświadczenie i kwalifikacje do pracy w branży hutniczej, co jest związane ze stałą redukcją zatrudnienia, a nawet likwidacji zakładów branży na terenie powiatu stalowowolskiego. 2. Bezrobocie według Polskiej Klasyfikacji Działalności Biorąc pod uwagę rodzaj działalności gospodarczej wg PKD na koniec II półrocza 2010 roku najwięcej bezrobotnych z terenu powiatu stalowowolskiego posiadających doświadczenie zawodowe zarejestrowanych było w sekcjach: przetwórstwo przemysłowe 30,63%, handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 21,99% budownictwo 9,57%, administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 7,32 %, działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca -4,26% W/w bezrobotni stanowią 73,77% bezrobotnych zarejestrowanych w II półroczu 2010 roku. Dokonując analizy ofert pracy, stażu i subsydiowanych miejsc pracy zgłoszonych w II półroczu 2010 roku przez pracodawców z terenu powiatu stalowowolskiego zauważmy że wolne stanowiska pracy zgłaszali przede wszystkim pracodawcy w sektorach: 13 13
handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych włączając motocykle 20,68 %, przetwórstwo przemysłowe 15,53%, edukacja 14,81 %, opieka zdrowotna i pomoc społeczna 10,60%, administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 8,44 %, budownictwo 6,27%, działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 5,35%. Oferty pracy kierowane z tych sekcji stanowiły 81,68% ogółu zgłoszonych w II półroczu 2010 roku ofert pracy. Najwięcej zgłoszeń miejsc pracy odnotowano w sekcjach, w których występuje największa liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych. Zamieszczona poniżej tabela przedstawia dane dotyczące zarejestrowanych w II półroczu 2010 r. bezrobotnych według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz ofert pracy zgłaszanych w II półroczu 2010r. w powiecie stalowowolskim (powyżej 90 zarejestrowanych bezrobotnych w sekcji). Tabela 5. Bezrobotni wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy w powiecie stalowowolskim w II półroczu 2010 roku Oferty pracy Bezrobotni Bezrobotni stan w zgłoszone w Sekcja PKD zarejestrowani w końcu II półrocza II półroczu II półroczu 2010 r. 2010 r. 2010 r. Oferty pracy stan w końcu II półrocza 2010 r. Przetwórstwo przemysłowe 1063 1693 151 7 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 763 1185 201 12 Budownictwo 332 508 61 1 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 254 336 82 0 148 186 21 3 Edukacja 142 175 144 0 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 126 169 52 1 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 95 164 103 0 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 93 108 35 0 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 92 117 1 0 W branżach działalności generujących najwięcej bezrobotnych w II półroczu 2010 roku na terenie powiatu stalowowolskiego wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy były osoby z sekcji: przetwórstwo przemysłowe, handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle, budownictwo i administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne. Sekcja przetwórstwo przemysłowe jest nadal wiodącą grupą bezrobotnych. Sektorem natomiast najczęściej zgłaszającym oferty pracy i zatrudniającym nowych pracowników za pośrednictwem urzędu pracy na terenie powiatu stalowowolskiego jest handel hurtowy i detaliczny. Wpływ na sytuację w sektorze handlu hurtowego i detalicznego ma duża rotacja pracowników w tej sekcji PKD. Reasumując, dysproporcje występujące na lokalnym rynku pracy między liczbą ofert pracy, a liczbą bezrobotnych znajdują również swoje odzwierciedlenie w analizie porównawczej według sekcji PKD. 14 14
III. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych Zawód deficytowy jest rozumiany jako zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie, niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zawód nadwyżkowy to taki zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie, niż liczba poszukujących pracy w tym zawodzie W celu zakwalifikowania danego zawodu do grupy zawodów nadwyżkowych lub deficytowych dokonano uszeregowania zawodów elementarnych przy wykorzystaniu wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów. Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów wyliczany jest jako udział średniej miesięcznej liczby zgłoszonych ofert pracy w danym zawodzie w danym okresie do średniej miesięcznej liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie w danym okresie. Najmniejsza wartość wskaźnika to 0 (dla zawodów, w których nie ma żadnych ofert pracy), zaś największa nie jest określona. Przyjęto, że zawody o wskaźniku: WIN/D < 0,9 to zawody nadwyżkowe, 0,9 WIN/D 1,1 to zawody zrównoważone, WIN/D > 1 to zawody deficytowe. Dokonując analizy zawodów deficytowych i nadwyżkowych, należy zwrócić szczególną uwagę także na liczbę bezrobotnych w powiązaniu z liczbą ofert pracy w poszczególnych zawodach. W tabelach rankingowych zawierających wykaz zawodów deficytowych i nadwyżkowych wg wskaźnika intensywności deficytu lub nadwyżki nie uwzględniono tych, dla których wartość wskaźnika wynosi odpowiednio MAX lub 0, także te zawody, które kończą się cyframi 90 (czyli Pozostali..). Poniższa tabela zawiera listę zawodów, które cechowały się wskaźnikiem nadwyżki poniżej wartości 0,9. Tabela 6. Zawody nadwyżkowe według wskaźnika intensywności deficytu w II półroczu 2010 roku Wskaźnik intensywności Lp. Kod zawodu Nazwa Zawodu Bezrobotni Oferty pracy nadwyżki (deficytu) zawodów 1 2 3 4 5 6 1. "311504" Technik mechanik* 64 1 0,0132 2. "263102" Ekonomista 60 2 0,0274 3. "311204" Technik budownictwa* 26 1 0,0294 4. "711202" Murarz* 96 2 0,0345 5. "235107" Pedagog 29 2 0,0392 6. "722314" Tokarz w metalu 103 3 0,0500 7. "753303" Szwaczka 59 1 0,0526 8. "721207" Spawacz ręczny gazowy 12 1 0,0667 9. "722301" Frezer 52 2 0,0714 10. "722204" Ślusarz* 237 12 0,0736 11. "512002" Kucharz małej gastronomii* 58 4 0,0755 12. "311408" Technik elektronik* 35 3 0,0769 13. "751204" Piekarz* 69 5 0,0962 14. "322002" Technik żywienia i gospodarstwa domowego* 38 3 0,0968 15. "514101" Fryzjer* 65 7 0,1346 16. "334306" Technik administracji* 49 6 0,1364 17. "522305" Technik handlowiec* 54 8 0,1509 18. "931301" Robotnik budowlany 132 14 0,1522 15 15
19. "332203" Przedstawiciel handlowy 30 4 0,1538 20. "522301" Sprzedawca* 745 74 0,1602 21. "832203" Kierowca samochodu osobowego 51 7 0,1842 22. "723103" Mechanik pojazdów samochodowych* 54 9 0,1957 23. "722308" Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 24 4 0,2105 24. "833203" Kierowca samochodu ciężarowego 47 7 0,2500 25. "513202" Barman 38 8 0,2759 26. "911207" Sprzątaczka biurowa 121 18 0,2812 27. "411004" Technik prac biurowych* 126 20 0,2899 28. "753105" Krawiec* 49 8 0,3077 29. "515303" Robotnik gospodarczy 167 37 0,3109 30. "432103" Magazynier 87 21 0,3333 Wśród zawodów nadwyżkowych dużą liczebnie grupę stanowiły zawody branży mechanicznej. Natomiast wśród osób posiadających zawód: asystent ekonomiczny, ślusarz, technik mechanik, sprzedawca, krawiec, tokarz występuje znaczna nadwyżka zarejestrowanych osób w stosunku do zgłoszonych ofert pracy. Do zawodów nadwyżkowych w powiecie stalowowolskim w II półroczu 2010 roku, gdzie wskaźnik intensywności nadwyżki zawodów był większy od 0 zakwalifikowano 110 zawodów. Należy zauważyć, iż w powyższej tabeli nie uwzględniono zawodów o wskaźniku intensywności nadwyżki równym 0 czyli takich, dla których nie wpłynęła w omawianym okresie żadna oferta pracy. Zawodów o takim wskaźniku w II półroczu 2010 roku było 521. Znaczną dominacją charakteryzowały się również osoby posiadające zawód: technik ekonomista, socjolog, malarz budowlany, formierz- odlewnik, monter konstrukcji stalowych, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, robotnik drogowy, robotnik placowy, robotnik magazynowy, pakowacz. W przypadku tych zawodów problem jest brak ofert pracy na lokalnym rynku pracy. Brak ofert pracy dotyczy także coraz częściej zawodów do których wykonywania nie potrzebne są praktycznie żadne kwalifikacje. Zawód zrównoważony charakteryzuje się równowagą, tak więc jest mniej więcej tyle samo chętnych na określone stanowisko ile ofert umożliwiających podjęcie pracy. Zawodów zrównoważonych na stalowowolskim rynku pracy w II półroczu 2010 roku było 29. Należały do nich m. in.: pielęgniarka, psycholog, nauczyciel przedszkola, pracownik socjalny, stolarz budowlany, monter/ składacz okien, technolog robót wykończeniowych, operator koparko- ładowarki. Zawód deficytowy jest rozumiany jako zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie, niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Wartość wskaźnika intensywności nadwyżki ( deficytu), przyjmuje wówczas wartości wyższą od 1,1. Zawody deficytowe występują na rynku pracy zdecydowanie rzadziej aniżeli zawody nadwyżkowe. Trudno jest jednoznacznie określić zawody, na które występuje znaczne i niezrealizowane zapotrzebowanie ze strony pracodawców. Pracodawcy bowiem nie zawsze korzystają z pomocy urzędu pracy, a co za tym idzie informacja jest obarczona błędem i nie przedstawia pełnego i rzeczywistego obrazu rynku pracy. Do zawodów deficytowych według wskaźnika intensywności deficytu zawodów w powiecie stalowowolskim w II półroczu 2010 roku zakwalifikowano 30 zawodów. Nie uwzględniono tu zawodów w których wskaźnik intensywności deficytu był wielkością MAX (takich zawodów w II półroczu 2010 roku było 67). 16 16
Tabela nr 7. Zawody deficytowe według wskaźnika intensywności nadwyżki deficytu w II półroczu 2010 roku Wskaźnik intensywności Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni Oferty pracy nadwyżki (deficytu)zawodów 1 2 3 4 5 6 1. "531202" Asystent nauczyciela przedszkola 1 14 14,0000 2. "331203" Referent (asystent) bankowości 4 17 8,5000 3. "531104" Opiekunka dziecięca domowa 2 7 7,0000 4. "441501" Pracownik do spraw osobowych 4 6 6,0000 5. "216601" Grafik komputerowy DTP 1 5 5,0000 6. "341203" Opiekun w domu pomocy społecznej* 7 20 5,0000 7. "524901" Bukieciarz 0 5 5,0000 8. "721204" Spawacz metodą MAG 2 9 4,5000 9. "334402" Sekretarka medyczna 3 3 3,0000 10. "431101" Asystent do spraw księgowości 15 18 3,0000 11. "524502" Sprzedawca w stacji paliw 12 3 3,0000 12. "214403" Inżynier mechanik - maszyny i urządzenia energetyczne 0 2 2,0000 13. "341202" Opiekun osoby starszej* 2 4 2,0000 14. "343203" Florysta* 1 2 2,0000 15. "422101" Pracownik biura podróży 3 2 2,0000 16. "422602" Recepcjonista 3 4 2,0000 17. "522304" Sprzedawca w branży spożywczej 1 2 2,0000 18. "532902" Pomoc dentystyczna 4 2 2,0000 19. "832202" Kierowca samochodu dostawczego 1 2 2,0000 20. "412001" Sekretarka 9 9 1,8000 21. "235914" Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych 7 18 1,6364 22. "216602" Grafik komputerowy multimediów 5 1 1,5000 23. "752208" Stolarz meblowy 8 3 1,5000 24. "321301" Technik farmaceutyczny* 2 4 1,3333 25. "941201" Pomoc kuchenna 58 29 1,1600 Znajdujące się w rankingu zawody deficytowe to głównie zawody do wykonywania których wymagane jest wykształcenie zawodowe lub średnie. Na lokalnym rynku pracy rzadko pojawiały się oferty pracy dla wysoko wykwalifikowanych specjalistów posiadających wyższe wykształcenie. Największy wskaźnik deficytu obserwujemy w zawodach: asystent nauczyciela przedszkola, referent bankowości, opiekunka dziecięca domowa, pracownik do spraw osobowych. Oferty pracy dotyczące tych zawodów wiążą się przede wszystkim ze stanowiskami pracy organizowanymi w ramach staży. Najmniejszy deficyt wykazują zawody: pomoc kuchenna, technik farmaceutyczny, stolarz meblowy i grafik komputerowy. Zaznaczyć też należy, iż zgodnie z zaleceniami opracowania Monitoringu nie zostały uwzględnione oferty pracy w kategorii tzw. pozostali. Biorąc pod uwagę wysokość wskaźnika deficytu nie trudno tu nie zwrócić uwagi na dwie kategorie: pozostali pracownicy administracji i sekretarze biura zarządu oraz pozostali pracownicy obsługi biurowej, gdzie praca w tych zawodach wiąże się głównie z ofertami stażu. Zakwalifikowanie ofert pracy do tej kategorii wynikało z nowej klasyfikacji zawodów i specjalności zgodnie z kwalifikacjami osób i zakresem czynności wykonywanych w danym zawodzie. Natomiast oferty pracy zgłaszane na stanowiska: opiekun w domu pomocy społecznej i opiekun osoby starszej to najczęściej miejsca pracy subsydiowane w ramach prac 17 17
interwencyjnych i robót publicznych. Analizując średnie grupy zawodów spośród 309, które występują na stalowowolskim rynku pracy 255 pozycji klasyfikuje się jako zawody nadwyżkowe (wśród tej liczby były 159 grupy zawodów nadwyżkowych o wskaźniku równym 0, czyli grupy zawodów dla których nie wpłynęła w II półroczu 2010 roku żadna oferta pracy), 21 pozycji stanowią zawody zrównoważone, natomiast 34 grup zawodów zalicza się do zawodów deficytowych. W przypadku grup zawodów deficytowych wskaźnik określony jako MAX oznacza, że w danym zawodzie złożono oferty pracy, ale w ewidencji PUP nie były zarejestrowane osoby bezrobotne posiadający taki zawód. Dotyczy to 16 grup zawodów. Analiza danych statystycznych pokazuje, że stalowowolski rynek pracy jest przede wszystkim rynkiem zawodów nadwyżkowych. Wykaz grup zawodów nadwyżkowych, zrównoważonych i deficytowych został umieszczony w aneksie. 18 18
Podsumowanie: Z uwagi na to, że od II połowy 2010 roku obowiązuje nowa klasyfikacja zawodów i specjalności, a klucz powiązań między klasyfikacją zawodów i specjalności z 2007 roku i 2010 roku nie pozwala na jednoznaczne przyporządkowanie zawodów, w raporcie nie można było dokonać analiz porównawczych. Dane statystyczne wykorzystane do sporządzenia niniejszego opracowania dotyczą wyłącznie II półrocza 2010 roku, a nie narastająco całego roku. W oparciu o sporządzony ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych, analizę struktury zawodowej osób bezrobotnych, napływu osób bezrobotnych oraz ofert pracy zgłoszonych do Powiatowego Urzędu Pracy w Stalowej Woli nasuwają się następujące spostrzeżenia: na koniec II półrocza 2010 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Stalowej Woli zarejestrowanych było ogółem 6696 bezrobotnych, tj. o 389 osób mniej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego, a zatem nastąpiło nieznaczne wyhamowanie rosnącej tendencji bezrobocia w powiecie stalowowolskim, liczba zarejestrowanych kobiet była niemal taka sama jak w analogicznym okresie roku poprzedniego, jednak ich udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych zwiększył się w porównaniu końcem 2009 r. o 2,8 pkt. proc. osoby zarejestrowane powyżej 12 miesięcy stanowiły 27,4% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (w porównaniu z końcem II półrocza 2009 roku nastąpił w tej grupie osób wzrost o 6,4%), analizując wielkie grupy zawodowe, najliczniej zarejestrowani byli bezrobotni w grupach: sprzedawcy i pokrewni, robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni, pracownicy usług osobistych, w strukturze zawodowej bezrobotnych dominowały osoby posiadające zawody: sprzedawca, ślusarz, robotnik gospodarczy, robotnik budowlany, technik prac biurowych, sprzątaczka biurowa, tokarz w metalu, technik ekonomista struktura zawodowa bezrobotnych zdecydowanie różniła się w zależności od płci, bezrobotne kobiety posiadały przede wszystkim zawód : sprzedawca, technik prac biurowych, sprzątaczka biurowa, technik ekonomista, fryzjer, kucharz, a bezrobotni mężczyźni to najczęściej osoby posiadające zawód: ślusarz, robotnik budowlany, murarz, tokarz w metalu, technik mechanik, największy napływ osób bezrobotnych w II półroczu 2010 roku odnotowano w zawodach: sprzedawca, ślusarz, robotnik gospodarczy, robotnik budowlany, technik ekonomista, największą liczebnie grupę osób wśród pozostających bez pracy stanowili sprzedawcy; ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych posiadających zawód wynosił 12,4% (po raz pierwszy osoby bez zawodu nie były tu kategorią wiodącą), jednocześnie zawód sprzedawcy wykazuje się największą rotacją na lokalnym rynku pracy, zawody generujące długotrwałe bezrobocie to: technik prac biurowych, sprzątaczka biurowa, tokarz w metalu, murarz, ślusarz, piekarz, magazynier, sprzedawca i robotnik budowlany, w analizowanym okresie sprawozdawczym pracodawcy zgłosili 972 oferty pracy, łącznie z ofertami stażu i subsydiowanymi miejscami pracy, zgłoszone w okresie sprawozdawczym oferty pracy najczęściej były skierowane do posiadających zawody : sprzedawca, robotnik gospodarczy, kucharz, pomoc kuchenna, większość ofert pracy zgłoszona była w grupach zawodów, w których jednocześnie było najwięcej zarejestrowanych bezrobotnych, analiza oferty pracy wg struktury stanowisk pracy wykazuje stosunkowo dużą liczbę ofert na stanowiskach: robotnik gospodarczy, pozostali pracownicy obsługi biurowej, opiekun 19 19
w domu pomocy społecznej, technik prac biurowych, wychowawca, referent bankowości, asystent nauczyciela przedszkola. Te oferty to w szczególności subsydiowane miejsca pracy zgłoszone w ramach stażu lub robót publicznych, zatem duży odsetek zgłoszonych ofert pracy nie generuje nowych miejsc pracy, według rodzaju działalności gospodarczej wg sekcji PKD na koniec II półrocza 2010 roku najwięcej bezrobotnych posiadało doświadczenie zawodowe w sektorze przetwórstwo przemysłowe, sekcjami, w których zgłoszono najwięcej ofert pracy były: handel hurtowy i detaliczny, na stalowowolskim rynku pracy odnotowano wyraźną przewagę liczby zawodów nadwyżkowych, zawody deficytowe czy zrównoważone nie miały większego wpływu na kształt tego rynku pracy, wśród zawodów deficytowych na wysokim poziomie ukształtowały się: asystent nauczyciela przedszkola, referent bankowości pracownik do spraw osobowych, ale praca w tych zawodach wiązała się przede wszystkim z ofertami stażowymi - natomiast w przypadku zawodu opiekun w domu pomocy społecznej i opiekun osób starszych były to głównie roboty publiczne, Analizując Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych należy zwrócić uwagę, iż nie do końca precyzyjnie określa on strukturę zawodów nadwyżkowych i deficytowych. Wyniki przeprowadzonej analizy tylko w oparciu o statystykę urzędu pracy nie są w stanie określić rzeczywistej sytuacji na rynku pracy. Bardzo duże znaczenie ma tu również fakt, iż do urzędu pracy nie zgłaszane są przez pracodawców wszystkie wolne miejsca pracy, a wśród ofert pracy będących w dyspozycji urzędu pracy są również oferty subsydiowane i oferty stażu. Należy też zwrócić uwagę na fakt, iż wiele osób bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie pracy sklasyfikowana jest w zawodzie wyuczonym, a część w zawodzie wykonywanym lub deklarowanym. Coraz więcej bezrobotnych jednak mogłaby być sklasyfikowana w wielu zawodach, ale w momencie rejestracji zostaje jej przypisany jeden zawód. Zmiany jakie stale zachodzą na rynku pracy mogą powodować, że dany zawód może w różnych okresach czasu reprezentować zarówno zawód nadwyżkowy jaki i deficytowy. Analiza oparta jest wyłącznie na danych statystycznych, bez uwzględnienia czynników innych niż posiadany zawód, czy też podobieństw kwalifikacyjnych. powyższe zestawienie nie przedstawia pełnego i rzeczywistego obrazu rynku pracy. Stanowi jedynie próbę trafnego zinterpretowania danych tabelarycznych zestawionych na podstawie danych statystycznych Powiatowego Urzędu Pracy w Stalowej Woli. 20 20