ZINTEGROWANY WIELOLETNI PLAN KONTROLI DLA POLSKI WARSZAWA, 2008-1 -
RAPORT AKCEPTUJĄ: Lp. Nazwisko i imię Funkcja Podpis i data 1. Pani Ewa Lech Główny Lekarz Weterynarii 2. Pan Andrzej Wojtyła Główny Inspektor Sanitarny 3. Pani Mirosława Konicka Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa 4. Pani Monika Rzepecka Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych 5. Pan Aleksander Soczewko Główny Inspektor Inspekcji Handlowej - 2 -
SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. KONTROLE URZĘDOWE PRZEPROWADZANE ZGODNIE Z PLANEM W 2007 R.... 8 1.1 INSPEKCJA WETERYNARYJNA... 8 1.1.1. Higiena produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego... 8 1.1.2 Prawo paszowe... 11 1.1.3 Systemy kontroli i procedury dotyczące ochrony zdrowia zwierząt i zwalczania chorób zakaźnych zwierząt... 15 1.1.4 Plany awaryjne na wypadek sytuacji wyjątkowych... 17 1.1.5 Nadzór nad identyfikacją i rejestracją zwierząt (IRZ)... 17 1.1.6. Kontrole prowadzone przez Inspekcję Weterynaryjną w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie zwierząt... 23 1.1.7. Systemy kontroli i procedury dotyczące weterynaryjnej kontroli granicznej... 29 1.2. PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA... 40 1.2.1. Bezpieczeństwo i higiena żywności... 40 1.3. PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA... 47 1.3.1. Sektor zdrowia roślin... 47 1.4. INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO - SPOŻYWCZYCH... 49 1.4.1. Kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych... 49 1.5. INSPEKCJA HANDLOWA... 51 1.5.1. Kontrola jakości handlowej żywności w obrocie... 51 ROZDZIAŁ 2. OGÓLNA ZGODNOŚĆ Z PRZEPISAMI W PRZYPADKU PRZEDSIĘBIORCÓW I PRODUKTÓW... 54 2.1. INSPEKCJA WETERYNARYJNA... 54 2.1.1. Higiena produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego... 54 2.1.2. Sektor prawa paszowego... 69 2.1.3. Weterynaryjna kontrola graniczna... 74 2.2. PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA... 77-3 -
2.2.1.Bezpieczeństwo i higiena żywności... 77 2.2.2 Graniczna kontrola sanitarna żywności oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością w 2007 r.... 88 2.2.3. Jakość zdrowotna środków spożywczych... 90 2.2.4. Znakowanie środków spożywczych... 98 2.3. PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA... 104 2.3.1. Sektor zdrowia roślin... 104 2.4 INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO-SPOŻYWCZYCH... 118 2.4.1. Jakość handlowa artykułów rolno-spożywczych... 118 2.5. INSPEKCJA HANDLOWA... 132 2.5.1. Jakość handlowa żywności wprowadzonej do obrotu... 132 ROZDZIAŁ 3. AUDYTY PRZEPROWADZANE ZGODNIE Z ART. 4 UST. 6 ROZPORZĄDZENIA (WE) NR 882/2004... 143 3.1. INSPEKCJA WETERYNARYJNA... 143 3.1.1. Audyty przeprowadzane przez Biuro Kontroli GIW... 143 3.1.2. Audyty Granicznych i Powiatowych Lekarzy Weterynarii prowadzone przez Biuro ds. Granic GIW... 150 3.2. PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA... 152 3.2.1. Audity i kontrole wewnętrzne przeprowadzane przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej... 152 3.2.2. Audity i kontrole wewnętrzne stacji sanitarno-epidemiologicznych... 155 3.3. PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA... 160 3.3.1 Kontrole wewnętrzne wojewódzkich inspektoratów ochrony rośli i nasiennictwa... 160 3.3.1.1. Kontrole problemowe... 160 3.3.1.2. Kontrole doraźne... 162 3.4. INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO SPOŻYWCZYCH... 162 3.4.1. Audity w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych... 162 3.5 INSPEKCJA HANDLOWA... 163 3.5.1. Jakość handlowa żywności... 163-4 -
ROZDZIAŁ 4. DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU ZAPEWNIENIE ZACHOWANIA ZGODNOŚCI Z PRAWEM PRZEZ PODMIOTY DZIAŁAJĄCE W SEKTORACH SPOŻYWCZYM I PASZOWYM ORAZ PRODUCENTÓW I PODMIOTY GOSPODARCZE ZWIĄZANE Z TYMI SEKTORAMI... 165 4.1. INSPEKCJA WETERYNARYJNA... 165 4.1.1. Sektor spożywczy... 165 4.1.2. Sektor paszowy... 166 4.2. PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA... 168 4.2.1. Bezpieczeństwo i higiena żywności... 168 4.2.2. Zatwierdzanie zakładów, wycofanie z rynku lub zawieszenie rejestracji lub pozwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej w sektorze spożywczym... 171 4.2.3. Grzywny administracyjne i inne sankcje administracyjne i karne... 171 4.3. PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA... 176 4.4. INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO-SPOŻYWCZYCH... 178 4.4.1 Działania mające na celu zapewnienie zachowania zgodności z prawem przez podmioty działające w sektorach spożywczym i paszowym oraz producentów i podmioty gospodarcze związane z tymi sektorami... 178 4.5. INSPEKCJA HANDLOWA... 185 ROZDZIAŁ 5. DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU ZAPEWNIENIE SKUTECZNEGO DZIAŁANIA SŁUŻB KONTROLI URZĘDOWYCH 188 5.1. DZIAŁANIA SZKOLENIOWE... 188 5.1.1. Inspekcja Weterynaryjna... 188 5.1.2. Państwowa Inspekcja Sanitarna... 193 5.1.3. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa... 197 5.1.4 Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych... 200 5.1.5. Inspekcja Handlowa... 203 5.2. ZMIANY W ORGANIZACJI LUB ZARZĄDZIE URZĘDÓW WŁAŚCIWYCH (INSPEKCJA WETERYNARYJNA)... 204-5 -
5.3. NOWE USTAWODAWSTWO (INSPEKCJA WETERYNARYJNA)... 206 ROZDZIAŁ 6. PODSUMOWANIE OGÓLNEJ SKUTECZNOŚCI SYSTEMU KONTROLI URZĘDOWYCH W POLSCE... 208-6 -
WSTĘP W raporcie przedstawiono zbiorcze dane uzyskane od organów sprawujących urzędową kontrolę środków spożywczych w Polsce. Kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa żywności i sprawowaniu urzędowej kontroli odgrywają 2 Inspekcje: Państwowa Inspekcja Sanitarna i Inspekcja Weterynaryjna. Dodatkowo uwzględniono dane z pozostałych Inspekcji działających w wąskich precyzyjnie określonych obszarach (tj. Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych, Inspekcji Handlowej, Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa). Ww. raport sporządzono w oparciu o Decyzję Komisji 2008/654/WE z dnia 24 lipca 2008 r. w sprawie wytycznych dla pomocy państwom członkowskim w sporządzaniu rocznego sprawozdania dotyczącego zintegrowanego wieloletniego krajowego planu kontroli, przewidzianego w rozporządzeniu (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady. Niezależnie od ww. raportu do Komisji Europejskiej przesłano w stosownych terminach inne szczegółowe raporty dot. urzędowej kontroli. Do sporządzenia ww. raportu wykorzystano dane uzyskane od poszczególnych organów urzędowej kontroli za 2007 r.: oficjalne formularze statystyczne (druki MZ-48 Sprawozdanie z działalności w zakresie higieny żywności, żywienia i przedmiotów użytku dział 1, druk GUS RRW-5 Sprawozdanie z działalności i stanu sanitarnego obiektów w zakresie higieny artykułów żywnościowych pochodzenia zwierzęcego ), dane z realizacji planów pobierania próbek i badania żywności, a także planów kontroli podmiotów prowadzących produkcję i obrót żywnością. - 7 -
Rozdział 1. Kontrole urzędowe przeprowadzane zgodnie z Planem w 2007 r. 1.1 Inspekcja Weterynaryjna 1.1.1. Higiena produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego Plany kontrolne Organy Inspekcji Weterynaryjnej odgrywają podstawową rolę w zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Inspekcja Weterynaryjna sprawuje nadzór nad pozyskiwaniem, chowem, wytwarzaniem, oczyszczaniem, ubojem, rozbiorem, przetwarzaniem, pakowaniem, przepakowywaniem, przechowywaniem oraz transportem produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Kontrole urzędowe podmiotów prowadzących ww. działalności są planowane i przeprowadzane przez organy IW szczebla powiatowego. W 2007 roku kontrole urzędowe planowane były przez powiatowych lekarzy weterynarii (PLW) w oparciu o Instrukcję GLW Nr GIWhig. 500/2/05 z dnia 2 maja 2005r. w sprawie określenia częstotliwości kontroli w ramach pełnionego urzędowego nadzoru nad podmiotami podejmującymi działalność lub zajmującymi się ubojem zwierząt rzeźnych lub skupem zwierząt łownych, rozbiorem i przetwórstwem mięsa oraz produkcją mięsa mielonego i wyrobów mięsnych nie poddanych obróbce termicznej, pozyskiwaniem, przetwórstwem mleka, ryb, skorupiaków, mięczaków, jaj konsumpcyjnych i innych środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego, a także ich składowaniem i przepakowywaniem, która przewidywała minimalną częstotliwość kontroli dla poszczególnych kategorii zakładów, bez uwzględnienia ryzyka związanego z działalnością indywidualnych zakładów. Instrukcja powyższa została zastąpiona Instrukcją GLW Nr GIWhig 500-11/07 z dnia 14 sierpnia 2007r. w sprawie określenia na podstawie analizy ryzyka częstotliwości kontroli podmiotów sektora spożywczego objętych urzędowym nadzorem IW, która wdraża postanowienia art. 3 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 882/2004. Jednakże, ze względu na dużą liczbę podmiotów będących pod nadzorem IW oraz czas potrzebny na dokonanie oceny ryzyka poszczególnych zakładów, planowanie kontroli - 8 -
zakładów zatwierdzonych w oparciu o nową Instrukcję stało się możliwe dopiero w 2008r. Ponadto w 2007r. Inspekcja Weterynaryjna realizowała również szczegółowe programy kontroli przewidziane na mocy następujących przepisów prawa wspólnotowego: dyrektywy Rady 96/23/WE z dnia 29 kwietnia 1996r. w sprawie środków monitorowania niektórych substancji i ich pozostałości u żywych zwierząt i w produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. WE L 125, z 23.05.1996 z późn. zm.), zalecenia Komisji 2006/794/WE z dnia 16 listopada 2006r. w sprawie monitorowania poziomu tła dioksyn, dioksynopochodnych PCB i niedioksynopochodnych PCB w środkach spożywczych (Dz. Urz. WE L 322, z 22.11.2006). Liczba kontroli planowanych Zgodnie z informacjami przekazanymi przez powiatowych lekarzy weterynarii w 2007r. zaplanowano 53 397 kontroli (kompleksowych lub wycinkowych) podmiotów sektora spożywczego, z czego zrealizowano 49 770 kontroli. Należy wyjaśnić, że ww. kontrole nie obejmują kontroli stałych w zakładach prowadzących ubój zwierząt rzeźnych lub rozbiór i przetwórstwo mięsa zwierząt łownych w trakcie trwania procesów produkcyjnych. Realizacja specyficznych programów przewidzianych prawem wspólnotowym: A. Krajowy program monitoringu obecności substancji niedozwolonych oraz pozostałości chemicznych, biologicznych i produktów leczniczych u zwierząt i w żywności pochodzenia zwierzęcego (ang. NRCP National Residue Control Plan); W 2007 roku w ramach programu pobrano do badań ogółem 29 651 próbek (obejmujących program target i suspect ). Materiał do badań, zgodnie z planem był pobierany w gospodarstwach i rzeźniach. Obejmował również produkty pochodzenia zwierzęcego pochodzące z krajów trzecich lub innych krajów członkowskich. Szczegółowe wyniki z realizacji programu zostały przekazane Komisji Europejskiej w dniu 28 marca 2008 r. wraz z planem monitoringu na rok 2008, za pośrednictwem Krajowego Laboratorium Referencyjnego PIWet-PIB w Puławach, przy użyciu bazy danych Sanco Residue, co zostało potwierdzone przez Komisję w dniu 1 kwietnia 2008 r. B. Krajowy program monitoringu PCDD, PCDF i dioksynopodobnych polichlorowanych bifenyli (dl-pcb) w produktach pochodzenia zwierzęcego. - 9 -
Badania w ramach programu wykonano w Zakładzie Radiobiologii PIW-PIB w Puławach. Materiał do badań stanowiły próbki produktów pochodzenia zwierzęcego nadsyłane z terenu kraju od sierpnia do grudnia 2007r. Próbki pobrane zostały przez pracowników IW, zgodnie z Instrukcją GLW Nr GIWhig -500-4/06 z dnia 28 września 2006r. dotyczącą sposobu i zakresu realizacji ww. programu oraz wytycznymi dotyczącymi liczby próbek do pobrania na terenie każdego województwa. Do badań otrzymano 101 próbek produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym: 27 próbek ryb bałtyckich (9 łososia, 9 szprota, 9 śledzia), 10 próbek ryb słodkowodnych (5 karpia, 5 pstrąga), 18 próbek mleka (3 próbki mleka koziego, 15 krowiego), 21 próbek mięsa (6 bydła, 6 świń, 3 owiec, 6 drobiu), 3 próbki mięsa zwierząt łownych (2 sarny, 1 dzika), 22 próbki jaj (15 kurzych, 4 przepiórcze, 2 kacze, 1 gęsie). Oznaczenia zawartości 29 kongenerów PCDD/PCDF i dl-pcb wykonano metodą zgodną z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1883/2006. Przyczyny braku realizacji kontroli planowych Głównymi przyczynami niezrealizowania założeń kontrolnych było: zaprzestanie lub zawieszenie prowadzenia działalności przez podmioty, których kontrole zostały zaplanowane, niewystarczające zasoby kadrowe, w odniesieniu do liczby nadzorowanych zakładów i częstotliwości kontroli przewidzianych Instrukcją GLW Nr GIWhig. 500/2/05 z dnia 2 maja 2005r., konieczność wykonania kontroli nieplanowanych, w województwach zagrożonych oraz objętych restrykcjami związanymi z wybuchem HPAI konieczność wykonywania dodatkowych zadań. Kontrole pozaplanowe Poza kontrolami urzędowymi przeprowadzonymi zgodnie z planem PLW wykonali 27 937 kontroli nieplanowanych. - 10 -
Kontrole problemowe podmiotów sektora spożywczego zlecone poza planem przez GLW dotyczyły: zagospodarowania ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego, targowiskowej sprzedaży mięsa, prawidłowości oznakowania jelit naturalnych, jakości mleka surowego bezpośrednio przed przetwarzaniem, przeznaczonego do produkcji produktów mlecznych. nielegalnego obrotu mięsem i produktami mięsnymi oraz nieprawidłowego obrotu jajami konsumpcyjnymi ( wspólne z Państwową Inspekcją Sanitarną). Dodatkowo można wymienić następujące przyczyny przeprowadzenia kontroli nieplanowanych: powiadomienia RASFF, skargi, doniesienia prasowe o nieprawidłowościach, informacje o nieprawidłowościach przekazywane przez inne Inspekcje i instytucje publiczne, nadawanie/rozszerzenie uprawnień eksportowych na rynki krajów trzecich, postępowania wyjaśniające związane z wynikami badań wykonywanych w ramach programu monitoringu pozostałości, powiadomienia o niezgodności z kryteriami mikrobiologicznymi, rozpatrywanie wniosków o zatwierdzenie, rejestrację zakładów. 1.1.2 Prawo paszowe Plany kontrolne Częstotliwość urzędowych kontroli podmiotów działających w sektorze pasz określa Roczny Plan Urzędowej Kontroli Pasz. W 2007 roku Główny Lekarz Weterynarii zalecał przeprowadzenie kontroli przedsiębiorstw zgodnie z następującymi wytycznymi: - 11 -
Tabela 1 Zatwierdzeni / zarejestrowani producenci i przedsiębiorstwa handlowe Rodzaj działalności Produkcja roczna w tonach Liczba kontroli Producenci mieszanek paszowych dla zwierząt gospodarskich Producenci dodatków paszowych: - zatwierdzeni - zarejestrowani Producenci premiksów: - zatwierdzeni - zarejestrowani Rolnicy stosujący pasze i produkujące pasze na potrzeby własne Przedsiębiorstwa handlowe zatwierdzone Przedsiębiorstwa handlowe zarejestrowane Wytwórnie pasz leczniczych Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia J.w. kontrola w zakresie pasz może być łączona z innymi czynnościami urzędowymi Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 2-4 kontroli w roku. Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 2-4 kontroli w roku Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 2-4 kontroli w roku 2 % liczby gospodarstw w roku. Ustala WIW/PIW biorąc pod uwagę: stwierdzane czynniki zagrożeń i dane uzyskane w analizie ryzyka Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się 50% liczby przedsiębiorstw w roku Zaleca się minimum 4 x do roku - 12 -
ryzyka i stopień zagrożenia Dystrybutorzy pasz leczniczych Wytwórcy karmy dla zwierząt domowych Inne podmioty wytwarzające dodatki paszowe Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Zaleca się minimum 4 x do roku Zaleca się minimum 4 x do roku Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 2 x do roku Transport pasz Nie dotyczy Ustala WIW/PIW biorąc pod uwagę: stwierdzane czynniki zagrożeń i dane uzyskane w analizie ryzyka Podmioty zajmujące się produkcją pierwotną materiałów paszowych Podmioty zajmujące się produkcją materiałów paszowych Gospodarstwa Gospodarstwa, młyny, gorzelnie, zakłady przetwórcze i tłuszczowe Ustala WIW/PIW biorąc pod uwagę: stwierdzane czynniki zagrożeń i dane uzyskane w analizie ryzyka Ustala WIW/PIW biorąc pod uwagę: stwierdzane czynniki zagrożeń i dane uzyskane w analizie ryzyka W obowiązujących przepisach krajowych prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania jak i wprowadzania do obrotu pasz wymaga rejestracji lub zatwierdzenia wydanego przez właściwego Powiatowego Lekarza Weterynarii. Ewidencję tych podmiotów prowadzi Główny Lekarz Weterynarii i przekazuje Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który na podstawie art. 39 ust. 2 ustawy z dnia 22 lipca 2006 roku o paszach (Dz.U. Nr 144, poz. 1045) ogłasza przedmiotowy wykaz w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski. Liczba przeprowadzonych kontroli Nadzór nad wytwarzaniem, obrotem pasz sprawuje w Polsce Inspekcja Weterynaryjna. W 2007r. objętych nadzorem było 913 378 podmiotów gospodarczych działających w tym sektorze paszowym, w tym: 2276 działających na podstawie - 13 -
zatwierdzenia wydanego przez Powiatowego Lekarza Weterynarii, 525 632 działających na podstawie rejestracji oraz 385 470 podmiotów prowadzących inne rodzaje działalności w sektorze pasz. W 2007 r. poddano urzędowej kontroli 29858 podmiotów. Przeprowadzono 33615 kontroli urzędowych, w tym: 3488 u podmiotów podlegających zatwierdzeniu oraz 20232 u podmiotów podlegających rejestracji. Tabela 2 Liczba podmiotów działających na rynku pasz (1) oraz liczba podmiotów poddanych urzędowej kontroli (inspekcji) (2) w 2007 roku Typ przemysłu paszowego Wytwórcy materiałów paszowych Magazynowanie materiałów paszowych Zatwierdzeni Zarejestrowani Inne Łącznie (1) (2) (1) (2) (1) (2) (1) (2) 38 38 32328 417 45530 629 77896 1084 14 5 93 33 1364 153 1471 191 Wytwórcy dodatków, bioprotein i prefiksów 32 30 6 5 - - 38 35 Wytwórcy paszowych mieszanek 306 298 1374 71 50 10 1730 379 Wytwórcy pasz leczniczych Importerzy i przedstawiciele przedsiębiorstw w krajach trzecich Pośrednicy, dystrybutorzy i detaliści Hodowcy zwierząt gospodarskich Wytwórcy karm dla zwierząt domowych Innego rodzaju działalności w zakresie pasz 50 44 - - - - 50 44 27 13 42 13 - - 69 26 1592 1222 3853 2433 123 65 5568 3720 110 110 48576 16039 334595 7954 820466 24103 86 70 35 24 985 130 1106 224 21 16 2140 34 2823 2 4984 52 Łącznie 2276 1846 525632 19069 385470 8943 913378 29858-14 -
Podsumowanie przeprowadzonych kontroli Kontrole bieżące były wykonane w przypadkach stwierdzenia np. w obrocie mieszanek paszowych niespełniających wymogów (kontrolowano wytwórców w/w mieszanek). Przeprowadzono również kontrole tematyczne dotyczące mikotoksyn w paszach, rtęci, cynku i miedzi. W wyniku tych kontroli nie stwierdzono poważniejszych uchybień. Takie kontrole wynikały np. z informacji od podmiotów gospodarczych, obywateli (skargi, wnioski) wpływających do poszczególnych szczebli Inspekcji Weterynaryjnej. Nie zrealizowanie planu operacyjnego dotyczącego kontroli produkcji pasz na potrzeby własne oraz kontroli żywienia zwierząt w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta jest wynikiem przeszacowania możliwości kadrowych, zbyt malej liczby inspektorów. 1.1.3 Systemy kontroli i procedury dotyczące ochrony zdrowia zwierząt i zwalczania chorób zakaźnych zwierząt Plany kontrolne i liczba przeprowadzonych kontroli W ramach wykonywanych przez Inspekcję Weterynaryjną zadań z zakresu ochrony zdrowia zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt w 2007r. prowadzone były badania monitoringowe m.in. w zakresie brucelozy bydła (B. abortus), brucelozy owiec i kóz (B. melitensis) oraz gruźlicy bydła wywołanej przez Mycobacterium bovis, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt (Dz. U. Nr 282, poz. 2813 z późn. zm.). Raport dotyczący sytuacji epizootycznej w zakresie brucelozy owiec i kóz w 2007r. przedstawia Załącznik Nr 1. Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zostało uznane za oficjalnie wolne od tej jednostki chorobowej w decyzji Komisji 2006/169/WE z dnia 21 lutego 2006r. zmieniającej decyzję 93/52/EWG w odniesieniu do uznania Polski i niektórych prowincji lub regionów Włoch za wolne od brucelozy (B. melitensis) oraz decyzję 2003/467/WE w odniesieniu do uznania niektórych prowincji lub regionów Włoch za wolne od gruźlicy bydła, brucelozy bydła i enzootycznej białaczki bydła. Na podstawie art. 57 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz - 15 -
zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. Nr 69, poz. 625 z późn. zm.) Główny Lekarz Weterynarii opracował programy zwalczania niektórych chorób zakaźnych zwierząt, które były realizowane w 2007r., a także przedłożył je do Komisji Europejskiej w celu uzyskania współfinansowania ich realizacji zgodnie z przepisami decyzji Rady 90/424/EWG o wydatkach na polu weterynaryjnym. W 2007r. realizowane były następujące programy zwalczania chorób zakaźnych zwierząt przyjęte, zgodnie z art. 57 ust. 7 ww. ustawy, w drodze rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 maja 2007r. w sprawie wprowadzenia programów zwalczania enzootycznej białaczki bydła, gruźlicy bydła, brucelozy bydła, wścieklizny, gąbczastej encefalopatii bydła oraz programu zwalczania i kontroli zakażeń wirusami wysoce zjadliwej grypy ptaków d. pomoru drobiu u drobiu i ptaków dzikich (Dz. U. Nr 104, poz. 714): program zwalczania enzootycznej białaczki bydła (Enzootic bovine leucosis - EBL); program zwalczania gruźlicy bydła (Bovine tuberculosis); program zwalczania brucelozy u bydła (B. abortus); program zwalczania wścieklizny (Rabies); program zwalczania gąbczastej encefalopatii bydła (Bovine spongiform encephalopathy - BSE); program zwalczania i kontroli zakażeń wirusami wysoce zjadliwej grypy ptaków d. pomoru drobiu u drobiu i ptaków dzikich (Highly patogenic avian influenza - HPAI); krajowy program zwalczania niektórych serotypów Salmonelli w stadach hodowlanych gatunku kura (Gallus gallus) na lata 2007 2009 przyjęty w drodze rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 marca 2007r. w sprawie wprowadzenia Krajowego programu zwalczania niektórych serotypów Salmonelli w stadach hodowlanych gatunku kura (Gallus gallus) na lata 2007 2009 (Dz. U. Nr 61, poz. 414 z późn. zm.). W przypadku programu zwalczania brucelozy bydła w 2007r., z uwagi na zadowalająca sytuację epizootyczną w zakresie tej jednostki chorobowej, Polsce nie zostało przyznane współfinansowanie ze środków UE na jego realizację. Raport odnośnie sytuacji epizootycznej w zakresie brucelozy bydła w 2007r. został przesłany do Komisji Europejskiej stosownie do art. 9 dyrektywy Rady 64/432/EWG w sprawie problemów zdrowotnych - 16 -
zwierząt wpływających na handel wewnątrzwspólnotowy bydłem i trzodą chlewną. Raporty z realizacji pozostałych programów w 2007r. zostały przekazane do Komisji Europejskiej w formie sprawozdań półrocznych, rocznych oraz sprawozdań finansowych. W odniesieniu do wysoce zjadliwej grypy ptaków wyniki badań w trybie on-line są przekazywane do Komisji Europejskiej. 1.1.4 Plany awaryjne na wypadek sytuacji wyjątkowych W odniesieniu do Weterynaryjnych Planów Gotowości zwalczania groźnych chorób zakaźnych zwierząt, w 2007r. w związku z sytuacją epizootyczną, jaka powstała w Europie w zakresie choroby niebieskiego języka, Główny Lekarz Weterynarii przygotował i przesłał do Komisji Europejskiej projekt Polskiego Weterynaryjnego Planu Gotowości Zwalczania Choroby Niebieskiego Języka. Ponadto, istniejące plany gotowości są poddawane aktualizacji, zgodnie z Procedurą aktualizacji planu, która stanowi integralną część planów gotowości zwalczania poszczególnych chorób zakaźnych zwierząt. 1.1.5 Nadzór nad identyfikacją i rejestracją zwierząt (IRZ) Liczba przeprowadzonych kontroli - bydło W 2007r. Inspekcja Weterynaryjna oraz Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa łącznie skontrolowały 80 577 siedzib stad bydła, co stanowi 9,82% siedzib stad bydła skontrolowanych w skali kraju. Powyższe wyniki dotyczą kontroli identyfikacji i rejestracji bydła, przeprowadzonych w gospodarstwach, punktach skupu zwierząt i podczas formowania przesyłek bydła do handlu wewnątrzwspólnotowego. Zgodnie z rozporządzeniem Komisji nr 1082/2003/WE z 23 czerwca 2000r. ustanawiającym zasady szczegółowej implementacji Rozporządzenia 1760/2000 Parlamentu Europejskiego i Rady odnośnie minimalnego poziomu kontroli przeprowadzanych w ramach systemu identyfikacji i rejestracji bydła, każde państwo członkowskie jest obowiązane każdego roku skontrolować 10% siedzib stad bydła. - 17 -
W 59 333 siedzibach stad na 80 577 poddanych kontroli zostały stwierdzone nieprawidłowości w zakresie identyfikacji lub rejestracji zwierząt, co stanowi ponad 74% siedzib stad z uchybieniami. Jedynie w stosunku do 3 914 siedzib stad z 59 333, w których odnotowano nieprawidłowości, zostały zastosowane sankcje zgodnie z rozporządzeniem Komisji 494/98/WE z dnia 27 lutego 1998 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 820/97 w odniesieniu do stosowania minimalnych sankcji administracyjnych w przypadku bydła (6,5% siedzib stad, na które nałożono kary). Podsumowanie przeprowadzonych kontroli Główne uchybienia w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt, które stwierdzono podczas kontroli dotyczyły nieprawidłowości w zakresie notyfikowania przemieszczeń, śmierci i urodzeń zwierząt do Centralnej Bazy Danych Systemu IRZ (56 363 siedzib stad z 59 333, co stanowi prawie 95%). Uchybienia dotyczące nieprawidłowości identyfikacji bydła dotyczyły ponad 34% siedzib stad, natomiast nieprawidłowości odnośnie prowadzenia księgi rejestracji w gospodarstwie i paszportów bydła dotyczyły poniżej 10% siedzib stad, w których odnotowano nieprawidłowości w trakcie kontroli. Tabela 3 Kontrole identyfikacji i rejestracji zwierząt - bydło 1. Ogólne informacje o zwierzętach i kontrolach 1.1. Ogólna liczba stad bydła zarejestrowanych na terytorium Polski na początku okresu sprawozdawczego/ kontrolnego 820141 1.2. Ogólna liczba skontrolowanych stad bydła 80577 1.3. Ogólna liczba dokonanych kontroli 89588 1.4. Ogólna liczba sztuk bydła zarejestrowanego na terytorium Polski na początku okresu sprawozdawczego/ kontrolnego 6314345 1.5. Ogólna liczba sztuk bydła w skontrolowanych stadach 1865313 2. Stwierdzone naruszenia Zwierzęta, których dotyczy Stada, których dotyczy - 18 -
2.1. Błąd identyfikacji zwierzęcia 75362 20249 2.2. Niezgodności w księdze rejestracji 29421 5546 2.3. Błąd w powiadomieniu o urodzeniu, śmierci lub przemieszczeniu 412736 56363 2.4. Anomalia paszportowe 12932 4717 2.5. Zwierzęta/stada, których dotyczy tylko jedno naruszenie, wymienione w punktach 2.1-2.4 465815 55028 2.6. Zwierzęta/stada, których dotyczy więcej niż jedno naruszenie, wymienione w punktach 2.1-2.4 31563 4305 2.7. Zwierzęta/stada, których dotyczą naruszenia ogółem (pkt. 2.5 i 2.6) 497378 59333 3. Sankcje nałożone zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 494/98 Zwierzęta, których dotyczy Stada, których dotyczy 3.1. Restrykcje dotyczące przemieszczeń pojedynczych sztuk bydła 7755 2150 3.2. Restrykcje dotyczące przemieszczeń wszystkich sztuk bydła w siedzibie stada 24014 1762 3.3. Utylizacja zwierząt 6 2 3.4. Ogółem (suma pkt. 3.1-3.3) 31775 3914 Z uwagi na fakt, iż główną grupę błędów stwierdzonych podczas kontroli w 2007r., stanowią nieprawidłowości w zakresie zgłaszania przemieszczeń, urodzeń i śmierci zwierząt do Centralnej Bazy Danych Systemu IRZ oraz oznakowania zwierząt, podczas analizy ryzyka dla kontroli na 2008 r. uwzględniono ww. uchybienia i na parametr zgłoszenia dotyczące zwierząt w terminie późniejszym niż 7 dni (wszystkie rodzaje zgłoszeń nałożono wagę o wielkości 90, natomiast na parametr wyniki kontroli prowadzonych w 2007 r. prawidłowość oznakowania zwierząt nałożono wagę o wielkości 80. - 19 -
Tabela 4 Parametry analizy ryzyka dla wyboru siedzib stad bydła do kontroli identyfikacji i rejestracji w 2008 r. Lp. Parametr analizy ryzyka Waga 1. Wyniki kontroli prowadzonych w 2007r. prawidłowość prowadzenia księgi rejestracji 2. Wyniki kontroli prowadzonych w 2007r. utrzymywanie we właściwy sposób paszportów 3. Wyniki kontroli prowadzonych w 2007r. prawidłowość oznakowania zwierząt 70 50 80 4. Status epizootyczny - stado zablokowane i częściowo zablokowane 100 5. Zgłoszenia dotyczące zwierząt w terminie późniejszym niż 7 dni (wszystkie rodzaje zgłoszeń) 6. Sprzedaż zwierząt podmiotowi prowadzącemu działalność w zakresie obrotu zwierzętami, pośrednictwa w tym obrocie lub skupu zwierząt oraz prowadzenia miejsc gromadzenia zwierząt 7. Kontrola 10% siedzib stad w powiecie (w miejscowościach, w których w 2008r. będzie przeprowadzany monitoring gruźlicy i brucelozy bydła) 90 100 100 Liczba przeprowadzonych kontroli - owce i kozy W 2007r. Inspekcja Weterynaryjna oraz Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa łącznie skontrolowały 565 siedzib stad owiec i kóz oraz 19802 sztuk zwierząt z ww. gatunków, co stanowi 5,29% siedzib stad owiec i kóz oraz 6,19% pogłowia owiec i kóz skontrolowanych w skali kraju. Zgodnie z rozporządzeniem Rady nr 21/2004/WE z dnia 17 grudnia 2003r. ustanawiającym system identyfikacji i rejestrowania owiec i kóz oraz zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 1782/2003 i dyrektywy 92/102/EWG i 64/432/EWG każde państwo członkowskie jest obowiązane każdego roku skontrolować 3% siedzib stad owiec i kóz oraz 5% pogłowia owiec i kóz. W 363 siedzibach stad na 565 poddanych kontroli zostały stwierdzone - 20 -
nieprawidłowości w zakresie identyfikacji lub rejestracji zwierząt, co stanowi ponad 64% siedzib stad z uchybieniami. Jedynie w stosunku do 3 siedzib stad z 363, w których odnotowano nieprawidłowości, zostały zastosowane sankcje (0,8% siedzib stad, na które nałożono kary). Podsumowanie przeprowadzonych kontroli Główne uchybienia w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt, które stwierdzono podczas kontroli dotyczyły nieprawidłowości w zakresie notyfikowania przemieszczeń zwierząt do Centralnej Bazy Danych Systemu IRZ (321 siedzib stad z 363, co stanowi ponad 88%). Uchybienia dotyczące nieprawidłowości identyfikacji owiec i kóz lub prowadzenia księgi rejestracji w gospodarstwie dotyczyły ok. 10% siedzib stad, w których odnotowano nieprawidłowości w trakcie kontroli. Tabela 5 Kontrole identyfikacji i rejestracji zwierząt - owce 1. Ogólne informacje o gospodarstwach, zwierzętach i kontrolach 1.1. Ogólna liczba gospodarstw owiec i kóz zarejestrowanych na terytorium Polski na początku okresu sprawozdawczego/ kontrolnego 10674 1.2. Ogólna liczba skontrolowanych gospodarstw 565 1.3. Ogólna liczba przeprowadzonych kontroli 566 1.4. Ogólna liczba sztuk owiec i kóz zarejestrowanych na terytorium Polski na początku okresu sprawozdawczego/ kontrolnego 1.5. Ogólna liczba sztuk owiec i kóz w skontrolowanych gospodarstwach 319533 19802 2. Stwierdzone naruszenia zgodnie z rozp. 21/2004 wg kategorii Liczba zwierząt Liczba gospodarstw 2.1a. Niezgodności w zakresie identyfikacji owiec 252 36 2.1b. Niezgodności w zakresie identyfikacji kóz 103 31 2.2. Niezgodności w księdze rejestracji 324 27 2.3. Niezawiadomienie o przemieszczeniu 5 736 321-21 -
2.4. Nieprawidłowości w dokumentach przewozowych 2.5. Zwierzęta/gospodarstwa, których dotyczy tylko jedno naruszenie, wymienione w punktach 2.1-2.4 2.6. Zwierzęta/gospodarstwa, których dotyczy więcej niż jedno naruszenie, wymienione w punktach 2.1-2.4 2.7. Zwierzęta/gospodarstwa, których dotyczą naruszenia ogółem (pkt. 2.5 i 2.6) 127 10 6 252 346 144 17 6 396 363 3. Nałożone kary Liczba zwierząt, których dotyczy niezgodność Liczba gospodarstw, których dotyczy niezgodność Ogółem 19 3 Z uwagi na fakt, iż główną grupę błędów stwierdzonych podczas kontroli w 2007 r., stanowią nieprawidłowości w zakresie zgłaszania przemieszczeń zwierząt do Centralnej Bazy Danych Systemu IRZ, podczas analizy ryzyka dla kontroli na 2008 r. uwzględniono ww. uchybienia i na parametr zgłoszenia dotyczące przemieszczeń zwierząt w terminie późniejszym niż 7 dni nałożono wagę o wielkości 90, natomiast na parametr zgłoszenia urodzeń zwierząt w terminie późniejszym niż 6 miesięcy nałożono wagę o wielkości 80. Tabela 6 Parametry analizy ryzyka dla wyboru siedzib stad owiec i kóz do kontroli identyfikacji i rejestracji w 2008 r. Lp. Parametr analizy ryzyka Waga 1. Wyniki kontroli prowadzonych w 2007r. prawidłowość prowadzenia księgi rejestracji. 2. Zgłoszenia dotyczące przemieszczeń zwierząt w terminie późniejszym niż 7 dni. 3. Wyniki kontroli prowadzonych w 2007r. prawidłowość oznakowania zwierząt. 70 90 40 4. Zgłoszenia urodzeń zwierząt w terminie późniejszym niż 6 miesięcy. 80 5. Sprzedaż zwierząt podmiotowi prowadzącemu działalność w zakresie obrotu zwierzętami, pośrednictwa w tym obrocie lub skupu zwierząt oraz 100-22 -
prowadzenia miejsc gromadzenia zwierząt. 6. Kontrola 3% siedzib stad z 5% pogłowiem zwierząt w powiecie. 100 7. Siedziby stad, w których przebywa w dniu typowania więcej niż 20 zwierząt 90 8. Siedziby stad, w których przebywają zarówno owce i bydło lub kozy i bydło, przy czym pod uwagę będą brane wyłącznie gospodarstwa, w których utrzymywane jest bydło, wytypowane do kontroli identyfikacji i rejestracji w 2008 roku. 100 1.1.6. Kontrole prowadzone przez Inspekcję Weterynaryjną w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie zwierząt Inspekcja Weterynaryjna prowadzi nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt. W ramach realizowanego nadzoru, prowadzone są corocznie kontrole dobrostanu podczas uboju w rzeźniach, podczas transportu oraz w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta, w szczególności cielęta, świnie oraz kury nieśne. Kontrole przestrzegania przepisów o ochronie zwierząt podczas uboju (w rzeźniach) Odnośnie nadzoru nad dobrostanem zwierząt podczas uboju w rzeźniach w 2007r. obowiązywała instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii nr GIWz.III.401/AW 33/2005 z dnia 21 marca 2005r. w sprawie postępowania powiatowych lekarzy weterynarii oraz wyznaczonych lekarzy weterynarii przy przeprowadzaniu kontroli w rzeźniach pod względem dobrostanu zwierząt oraz raportowania o przeprowadzonych w tym zakresie kontrolach. Liczba przeprowadzonych kontroli Organy Inspekcji Weterynaryjnej w 2007r. sprawowały nadzór nad 1 199 rzeźniami bydła, świń, owiec, kóz i domowych zwierząt jednokopytnych oraz 233 rzeźniami drobiu. Powiatowi lekarze weterynarii przeprowadzili łącznie w omawianym okresie 3 574 kontroli okresowych rzeźni bydła, świń, owiec, kóz i domowych zwierząt jednokopytnych oraz łącznie 816 kontroli okresowych rzeźni drobiu. W trakcie kontroli stałych i okresowych uchybienia stwierdzone zostały w 1 245 przypadkach, w tym w 501 dotyczących rzeźni bydła, świń, owiec, kóz i domowych zwierząt jednokopytnych zakwalifikowanych do handlu na - 23 -
terytorium Unii Europejskiej oraz w 510 przypadkach dotyczących rzeźni bydła, świń, owiec, kóz i domowych zwierząt jednokopytnych zakwalifikowanych na rynek krajowy, w przypadkach 141 dotyczących rzeźni drobiu zakwalifikowanych do handlu na terytorium Unii Europejskiej oraz w przypadkach 81 dotyczących rzeźni drobiu zakwalifikowanych na rynek krajowy. Podsumowanie przeprowadzonych kontroli Wyniki kontroli dobrostanu w rzeźniach wykonanych w 2007r. przedstawia poniższa tabela. Podczas kontroli dobrostanu zwierząt w rzeźni kontrolowane jest spełnianie wymagań strukturalnych, zapewnienie zwierzętom odpowiedniej opieki na terenie rzeźni, a także sposób postępowania ze zwierzętami przed oraz podczas uboju. Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości to brak kontroli sprawności urządzeń do oszałamiania przed ubojem (58 rzeźni); brak zapasowego urządzenia do oszałamiania (48 rzeźni); nie zapewnienie zwierzętom stałego dostępu do wody (35 rzeźni); niewłaściwe unieruchamianie zwierząt podczas oszałamiania (35 rzeźni.) Tabela 7 Roczny raport z kontroli rzeźni pod względem dobrostanu zwierząt Liczba zarejestrowanych rzeźni: 1 432 przez szczebel powiatowy przez szczebel wojewódzki Liczba rzeźni skontrolowanych: 1 149 296 Liczba przeprowadzonych kontroli: 2 998 302 Liczba rzeźni, w których stwierdzono nieprawidłowości: 234 61 Liczba stwierdzonych nieprawidłowości: 391 116 Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt podczas transportu W związku z wejściem w życie rozporządzenia Rady (WE) 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 1255/97, została wydana nowa Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.400/AW-93/07-24 -
dnia 8 października 2007 r. w sprawie postępowania powiatowych lekarzy weterynarii przy przeprowadzaniu kontroli środków transportu drogowego wykorzystywanych do przewozu zwierząt pod względem dobrostanu zwierząt oraz w sprawie raportowania o przeprowadzonych w tym zakresie kontrolach. Liczba przeprowadzonych kontroli Na koniec 2007 r. było zarejestrowanych 707 przewoźników zatwierdzonych do przewozów powyżej 8 godzin i 2 603 przewoźników zatwierdzonych do przewozów do 8 godzin. Do przewozu zwierząt na koniec 2007 r. dopuszczonych było 722 środków transportu drogowego do przewozu zwierząt w czasie powyżej 8 godzin. Zgodnie z przepisami, odpowiednia kontrola powinna być prowadzona przy każdym załadunku oraz rozładunku zwierząt, podczas transportu drogowego, w miejscach docelowych, w punktach skupu, miejscach wysyłki, punktach kontroli i punktach przeładunku. Kontrole obejmują przede wszystkim zgodność środków transportu z wymaganiami, zdolność zwierząt do transportu oraz czas transportu zwierząt. Tabela 8 Roczny raport z kontroli środków transportu wykorzystywanych do przewozu zwierząt pod względem dobrostanu zwierząt Transportowane zwierzęta (w sztukach) Bydło Świnie Owce/ kozy Koniowate Drób i zającowate inne gatunki a) rzeźne 1 252 697 21 687 443 37 717 22 634 471 066 438 2 269 b) przeznaczone na eksport 384 418 510 552 102 164 4 515 287 28 761 609 125 986 c) importowane do celów hodowlanych 15 087 293 270 31 127 20 504 798 63 315 d) inne 92 750 594 416 483 204 49 462 329 658 051 a+b+c+d 1 744 952 23 085 681 140 395 4 538 252 569 795 174 849 621 Liczba przeprowadzonych kontroli Liczba zwierząt Liczba środków transportu Bydło Świnie Owce/ kozy Koniowate Drób i zającowate Inne gatunki - 25 -
Liczba stwierdzonych niezgodności ZINTEGROWANY WIELOLETNI PLAN KONTROLI DLA POLSKI a) podczas transportu drogowego b) w miejscu docelowym c1) na targach, w punktach skupu c2) w miejscu wysyłki c3) w miejscu odpoczynku c4) w punkcie transferowym 53 880 308 441 2 209 206 482 20 222 193 73 015 522 26 505 309 554 584 424 9 436 553 674 482 684 290 898 291 89 321 50 463 137 329 1 283 864 2 158 1 673 391 369 361 328 20 231 443 054 395 381 88 564 1 277 189 877 613 524 2 527 336 8 007 355 709 56 479 567 23 630 402 30 595 6 389 0 0 0 596 0 0 0 a+b+c1+c2+c3+c4 442 135 1 828 957 13 381 483 93 041 47 285 859 1 241 927 293 2 649 879 d) kontrola dokumentacji 268 618 684 079 4 161 079 23 761 499 141 121 043 732 563 127 Liczba stwierdzonych niezgodności Liczba zwierząt Bydło Świnie Owce/ kozy Koniowate Drób i zającowate Inne gatunki a) podczas transportu drogowego b) w miejscu docelowym c1) na targach, w punktach skupu c2) w miejscu wysyłki c3) w miejscu odpoczynku 42 16 499 0 9 15 100 0 252 348 23 052 0 6 151 821 2 46 57 359 0 2 10 0 15 0 3 461 0 2 16 000 240 000 4 1 822 0 0 0 0 a+b+c1+c2+c3 359 422 28 193 0 19 182 931 240 003 d) kontrola dokumentacji 37 26 109 0 0 0 0-26 -
Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt w gospodarstwach Plany kontrolne W 2007r. obowiązywała Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii nr GIWz.III.401/AW 67/2005 z dnia 31 maja 2005r. w sprawie postępowania powiatowych lekarzy weterynarii przy przeprowadzaniu kontroli gospodarstw utrzymujących zwierzęta pod względem dobrostanu zwierząt oraz raportowania o przeprowadzonych kontrolach gospodarstw utrzymujących świnie, cielęta i kury nioski pod względem dobrostanu zwierząt, zgodnie, z którą kontrola dobrostanu zwierząt w gospodarstwach powinna objąć 5% gospodarstw w ciągu roku. Inspekcja Weterynaryjna kontroluje gospodarstwa utrzymujące zwierzęta, sprawdzając przestrzeganie przepisów o ochronie zwierząt, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarstw utrzymujących świnie, cielęta i kury nieśne. Liczba przeprowadzonych kontroli Roczny raport z kontroli przeprowadzonych w 2007 roku wykazał, że na terytorium Rzeczpospolitej Polski było 824 802 gospodarstw utrzymujących te gatunki zwierząt. W poniższej tabeli znajdują się dane dotyczące liczby poszczególnych nieprawidłowości stwierdzonych podczas kontroli. Podsumowanie przeprowadzonych kontroli Tabela 9 Raport z kontroli gospodarstw utrzymujących zwierzęta gospodarskie Cielęta Świnie Kury nioski Inne zwierzęta a. Liczba gospodarstw b. Liczba skontrolowanych gospodarstw 486 724 329 222 8 856 474 976 20 149 10 097 1 044 60 287 c. Liczba niezgodności 1. Personel 8 9 5 16 2. Dozór 303 347 4 300 3. Prowadzenie rejestrów 2 398 1 518 62 2 060-27 -
4. Swoboda ruchu 91 122 6 51 5. Budynki i pomieszczenia 1 199 598 45 278 6. Sprzęt 58 78 36 51 7. Pasza, woda i inne 252 260 2 300 8. Okaleczenia 15 56 1 13 9. Metody chowu 12 26 0 1 10.Wystarczająca przestrzeń 11. Minimalne oświetlenie 12. Powierzchnia podłoża 13. Materiał manipulacyjny 14. Poziom hemoglobiny 15. Pasze bogate we włókno 165 71 10 101 80 10 130 40 0 1 Nadzór nad schroniskami dla bezdomnych zwierząt Oprócz kontroli przestrzegania przepisów o ochronie zwierząt w gospodarstwach, w transporcie, a także podczas uboju zwierząt rzeźnych, Inspekcja Weterynaryjna w Polsce, jako jedyna tego typu służba w Unii Europejskiej, sprawuje również nadzór nad przestrzeganiem przepisów weterynaryjnych oraz przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt w schroniskach dla bezdomnych zwierząt. Liczba przeprowadzonych kontroli Na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej w 2007 r. działało 141 schronisk dla bezdomnych zwierząt. Powiatowi lekarze weterynarii przeprowadzili łącznie w omawianym - 28 -
okresie 311 kontroli schronisk. W trakcie kontroli uchybienia stwierdzono w 54 schroniskach. Podsumowanie przeprowadzonych kontroli Nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli wynikają w głównej mierze z niedofinansowania schronisk oraz ich przepełnienia. Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości: zły stan pomieszczeń w schronisku; brak wydzielonych pomieszczeń dla szczeniąt i kociąt, dla zwierząt agresywnych, dla zwierząt chorych; brak programu dezynfekcji i deratyzacji; brak pieca do spalania zwłok lub chłodni do przetrzymywania zwłok; niewłaściwie prowadzona ewidencja zwierząt oraz dokumentacja weterynaryjna; niski procent sterylizacji i kastracji; ograniczona profilaktyka chorób zakaźnych. 1.1.7. Systemy kontroli i procedury dotyczące weterynaryjnej kontroli granicznej Weterynaryjna kontrola graniczna dotyczy wszystkich przesyłek zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego oraz pasz wprowadzanych na terytorium UE z krajów trzecich. W/w kontrole urzędowe przeprowadzane są w 12 posterunkach weterynaryjnej kontroli granicznej. W roku 2007 liczba przeprowadzonych kontroli kształtowała się następująco: Tabela 10 Dane dotyczące liczby skontrolowanych przesyłek wprowadzonych w 2007r. w ramach procedury importu Graniczny Inspektorat Weterynarii Liczba kontroli przesyłek produktów Liczba kontroli przesyłek zwierząt Liczba kontroli przesyłek pasz Bezledy 234 58 2 Dorohusk 4205 0 3838-29 -
Hrebenne 0 Nie dotyczy 0 Gdynia (posterunek Gdynia + posterunek Gdańsk) 4066 0 555 Korczowa 1457 134 411 Koroszczyn (posterunek Kukuryki + posterunek Terespol Kobylany) Kuźnica Białostocka 1827 185 715 77 2 27 Warszawa-Okęcie 261 158 11 Szczecin 2593 Nie dotyczy 20 Świnoujście 91 Nie dotyczy 64 Razem 14 811 537 5643 Tabela 11 Dane dotyczące liczby skontrolowanych przesyłek wprowadzonych w 2007r. w ramach procedury tranzytu (w tym tranzytu z czasowym składowaniem w składach celnych) Graniczny Inspektorat Weterynarii Liczba skontrolowanych przesyłek tranzyt wjazd Liczba skontrolowanych przesyłek tranzyt wyjazd Produkty zwierzęta produkty zwierzęta Bezledy 49 19 0 14 Dorohusk 0 0 156 0 Hrebenne 0 Nie dotyczy 202 Nie dotyczy Gdynia 348 0 35 0 (posterunek Gdynia + posterunek Gdańsk) - 30 -
Korczowa 9 0 607 6 Koroszczyn 2 9 269 51 (posterunek Kukuryki + posterunek Terespol-Kobylany) Kuźnica Białostocka 5 0 47 2 Warszawa-Okęcie 4 0 0 0 Szczecin 0 Nie dotyczy 0 Nie dotyczy Świnoujście 0 Nie dotyczy 0 Nie dotyczy Razem 417 28 1316 73 Tabela 12 Dane dotyczące liczby skontrolowanych przesyłek wprowadzonych w 2007r. w ramach procedury reimportu Graniczny Inspektorat Weterynarii Liczba skontrolowanych przesyłek Bezledy 52 Dorohusk 0 Hrebenne 2 Gdynia 3 (posterunek Gdynia + posterunek Gdańsk) Korczowa 6 Koroszczyn 35 (posterunek Kukuryki + posterunek Terespol- Kobylany) Kuźnica Białostocka 13-31 -
Warszawa-Okęcie 0 Szczecin 0 Świnoujście 0 Razem 111 Tabela 13 Dane dotyczące liczby skontrolowanych przesyłek w 2007r. w ramach procedury eksportu Graniczny Inspektorat Weterynarii Liczba skontrolowanych przesyłek Bezledy 244 Dorohusk 0 Hrebenne 0 Gdynia 34 (posterunek Kukuryki + posterunek Terespol- Kobylany) Korczowa 1 Koroszczyn 883 (posterunek Kukuryki + posterunek Terespol- Kobylany) Kuźnica Białostocka 1056 Warszawa-Okęcie 0 Szczecin 0 Świnoujście 0 Razem 2218-32 -
Realizacja krajowego planu monitoringu pozostałości w żywności pochodzenia zwierzęcego wwożonej z krajów trzecich przedstawia się następująco. Tabela 14 Wyniki krajowego planu monitoringu pozostałości w żywności pochodzenia zwierzęcego wwożonej z krajów trzecich Graniczny Inspektorat Weterynarii Liczba pobranych prób w ramach monitoringu Liczba pobranych prób w ramach monitoringu z wynikiem dodatnim Bezledy 48 0 Dorohusk 10 0 Hrebenne 0 0 Gdynia 105 1 (posterunek Kukuryki + posterunek Terespol-Kobylany) Korczowa 21 0 Koroszczyn 11 0 (posterunek Kukuryki + posterunek Terespol-Kobylany) Kuźnica Białostocka 1 0 Warszawa-Okęcie 10 0 Szczecin 22 0 Świnoujście 12 0 Razem 240 1 Zgodnie z art. 37 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2003r. o weterynaryjnej kontroli granicznej (Dz. U. Nr 165, poz. 1590 z późn. zm.) zastosowano kontrolę wzmocnioną w 12 przypadkach. Głównym powodem zarządzania kontroli były przekroczenia substancji - 33 -
niedozwolonych, pozostałości chemicznych, biologicznych, produktów leczniczych Kontrole graniczne dobrostanu zwierząt Prowadzone są zgodnie z art. 21 rozporządzenia Rady 1/2005 i dotyczą wszystkich przesyłek zwierząt wwożonych i wywożonych z terytorium Wspólnoty. Liczba przeprowadzonych kontroli W 2007 r. przeprowadzono 4 444 kontrole dobrostanu transportowanych zwierząt w eksporcie i imporcie w 6 GrIW tj. Koroszczynie, Warszawie, Bezledach, Korczowej, Kuźnicy Białostockiej i Dorohusku, w tym: 695 transportów koni, 1 908 bydła, 836 świń, 804 drobiu, 1 owiec, 42 psów oraz 158 transportów innych zwierząt. Kontrole dotyczące monitorowania chorób zakaźnych prowadzone są zgodnie z decyzją Komisji 97/794. W 2007 r. przeprowadzono kontrole jak w tabeli: - 34 -
Tabela 15 Recording of checks of live animals consignments introduced for import into the Community (97/794) Poland 01 January 31 December 2007 Reference number of the veterinary certificate Identification number of the animal Laboratory test requested 157/2007 UA610000017 Glanders, Equine infectious anemia Dourine 157/2007 UA610000001 Glanders, Equine infectious anemia Dourine 157/2007 UA610000006 Glanders, Equine infectious anemia Dourine 157/2007 UA610000004 Glanders, Equine infectious anemia Dourine 158/2007 XIV Glanders, Equine infectious anemia Dourine 158/2007 III Glanders, Equine infectious anemia Dourine 158/2007 II Glanders, Equine infectious anemia Dourine Result of the test Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Country of the final destination of the consignment Poland Poland Poland Poland Italy Italy Italy - 35 -
599/2007 Baron /gniady/ 1758 600/2007 Brooklyn Z /szary/ 1757 Glanders, Equine infectious anemia Dourine Glanders, Equine infectious anemia Dourine 000082 VI Glanders, Equine infectious Anemia 000082 VIII Glanders, Equine infectious Anemia 000082 IX Glanders, Equine infectious Anemia 000082 XVI Glanders, Equine infectious Anemia 000946 VIII Glanders, Equine infectious Anemia 000946 XIII Glanders, Equine infectious Anemia 5/2007 XXII Glanders, Equine infectious Anemia 5/2007 XX Glanders, Equine infectious Anemia 5/2007 XIX Glanders, Equine infectious Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Germany Germany Poland Poland Poland Poland Poland Poland Poland Poland Poland - 36 -
Anemia 5/2007 III Glanders, Equine infectious Anemia 001368 X XI Glanders, Equine infectious Anemia 001368 001368 XIV Glanders, Equine infectious Anemia 001368 XVII Glanders, Equine infectious Anemia 002053/1 Koń ogier bułany Małman Glanders, Equine infectious anemia Dourine Equine viral arthritis 10/2007 XI Glanders, Equine infectious Anemia 10/2007 XIV Glanders, Equine infectious Anemia 10/2007 V Glanders, Equine infectious Anemia 10/2007 IX Glanders, Equine infectious Anemia 28 nr 0006312 AANr000699 UA560000009 Glanders, Equine infectious anemia Dourine - 37 - Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Poland Poland Poland Poland Germany Poland Poland Poland Poland Poland Negative 28 nr 0006312 UA560000008 Glanders, Negative Poland