ZINTEGROWANY WIELOLETNI PLAN KONTROLI DLA POLSKI RAPORT ROCZNY 2011

Transkrypt

1 ZINTEGROWANY WIELOLETNI PLAN KONTROLI DLA POLSKI WARSZAWA, 2012

2 RAPORT AKCEPTUJĄ: Lp. Nazwisko i imię Funkcja Podpis 1. Pan Janusz Związek Główny Lekarz Weterynarii 2. Pan Przemysław Biliński Główny Inspektor Sanitarny 3. Pan Tadeusz Kłos Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa Pan Stanisław Kowalczyk Pani Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 2

3 SPIS TREŚCI WSTĘP... 6 ROZDZIAŁ 1. KONTROLE URZĘDOWE PRZEPROWADZANE ZGODNIE Z PLANEM W 2011 R INSPEKCJA WETERYNARYJNA (IW) Higiena produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego Plany awaryjne na wypadek sytuacji kryzysowych Nadzór nad identyfikacją i rejestracją zwierząt (IRZ) Kontrole prowadzone przez Inspekcję Weterynaryjną w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie zwierząt Kontrola weterynaryjna w handlu zwierzętami Systemy kontroli i procedury dotyczące weterynaryjnej kontroli granicznej PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA Bezpieczeństwo i higiena żywności PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO - SPOŻYWCZYCH Kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych INSPEKCJA HANDLOWA (IH) Kontrole pozaplanowe ROZDZIAŁ 2. OGÓLNA ZGODNOŚĆ Z PRZEPISAMI W PRZYPADKU PRZEDSIĘBIORCÓW I PRODUKTÓW INSPEKCJA WETERYNARYJNA Higiena produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego Sektor prawa paszowego Weterynaryjna kontrola graniczna PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA Bezpieczeństwo i higiena żywności PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA

4 Badania pozostałości pestycydów w produktach roślinnych w ramach urzędowej kontroli prawidłowości stosowania środków ochrony roślin INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO- SPOŻYWCZYCH Jakość handlowa artykułów rolno-spożywczych INSPEKCJA HANDLOWA Jakość produktów badania organoleptyczne i fizykochemiczne Zawartość netto środków spożywczych Prawidłowość oznakowania produktów Aktualność terminów przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości Karma przeznaczona dla zwierząt domowych Legalność działania przedsiębiorców Działania podjęte w odniesieniu do przedsiębiorców, u których stwierdzono nieprawidłowości Dostarczanie wskazówek lub informacji podmiotom prowadzącym przedsiębiorstwa żywnościowe oraz konsumentom ROZDZIAŁ 3. AUDYTY PRZEPROWADZANE ZGODNIE Z ART. 4 UST. 6 ROZPORZĄDZENIA (WE) NR 882/ INSPEKCJA WETERYNARYJNA PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA INSPEKCJA HANDLOWA INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO- SPOŻYWCZYCH ROZDZIAŁ 4. DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU ZAPEWNIENIE SKUTECZNEGO DZIAŁANIA SŁUŻB KONTROLI URZĘDOWYCH DZIAŁANIA SZKOLENIOWE INSPEKCJA WETERYNARYJNA (IW) PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO - SPOŻYWCZYCH

5 INSPEKCJA HANDLOWA ZMIANY W ORGANIZACJI LUB ZARZĄDZIE URZĘDÓW WŁAŚCIWYCH INSPEKCJA WETERYNARYJNA INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO- SPOŻYWCZYCH NOWE USTAWODAWSTWO INSPEKCJA WETERYNARYJNA KONTROLE WEWNĘTRZNE INSPEKCJA WETERYNARYJNA Kontrole przeprowadzane przez Biuro Kontroli GIW Kontrole Granicznych i Powiatowych Lekarzy Weterynarii prowadzone przez Biuro ds. Granic GIW PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA PAŃSTWOWA INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO- SPOŻYWCZYCH LABORATORIA URZĘDOWEJ KONTROLI ŻYWNOŚCI PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA PAŃSTWOWA INSPEKCJA CHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA INSPEKCJA HANDLOWA ROZDZIAŁ 5. PODSUMOWANIE OGÓLNEJ SKUTECZNOŚCI SYSTEMU KONTROLI URZĘDOWYCH W POLSCE

6 WSTĘP W raporcie przedstawiono zbiorcze dane uzyskane od organów sprawujących urzędową kontrolę środków spożywczych w Polsce. Kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa żywności i sprawowaniu urzędowej kontroli odgrywają 2 Inspekcje: Państwowa Inspekcja Sanitarna i Inspekcja Weterynaryjna. Dodatkowo uwzględniono dane z pozostałych Inspekcji działających w wąskich precyzyjnie określonych obszarach tj. Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych, Inspekcji Handlowej, Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Ww. raport sporządzono w oparciu o Decyzję Komisji 2008/654/WE z dnia 24 lipca 2008 r. w sprawie wytycznych dla pomocy państwom członkowskim w sporządzaniu rocznego sprawozdania dotyczącego zintegrowanego wieloletniego krajowego planu kontroli, przewidzianego w rozporządzeniu (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady. Niezależnie od ww. raportu do Komisji Europejskiej przesłano w stosownych terminach inne szczegółowe raporty dot. urzędowej kontroli. Do sporządzenia ww. raportu wykorzystano dane uzyskane od poszczególnych organów urzędowej kontroli za 2011 r., oficjalne formularze statystyczne (druki MZ-48 Sprawozdanie z działalności w zakresie higieny żywności, żywienia i przedmiotów użytku dział 1, druk GUS RRW-5 Sprawozdanie z działalności i stanu sanitarnego obiektów w zakresie higieny artykułów żywnościowych pochodzenia zwierzęcego ), dane z realizacji planów pobierania próbek i badania żywności, a także planów kontroli podmiotów prowadzących produkcję i obrót żywnością. 6

7 Rozdział 1. Kontrole urzędowe przeprowadzane zgodnie z Planem w 2011 r INSPEKCJA WETERYNARYJNA (IW) Higiena produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego Plany kontrolne Organy Inspekcji Weterynaryjnej odgrywają podstawową rolę w zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Inspekcja Weterynaryjna sprawuje nadzór nad pozyskiwaniem, chowem, wytwarzaniem, oczyszczaniem, ubojem, rozbiorem, przetwarzaniem, pakowaniem, przepakowywaniem, przechowywaniem oraz transportem produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Kontrole urzędowe podmiotów prowadzących ww. działalności są planowane i przeprowadzane przez organy IW szczebla powiatowego. Kontrole urzędowe planowane były przez powiatowych lekarzy weterynarii (PLW) w oparciu o Instrukcję Głównego Lekarza Weterynarii (GLW) Nr GIWbż 500-2/11 z dnia 1 września 2011 r. w sprawie określenia na podstawie analizy ryzyka częstotliwości kontroli podmiotów sektora spożywczego objętych urzędowym nadzorem IW, która wdraża postanowienia art. 3 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 882/2004. Zgodnie z tą instrukcją każdy zakład produkujący żywność pochodzenia zwierzęcego jest oceniany i przyporządkowywany do jednej z trzech kategorii, a częstotliwość kontroli kompleksowych zakładu zależy od grupy ryzyka, do której został on przyporządkowany: niskie ryzyko (kontrola nie mniej niż raz do roku), średnie ryzyko (kontrola nie mniej niż raz na 6 miesięcy), wysokie ryzyko (kontrola nie mniej niż raz na 3 miesiące). Ponadto, w 2011 r. Inspekcja Weterynaryjna realizowała również szczegółowe programy kontroli przewidziane na mocy następujących przepisów prawa wspólnotowego: - dyrektywy Rady 96/23/WE z dnia 29 kwietnia 1996 r. w sprawie środków monitorowania niektórych substancji i ich pozostałości u żywych zwierząt i w produktach 7

8 pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. WE L 125, z z późn. zm.) - zalecenia Komisji 2006/794/WE z dnia 16 listopada 2006r. w sprawie monitorowania poziomu tła dioksyn, dioksynopochodnych PCB i niedioksynopochodnych PCB w środkach spożywczych (Dz. Urz. WE L 322, z ). Liczba kontroli planowanych Zgodnie z informacjami przekazanymi przez powiatowych lekarzy weterynarii w 2011r. przeprowadzono kontroli (kompleksowych lub wycinkowych) podmiotów sektora spożywczego. Ze względu na przepisy ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego, pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej znajdowało się podmiotów sektora spożywczego. Na zatwierdzone przedsiębiorstwa skontrolowano 5134, z 55 zakładów zatwierdzonych korzystających z krajowych środków dostosowujących, o których mowa w art. 10 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 853/2004 skontrolowano 53, natomiast z podmiotów podlegających jedynie obowiązkowi rejestracji skontrolowano Należy wyjaśnić, że ww. kontrole nie obejmują kontroli stałych w zakładach prowadzących ubój zwierząt rzeźnych lub rozbiór i przetwórstwo mięsa zwierząt łownych w trakcie trwania procesów produkcyjnych. Realizacja specyficznych programów przewidzianych prawem wspólnotowym Krajowy program monitoringu obecności substancji niedozwolonych oraz pozostałości chemicznych, biologicznych i produktów leczniczych u zwierząt i w żywności pochodzenia zwierzęcego (ang. NRCP National Residue Control Plan). W 2011 roku w ramach programu pobrano do badań ogółem próbek (obejmujących program target i suspect ). Materiał do badań, zgodnie z planem był pobierany w gospodarstwach i rzeźniach. Obejmował również produkty pochodzenia zwierzęcego pochodzące z krajów trzecich lub innych krajów członkowskich. Szczegółowe wyniki z realizacji programu wraz z planem monitoringu na rok 2012 zostały przekazane Komisji Europejskiej - za pośrednictwem Krajowego Laboratorium Referencyjnego PIWet- PIB w Puławach, przy użyciu bazy danych Sanco Residue. 8

9 Krajowy program badań kontrolnych dioksyn, furanów, dioksynopodobnych bifenyli (dl-pcb) u zwierząt i w produktach pochodzenia zwierzęcego. Badania w roku 2011 w ramach programu wykonano w Zakładzie Radiobiologii PIW-PIB w Puławach. Laboratorium jak i zastosowana metoda badawcza spełniają wymagania określone Rozporządzeniem Komisji nr 1883/2006. W badaniach zastosowano metodę kapilarnej chromatografii gazowej sprzężonej z wysokorozdzielczą spektrometrią mas (HRMS). Program badań w roku 2011 został przeprowadzony na podstawie Instrukcji GLW Nr GIWlab-83-6/10 z dnia 10 maja 2010 r. wydanej przez Główny Inspektorat Weterynarii, zmienionej Aneksem nr 2 z dnia 3 stycznia 2012 r. w której uszczegółowiono tryb postępowania organów Inspekcji Weterynaryjnej w zakresie: sposobu pobierania próbek, rodzaju i wielkości próbek, kierunku prowadzonych badań, trybu postępowania w przypadku stwierdzenia przekroczenia dopuszczalnego poziomu dioksyn, furanów i dl-pcb oraz sposobu prowadzenia dokumentacji z wykonywanych czynności. Zakresem badań objęto analizę 7 toksycznych kongenerów PCDD, 10 kongenerów PCDF i 12 kongenerów dl- PCB różniących się znacząco siłą działania toksycznego oraz 6 ndl-pcb. Łącznie w każdej próbce analizowano zawartość 35 kongenerów dioksyn, furanow i PCB. Materiał do badań stanowiły próbki produktów pochodzenia zwierzęcego nadsyłane z terenu kraju do października 2011 r. Próbki pobrane zostały przez pracowników IW, zgodnie z Instrukcją GLW Nr GIWlab-83-8/10 z dnia 10 maja 2010 r. zmienionej Aneksem nr 2 z dnia 3 stycznia 2012 r. dotyczącą sposobu i zakresu realizacji krajowego programu badań kontrolnych dioksyn, furanów, dl-pcb i ndl-pcb oraz wytycznymi dotyczącymi liczby próbek wyznaczonymi do pobrania na terenie każdego województwa zgonie z pismem Głównego Lekarza Weterynarii GIWlab83-1-(2)/12 z dnia 5 stycznia 2012 r.. W sumie analizie chemicznej na zawartość dioksyn, furanów i dl-pcb poddano 138 próbek żywności pochodzenia zwierzęcego, w tym:. 53 próbek ryb bałtyckich (9 próbek mięśni łososia, 9 próbek troci wędrownej, 10 próbek szprota, 10 próbek mięśni śledzia, 15 próbek mięśni dorsza), 10 próbek ryb słodkowodnych (5 próbek karpia, 5 próbek pstrąga), 10 próbek puszkowanych wątróbek rybich 17 próbek mleka (10 próbeki mleka koziego, 7 próbek mleka krowiego), 23 próbki mięsa (5 próbek mięśni wołowych, 5 próbek mięśni wieprzowych, 6 próbek drobiowych, 4 próbki mięśni zwierząt łownych oraz 3 mięśni baranich), 9

10 20 próbki jaj (10 próbek jaj kurzych ( jaja od kur z chowu wolnego), 6 próbek jaj kurzych fermowych, 2 próbki jaj kaczych, 2 próbki jaj gęsich). 5 próbek miodu pszczelego Prawo paszowe Plany kontrolne W 2011 roku Roczny Plan Urzędowych Kontroli Pasz był wyznaczany odgórnie przez Główny Inspektorat Weterynarii zgodnie z poniższą tabelą: Tabela 1 Plan Urzędowych Kontroli Pasz w 2011 r. Rodzaj przedsiębiorstwa: Produkcja roczna w tonach: Liczba kontroli Producenci mieszanek paszowych dla zwierząt gospodarskich Producenci dodatków paszowych - zatwierdzeni - zarejestrowani Producenci premiksów - zatwierdzeni - zarejestrowani Przedsiębiorstwa handlowe zatwierdzone Przedsiębiorstwa handlowe zarejestrowane Bez względu na wielkość produkcji Bez względu na wielkość produkcji Bez względu na wielkość produkcji Bez względu na wielkość produkcji Bez względu na wielkość produkcji Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 2-4 kontroli w roku. Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 2-4 kontroli w roku Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 2-4 kontroli w roku Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 2-4 kontroli w roku Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 2 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 1-2 kontrole w roku 10

11 Rodzaj przedsiębiorstwa: Produkcja roczna w tonach: Liczba kontroli Wytwórnie leczniczych Dystrybutorzy leczniczych pasz pasz Wytwórcy karmy dla zwierząt domowych Inne podmioty wytwarzające dodatki paszowe Bez względu na wielkość produkcji Bez względu na wielkość produkcji Bez względu na wielkość produkcji Bez względu na wielkość produkcji Transport pasz Podmioty zajmujące się transportem i przechowywaniem pasz Podmioty zajmujące się produkcją materiałów paszowych Gospodarstwa produkujące pasze na potrzeby własne oraz stosujące pasze w żywieniu zwierząt Podmioty zajmujące się produkcją pierwotną Młyny, gorzelnie, zakłady przetwórcze i tłuszczowe Gospodarstwa Kontrola w zakresie pasz może być łączona z innymi czynnościami urzędowymi Gospodarstwa Kontrola w zakresie pasz może być łączona z innymi czynnościami urzędowymi Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 2-4 kontroli w roku Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 2-4 kontroli w roku Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 2-4 kontroli w roku Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 2 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 1-2 kontrole w roku Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 1 x do roku Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 1 x do roku Liczbę kontroli ustala się na podstawie liczby gospodarstw w danym powiecie tj.: < 1500 gospodarstw 10% gospodarstw 8% gospodarstw 5% gospodarstw 3% gospodarstw 2,5% > 8000 gospodarstw 2% Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 1% w ciągu roku 11

12 Rodzaj przedsiębiorstwa: Gospodarstwa produkujące pasze na własne potrzeby z udziałem dodatków paszowych i/lub premiksów spełniające wymagania załącznika II Rozporządzenia (WE) 183/2005 Produkcja roczna w tonach: Gospodarstwa zatwierdzone przez PLW zgodnie z art. 10 Rozporządzenia (WE) 183/2005 Liczba kontroli Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 1 x do roku Ogólne zasady prowadzenia urzędowych kontroli są określone w Instrukcji Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWhig-500-4/08 z dnia 1 kwietnia 2008r. w sprawie metodologii urzędowych kontroli Opisane w niej założenia oraz procedury mogą być równie zastosowane w trakcie prowadzenia urzędowych kontroli przedsiębiorstw sektora paszowego. Częstotliwość kontroli podmiotów zajmujących się zbieraniem, transportowaniem, przechowywaniem, operowaniem, przetwarzaniem oraz wykorzystaniem lub usuwaniem ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego określa Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWpuf.513utyl.1/2005 z dnia 27 stycznia 2005 r. w sprawie procedur obowiązujących przy kontroli zagospodarowania ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego w zakładach utylizacyjnych, spalarniach i podmiotach będących w posiadaniu surowców kategorii 1, 2 lub 3*. Tabela 2 Częstotliwość kontroli okresowych podmiotów, o których mowa w w/w instrukcji * Rodzaj działalności podlegającej Częstotliwość kontroli okresowych kontroli Zakład utylizacyjny kategorii 1 1 raz/miesiąc Zakład utylizacyjny kategorii 2 i 3 4 razy/rok Zakłady pośrednie 2 razy /rok Spalarnie 2 razy /rok Podmioty zajmujące się transportem 1 raz/rok usługowym materiałów zwierzęcych Podmioty wykorzystujące uboczne 1 raz/rok produkty pochodzenia zwierzęcego określone w art. 23 rozporządzenia 1774/2002 Podmioty zajmujące się wytwarzaniem 2 razy /rok karm dla zwierząt domowych Zakłady technicznego wykorzystania 1 raz/rok 12

13 ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego Podmioty wykorzystujące mączki mięsno kostne jako polepszacze gleby Podmioty wykorzystujące przetworzone białka pochodzenia zwierzęcego do produkcji środków żywieni zwierząt dla zwierząt gospodarskich Podmioty zajmujące się żywieniem zbiorowym (odpadki cateringowe) Punkty kontroli granicznej (BIP) Rzeźnie, zakłady rozbioru i przetwórnie mięsa czerwonego, białego, ryb, jaj i zakłady mleczarskie po dokonaniu analizy ryzyka, nie rzadziej jednak niż raz na dwa lata Zgodnie z zaleceniami Krajowego Programu Kontroli Środków Żywienia Zwierząt 1 raz/rok wspólnie z Inspekcją Sanitarną po zawarciu przez Powiatowego Lekarza Weterynarii stosownego porozumienia z tą Inspekcją 1 raz/rok 2 razy/rok - prowadzą inspektorzy d.s higieny środków spożywczych * podana tabelarycznie ilość kontroli określa minimalną ich ilość. Jednakże Powiatowy Lekarz Weterynarii samodzielnie na podstawie analizy ryzyka poprzednich kontroli określa częstotliwość wizyt u poszczególnych podmiotów. Dane zawarte w tabeli nie uwzględniają kontroli sprawdzających realizacją wydanych zaleceń. 1) Zakres zrealizowania założeń w zakresie częstotliwości lub intensywności oraz charakteru kontroli urzędowych ustalone w krajowym planie kontroli. W obowiązujących w 2011 roku krajowych przepisach prawnych prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania jak i wprowadzania do obrotu pasz wymagało rejestracji lub zatwierdzenia przez właściwego Powiatowego Lekarza Weterynarii. Ewidencję tych podmiotów prowadzi Główny Lekarz Weterynarii i publikuje na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Weterynarii: Nadzór nad wytwarzaniem, obrotem pasz sprawuje w Polsce Inspekcja Weterynaryjna. W 2011 roku do danych sprawozdawczych włączono podmioty prowadzące działalność w sektorze pasz podlegającą zatwierdzeniu lub rejestracji. Nadzorem objętych było podmiotów gospodarczych działających w tym sektorze paszowym było 1323 działających na podstawie zatwierdzenia wydanego przez powiatowego lekarza weterynarii, działających na podstawie rejestracji. W 2011 r. poddano urzędowej kontroli podmiotów. Przeprowadzono kontroli urzędowych, w tym 1235 u podmiotów podlegających zatwierdzeniu oraz podlegających rejestracji 13

14 Tabela 3 Liczba podmiotów działających na rynku pasz (1) oraz liczba podmiotów poddanych urzędowej kontroli (inspekcji) (2) w 2011roku Typ przemysłu paszowego Zatwierdzeni Zarejestrowani Łącznie Wytwórcy materiałów paszowych Magazynowanie materiałów paszowych Wytwórcy dodatków, bioprotein i premiksów Wytwórcy mieszanek paszowych Wytwórcy pasz leczniczych Importerzy i przedstawiciele przedsiębiorstw w krajach trzecich Pośrednicy, dystrybutorzy i detaliści Hodowcy zwierząt gospodarskich Wytwórcy karm dla zwierząt domowych Innego rodzaju działalności w zakresie pasz Łącznie Tabela 4 Liczba urzędowych kontroli (inspekcji) podmiotów działających na rynku pasz w 2011 roku Typ przemysłu Zatwierdzeni Zarejestrowan paszowego i Wytwórcy materiałów paszowych Magazynowanie materiałów paszowych Łącznie Wytwórcy dodatków, bioprotein i premiksów Wytwórcy mieszanek paszowych Wytwórcy pasz leczniczych Importerzy i przedstawiciele przedsiębiorstw w krajach trzecich Pośrednicy, dystrybutorzy i detaliści Hodowcy zwierząt gospodarskich Wytwórcy karm dla zwierząt domowych

15 Typ przemysłu Zatwierdzeni Zarejestrowan Łącznie paszowego i Innego rodzaju działalności w zakresie pasz Łącznie ) Kontrole bieżące Kontrole bieżące były wykonane w przypadkach stwierdzenia np. w obrocie mieszanek paszowych nie spełniających wymogów (kontrolowano wytwórców tych mieszanek). 3) Specjalne działania kontrolne poświęcone wybranemu zagadnieniu Przeprowadzono również kontrole tematyczne dotyczące wykrywania obecności mikotoksyn w paszach oraz rtęci, cynku i miedzi. W wyniku tych kontroli nie stwierdzono poważniejszych uchybień. 4) Kontrole urzędowe przeprowadzone poza planem Kontrole wynikały również z informacji od podmiotów gospodarczych, obywateli (skargi, wnioski) wpływających do poszczególnych szczebli Inspekcji Weterynaryjnej Systemy kontroli i procedury dotyczące ochrony zdrowia zwierząt i zwalczania chorób zakaźnych zwierząt W ramach wykonywanych przez Inspekcję Weterynaryjną zadań z zakresu ochrony zdrowia zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt w 2011 r. prowadzone były badania monitoringowe m.in. w zakresie brucelozy bydła (B. abortus), brucelozy owiec i kóz (B. melitensis), gruźlicy bydła wywołanej przez Mycobacterium bovis, przenośnych gąbczastych encefalopatii przeżuwaczy (TSE), enzootycznej białaczki bydła, klasycznego pomoru świń u świń i dzików, pryszczycy, choroby pęcherzykowej świń, grypy ptaków, choroby niebieskiego języka, gorączki Q, zakaźnego zapalenia nosa i tchawicy/otrętu bydła (Infectious bovine rhinotracheitis/infetious pustular vulvovaginitis IBR/IPV) oraz wścieklizny 15

16 lisów wolno żyjących zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt (Dz. U. Nr 282, poz. 2813, z późn. zm.). W zakresie choroby niebieskiego języka szczegółowy monitoring realizowany jest zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 23 marca 2011 r. w sprawie wprowadzenia programu wykrywania występowania zakażeń wirusem choroby niebieskiego języka na rok Ponadto, w 2011 roku prowadzone były również kontrole takich jednostek chorobowych jak: salmonelloza u drobiu oraz choroba Aujeszkyego u świń, w ramach programów zwalczania choroby Aujeszkyego oraz programów zwalczania niektórych serotypów Salmonella w stadach kur hodowlanych, kur niosek, brojlerów, indyków hodowlanych oraz indyków rzeźnych. W wyniku przeprowadzonych badań w 2011 roku wykryto: 13 stad (60 zwierząt) z dodatnim wynikiem badania mikrobiologicznego w kierunku izolacji Mycobacterium bovis; 126 przypadków wścieklizny u zwierząt dzikich oraz 34 przypadki wścieklizny u zwierząt domowych; 1 przypadek gąbczastej encefalopatii bydła; pobrano 3786 próbek do badań serologicznych od świń w kierunku choroby pęcherzykowej świń, nie uzyskano wyniku dodatniego; pobrano 272 próbki od świń oraz 3546 próbek od bydła do badania serologicznego w kierunku pryszczycy, nie uzyskano wyniku dodatniego; przebadano w kierunku klasycznego pomoru świń próbki pobrane od świń, próbek pobranych od dzików (bad. serologiczne) oraz 45 próbek z migdałków lub węzłów chłonnych od padłych dzików, nie uzyskano wyników dodatnich. Od 1994 r. nie stwierdzono w Polsce ogniska klasycznego pomoru świń. Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zostało uznane za oficjalnie wolne od brucelozy owiec i kóz decyzją Komisji 2006/169/WE z dnia 21 lutego 2006 r. zmieniającą decyzję 93/52/EWG w odniesieniu do uznania Polski i niektórych prowincji lub regionów Włoch za wolne od brucelozy (B. melitensis) oraz decyzję 2003/467/WE w odniesieniu do uznania niektórych prowincji lub regionów Włoch za wolne od gruźlicy bydła, brucelozy bydła. 16

17 W następstwie realizacji programu zwalczania i kontroli gruźlicy bydła na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, Komisja Europejska decyzją z dnia 23 kwietnia 2009 roku (2009/342/WE) zmieniająca decyzję 2003/467/WE w odniesieniu do uznania niektórych regionów administracyjnych Włoch za oficjalnie wolne od gruźlicy bydła, brucelozy bydła i enzootycznej białaczki bydła, uznania niektórych regionów administracyjnych Polski za oficjalnie wolne od enzootycznej białaczki bydła oraz uznania Polski i Słowenii za państwa członkowskie oficjalnie wolne od gruźlicy bydła uznała Polskę za kraj oficjalnie wolny od gruźlicy bydła. W następstwie realizacji programu zwalczania i kontroli brucelozy bydła na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, Komisja Europejska decyzją z dnia 5 sierpnia 2009 roku (2009/600/WE) zmieniającą decyzję 2003/467/WE w odniesieniu do uznania niektórych państw członkowskich i ich regionów za oficjalnie wolne od brucelozy bydła, uznała Polskę za kraj oficjalnie wolny od brucelozy bydła. Na podstawie art. 57 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. Nr 69, poz. 625 z późn. zm.) Główny Lekarz Weterynarii opracował programy zwalczania i monitorowania niektórych chorób zakaźnych zwierząt, które były realizowane w 2011 r., a także przedłożył je do Komisji Europejskiej w celu uzyskania współfinansowania ich realizacji zgodnie z przepisami decyzji Rady 90/424/EWG o wydatkach na polu weterynaryjnym. W 2011 r. realizowano, zgodnie z założeniami, następujące programy: zwalczania wścieklizny (Rabies), zwalczania gąbczastej encefalopatii bydła (Bovine spongiform encephalopathy BSE), program mający na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków (Avian influenza) oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby, zwalczania niektórych serotypów Salmonella w stadach hodowlanych, niosek i brojlerów gatunku kura (Gallus gallus), zwalczania niektórych serotypów Salmonella w stadach indyków hodowlanych i rzeźnych, wykrywania zakażeń spowodowanych wirusem choroby niebieskiego języka (Bluetongue). 17

18 Ponadto, w 2011 r. kontynuowano program zwalczania choroby Aujeszkyego u świń (ChA), którego realizacja począwszy od tego roku, jest finansowana wyłącznie ze środków budżetu państwa. Komisja Europejska zakończyła współfinansowanie programu zwalczania ChA we wszystkich państwach członkowskich, prowadzących przedmiotowy program. W ramach programu zwalczania ChA na terytorium Polski, w 2011 r. przeprowadzono badania monitoringowe w stadach wolnych od tej choroby. Ponadto, w stadach zakażonych wirusem ChA kontynuowano zwalczanie tej choroby. W wyniku w/w badań, w 2011 r. stwierdzono 444 nowe stada zakażone oraz 1451 nowych zwierząt zakażonych. Od 2007 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest realizowany Krajowy program zwalczania niektórych serotypów Salmonella w stadach hodowlanych gatunku kura (Gallus gallus). W 2009 r. zakończyła się realizacja wieloletniego Krajowego programu zwalczania niektórych serotypów Salmonella w stadach hodowlanych Gallus gallus prowadzonego w latach W związku z wejściem w życie rozporządzenia Komisji (UE) nr 200/2010 z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie wykonania rozporządzenia (WE) nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do celu unijnego ograniczenia częstości występowania serotypów salmonelli w dorosłych stadach hodowlanych gatunku Gallus gallus (Dz. Urz. UE L 61 z r., s. 1), w 2010 r. oraz w 2011 r. wdrożono programy roczne, jako kontynuację programu wieloletniego. Celem programu w roku 2011 było dalsze ograniczenie występowania 5 serotypów Salmonella: S. Enteritidis, S. Typhimurium, S. Infantis, S. Virchow oraz S. Hadar w dorosłych stadach hodowlanych gatunku Gallus gallus liczących przynajmniej 250 ptaków, aby do końca 2011 r. osiągnąć cel wspólnotowy wyznaczony w art. 1 ust. 1 ww. rozporządzenia. Wartość procentowa dorosłych stad hodowlanych gatunku Gallus gallus, liczących przynajmniej 250 ptaków, zakażonych serotypami Salmonella objętymi programem w 2010 r. wyniosła 2,57%, natomiast w 2011 r. odsetek zakażonych dorosłych stad hodowlanych wyniósł 1,74 %, co stanowi zmniejszenie prewalencji Salmonella w porównaniu do lat ubiegłych. Od 2008 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest realizowany Krajowy program zwalczania niektórych serotypów Salmonella w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus). 18

19 W 2010 r. zakończyła się realizacja wieloletniego Krajowego programu zwalczania niektórych serotypów Salmonella w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus) prowadzonego w latach W związku z wejściem w życie rozporządzenia Komisji (UE) nr 517/2011 z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie wykonania rozporządzenia (WE) nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do unijnego celu ograniczenia częstości występowania niektórych serotypów salmonelli w stadach kur niosek gatunku Gallus gallus oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2160/2003 i rozporządzenie Komisji (UE) nr 200/2010 (Dz. Urz. UE L 138 z , str. 45), w 2011 r. wdrożono program roczny, jako kontynuację programu wieloletniego. W 2010 r. odsetek zakażonych dorosłych stad kur niosek wyniósł 4,48 %, a więc był wyższy niż ostateczny cel unijny, przewidujący obniżenie częstotliwości występowania pałeczek Salmonella do poziomu 2 % lub mniej. W związku z powyższym, Polska w 2011 r. kontynuowała realizację Krajowego programu zwalczania pałeczek Salmonella w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus). W 2011 r. odsetek dorosłych stad zakażonych serotypami Salmonella objętymi programem wyniósł 3,71 %. Oznacza to osiągnięcie pośredniego celu unijnego (redukcja poziomu zakażeń o co najmniej 10% w skali roku), określonego w decyzji 517/2011. Od roku 2009 zwalczanie salmonelozy w stadach brojlerów w Rzeczypospolitej Polskiej prowadzono zgodnie z Krajowym programem zwalczania niektórych serotypów Salmonella w stadach brojlerów gatunku kura (Gallus gallus) na lata Założeniem Krajowego programu było osiągnięcie celu wspólnotowego określonego w art. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 646/2007 z dnia 12 czerwca 2007 r. wykonującego rozporządzenie (WE) nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wspólnotowego celu ograniczenia częstości występowania Salmonella Enteritidis i Salmonella Typhimurium u brojlerów i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1091/2005 (Dz. Urz. UE L 151 z , str. 21). W latach wartość procentowa stad brojlerów gatunku kura (Gallus gallus), objętych programem z wynikiem dodatnim wyniosła odpowiednio 0,62 %, 0,67 %, 0,50 %. W świetle powyższego, zakładany cel wspólnotowy został osiągnięty. Od roku 2010 prowadzone są programy zwalczania niektórych serotypów Salmonella w stadach indyków hodowlanych i indyków rzeźnych. W pierwszym oraz w drugim roku realizacji programu nie stwierdzono wyniku 19

20 dodatniego w kierunku S. Enteritidis i/lub S. Typhimurium w stadach indyków hodowlanych. W 2010 r. tj. pierwszym roku realizacji programu wartość procentowa stad indyków rzeźnych zakażonych serotypami Salmonella objętymi programem z wynikiem dodatnim wyniosła 0,7 %. W 2011 r. tj. drugim roku realizacji programu wartość procentowa stad indyków rzeźnych zakażonych serotypami Salmonella objętymi programem z wynikiem dodatnim wyniosła 0,45 %. W świetle powyższego, zakładany cel wspólnotowy, odnoszący się do stad indyków hodowlanych oraz stad indyków rzeźnych, określony w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 584/2008 z dnia 20 czerwca 2008 r. wykonujące rozporządzenie (WE) nr 2160/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wspólnotowego celu ograniczenia częstości występowania Salmonelli Enteritidis i Salmonelli Typhimurium u indyków, został osiągnięty. Ponadto, w przedsiębiorstwach produkcyjnych sektora akwakultury przeprowadzane są kontrole urzędowe, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 października 2008 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia działalności w zakresie sektora akwakultury (Dz. U. z 2008 r. Nr 190, poz. 1167). Kontrole są przeprowadzane z częstotliwością zależną od statusu epizootycznego oraz poziomu zagrożenia. W 2011 r. przeprowadzono 2137 kontroli urzędowych i pobrano 195 próbek do badań w kierunku chorób zakaźnych zwierząt akwakultury podlegających obowiązkowi zwalczania. Raporty z realizacji programów w 2011 r. zostały przekazane do Komisji Europejskiej w formie sprawozdań półrocznych, rocznych oraz sprawozdań finansowych. W odniesieniu do wysoce zjadliwej grypy ptaków wyniki badań w trybie on-line są przekazywane do Komisji Europejskiej. 20

21 Plany awaryjne na wypadek sytuacji kryzysowych Plany gotowości zwalczania chorób zakaźnych zwierząt są opracowywane na podstawie art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U nr 218 poz ze zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 listopada 2008 r. w sprawie wykazu chorób zakaźnych zwierząt, dla których sporządza się plany gotowości ich zwalczania (Dz. U. nr 218, poz. 1397). Główny Lekarz Weterynarii posiada opracowane plany gotowości dla zwalczania następujących chorób zakaźnych zwierząt: pryszczyca (FMD) klasyczny pomór świń (CSF) afrykański pomór świń (ASF) choroba pęcherzykowa świń (SVD) gąbczasta encefalopatia bydła (BSE) rzekomy pomór drobiu Newcastle Disease (ND) wysoce zjadliwa grypa ptaków Highly pathogenic avian influenza (HPAI) wirusowa posocznica krwotoczna ryb łososiowatych (VHS) choroba niebieskiego języka (Bluetongue Disease). Osiem pierwszych wymienionych powyżej planów gotowości powstało lub zostało zaktualizowanych w ramach projektu PHARE PL weterynaryjny system laboratoriów i kontroli chorób zakaźnych. W ich opracowaniu brali udział eksperci z krajów dawnej Unii Europejskiej. Współpraca z tymi ekspertami była gwarantem zgodności zastosowanych procedur ze standardami oraz przepisami obowiązującymi w UE. Plan gotowości zwalczania choroby niebieskiego języka został opracowany w 2009 r. głównie w związku z rozprzestrzenieniem się tej choroby w Europie i został przesłany do Komisji Europejskiej. Powstałe plany gotowości zostały zatwierdzone przez Głównego Lekarza Weterynarii oraz Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Plany gotowości dla tych chorób, przedstawione przez Polskę, uzyskały zatwierdzenie Komisji. Decyzje zatwierdzające te plany to: Decyzja Komisji 2004/435/EC z 29 kwietnia 2004r. zatwierdzająca pewne plany 21

22 gotowości zwalczania pryszczycy, Decyzja Komisji 2004/431/EC z 29 kwietnia 2004r. zatwierdzająca pewne plany gotowości zwalczania klasycznego pomoru świń, Decyzja Komisji 2007/24/EC z 22 grudnia 2006 r. zatwierdzająca pewne plany gotowości zwalczania rzekomego pomoru drobiu oraz wysoce zjadliwej grypy ptaków. Realizując procedury wynikające z krajowych przepisów, wszystkie dziewięć planów gotowości przekazano do województw i powiatów, które w oparciu o nie przygotowały odpowiednio wojewódzkie i powiatowe plany gotowości zwalczania poszczególnych w/w chorób zakaźnych Nadzór nad identyfikacją i rejestracją zwierząt (IRZ) Liczba przeprowadzonych kontroli bydło W roku 2011 Inspekcja Weterynaryjna skontrolowała siedzib stad bydła, tj. 3,14 % takich siedzib stad. Powyższe wyniki dotyczą kontroli identyfikacji i rejestracji bydła, przeprowadzonych w gospodarstwach zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) nr 1034/2010 z 15 listopada 2010 r. zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 1082/2003 w odniesieniu do kontroli dotyczących wymogów w zakresie identyfikacji i rejestracji bydła. W 4044 siedzibach stad, na poddanych kontroli, zostały stwierdzone nieprawidłowości w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt. W stosunku do 321 siedzib stad, w których odnotowano nieprawidłowości, zastosowano sankcje zgodnie z rozporządzeniem Komisji 494/98/WE z dnia 27 lutego 1998 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 820/97 w odniesieniu do stosowania minimalnych sankcji administracyjnych w przypadku bydła. 22

23 Tabela 5 Kontrole identyfikacji i rejestracji zwierząt bydło 1. Ogólne informacje o zwierzętach i kontrolach 1.1 Ogólna liczba siedzib stad bydła zarejestrowanych na terytorium Polski na początku okresu sprawozdawczego/ kontrolnego 1.2. Ogólna liczba skontrolowanych siedzib stad bydła 1.3. Ogólna liczba sztuk bydła zarejestrowanego na terytorium Polski na początku okresu sprawozdawczego/ kontrolnego 1.4. Ogólna liczba sztuk bydła w skontrolowanych siedzibach stad Niezgodność z rozporządzeniem (WE) nr 1760/2000. Siedziby stad, w których stwierdzono niezgodność Sankcje nałożone zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 494/98 Zwierzęta objęte sankcjami Siedziby stad objęte sankcjami Ograniczenia przewozu pojedynczych zwierząt Ograniczenia przewozu wszystkich zwierząt z danej siedziby stada Zabicie zwierząt Tabela 6 Parametry analizy ryzyka dla wyboru siedzib stad bydła do kontroli identyfikacji i rejestracji w 2011 r Parametr analizy ryzyka Waga Wyniki 1 kontroli identyfikacji i rejestracji prowadzonych w 2010 r. 60 prawidłowość prowadzenia księgi rejestracji. Wyniki 2 kontroli identyfikacji i rejestracji prowadzonych w 2010 r. 30 utrzymywanie we właściwy sposób paszportów. Wyniki 3 kontroli identyfikacji i rejestracji prowadzonych w 2010 r. 140 prawidłowość oznakowania zwierząt. Wyniki 4 kontroli identyfikacji i rejestracji zwierząt w 2010 r. - stwierdzono 50 obecność nieoznakowanych dorosłych sztuk zwierząt. Status 5 epizootyczny - stado zablokowane i częściowo zablokowane. 100 Zgłoszenia 6 przemieszczeń zwierząt do ARiMR 20 w terminie 8-30 dni roboczych od zaistnienia zdarzenia. Zgłoszenia 7 przemieszczeń zwierząt do ARiMR 100 w terminie powyżej 30 dni roboczych od zaistnienia zdarzenia. Procent 8 zamówionych duplikatów kolczyków w 2010 r. wynosi więcej niż w odniesieniu do liczby utrzymywanych sztuk bydła. 9Sprzedaż zwierząt podmiotowi prowadzącemu działalność w zakresie obrotu

24 . zwierzętami, pośrednictwa w tym obrocie lub skupu zwierząt oraz prowadzenia miejsc gromadzenia zwierząt. Siedziby 1 stad, w których pogłowie bydła wynosi od do 5 sztuk zwierząt. Siedziby 1 stad, w których pogłowie bydła wynosi od do 50 sztuk zwierząt. Siedziby 1 stad, w których pogłowie bydła wynosi powyżej 50 sztuk zwierząt Procent 1 zgłoszonych przemieszczeń zwierząt do siedziby stada o nieznanym numerze identyfikacyjnym dotyczył więcej niż 15% bydła utrzymywanego w siedzibie stada w 2011 r. Procent 1 zgłoszonych ubojów gospodarczych zwierząt dotyczył więcej niż % owiec/ kóz utrzymywanych w siedzibie stada w 2011 r. Brak 1 kontroli w gospodarstwie w ciągu dwóch ostatnich lat Gospodarstwa, 1 w których kontrola wymogów wzajemnej zgodności w 2011 r nie została przeprowadzona z przyczyn niewynikających z winy producenta. W 1 trakcie kontroli wymogów wzajemnej zgodności w obszarze IRZ w 2011 r stwierdzono celowe naruszenia. Niewykonanie 1 decyzji wydanej przez dyrektora Oddziału Regionalnego ARiMR nakazującej usunięcie uchybień stwierdzonych w trakcie kontroli w 2011 roku. Liczba przeprowadzonych kontroli - owce i kozy W 2011 r. Inspekcja Weterynaryjna skontrolowała 586 siedzib stad owiec i kóz oraz sztuk zwierząt z ww. gatunków. Zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1505/2006 z dnia 11 października 2006 r. wdrażającym rozporządzenie Rady (WE) nr 21/2004 w zakresie minimalnego poziomu kontroli prowadzonych w związku z identyfikacją i rejestrowaniem owiec i kóz Inspekcja Weterynaryjna przeprowadza kontrole 3% siedzib stad owiec i kóz oraz 5% pogłowia zwierząt z ww. gatunków każdego roku w skali kraju. W 76 siedzibach stad na 586 poddanych kontroli zostały stwierdzone nieprawidłowości w zakresie identyfikacji lub rejestracji zwierząt. Jedynie w stosunku do 3 siedzib stad z 76, w których odnotowano nieprawidłowości, zostały zastosowane sankcje. 24

25 Tabela 7 Kontrole identyfikacji i rejestracji zwierząt owce i kozy 1. Ogólne informacje o gospodarstwach, zwierzętach i kontrolach 1. Ogólna liczba siedzib stad owiec i kóz zarejestrowanych na terytorium Polski na początku okresu sprawozdawczego/ kontrolnego 1.2. Ogólna liczba skontrolowanych siedzib stad Ogólna liczba sztuk owiec i kóz zarejestrowanych na terytorium Polski na początku okresu sprawozdawczego/ kontrolnego 1.4. Ogólna liczba sztuk owiec i kóz w skontrolowanych siedzibach stad Stwierdzone niezgodności. Liczba siedzib stad, w których stwierdzono niezgodność Nałożone kary Liczba siedzib stad, na które nałożono kary 3 Tabela 8 Parametry analizy ryzyka dla wyboru siedzib stad owiec i kóz do kontroli identyfikacji i rejestracji w 2011 r. Lp. Parametr analizy ryzyka Waga 1. Wyniki kontroli identyfikacji i rejestracji prowadzonych w 2010 r. 65 prawidłowość prowadzenia księgi rejestracji. 2. Wyniki kontroli identyfikacji i rejestracji prowadzonych w 2010 r. 100 prawidłowość oznakowania zwierząt. 3. Wyniki kontroli identyfikacji i rejestracji prowadzonych w 2010 r. 5 utrzymywanie we właściwy sposób dokumentów przewozowych. 4. Zgłoszenia dotyczące przemieszczeń zwierząt 20 w terminie 8-30 dni roboczych od zaistnienia zdarzenia. 5. Zgłoszenia dotyczące przemieszczeń zwierząt 100 w terminie późniejszym niż 30 dni roboczych od zaistnienia zdarzenia. 6. Sprzedaż zwierząt podmiotowi prowadzącemu działalność w 80 zakresie obrotu zwierzętami, pośrednictwa w tym obrocie lub skupu zwierząt oraz prowadzenia miejsc gromadzenia zwierząt. 7. Zgłoszenia urodzeń zwierząt do ARiMR w terminie późniejszym 90 niż 6 miesięcy. 8. Brak dokonywania spisu owiec/kóz w stadzie co najmniej raz na miesięcy i nieprzekazywanie wyników tego spisu do ARiMR. 9. Brak kontroli w gospodarstwie w ciągu dwóch ostatnich lat

26 10. Gospodarstwa, w których kontrola wymogów wzajemnej zgodności w 2010 r. nie została przeprowadzona z przyczyn niewynikających z winy producenta. 11. W trakcie kontroli wymogów wzajemnej zgodności w obszarze IRZ w 2011 r. stwierdzono celowe naruszenia. 12 Niewykonanie decyzji wydanej przez dyrektora Oddziału Regionalnego ARiMR nakazującej usunięcie uchybień stwierdzonych w trakcie kontroli w 2011 roku Kontrole prowadzone przez Inspekcję Weterynaryjną w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie zwierząt Inspekcja Weterynaryjna prowadzi nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt. W ramach realizowanego nadzoru, prowadzone są corocznie kontrole dobrostanu podczas uboju w rzeźniach, podczas transportu oraz w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta, w szczególności cielęta, świnie oraz kury nieśne. (w rzeźniach) Kontrole przestrzegania przepisów o ochronie zwierząt podczas uboju Odnośnie nadzoru nad dobrostanem zwierząt podczas uboju w rzeźniach w 2011 roku obowiązywała instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.420/AW-1/10 z dnia 12 stycznia 2010 r. w sprawie postępowania przy przeprowadzaniu kontroli w rzeźniach pod względem dobrostanu zwierząt oraz raportowania o przeprowadzonych w tym zakresie kontrolach. Nadzór nad rzeźniami pod względem dobrostanu Organy Inspekcji Weterynaryjnej w 2011 r. sprawowały nadzór nad 1051 rzeźniami bydła, świń, owiec, kóz i domowych zwierząt jednokopytnych oraz drobiu. Podsumowanie przeprowadzonych kontroli Wyniki kontroli dobrostanu w rzeźniach wykonanych w 2011 r. przedstawia tabela nr 8. Podczas kontroli dobrostanu zwierząt w rzeźni kontrolowane jest spełnianie wymagań 26

27 strukturalnych, zapewnienie zwierzętom odpowiedniej opieki na terenie rzeźni, a także sposób postępowania ze zwierzętami przed oraz podczas uboju. Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości to brak kontroli sprawności urządzeń do oszałamiania, niewłaściwe przetrzymywanie zwierząt przed ubojem, niezapewnienie zwierzętom przetrzymywanym po wyładunku w ubojni stałego dostępu do wody oraz brak odpowiednich kwalifikacji osób zajmujących się ubojem zwierząt. Tabela 9 Roczny raport z kontroli rzeźni pod względem dobrostanu zwierząt okres sprawozdawczy: 2011 kraj (kod): Polska I półrocze II półrocze Liczba rzeźni zarejestrowanych na terenie kraju: Liczba rzeźni skontrolowanych na terenie kraju: Liczba kontroli przeprowadzanych na terenie kraju: Liczba rzeźni, w których stwierdzono nieprawidłowości na terenie kraju: Liczba rzeźni poddawanych rekontroli, w których stwierdzono nieprawidłowości na terenie kraju: Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt podczas transportu Do 21 października 2011 r. obowiązującym dokumentem była instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.400/AW- 54/2009 z dnia 22 kwietnia 2009 r. w sprawie postępowania powiatowych lekarzy weterynarii przy przeprowadzaniu kontroli środków transportu drogowego wykorzystywanych do przewozu zwierząt pod względem dobrostanu zwierząt oraz w sprawie raportowania o przeprowadzonych w tym zakresie kontrolach. Powyższa instrukcja została zastąpiona instrukcją Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.420/AW- 62/11 z dnia 7 października 2011 r. w sprawie postępowania powiatowych lekarzy weterynarii przy: zatwierdzaniu przewoźników oraz środków transportu drogowego wykorzystywanych do przewozu zwierząt, 27

28 kontroli przewoźników, przeprowadzaniu kontroli wykonywania transportu drogowego zwierząt pod względem ich dobrostanu oraz w sprawie raportowania z przeprowadzonych w tym zakresie kontroli. Liczba przeprowadzonych kontroli Na koniec 2011 r. było zarejestrowanych 382 przewoźników zatwierdzonych do przewozów powyżej 8 godzin i 2584 przewoźników zatwierdzonych do przewozów do 8 godzin. Do przewozu zwierząt na koniec 2011 r. dopuszczonych było 977 środków transportu drogowego do przewozu zwierząt w czasie powyżej 8 godzin. Zgodnie z przepisami, odpowiednia kontrola powinna być prowadzona przy załadunku oraz rozładunku zwierząt, podczas transportu drogowego, w miejscach docelowych, w punktach skupu, miejscach wysyłki, punktach kontroli i punktach przeładunku. Kontrole obejmują przede wszystkim zgodność środków transportu z wymaganiami, zdolność zwierząt do transportu oraz czas transportu zwierząt. Tabela 10 Roczny raport z kontroli środków transportu wykorzystywanych do przewozu zwierząt pod względem dobrostanu zwierząt TRANSPORTOWANE ZWIERZĘTA (w sztukach) PRZEZNACZENIE ZWIERZĄT Bydło Świnie Owce / kozy Koniowate Drób zającowate i Inne gatunki a Rzeźne b Przeznaczone do wywozu c Przywiezione do celów hodowlanych d inne Łącznie (a+b+c+d)

29 Liczba przeprowadzonych kontroli a Podczas transportu drogowego b w miejscu docelowym c1 na targach, w punktach skupu c2 w miejscu wysyłki c3 w miejscu odpoczynku ZINTEGROWANY WIELOLETNI PLAN KONTROLI DLA POLSKI Liczba środków transportu Liczba zwierząt Bydło Świnie Owce/ kozy Koniowate Drób i zającowate Inne gatunki a+b+c1+c2+c d Kontrola dokumentacji Liczba stwierdzonych niezgodności a Podczas transportu drogowego b w miejscu docelowym c1 na targach, w punktach skupu c2 w miejscu wysyłki c3 w miejscu odpoczynku Liczba stwierdzonych niezgodności Bydło Liczba zwierząt Świnie Owce/ kozy Koniowate Drób i zającowate Inne gatunki a+b+c1+c2+c d Kontrola dokumentacji

30 Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt w gospodarstwach Plany kontrolne W 2011 r. obowiązywała Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.400/AW-46/2010 z dnia 23 sierpnia 2010 r. w sprawie postępowania powiatowych lekarzy weterynarii przy przeprowadzaniu kontroli gospodarstw utrzymujących zwierzęta pod względem dobrostanu zwierząt oraz raportowania o przeprowadzonych kontrolach gospodarstw utrzymujących zwierzęta pod względem dobrostanu zwierząt z elementami zwalczania chorób zakaźnych zgodnie, z którymi kontrola dobrostanu zwierząt w gospodarstwach powinna objąć 5% gospodarstw w ciągu roku. Inspekcja Weterynaryjna kontroluje gospodarstwa utrzymujące zwierzęta, sprawdzając przestrzeganie przepisów o ochronie zwierząt, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarstw utrzymujących świnie, cielęta i kury nieśne. Kontrole gospodarstw pod względem dobrostanu W 2011 r. Inspekcja Weterynaryjna skontrolowała m. in gospodarstw, w których utrzymywane są cielęta, gospodarstw, w których utrzymywane są świnie oraz 763 gospodarstw, w których utrzymywane są kury nioski. W poniższej tabeli znajdują się dane dotyczące liczby poszczególnych nieprawidłowości stwierdzonych podczas kontroli. Podsumowanie przeprowadzonych kontroli Tabela 11 Raport z kontroli gospodarstw utrzymujących zwierzęta gospodarskie Wolny wybieg Kury nioski Cielęta Świnie Brojlery Kl. Kl. Ściółka wzbogac niewzbog one acone Liczba gospodarstw Liczba skontrolowanych gospodarstw Liczba gospodarstw w których stwierdzono nieprawidłowości Personel