Wydawnictwo G+J RBA Sp. z o.o. & Co. Spółka Komandytowa Licencjobiorca National Geographic Society ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa Dział handlowy: tel. 22 360 38 41-42 Sprzedaż wysyłkowa: tel. 22 360 37 77 Tekst: Olga Morawska Redakcja: Joanna Grześkowiak-Stepowicz Korekta: Dorota Sideropulu Projekt okładki: Piotr Grabowski, Studio Graficzne AORTA, www.aorta.com.pl Projekt graficzny, skład i łamanie: Hanna Szeliga-Czajkowska Redaktor prowadząca: Małgorzata Zemsta Redaktor techniczny: Mariusz Teler Zdjęcie Olgi Morawskiej na okładce: Mariusz Martyniak / www.matys-studio.com; pozostałe zdjęcia na okładce: Olga Morawska (górne), Corbis (dolne). Zdjęcia wewnątrz: archiwum autorki; Wikipedia. Copyright for the edition branded by National Geographic 2012 National Geographic Society. All rights reserved National Geographic i żółta ramka są zarejestrowanymi znakami towarowymi National Geographic Society. Text 2012 by Olga Morawska ISBN 978-83-7596-402-2 Wszelkie prawa zastrzeżone. Reprodukowanie, kopiowanie w urządzeniach przetwarzania danych, odtwarzanie w jakiejkolwiek formie oraz wykorzystywanie w wystąpieniach publicznych tylko za wyłącznym zezwoleniem właściciela praw autorskich.
Wstęp Podróżowałam, od kiedy rodzice pozwolili mi na samodzielność. Przez jakiś czas nawet myślałam, że spędzę życie, zmieniając co kilka miesięcy lub lat miejsce zamieszkania. Wszystko potoczyło się inaczej. I teraz już za nic nie wybrałabym życia w podróży, bo dom, moi synowie i co za tym idzie stabilizacja i pewna przewidywalność wydarzeń są dla mnie najważniejsze. Jednakże nadal lubię wyjazdy, pociąga mnie poznawanie nowego, a od niedawna lubię także wracać do miejsc, które już poznałam. Moja mama często ze mnie żartuje: Zawsze twierdzisz, że lubisz siedzieć w domu, a jak masz zostać choćby na pięć minut, to jesteś chora i już wymyślasz, gdzie by tu pojechać. To prawda wciąż wymyślam, gdzie by tu pojechać. I nigdy nie kończy się tylko na pomyśle. Jeżdżę, zwiedzam, poznaję Dlaczego Dania? Bo było to dla mnie ważne miejsce w czasach późnolicealnych i studenckich. Miałam tam duńską przyjaciółkę Laurę, którą odwiedzałam przez kilka wakacji z rzędu. Gdy po latach wracałam do Danii, nieoczekiwanie spotkałam w samolocie Justynę koleżankę z harcerstwa. I stała się ona moim nowym łącznikiem z Danią. Kraj ten postanowiłam pokazać moim synom i mamie, bo jest to, jak sądzę, znakomite miejsce, żeby odpocząć, przystanąć na chwilę w nieustannym zaganianiu i naładować akumulatory na dłuższy czas. 5
Wiele razy byłam w Danii, a jednak do tej pory nie dotarłam jeszcze do duńskiej wyspy położonej najbliżej Polski, czyli Bornholmu. Ta podróż jeszcze przede mną. Może wybiorę się tam z synami na wyprawę rowerową? Nie byłam także na Grenlandii i Wyspach Owczych, które są terytoriami zależnymi od Danii. O tych wszystkich miejscach postanowiłam porozmawiać z ludźmi, dla których Bornholm, Wyspy Owcze czy Grenlandia są bliskie i dobrze znane. O Danię zapytałam także Czesława Mozila, popularnego muzyka, który zna ten kraj niejako od środka, od tej codziennej, a nie turystycznej strony, ponieważ w nim się wychował. Miłego czytania! I do zobaczenia w podróży!
Duński niezbędnik Położenie geograficzne Królestwo Danii leży w Europie Północnej, pomiędzy Morzami Bałtyckim i Północnym. Na południu graniczy z Niemcami. Dania zajmuje większość półwyspu Jutlandzkiego i ponad 400 pobliskich wysp. Największe duńskie wyspy to: Zelandia, Fionia, Lolland i Bornholm. Powierzchnia Danii wynosi 43 093 km 2. W skład Królestwa Danii wchodzą także Wyspy Owcze i Grenlandia, które mają status terytoriów zależnych. Klimat Dania leży w strefie umiarkowanie ciepłego klimatu morskiego. Zimy tu są krótkie i łagodne, raczej bezśnieżne, a temperatura rzadko spada poniżej zera. Natomiast latem nie ma upałów, średnia temperatura w lipcu wynosi ok. 18 20 C, za to w miesiącach wakacyjnych odnotowuje się najwięcej opadów. Najcieplejszą i najbardziej słoneczną duńską wyspą jest Bornholm. Ustrój polityczny Dania jest monarchią konstytucyjną. To najstarsza europejska monarchia, w której zachowana jest ciągłość władzy. Na duńskim tronie zasiada obecnie królowa Małgorzata II. Władzę ustawodawczą sprawuje natomiast jednoizbowy parlament, czyli Folketing, w którym zasiada 179 posłów. Ludność Kraj ten zamieszkuje około 5,4 mln mieszkańców. 7
Język Językiem urzędowym jest duński, ale dosyć powszechna jest znajomość języka angielskiego i zwłaszcza w Jutlandii niemieckiego, turyści nie mają więc większych problemów z porozumieniem się. Waluta Dania nie należy do unii monetarnej, a obowiązującą walutą jest w tym kraju korona duńska (1 korona duńska = 100 öre). W Danii w sklepach i restauracjach dużych miast akceptowana jest większość zagranicznych kart płatniczych i kredytowych (Visa, MasterCard). W mniejszych miejscowościach płacić można tylko duńskimi kartami, zatem turyści muszą mieć gotówkę. Na szczęście, sieć bankomatów jest bardzo duża i z opłatą zgodną z prowizją polskiego banku wszędzie można wypłacić pieniądze. Jak dojechać Samolot to najszybszy i coraz popularniejszy sposób dotarcia do Danii. Regularne loty do Kopenhagi odbywają się z Warszawy, Wrocławia, Krakowa, Gdańska. Samochód ze względu na bliskość Danii wygodnie można dojechać, podróżując niemieckimi autostradami. Tych, którzy mieszkają daleko od naszej zachodniej granicy, najprawdopodobniej najtrudniejszy fragment trasy czeka w Polsce. 8
Obowiązują następujące ograniczenia prędkości: 110 km/h na autostradach, 80 km/h poza terenem zabudowanym, 50 km/h na terenie zabudowanym. Prom stałe połączenie promowe jest między Świnoujściem a Kopenhagą, w sezonie letnim organizowane są także przeprawy promowe ze Świnoujścia i Kołobrzegu na Bornholm. Przekraczanie granicy Jeżeli wybieramy się do Danii na okres nie dłuższy niż 90 dni, jedynym wymaganym dokumentem jest paszport lub dowód osobisty. Sklepy Sklepy w Danii pracują od poniedziałku do piątku do 20.00, w soboty najczęściej do 17.00. W niedziele (z wyjątkiem pierwszej i ostatniej niedzieli miesiąca) większość sklepów jest zamknięta. Ograniczony wybór artykułów, podobnie jak w Polsce, oferują stacje benzynowe czynne przez 7 dni w tygodniu przeważnie do godz. 21.00 lub 22.00. Ceny Dania jest drogim krajem, dlatego podstawowe zakupy najlepiej robić w supermarketach. Największe sieci Netto i Lidl mają swoje sklepy nawet w niedużych miejscowościach. 9
Restauracje i puby Ceny w restauracjach i pubach są wygórowane. Zazwyczaj przed wejściem do lokalu znajduje się menu i można w nim sprawdzić ceny. Wybór dań jest dość ograniczony, poza potrawami z ryb i owoców morza najczęściej serwowane są dania kuchni włoskiej. Większość restauracji oferuje specjalne menu dla dzieci. Telefony komórkowe Zasięg telefonii komórkowej jest bardzo dobry w całym kraju. Internet Internet bezprzewodowy dostępny jest w hotelach i na kempingach, ale przeważnie za dopłatą. W większych miastach są kafejki internetowe. Z Internetu zwykle nieodpłatnie można skorzystać w bibliotekach. Bezpieczeństwo i podróżowanie w pojedynkę Dania jest krajem bezpiecznym. Wielokrotnie podróżowałam po Danii sama. Uważam, że przy zachowaniu podstawowych, zdroworozsądkowych zasad bezpieczeństwa nie musimy się niczego obawiać. Komunikacja Zarówno komunikacja miejska, jak i połączenia między miastami są w Danii bardzo dobrze zorganizowane. Rozbudowana jest także sieć kolejowa. Pociągi są szybkie i nowoczesne, w większości z nich znajdują się wagony ze specjalnymi miejscami zabaw dla dzieci. 10
Sport Dania to kraj przystosowany do podróżowania rowerem. Ścieżek rowerowych jest wiele, a kierowcy bardzo uważają na rowerzystów. W Danii można uprawiać rozmaite sporty wodne, a najpopularniejsze są pływanie na desce, nurkowanie i żeglowanie.
Nie sądziłam wtedy, że wieś na zachodzie Europy może być po prostu wsią.
Brud i zapach w chlewie były nie do zniesienia, za to świnie wyglądały na szczęśliwe. Prowadzałyśmy je na pastwisko, wypasałyśmy, głaskałyśmy, a one to wyraźnie lubiły. W czasie pierwszego pobytu w tym kraju miałam poczucie, że jestem w przedsionku wielkiego świata i wszystko mi się podobało.
7R VHULD NVLÈĝHN R SRGUöĝDFK L VXELHNW\ZQ\FK GRĂZLDGF]HQLDFK DXWRUNL SUH]HQWXMÈFD ĂZLHĝH VSRMU]HQLH QD RGZLHG]DQH SU]H] QLÈ NUDMH 2OJD 0RUDZVND SRND]XMH PLHMVFD ZDĝQH Z MHM ĝ\flx 3R]D RSLVDPL SU]\JöG VÈ WX WDNĝH LQIRUPDFMH R NUDMX PLDVWDFK KLVWRULL VïDZQ\FK OXG]LDFK VPDF]Q\FK SRWUDZDFK RUD] ]DEDZQ\FK L QLH W\ONR QDZ\NDFK PLHV]NDñFöZ 2OJD 0RUDZVND ļ DXWRUND NVLÈĝHN R WHPDW\FH JöUVNLHM 0DPD,JQDFHJR L *XVWDZD.RELHWD SHïQD HQHUJLL L ZLDU\ ĝh ZLHOH GREUHJR MHV]F]H SU]HG QLÈ %\ïd ĝrqè ]QDNRPLWHJR KLPDODLVW\ 3LRWUD 0RUDZVNLHJR NWöU\ ]JLQÈï Z U SRGF]DV NROHMQHM Z\VRNRJöUVNLHM Z\SUDZ\ 3URZDG]L 0HPRULDï LP 3LRWUD 0RUDZVNLHJR ķ0lhm RGZDJÚ ĵ =DïRĝ\FLHOND )XQGDFML ķ1djoh VDPLĵ QLRVÈFHM SRPRF RVRERP NWöUH QLHVSRG]LHZDQLH VWUDFLï\ EOLVNLFK 7R RSRZLHĂÊ R W\P FR SU]Hĝ\ïDP L FR ]REDF]\ïDP Z 'DQLL RUD] GODF]HJR ZDUWR WDP SRMHFKDÊ -HVWHP F]ïRZLHNLHP Z SRGUöĝ\ NWöU\ ] SROVNLHM SHUVSHNW\Z\ SDWU]\ QD 'DQLÚ 'XñF]\NöZ L LFK PDï\ ZLHONL ĂZLDW 2SUöF] VXELHNW\ZQHJR Z\ERUX WHJR FR Z 'DQLL ZDUWR ]REDF]\Ê FR ]MHĂÊ D FR ] SHZQRĂFLÈ PRĝQD VRELH SRGDURZDÊ VWDUDP VLÚ SU]\EOLĝ\Ê F]\WHOQLNRZL KLVWRULÚ L NXOWXUÚ WHJR NUDMX 'RZLHFLH VLÚ bmdnd DWPRVIHUD SDQXMH QD IHVWLZDOX URFNRZ\P Z 5RVNLOGH F]HPX ZDUWR SRMHFKDÊbQD :\VS\ 2ZF]H FR PRĝQD URELÊbQD *UHQODQGLL L MDNLH GXñVNLH MHG]HQLH OXEL &]HVïDZ 0R]LO 'DQLD MHVW WXĝ ]D URJLHP 1DSUDZGÚ ZDUWR Direct
Niedostępne w wersji demonstracyjnej. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki w serwisie