Widoki WPROWADZENIE Rzutowanie prostokątne - podział Rzuty prostokątne dzieli się na trzy rodzaje: widoki, przekroje, kłady Widoki obrazują zewnętrzną czyli widoczną część przedmiotu Przekroje przedstawiają wewnętrzną (niewidoczną) budowę przedmiotu Kłady to rodzaj przekrojów, które przedstawiają poprzeczny profil (zarys) przedmiotu Wykonywanie rysunku technicznego dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 1
Widoki całkowite przedstawiają widoczną cześć przedmiotu w całości W szczególnych przypadkach, gdy nie zmniejszy to czytelności rysunku, w obrębie widoku można również przedstawić proste zarysy wewnętrzne linią kreskową cienką Widoki całkowite Widoki cząstkowe obrazują tylko część przedmiotu, jego fragment i są wykorzystywane w rożnych sytuacjach Widoki cząstkowe części przedmiotu obrazują tylko wybrany fragment przedmiotu Miejsce urwania na tych widokach należy ograniczać linią cienką odręczną lub zygzakową Widoki cząstkowe części przedmiotu dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 2
Widoki cząstkowe przedmiotów symetrycznych Widoki cząstkowe przedmiotów symetrycznych stosuje się w przypadku dużych obiektów symetrycznych, wówczas można przedstawiać tylko ich połowę lub jedną czwartą (w celu zaoszczędzenia miejsca na powierzchni rysunku) Widoki takie należy identyfikować na linii symetrii dwiema krótkimi, równoległymi kreskami, prostopadłymi do osi symetrii (rys a) Jeżeli symetria obejmuje dwie osie lub płaszczyzny, to identyfikatory należy narysować również na drugiej osi (rys b); Widoki cząstkowy o zwiększonej podziałce Widoki cząstkowe w zwiększonej podziałce są to rzuty obrazujące drobne szczegóły przedmiotu, których nie można dokładnie zwymiarować w przyjętej podziałce rysunku Szczegóły te należy otoczyć linią ciągłą cienką oraz zidentyfikować wielką literą nad dodatkowym rzutem Za nią wpisać podziałkę w nawiasach dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 3
dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 4
WIDOKI CZĄSTKOWE Widoki cząstkowe rzutowane metodą trzeciego kąta Widoki cząstkowe rzutowane metodą trzeciego kąta stosuje się do przedstawiania drobnych szczegółów przedmiotu i tylko wówczas, gdy nie zachodzi obawa fałszywej interpretacji rysunku Widoki obrazujące szczegóły przedmiotu należy narysować linią ciągłą grubą i połączyć z widokiem podstawowym linią cienką z długą kreską i kropką Dwa jednakowe widoki cząstkowe identyfikowane Dwa jednakowe widoki cząstkowe Jeżeli z lewej i prawej strony przedmiotu symetrycznego występują te same szczegóły konstrukcyjne, wówczas można rysować tylko jeden rzut, (aby ograniczyć liczbę rzutów) Widok taki musi być identyfikowany za pomocą strzałek i wielkich liter lub cyfr, albo wielkich liter i cyfr dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 5
WIDOKI Dwa jednakowe widoki całkowite Przedmioty o jednakowych widokach, np z lewej i prawej strony, można przedstawiać tylko za pomocą jednego rzutu (widoku), w celu ograniczenia liczby rzutów Widok taki należy identyfikować podobnie jak dwa jednakowe widoki cząstkowe Dwa jednakowe widoki całkowite Widoki rozwinięte to rzuty przedmiotu wygiętego (np z blachy, drutu), przedstawionego przed zagięciem Widok rozwinięty dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 6
WIDOKI SPECJALNIE POŁOŻONE Widoki specjalnie położone Widoki leżące w płaszczyźnie nierównoległej do rzutni należy rzutować zgodnie z kierunkiem rzutowania, który oznacza się strzałką identyfikującą z wielką literą powtórzoną nad widokiem Takim widokom można nadać specjalne położenie, przesuwając je i obracając odpowiedni kąt Kierunek obrotu widoku należy określić strzałką o zarysie łuku (patrz rys b) Widok specjalnie położony Kolejność podawania oznaczeń dla widoku specjalnie położonego powinna być następująca: a) identyfikacja rzutu, b) strzałka o zarysie łuku, c) kąt obrotu widoku - np C strzałka 30 dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 7
PRZEKROJE Wewnętrzne zarysy przedmiotów Przekroje/kłady to rzuty prostokątne do obrazowania wewnętrznej budowy przedmiotów oraz ich zarysów poprzecznych Budowę wewnętrzną przedmiotu można przedstawić za pomocą linii kreskowe] na tle widoku Jednak w sytuacji, gdy wewnętrzna budowa przedmiotu jest złożona (rys c), zagęszczenie linii na rzucie sprawia, że rysunek staje się mało czytelny Wówczas korzystniejszym sposobem przedstawiania wewnętrznej budowy jest przekrój dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 8
PRZEKROJE Przekroje: a) otrzymywanie, b) przekrój w rzucie prostokątnym (e - krawędzie leżące za płaszczyzną przekroju) Odwzorowanie elementów leżących za płaszczyzną przekroju (e elementy leżące za płaszczyzną przekroju) Rzut zwany przekrojem otrzymuje się przez przecięcie przedmiotu wyobrażalną płaszczyzną, odrzuceniu (również umownym) części przedmiotu, która leży przed płaszczyzną przekroju i odwzorowaniu w rzucie prostokątnym tej części przedmiotu, która leży w płaszczyźnie przekroju i za tą płaszczyzną (rys b) dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 9
KŁADY Przedmiot przedstawiony w trzech różnych rzutach: a) w widoku, b) w przekroju c) w kładzie Rzut zwany kładem jest przekrojem, przeważnie poprzecznym do linii symetrii lub głównych krawędzi przedmiotu, który przedstawia zarysy i kształty przedmiotu leżące tylko w płaszczyźnie przekroju Charakterystycznym graficznym szczegółem przekrojów i kładów są zakreskowane pola Odpowiadają one tym obszarom, w których płaszczyzna przekroju przecina materiał przedmiotu Powierzchnie leżące w płaszczyźnie przekroju i należące do materiału przedmiotu należy kreskować lub oznaczać inaczej dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 10
KRESKOWANIE Kreskowanie przekrojów Zasady graficznego oznaczania powierzchni na przekrojach i kładach są uregulowane w normie Pole przekroju lub kładu powinno być kreskowane, niezależnie od rodzaju materiału Kierunek kreskowania powierzchni przekroju tego samego przedmiotu powinien być jednakowy (rys a) Odstępstwo od tego wymagania jest błędem (rys b) dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 11
KRESKOWANIE POWIERZCHNI Kreskowanie powierzchni przekrojów Oznaczenia inne, specjalne, należy na rysunku objaśniać (np za pomocą opisu lub odpowiednich norm) Zalecanym przez PN kątem linii kreskowania jest 45 (rys a) Linie kreskowania muszą być względem siebie równolegle i nachylone w lewo lub prawo do charakterystycznych krawędzi przedmiotu oraz linii symetrii jego przekrojów lub kładów Odległość między liniami kreskowania należy dobierać w zależności od wielkości pola przekroju lub kładu W praktyce na małych polach przyjmuje się odległości mniejsze, a na większych - większe (rys b) Powierzchnie przekrojów i kładów części, które się stykają należy kreskować na przemian - w lewo i prawo - lub zmieniać odległości między liniami kreskowania (rys c) zostawić prześwit (rys d) dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 12
INNE OZNACZENIA POWIERZCHNI PRZEKROJÓW Inne graficzne oznaczenia powierzchni przekrojów Powierzchnie przekrojów/kładów bardzo dużych można ograniczyć do obszaru w pobliżu zarysu tej powierzchni (rys a) Dopuszcza się również cieniowanie tych powierzchni za pomocą kropek (rys b) lub całkowite jej zabarwienie (rys c) Odstępy między kropkami muszą zachować odpowiednie proporcje w stosunku do cieniowanej powierzchni Również duże powierzchnie przekrojów można cieniować, tak jak to przedstawiono na rysa Wokół napisów (na powierzchniach przekroju) linie kreskowania należy przerwać (rys d) dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 13
OZNACZENIA PRZEKROJÓW I KŁADÓW Oznaczenia przekrojów Każdy przekrój i kład powinien być na rysunku jednoznacznie oznaczony - według normy zidentyfikowany Informacja identyfikująca przekrój/kład składa się z trzech elementów: 1) oznaczenia położenia płaszczyzny przekroju, 2) strzałek identyfikujących, 3) oznaczeń literowych dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 14
OZNACZENIA PRZEKROJÓW I KŁADÓW Oznaczenia przekrojów Położenie płaszczyzny (płaszczyzn) przekroju (linii przekroju) powinno być oznaczone linią grubą z długą kreską i kropką tylko na końcach linii przekroju Jeżeli płaszczyzna przekroju zmienia kierunek, to miejsce to należy pogrubić (rys b) W celu zwiększenia czytelności rysunku linię przekroju można zaznaczyć na całej jej długości linią cienką z długą kreską i kropką (rys c) dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 15
STRZAŁKI IDENTYFIKUJĄCE PRZEKRÓJ I KŁAD Strzałka identyfikująca przekrój lub kład: A - oznaczenie literowe płaszczyzny przekroju, h - wysokość pisma Strzałki identyfikujące związane z przekrojem lub kładem, wskazujące kierunek rzutowania, należy umieszczać na końcach linii przekroju i rysować zgodnie z rysunkiem dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 16
OZNACZENIA KILKU PŁASZCZYZN PRZEKROJU Oznaczenia kilku płaszczyzn przekroju Oznaczenie literowe płaszczyzny przekroju/kładu składa się z dwóch takich samych wielkich liter, powtórzonych nad przekrojem/kładem Jeżeli ten sam przedmiot przecina więcej niż jedna płaszczyzna przekroju, to każdą z nich identyfikują inne oznaczenia literowe dr inż Mirosław Puc e-mail: mpuc@zutedupl 17