WYTYCZNE W ZAKRESIE CZYNNOŚCI KONTROLNYCH W ZAKŁADACH STWARZAJĄCYCH RYZYKO WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII PRZEMYSŁOWEJ 1

Podobne dokumenty
Przeciwdziałanie poważnym awariom przemysłowym - aktualny stan prawny

Wstęp 1. Misja i cele Zespołu Szkół Integracyjnych w Siemianowicach Śląskich 2

OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO. dr inż. Zofia Pawłowska

Zarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem

Regulamin organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w Powiatowym Urzędzie Pracy w Tarnobrzegu

Projekt wymagań w zakresie kompetencji zakładów utrzymania taboru. Jan Raczyński

Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej

Zasady systemu kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym. w Łubnianach

Celami kontroli jest:

DZIENNIK URZĘDOWY MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO. Warszawa, dnia 29 września 2014 r. Pozycja 38

Strategia identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli ryzyka w Domu Maklerskim Capital Partners SA

Warszawa, dnia 21 czerwca 2013 r. Poz. 15 OBWIESZCZENIE KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO. z dnia 21 czerwca 2013 r.

10. ZAGROŻENIE POWAŻNĄ AWARIĄ

III KONFERENCJA PANELOWA WSOZZ ROLA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM PRACY

INFORMACJA O REALIZACJI ZADAŃ Z ZAKRESU AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W ROKU 2016

KWESTIONARIUSZ SAMOOCENY KONTROLI ZARZĄDCZEJ dla pracowników. Komórka organizacyjna:... A. Środowisko wewnętrzne

Opis systemu zarządzania, w tym systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej w Banku Spółdzielczym w Ropczycach.

ISO w przedsiębiorstwie

Plan kontroli zarządczej na rok 2012 dla Urzędu Gminy Pruszcz Gdański w Pruszczu Gdańskim. Planowa na wartość

POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 IM. ŚW. WOJCIECHA W KRAKOWIE

INFORMACJA BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W BIAŁEJ PODLASKIEJ

OPIS SYSTENU KONTROLI WEWNĘTRZNEJ W BANKU SPÓŁDZIELCZYM W USTRONIU. I. Cele systemu kontroli wewnętrznej

Radca Prawny Anna Matusiak-Wekiera. Kancelaria Radcy Prawnego Anna Matusiak-Wekiera

POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM

Procedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Damasławek

Regulamin zarządzania ryzykiem. Założenia ogólne

Działania porządkowe i nakazowo-egzekucyjne organu (warianty działania) i podstawy prawne tych działań

Kwestionariusz dla przedstawiciela kadry kierowniczej lub specjalisty ds. bhp

Zarządzenie Nr 17/2010 Burmistrza Krapkowic z dnia 22 kwietna 2010 roku

POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM ROZDZIAŁ I. Postanowienia ogólne

Karta audytu wewnętrznego

Przedszkole Nr 30 - Śródmieście

K A R T A. Audytu Wewnętrznego w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Rozdział I. Postanowienia ogólne

WYMAGANIA DLA JEDNOSTEK OCENIAJĄCYCH W ŚWIETLE ROZPORZĄDZENIA NR 402/2013. dr Magdalena Garlikowska

Opis systemu kontroli wewnętrznej funkcjonującego w Banku Pocztowym S.A.

Szkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów

Roczny plan kontroli dla zakładów kategorii ZZR powiatu bocheńskiego uwzględniający postanowienia art. 269 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska

POLITYKA ZARZĄDZANIA RYZYKIEM W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W KROŚNIE ODRZAŃSKIM

Dane Inspekcji Ochrony Środowiska wykorzystywane na potrzeby zarządzania kryzysowego

ISO 9000/9001. Jarosław Kuchta Jakość Oprogramowania

Zarządzanie ryzykiem teoria i praktyka. Ewa Szczepańska Centrum Projektów Informatycznych Warszawa, dnia 31 stycznia 2012 r.

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

REGULAMIN AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W NARODOWYM FUNDUSZU ZDROWIA. 1. Celem przeprowadzania audytu wewnętrznego jest usprawnianie funkcjonowania NFZ.

14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy

Akredytacja do celów rozporządzenia nr 402/2013. Krzysztof Woźniak

Zarządzenie nr 116/2012 Burmistrza Karczewa z dnia 21 sierpnia 2012 roku

Zarządzenie Nr 90/2008 Burmistrza Miasta Czeladź. z dnia

Wymagania wobec dostawców: jakościowe, środowiskowe, bhp i etyczne

Polityka zarządzania zgodnością w Banku Spółdzielczym w Łaszczowie

Przewodnik dobrej praktyki do wdrożenia Dyrektywy 1999/92/EC.

Szkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO Zmiany w normie ISO i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa,

Karta audytu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach

BA K SPÓŁDZIELCZY BYTOM

Procedura zarządzania ryzykiem w Państwowej WyŜszej Szkole Zawodowej w Elblągu

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI

Procedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Radomiu

I. Ogólne cele i zasady audytu wewnętrznego

Opis systemu kontroli wewnętrznej w Polskim Banku Apeksowym S.A.

Ryzyko w świetle nowych norm ISO 9001:2015 i 14001:2015

PODSUMOWANIE DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STAROGARDZKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA

Polityka Ładu Korporacyjnego Banku Spółdzielczego w Legnicy. BANK SPÓŁDZIELCZY w LEGNICY. Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 380/2014

Opis Systemu Kontroli Wewnętrznej funkcjonującego w Santander Consumer Bank S.A.

Polityka zarządzania ryzykiem na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Definicje

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO

Załącznik nr 4 do Zarządzenia Dyrektora nr 15/2010 z dnia 8 marca 2010 r.

Zarządzenie Nr 1152/2014 Prezydenta Miasta Sopotu z dnia 24 stycznia 2014 r.

Procedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Radomiu

ZARZĄDZENIE Nr 132/12 BURMISTRZA PASŁĘKA z dnia 28 grudnia 2012 roku

ISO 9001:2015 przegląd wymagań

Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 3. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody pięciu kroków, grafu ryzyka, PHA

Identyfikacja i ocena zagrożeń jako podstawa planów bezpieczeństwa wody

Zarządzenie nr 9a / 2011 Dyrektora Domu Pomocy Społecznej Betania" w Lublinie z dnia roku

1) przetwarzanie danych osobowych zgodnie z podstawowymi zasadami określonymi w

Załącznik do Zarządzenia Nr160/08 z dnia 8 kwietnia 2008 r. KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO. 2. Adres Jednostki Bielsk Podlaski, Kopernika 1

Informacja Banku Spółdzielczego w Chojnowie

RODO w spółkach jak przygotować się do nowych unijnych przepisów o ochronie danych

Zarządzenie wewnętrzne Nr 19/2013 Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska z dnia 26 września 2013 r.

ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA DOKUMENT NADZOROWANY W WERSJI ELEKTRONICZNEJ Wydanie 07 Urząd Miasta Płocka. Księga środowiskowa

ZARZĄDZENIE Nr 90/09 WÓJTA GMINY MROZY z dnia 16 grudnia 2009 roku

Ocena ryzyka zawodowegoto proste! Copyright by Zdzisław Wiszniewski

Karta Audytu Wewnętrznego. w Urzędzie Miejskim w Wyszkowie. i jednostkach organizacyjnych

Dokumentacja systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy i ochroną zdrowia

Polityka Ładu Korporacyjnego Banku Spółdzielczego w Legnicy. BANK SPÓŁDZIELCZY w LEGNICY. Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 249/2017

System kontroli zarządczej obejmuje wszystkie jednostki sektora finansów publicznych.

Warszawa, dnia 17 marca 2017 r. Poz. 82

Z A R Z Ą D Z E N I E Nr 3/2011

ZARZĄDZENIE Nr 118/2006 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 15 września 2006 r.

Polityka przestrzegania Zasad ładu korporacyjnego. w Banku Spółdzielczym w Szczuczynie

Świadomy Podatnik projekt Rady Podatkowej PKPP Lewiatan.

Zarządzenie Nr 5 / 2011 Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku

Polityka zarządzania ładem korporacyjnym w Banku Spółdzielczym w Suchedniowie

ZASADY ŁADU KORPORACYJNEGO W BANKU SPÓŁDZIELCZYM W GŁOGOWIE

KOMISJA ZALECENIA. L 120/20 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

ZARZĄDZENIE NR 15/2017 BURMISTRZA KARCZEWA z dnia 25 stycznia 2017 r.

Dwie szkoły oceny 360 stopni. Sprawdź różnicę pomiędzy klasycznym a nowoczesnym podejściem

Poz. 237 KOMUNIKAT MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI. z dnia 1 grudnia 2015 r.

System kontroli wewnętrznej w Krakowskim Banku Spółdzielczym

InzA_W05 K_W05 Ma podstawową wiedzę z zakresu ekonomii i instrumentów finansowych. InzA_W03 InzA_W04

Transkrypt:

WYTYCZNE W ZAKRESIE CZYNNOŚCI KONTROLNYCH W ZAKŁADACH STWARZAJĄCYCH RYZYKO WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII PRZEMYSŁOWEJ 1 WPROWADZENIE GEORGIOS A. PAPADAKIS & SAM PORTER Dyrektywa Rady 96/82/EC (SEVESO II) dotyczy zapobiegania poważnym awariom przemysłowym z udziałem substancji niebezpiecznych oraz ograniczania ich skutków dla ludzi i środowiska, wraz z zapewnieniem wysokiego poziomu bezpieczeństwa dla ludności zamieszkałej w sąsiedztwie zakładów przemysłowych. Dyrektywa nakłada szereg różnych wymagań na prowadzących zakłady przemysłowe, dotyczących podjęcia niezbędnych przedsięwzięć mających na celu zapobieganie poważnym awariom przemysłowym i ograniczanie ich skutków dla ludzi i środowiska. Dyrektywa zawiera również wymagania dla Państw Członkowskich, aby wymagały od kompetentnych władz organizacji systemu stałych czynności kontrolnych lub w celu sprawdzenia czy prowadzący zakłady spełnili wszystkie wymagania związane z Dyrektywą. Wymagania dotyczące kontroli, za które odpowiedzialne są kompetentne władze są wymaganiami, na które zwrócono szczególną uwagę i położono duży nacisk w Dyrektywie Seveso II. Wcześniejsza wersja Dyrektywy, tzw. Seveso I zawierała tylko jeden krótki paragraf na temat kontroli zakładów przemysłowych. Zmiana ta została wprowadzona w związku z faktem, iż przeprowadzanie kontroli w zakładach przemysłowych jest niezbędne do zachowania wymagań zawartych w Dyrektywie Seveso II. Kontrole powinny być zatem przeprowadzane przez kompetentne władze we wszystkich Państwach Członkowskich na jednakowym poziomie, czemu pomocnym ma być to opracowanie. O wymaganiach dotyczących kontroli w zakładach stwarzających ryzyko wystąpienia poważnej awarii przemysłowej mówi punkt 16 Wprowadzenia do Dyrektywy Seveso II, w którym napisano: Zważywszy na to, że różnice w organizowaniu kontroli zakładów przez kompetentne władze mogą prowadzić do powstania zróżnicowanego poziomu bezpieczeństwa, konieczne jest ustalenie na poziomie Unii Europejskiej jednolitych wymagań, które muszą spełniać procedury kontrolne ustanawiane przez Państwa Członkowskie. Przewodnik ten zatem ma być czymś w rodzaju interpretacji założeń zawartych w Artykule 18 Dyrektywy SEVESO II, zatwierdzonej przez Komisję Europejską oraz przedstawicieli Państw Członkowskich. Przewodnik ten nie jest oczywiście obligatoryjny, jest jedynie próbą podpowiedzi pewnych rozwiązań. 1 Na podstawie dokumentu pt. Guidance on inspections as required by Article 18 of the Council Directive 96/82/EC (SEVESO), Institute for Systems Informatics and Safety, European Commission, 1999.

CELE PRZEPROWADZANIA CZYNNOŚCI KONTROLNYCH Dokument ten dotyczy kontroli zakładów przemysłowych, których przeprowadzeniem zająć się powinny kompetentne władze, zgodnie z wymaganiami Art. 18 Dyrektywy SEVESO II. Postanowienie przeprowadzenia kontroli przez kompetentne władze nie zmniejsza w jakikolwiek sposób szeregu obowiązków nałożonych na prowadzącego zakład przemysłowy w celu zapobiegania poważnym awariom przemysłowym lub ograniczenia ich skutków. Podstawowym celem kontroli jest czasowe sprawdzenie, czy postanowienia Dyrektywy są przestrzegane w danym zakładzie przemysłowym, lub innymi słowy mówiąc, czy w zakładzie został zapewniony wysoki poziom bezpieczeństwa ludzi i ochrony środowiska przed skutkami wszelkich zagrożeń wynikających z funkcjonowania zakładu. Kontrole muszą być odpowiednio zaplanowane i dostosowane do kompleksowej oceny systemów bezpieczeństwa użytkowanych w zakładzie, zarówno na poziomie technologicznym, technicznym, organizacyjnym, czy też procedur dotyczących zarządzania. Artykuł 18 Dyrektywy wymaga, by kontrole zakładów przemysłowych zapewniały w szczególności, aby: prowadzący zakład przedstawił podjęte czynności zapobiegające poważnym awariom przemysłowym, prowadzący zakład zapewnił odpowiedni sposób ograniczania skutków poważnych awarii przemysłowych, zarówno na terenie zakładu, jak i poza tym terenem, dane i informacje zawarte w raporcie o bezpieczeństwie odzwierciedlały rzeczywiste warunki panujące w zakładzie, informacje zostały udostępnione do publicznej wiadomości zgodnie z Artykułem 13 Dyrektywy. ORGANIZACJA KONTROLI W wielu Państwach Członkowskich wyznaczono tzw. kompetentne władze do wykonywania i przestrzegania zaleceń Dyrektywy SEVESO II. Zaleca się, aby Państwa Członkowskie przygotowały dokument wyjaśniający role różnych władz oraz współpracę pomiędzy nimi, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii kontroli w zakładach przemysłowych. Dyrektywa SEVESO II wymaga by kontrole nie były zależne tylko od raportu o bezpieczeństwie, lub innych przedstawionych do oceny dokumentów. Jednakże powinny one uwzględniać zawarte tam informacje, jeśli są one oczywiście dostępne. SYSTEM KONTROLI Od czynności kontrolnych w zakładach stwarzających ryzyko wystąpienia poważnej awarii przemysłowej wymaga się, aby spełniały następujące warunki: 2

powinien zostać stworzony odpowiedni program kontroli dla wszystkich zakładów przemysłowych, czyli zakładów o zwiększonym ryzyku i zakładów o dużym ryzyku, po każdej kontroli powinien zostać przygotowany specjalny raport/protokół sporządzony przez kompetentne władze, tam, gdzie jest to konieczne każda kontrola przeprowadzona przez kompetentne władze powinna odbywać się w porozumieniu z zarządem zakładu przemysłowego, w ustalonym czasie. Opracowany wcześniej program czynności kontrolnych w zakładach powinien zawierać strukturę organizacyjną, obowiązki, procedury oraz środki niezbędne do wdrożenia i rozwoju efektywnego programu inspekcji. Opracowanie programu kontroli Dyrektywa SEVESO II wymaga, aby program kontroli obejmował wszystkie zakłady przemysłowe, zarówno zakłady o zwiększonym ryzyku, jak i zakłady o dużym ryzyku. W tym kontekście, niezbędnym staje się dla kompetentnych władz prowadzenie i rzetelne uaktualnianie wykazu wszystkich zakładów przemysłowych objętych wymaganiami Dyrektywy SEVESO II. Program kontroli powinien uwzględniać przede wszystkim: wymagania przepisów krajowych w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym, lokalne lub krajowe priorytety dotyczące oceny zagrożeń, a w tym w szczególności poważne awarie przemysłowe, ogólną ocenę danych i wiedzę na temat wcześniejszych czynności kontrolnych lub innych ocen stanu podporządkowania się zakładów przemysłowych do wymagań prawnych związanych z poważnymi awariami przemysłowymi, oszacowanie potrzeby przeprowadzania większej ilości kontroli. Następujące rozważania mogą wpływać na ustalenie priorytetów dla poszczególnych zakładów lub poszczególnych instalacji/ciągów technologicznych wewnątrz zakładu przemysłowego. Czynności kontrolne przeprowadzane w zakładach przemysłowych powinny uwzględniać następujące informacje: ocenę ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, rozmiar i złożoność zakładu i/lub poszczególnych instalacji technologicznych, w przypadku zakładów o dużym ryzyku, kontrole mogą być połączone z procesem oceny raportów o bezpieczeństwie, wnioski wyniesione z zaistniałych w zakładzie awarii przemysłowych lub innych zdarzeń niebezpiecznych. Planując program czynności kontrolnych w zakładach przemysłowych należy pamiętać o tym, czy uwzględniono zakłady i/lub instalacje technologiczne, które nie były wcześniej kontrolowane, uwzględniono doświadczenia nabyte z wcześniejszych kontroli, zostały przeanalizowane raporty/protokoły z przebiegu poprzednich kontroli, dokonano sprawdzenia i oceny systemu bezpieczeństwa, 3

przeanalizowano raporty z zaistniałych na terenie zakładu awarii przemysłowych, wpłynęły do urzędu jakiekolwiek skargi od ludności w zakresie zaniedbań w zakresie poziomu bezpieczeństwa w zakładzie, kontrolujący posiada wystarczającą wiedzę na temat instalacji technologicznych i ich zabezpieczeń w kontrolowanym zakładzie. Program kontroli musi obejmować wszystkie zakłady przemysłowe stwarzające ryzyko wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, aczkolwiek następujące czynniki mogą spowodować pewne różnice w podejściu do zakładów o zwiększonym ryzyku, w porównaniu do zakładów o dużym ryzyku, a w szczególności: potrzeba użycia efektywnych i skutecznych środków zabezpieczeń może spowodować różnicę w podejściu do zakładów o zwiększonym i o dużym ryzyku, nakładanie większego nacisku na informacje gromadzone podczas kontroli zakładów o zwiększonym ryzyku, ponieważ zakłady te posiadają mniej szczegółową dokumentację niż zakłady o dużym ryzyku, w przypadku zakładów o zwiększonym ryzyku powyższe rozważania pomogą określić właściwą częstotliwość czynności kontrolnych, zakłady o dużym ryzyku posiadają bardziej szczegółowe informacje dotyczące przygotowania czynności kontrolnych, na przykład raporty o bezpieczeństwie, jeśli wykorzystano systematyczną ocenę w celu określenia częstotliwości kontroli dla zakładów o dużym ryzyku, kompetentne władze powinny opracować zrozumiałe procedury dotyczące wykonywania takich ocen, włączając w to kryteria sądowe. Wdrażanie programu kontroli Program lub programy kontroli można określić na krajowym, regionalnym lub lokalnym poziomie, ale Państwa Członkowskie powinny zapewnić, że poszczególne programy kontroli obejmują wszystkie zakłady przemysłowe zlokalizowane na ich terenie, jak również, że wyznaczone zostały kompetentne władze do przeprowadzenia tych czynności. Programy kontroli powinny uwzględniać zarówno kwestie techniczne, jak i organizacyjno-proceduralne stosowane w zakładach przemysłowych. Kompleksowy program kontroli musi zapewniać ocenę trzech podstawowych elementów (technicznych, organizacyjnych i procedur zarządzających) dla każdego zakładu przemysłowego. Poszczególne czynności kontrolne nie muszą odnosić się do wszystkich tych trzech elementów, ale w większości przypadków, wszystkie ww. elementy będą prawdopodobnie powiązane ze sobą. Oczekuje się zatem, iż program kontroli zawierał będzie następujące informacje: szczegóły dotyczące obszaru geograficznego na którym zlokalizowany jest zakład, określenia terminów kontroli, identyfikację wszystkich zakładów przemysłowych na danym obszarze geograficznym, plan przeprowadzenia inspekcji dla każdego z zakładów przemysłowych, szczegółowe procedury dotyczące przeglądu i aktualizacji programu kontroli. 4

Państwa Członkowskie powinny dążyć do tego, aby kontrole przeprowadzane były w następujących okolicznościach: analizy wszelkich skarg i zażaleń od ludności, odnoszących się do zapobiegania poważnym awariom przemysłowym, analizy powstałych na terenie zakładu awarii przemysłowych i innych zdarzeń niebezpiecznych, zaraz po tym jak zostały one tylko zgłoszone do odpowiednich władz. Raport z przeprowadzenia czynności kontrolnych Raporty z przeprowadzenia czynności kontrolnych powinny pozwolić na określenie poziomu spełnienia przez zakład przemysłowy wymagań zawartych w Dyrektywie SEVESO II, jak również na ocenę systemów bezpieczeństwa wprowadzonych przez prowadzącego zakład. Raporty powinny również zawierać: szczegółowe informacje dotyczące zakresu przeprowadzonej kontroli, ocenę wprowadzonych w zakładzie systemów bezpieczeństwa, informacje o zgodności zakładu z krajowymi wymaganiami prawnymi w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym oraz nałożonymi wcześniej decyzjami administracyjnymi, szczegóły dotyczące wszystkich przedsięwzięć kontrolnych i zapobiegawczych, wraz z czasem ich realizacji, podsumowanie przebiegu czynności kontrolnych. Dalsze postępowanie Raport z czynności kontrolnych powinien wyszczególniać takie przypadki zakładów, w których koniecznym było stworzenie z prowadzącym zakład wspólnej strategii działań mających na celu poprawę poziomu bezpieczeństwa w zakładzie. W takich przypadkach koniecznym będzie zatem przeprowadzenie dalszych czynności kontrolnych w celu upewnienia się, że działania zostały podjęte prawidłowo. Należy się także upewnić, że postanowienia związane z przeprowadzoną kontrolą są jasne dla prowadzącego zakład, jak również przedstawienie wniosków z kontroli personelowi zakładu odbyło się w odpowiedni i zrozumiały sposób. POZOSTAŁE CZYNNOŚCI KONTROLNE Dyrektywa SEVESO II jasno stwierdza, że kompetentne władze muszą opracować system kontroli. Ponadto pkt.2 Art. 18 Dyrektywy mówi, że: System kontroli powinien spełniać następujące warunki: a) powinien istnieć program kontroli dla wszystkich zakładów. Niezależnie od tego, czy kompetentne władze ustaliły ten program w oparciu o systematyczną ocenę ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej w poszczególnych zakładach, program ten powinien obejmować przynajmniej jedną kontrolę, przeprowadzaną przez kompetentne władze raz na 12 miesięcy na terenie każdego zakładu o dużym ryzyku; b) po każdej kontroli kompetentne władze powinny przygotować raport; 5

c) jeśli okaże się to konieczne, wnioski z każdej kontroli przeprowadzonej przez kompetentne władze, będą wdrażane przez prowadzącego zakład w dogodnym terminie po przeprowadzeniu inspekcji. Podmioty wyznaczone do wspierania kompetentnych władz Artykuł 16 Dyrektywy SEVESO II mówi o tym, że Państwa Członkowskie mogą wyznaczyć, jeśli jest to konieczne podmioty wspierające władze kompetentne na poziomie technicznym. W tym kontekście oczekuje się, że Państwa Członkowskie będą przeprowadzały kontrole w zakładach aby zapewnić kompetencje i niezależność tych podmiotów. Wiadomo, że istniejące ustalenia kontrolne w niektórych Państwach Członkowskich wykorzystują władze (np. władze lokalne), które nie są wyznaczonymi przez Dyrektywę władzami kompetentnymi. Tekst Dyrektywy odnoszący się do pozostałych czynności kontrolnych pozwala na taką możliwość. Jednakże, władze kompetentne są ostatecznie odpowiedzialne za zapewnienie, że zostały przeprowadzone adekwatne i wystarczające czynności kontrolne w danym zakładzie przemysłowym. Pozostałe czynności kontrolne powinny: być odpowiednie do kompleksowej oceny systemów bezpieczeństwa wprowadzonych w zakładzie, zarówno na poziomie technicznym, jak i organizacyjnym, nie być zależne od raportów o bezpieczeństwie lub innych przedstawionych do oceny dokumentów w zakresie zapobiegania poważnym awariom przemysłowym. ZAKRES CZYNNOŚCI KONTROLNYCH Podstawowym celem czynności kontrolnych jest dokonanie systematycznej oceny technicznych oraz organizacyjno-proceduralnych systemów bezpieczeństwa wprowadzonych w zakładach, w celu sprawdzenia, czy prowadzący zakład podjął wszelkie środki zapobiegające poważnym awariom przemysłowym oraz ograniczające ich skutki lub inaczej mówiąc, czy został zapewniony wysoki poziom ochrony ludzi i środowiska. Oczekuje się, iż kompetentne władze zapewnią przeprowadzanie kontroli przez odpowiednio przeszkolony personel posiadający wystarczającą wiedzę, a także na wystarczającym poziomie. W szczególności niezbędnym okazuje się posiadanie pewnych kryteriów, które wykazałyby czy prowadzący zakład podjął wszelkie przedsięwzięcia zapewniające zapobieganie poważnym awariom przemysłowym. W tym kontekście kompetentne władze powinny ustalić ww. kryterium, jak również opracować metody i narzędzia przeprowadzania czynności kontrolnych. Wykazanie odpowiednich przedsięwzięć i środków w celu zapobiegania poważnym awariom przemysłowym oraz ograniczania ich skutków Dyrektywa SEVESO II wymaga by prowadzący zakład podjął wszystkie możliwe środki zmierzające do zapobiegania poważnym awariom przemysłowym oraz ograniczające ich skutki, jak również zapewnił program zapobiegania awariom oraz system bezpieczeństwa, oparty na następujących elementach: 6

organizacji zakładu i zatrudnionym personelu, ocenie zagrożeń, kontroli prowadzonych procesów technologicznych, zarządzaniu zmianami, monitoringu zagrożeń, planowaniu na wypadek zagrożeń. Kontrole w zakładach przemysłowych powinny być przeprowadzone w celu efektywnej oceny wdrożonych przez prowadzącego zakład systemów bezpieczeństwa. Przede wszystkim niezbędne jest sprawdzenie, czy sporządzony został program zapobiegania awariom i system bezpieczeństwa. Następnie należy sprawdzić, czy przedstawiony przez prowadzącego zakład program zapobiegania awariom został prawidłowo wdrożony przez odpowiednie systemy zarządzania. Poradnik Komisji Europejskiej 2 przedstawia szczegóły dotyczące wymagań zawartych w Dyrektywie SEVESO II w zakresie ogólnych systemów zarządzania bezpieczeństwem dla zakładów o zwiększonym i zakładów o dużym ryzyku. Następnie należy sprawdzić, czy system zarządzania wdrożony w zakładzie zawiera odpowiednie elementy. Państwa Członkowskie powinny zapewnić, że kontrole zawierały będą sprawdzenie zgodności systemów organizacyjnych i procedur zarządzania z wymaganiami Dyrektywy SEVESO II, wspomagane przez odpowiednie programy wzorcowe, takie jak na przykład podręczniki Komisji Europejskiej w zakresie programów zapobiegania awariom, systemów zarządzania bezpieczeństwem, czy też innych odpowiednich w tym zakresie. Poradniki Komisji Europejskiej maja za zadanie zapewnienie odpowiedniej wiedzy osób przeprowadzających kontrole w zakresie oceny systemów technicznych i technologicznych, a także w zakresie proceduralno-organizacyjnym. Ponadto, kontrola systemu technicznego powinna również wykazać, czy prowadzący zakład dokonał identyfikacji głównych zagrożeń wynikających ze specyfiki zakładu, jak również czy podjął wszelkie możliwe środki w celu zapobiegania poważnym awariom przemysłowym i ograniczeniu ich skutków. W tym kontekście władze kompetentne powinny zapewnić, że inspektorzy posiadają wystarczającą wiedzę techniczną, aby czynności kontrolne były jak najbardziej efektywne. Prowadzący zakład przemysłowy musi wykazać, że w zakładzie zostały podjęte wszystkie możliwe środki bezpieczeństwa w zakresie zapobiegania poważnym awariom przemysłowym, a w szczególności musi wykazać, że: zidentyfikowano wszystkie powstałe na terenie zakładu awarie, oszacowano poziom skutków awarii dla ludzi i środowiska, uniknięto lub zredukowano do minimum prawdopodobieństwo wystąpienia innych zagrożeń, istnieje jasny związek pomiędzy zidentyfikowanymi zagrożeniami a środkami podjętymi w celu ich likwidacji lub ograniczeniu ich skutków, środki zapobiegawcze są w stanie zapobiec przewidywalnym zagrożeniom, błędom, które mogłyby do prowadzić do poważnych awarii przemysłowych, zastosowane systemy bezpieczeństwa są w stanie ograniczyć skutki możliwych do przewidzenia awarii przemysłowych. 2 Poradnik dotyczący programu zapobiegania awariom i systemów zarządzania bezpieczeństwem w świetle wymagań Dyrektywy SEVESO II. 7

Zagadnienia związane z identyfikacją zagrożeń oraz niektórymi metodami oceny ryzyka zawarto w Poradniku Komisji Europejskiej dotyczącym przygotowania, oceny i weryfikacji raportów o bezpieczeństwie. Chociaż poradnik ten odnosi się głównie do zakładów o dużym ryzyku, to wiedza w nim zawarta na temat identyfikacji tych zagrożeń, jest także ściśle związana z zakładami o zwiększonym ryzyku. Ocena informacji zawartych w dokumentacji zakładu Potwierdzenie danych i informacji zawartych w raportach o bezpieczeństwie lub innych przedłożonych dokumentach można przeprowadzić przez: rozmowę z przedstawicielami zakładu na temat informacji o rozwiązaniach stosowanych na instalacjach i aparatach procesowych w zakresie oceny ryzyka, ocenę innych dokumentów dostępnych w zakładzie związanych z oceną zagrożeń oraz oszacowaniem efektywności oraz adekwatności takich rozwiązań, obserwację warunków fizycznych i systemów pracy w zakładzie. Potwierdzenie danych i informacji zawartych w raportach o bezpieczeństwie lub innych przedstawionych do oceny dokumentach powinno dotyczyć w szczególności przyjętych zasad bezpieczeństwa. Opisy te są istotne w celu lepszego zrozumienia oceny zagrożeń, jasno opisujących zależność pomiędzy źródłem zagrożeń, a ich zapobieganiem, kontrolą i ograniczaniem skutków. Artykuł 13, punkt 1 Dyrektywy SEVESO II mówi, że: Państwa Członkowskie zapewnią przekazywanie, bez dodatkowych upomnień, osobom narażonym na potencjalne skutki poważnych awarii mogących wystąpić w zakładach o dużym ryzyku, informacji dotyczących środków bezpieczeństwa oraz odpowiedniego postępowania w razie awarii (...) W przypadku zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej system czynności kontrolnych musi zapewnić spełnienie następujących wymagań: przekazanie do publicznej wiadomości odpowiednich informacji; informacje te powinny być przeglądane co trzy lata i aktualizowane co najmniej co pięć lat. Ocena planowania na wypadek zagrożeń Program zapobiegania awariom wymagany jest dla wszystkich zakładów zgodnie z wymaganiami zawartymi w Dyrektywie SEVESO II. Załącznik III Dyrektywy planowanie na wypadek awarii mówi, że przyjęcie i wdrożenie procedur do identyfikowania potencjalnych awarii poprzez ich systematyczną analizę oraz procedur przygotowywania, sprawdzania i przeglądu procedur ratowniczych, w celu właściwego reagowania. Kontrole zatem powinny zawierać rozważenie takich aspektów. Natomiast dodatkowe wymagania odnoszące się do planowania na wypadek awarii dla zakładów o dużym ryzyku określa Artykuł 11 Dyrektywy. W szczególności wymaga on, aby Państwa Członkowskie zapewniły wewnętrzne i zewnętrzne plany operacyjno-ratownicze, które muszą być zapewnione w przypadku 8

istniejących zakładów, które dotychczas nie były objęte Dyrektywą 82/501/EWG w ciągu trzech lat od daty ustalonej w Artykule 24 (1) Dyrektywy SEVESO II, jak również w przypadku innych zakładów w ciągu dwóch lat od daty ustalonej w Artykule 24 (1). POZOSTAŁE INFORMACJE Czynności kontrolne zapewniać powinny sprawdzenie poprawności danych i informacji zawartych w raporcie o bezpieczeństwie dla zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. W rzeczywistości jednak istnieje dwustopniowa zależność pomiędzy czynnościami kontrolnymi, a oceną raportu o bezpieczeństwie. Na przykład: ustalenia z czynności kontrolnych powinny wspomagać ocenę raportów o bezpieczeństwie, informacje zawarte w raporcie o bezpieczeństwie powinny być pomocne podczas określania zakresu, metod i priorytetów czynności kontrolnych. Jednakże, czynności kontrolne powinny być przeprowadzane w każdym przypadku i nie powinny być zależne od wpływu raportu o bezpieczeństwie. Ocena raportów o bezpieczeństwie powinna zapewniać podstawowe dane niezbędne do planowania zakresu kontroli. Kompetentne władze powinny koordynować ustalenia zarówno wynikające z przeprowadzenia czynności kontrolnych, jak również w zakresie oceny raportu o bezpieczeństwie. Kontrole po wystąpieniu poważnej awarii przemysłowej Dyrektywa SEVESO II wymaga, aby kompetentne władze: gromadziły, poprzez kontrole, informacje wystarczające do sporządzenia pełnej analizy wszystkich aspektów technicznych i organizacyjnych poważnych awarii przemysłowych, podejmowały odpowiednie kroki w celu upewnienia się, czy prowadzący zakład zastosował wszelkie niezbędne środki w celu zapobiegania poważnym awariom przemysłowym, sporządziły zalecenia w sprawie doboru i zastosowania środków zapobiegających poważnym awariom przemysłowym w przyszłości. Zależność pomiędzy czynnościami kontrolnymi, a zakazie użytkowania System czynności kontrolnych powinien zapewniać obiektywną ocenę dotyczącą prawidłowości funkcjonowania zakładu przemysłowego. Państwa członkowskie mogą wprowadzić zakaz użytkowania lub uruchomienia każdego zakładu lub instalacji, jeżeli działania zapobiegające lub ograniczające skutki poważnych awarii przemysłowych podjęte przez operatora, są w znacznym stopniu niedostateczne. 9