Bogus³aw KRÓLIKOWSKI. Instytut In ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników Toruñ, ul. M. Sk³odowskiej-Curie 55

Podobne dokumenty
Próba oceny mieszalnoœci tworzyw polimerowych przetwarzanych ró nymi metodami za pomoc¹ wspó³czynnika

Badania wybranych w³aœciwoœci mechanicznych wyrobów z poliamidów i innych tworzyw konstrukcyjnych (uzupe³nienie)

Wp³yw procesu starzenia na w³aœciwoœci mechaniczne PE-LD poddanego wielokrotnej recyrkulacji w uk³adzie œlimakowym i œlimakowo-tarczowym

1. Wstêp. 2. Metodyka i zakres badañ WP YW DODATKÓW MODYFIKUJ CYCH NA PODSTAWOWE W AŒCIWOŒCI ZAWIESIN Z POPIO ÓW LOTNYCH Z ELEKTROWNI X

Badania efektywnoœci dzia³ania wyt³aczarki nowej generacji

Wp³yw stopnia filtracji na w³asnoœci wytrzyma³oœciowe trójwarstwowej folii z PET

WPŁYW CECH KONSTRUKCYJNYCH ŚLIMAKÓW NA DEGRADACJĘ TWORZYWA W PROCESIE WYTŁACZANIA DWUŚLIMAKOWEGO. Andrzej Stasiek

BADANIA WYTRZYMA OŒCI NA ŒCISKANIE PRÓBEK Z TWORZYWA ABS DRUKOWANYCH W TECHNOLOGII FDM

1. WPROWADZENIE 2. CZÊŒÆ DOŒWIADCZALNA. 2.1 Materia³ badawczy

CHOOSEN PROPERTIES OF MULTIPLE RECYCLED PP/PS BLEND

1. Wstêp Charakterystyka linii napowietrznych... 20

Modelowanie przep³ywu tworzyw w procesie wyt³aczania dwuœlimakowego przeciwbie nego

Wp³yw rozdrabniania poli(tereftalanu etylenu) i polietylenu na w³aœciwoœci mechaniczne oraz termiczne kompozycji polimerowych

Modyfikacje betonu dodatkiem rozdrobnionego polipropylenu

PRACE. Instytutu Szk³a, Ceramiki Materia³ów Ogniotrwa³ych i Budowlanych. Nr 4

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc

W³aœciwoœci mechaniczne wyrobów wytworzonych technologi¹ FDM

Badanie przep³ywu kompozytów polimerowo-drzewnych w procesie wyt³aczania jednoœlimakowego

Spis treœci. 1. Ogólna charakterystyka produktu Warianty zastosowania Uszczelnianie p³yt. 3. Dostêpne formaty p³yt...

Odpady z tworzyw poliestrowo-szklanych jako nape³niacze polietylenu

Wybrane w³aœciwoœci folii wyt³aczanej z polietylenu bimodalnego du ej gêstoœci

VRRK. Regulatory przep³ywu CAV

KRZEPNIĘCIE KOMPOZYTÓW HYBRYDOWYCH AlMg10/SiC+C gr

Kompozyty polilaktydowe z w³óknami szklanymi

Skurcz przetwórczy wyprasek a warunki wtryskiwania *)

W³aœciwoœci i przetwarzalnoœæ kompozytów polipropylenowych a rodzaj i iloœæ nape³niacza. Czêœæ II. Wyniki badañ

3.2 Warunki meteorologiczne

POMIAR STRUMIENIA PRZEP YWU METOD ZWÊ KOW - KRYZA.

KARTA INFORMACYJNA PONAR PLAST HR-1600, S/N:06008 OPINIA TECHNICZNA NR 875/AB/09/2013. Wtryskarka

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

STANDARDOWE REGULATORY CIŒNIENIA I TEMPERATURY HA4

Steelmate - System wspomagaj¹cy parkowanie z oœmioma czujnikami

Zasilacz hydrauliczny typ UHKZ

WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM

Charakterystyka procesu wyt³aczania z tulej¹ obrotow¹ cylindra )

ze stabilizatorem liniowym, powoduje e straty cieplne s¹ ma³e i dlatego nie jest wymagany aden radiator. DC1C

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów

, 59, nr 4. Krzysztof Formela 1), ), Magdalena Cysewska 1), Józef Haponiuk 1)

BLOK PRZYGOTOWANIA SPRÊ ONEGO POWIETRZA G3/8-G1/2 SERIA NOVA trójelementowy filtr, zawór redukcyjny, smarownica

ŒLIZGOWY TERMOUTWARDZALNY KOMPOZYT METALO YWICZNY NA ELEMENTY O YSK POPRZECZNYCH

2. Charakterystyka materia³ów u ytych do badañ

Zastosowanie ekologicznych tworzyw kompozytowych. w aplikacjach wykonywanych metodą wtrysku dla przemysłu samochodowego

tworzywo polimerowe/metal

Akcesoria: OT10070 By-pass ró nicy ciœnieñ do rozdzielaczy modu³owych OT Izolacja do rozdzielaczy modu³owych do 8 obwodów OT Izolacja do r

Karta katalogowa wentylatorów oddymiających

S³awomir Wysocki* MODYFIKACJE BENTONITU NIESPE NIAJ CEGO NORM OCMA ZA POMOC POLIMERU PT-25 DO P UCZEK TYPU HDD**

Wp³yw pochodnej bis(2-oksazoliny) jako kompatybilizatora oraz warunków wyt³aczania reaktywnego na w³aœciwoœci

Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"

INSTRUKCJA SERWISOWA. Wprowadzenie nowego filtra paliwa PN w silnikach ROTAX typ 912 is oraz 912 is Sport OPCJONALNY

Wp³yw recyklingu mechanicznego na odkszta³calnoœæ i strukturê polioksymetylenu

Badania sztywnoœci przy zginaniu metod¹ Handle-O-Meter wybranych folii opakowaniowych

12. Wyznaczenie relacji diagnostycznej oceny stanu wytrzymało ci badanych materiałów kompozytowych

Rys Mo liwe postacie funkcji w metodzie regula falsi

Dane techniczne. Napiêcie znamionowe izolacji Ui (IEC ) Napiêcie znamionowe udarowe wytrzymywane U imp

WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE MIESZANIN PET/PETG WYKONYWANYCH TECHNOLOGIĄ WTRYSKIWANIA Z WYKORZYSTANIEM MIESZALNIKA DYNAMICZNEGO

Ocena liczby Reynoldsa w pomiarach reometrycznych polietylenu )

Doœwiadczalna weryfikacja komputerowego modelu procesu uplastyczniania polimerów przy wtryskiwaniu czêœæ 2. Badania porównawcze

40. Międzynarodowa Olimpiada Fizyczna Meksyk, lipca 2009 r. ZADANIE TEORETYCZNE 2 CHŁODZENIE LASEROWE I MELASA OPTYCZNA

Wybrane w³aœciwoœci mieszanin recyklatów PE-HD/PLA/oksodegradowalny PE

Upustowy regulator wydajności typu CPCE i mieszacz LG

Publikacje pracowników Katedry Inżynierii Materiałowej w 2010 r.

PRZEKŁADNIKI PRĄDOWE Z OTWOREM OKRĄGŁYM TYPU ASR PRZEKŁADNIKI PRĄDOWE NA SZYNÊ SERII ASK PRZEKŁADNIKI PRĄDOWE Z UZWOJENIEM PIERWOTNYM TYPU WSK

OBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK132

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W PILE INSTYTUT POLITECHNICZNY. Zakład Budowy i Eksploatacji Maszyn PRACOWNIA TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ INSTRUKCJA

Regulator ciœnienia ssania typu KVL

WŁAŚCIWOŚCI KOMPOZYTÓW POLIMEROWYCH PE + TALK

Ocena poprawek w pomiarach reometrycznych polietylenu )

WPŁYW OBCIĄŻEŃ ZMĘCZENIOWYCH NA WYSTĘPOWANIE ODMIAN POLIMORFICZNYCH PA6 Z WŁÓKNEM SZKLANYM

Karta katalogowa wentylatorów dachowych

Badania w³aœciwoœci rur po procesie starzenia elektrochemicznego

Recykling niskoudarowego polistyrenu (GPPS): struktura, w³aœciwoœci

3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ

Innowacja. Bezpieczeñstwo INSTRUKCJA ZABUDOWY ZAWÓR PRZEKA NIKOWY

Wp³yw warunków wtryskiwania na w³aœciwoœci mechaniczne oraz u ytkowe wyprasek z obszarem ³¹czenia strumieni tworzywa

KOMPOZYT MIESZANINY PA/PP I WŁÓKNA SZKLANEGO

INSTRUKCJA OBS UGI KARI WY CZNIK P YWAKOWY

N O W O Œ Æ Obudowa kana³owa do filtrów absolutnych H13

DWP. NOWOή: Dysza wentylacji po arowej

OSTRZA LUTZ DO CIÊCIA FOLII SPECJALISTYCZNE OSTRZA DO SPECJALNEJ FOLII

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2.

WPŁYW PRZETWÓRSTWA ORAZ WYGRZEWANIA NA WŁAŚCIWOŚCI DYNAMICZNE KOMPOZYTU POLIAMIDU 6,6 Z WŁÓKNEM SZKLANYM

OKREŚLANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK20 NA PODSTAWIE METODY ATND

CD-W Przetwornik stężenia CO 2 do montażu naściennego. Cechy i Korzyści. Rysunek 1: Przetwornik stężenia CO 2 do montażu naściennego

Modelowanie przep³ywu tworzyw w procesie wyt³aczania dwuœlimakowego przeciwbie nego

WK Rozdzielacz suwakowy sterowany elektrycznie typ WE6. NG 6 31,5 MPa 60 dm 3 /min OPIS DZIA ANIA: r.

WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE KOMPOZYTÓW AlSi13Cu2- WŁÓKNA WĘGLOWE WYTWARZANYCH METODĄ ODLEWANIA CIŚNIENIOWEGO

Badanie wybranych w³aœciwoœci i struktury transparentnego ABS z dodatkiem poroforu i piasku kwarcowego

Zastosowanie tworzyw sztucznych w instalacjach spalinowych

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

INSTRUKCJA OBSŁUGI URZĄDZENIA: HC8201

DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych

SPECYFIKACJA TECHNICZNA

Elektryczne ogrzewanie podłogowe fakty i mity

W³aœciwoœci mieszanin recyklatów otrzymanych w procesie wyt³aczania œlimakowo-tarczowego

Materiały z przeróbki opon w nawierzchniach asfaltowych

Czy przedsiêbiorstwo, którym zarz¹dzasz, intensywnie siê rozwija, ma wiele oddzia³ów lub kolejne lokalizacje w planach?

Zagro enia fizyczne. Zagro enia termiczne. wysoka temperatura ogieñ zimno

SST SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE.

NACZYNIE WZBIORCZE INSTRUKCJA OBSŁUGI INSTRUKCJA INSTALOWANIA

Transkrypt:

Wp³yw konfiguracji œlimaków wyt³aczarki typu W2W na niektóre w³aœciwoœci polimerów w symulowanym procesie recyklingu... 567 Bogus³aw KRÓLIKOWSKI Instytut In ynierii Materia³ów Polimerowych i Barwników 87-1 Toruñ, ul. M. Sk³odowskiej-Curie 55 b.krolikowski@ipts.pl Wp³yw konfiguracji œlimaków wyt³aczarki typu W2W na niektóre w³aœciwoœci polimerów w symulowanym procesie recyklingu... Czêœæ 4. Wp³yw przetwarzania na w³aœciwoœci mechaniczne i reologiczne wybranych mieszanin polimerowych W czêœci 4 pracy przedstawiono wp³yw przetwarzania dwuœlimakowego wspó³bie nego (typu W2W) na zmiany wartoœci parametrów fizykochemicznych wybranych kompozytów wykonanych z tworzyw przebadanych i opisanych w czêœciach 1-3. Pod uwagê wziêto w³aœciwoœci mechaniczne i reologiczne, a wiêc: wytrzyma³oœæ na rozci¹ganie, wyd³u enie wzglêdne, modu³ sprê ystoœci wzd³u nej, udarnoœæ z karbem oraz zmianê wartoœci wskaÿnika szybkoœci p³yniêcia uplastycznionego tworzyw i lepkoœci dynamicznej. Zawartoœæ fazy rozproszonej w osnowie polimerowej w % mas. wynosi³a odpowiednio:, 5, 1, 15, 85, 9, 95, 1. S³owa kluczowe: kompozyty tworzywowe, w³aœciwoœci mechaniczne, w³aœciwoœci reologiczne THE INFLUENCE OF SCREW CONFIGURATION OF THE EXTRUDER TYPE W2W ON SOME PROPER- TIES OF POLYMERS IN SIMULATED RECYCLING PROCESS. PART 4. MECHANICAL AND THERMAL PROPERTIES OF SELECTED POLYMER BLENDS The influence of co-rotating twin-screw extrusion of polymer compositions on changes of their physical-mechanical parameters and properties of composites made themof has been presented in part 4 of this work. The following parameters have been taken into consideration like tensile stress, elongation at yield, elasticity modulus, as well as melt flow rate and dynamic viscosity. The rating of minor phase contents in polymer matrix in wt. % was following:, 5, 1, 15, 85, 9, 95, 1. Key words: polymer composites, mechanical parameters, rheological parameters Wstêp W poprzednich pracach [1, 2] przedstawiono wp³yw przetwarzania dwuœlimakowego wspó³bie nego na zmianê wartoœci parametrów mechanicznych, reologicznych termicznych i strukturalnych tworzyw pierwotnych, w warunkach symulowanego recyklingu z u yciem laboratoryjnej wyt³aczarki typu W2W. W czêœci 3 [3] przedstawiono porównanie zachowania siê parametrów jw. w warunkach quasi rzeczywistego recyklingu, a wiêc porównano wartoœci parametrów przemia³ów u ytkowych tworzyw recyklizowanych z wartoœciami dla regranulatów uzyskanych z nich na wyt³aczarce przemys³owej dwuœlimakowej przeciwbie nej. Problem mieszanin polimerowych by³ ju badany przez autora w kilku wczeœniejszych pracach. Badano mieszaniny PE/PP [4 6], PE/PET [7 1], PE/PS [11, 12]. W przypadkach tych jednak e chodzi³o o mieszaniny tworzyw rozdrabnianych mechanicznie a nastêpnie przerabianych metod¹ wyt³aczania do postaci granulatu [4 17]. Obecna praca, podobnie jak [1 3] dotyczy przetwarzania tworzyw metod¹ wyt³aczania na wyt³aczarkach dwuœlimakowych wspó³bie nych, w tym przypadku jednak e w postaci mieszanin polimerowych, o charakterystyce podanej w ww. publikacjach. Kompozycje takie s¹ z regu³y niemieszalne termodynamicznie, a wiêc niekompatybilne. Jakoœæ takich kompozycji zmienia siê diametralnie, je eli substancje wyjœciowe, tj. faza ci¹g³a, tj. osnowa polimerowa (OP) i rozproszona (FR) lub tylko rozproszona wystêpuj¹ w odpowiednim rozdrobnieniu, najkorzystniej w granicach 1 µm. Osi¹gn¹æ to mo na za pomoc¹ rozdrabniania mechanicznego, o czym by³a mowa wczeœniej [6 1] lub te za pomoc¹ maszyn przetwórczych o odpowiednich funkcjach dyspersyjno-dystrybutywnych [1 3]. Z danych literaturowych wynika równie, e zawartoœæ fazy rozproszonej, która najkorzystniej wp³ywa na zmianê w³aœciwoœci osnowy polimerowej to najczêœciej 3 15%mas. [15 17]. W ostatnich latach zauwa a siê zwiêkszone zainteresowanie stosowaniem kompozycji typu polimer polimer. Przegl¹d literatury ujawnia, e obecnie ok. 3% produkcji tworzyw dotyczy mieszanin polimerowych, a w dalszej perspektywie wiêkszoœæ wyrobów z tworzyw bêdzie wytwarzana z polimerowych uk³adów wielosk³adnikowych, gdy rozwijanie technologii mieszania polimerów jest bardziej ekonomiczne ni wytworzenie nowego polimeru [1 4]. Cel pracy Celem pracy by³o zbadanie wp³ywu przetwarzania typu W2W mieszanin tworzywowych na ich niektóre w³aœciwoœci fizykochemiczne. Mimo tego, e praca w zamierzeniu ma dotyczyæ zastosowañ tworzyw wtórnych, autor postanowi³ sprawdziæ wp³yw przetwarzania typu W2W mieszanin polimerowych z wykorzystaniem tworzyw pierwotnych na zmiany ich w³aœciwoœci fizykoche-

568 Bogus³aw KRÓLIKOWSKI micznych, aby uzyskaæ niczym nie zak³ócony wp³yw takiej operacji na zachowanie siê w³aœciwoœci wybranych mieszanin w stosunku do wczeœniej opisanych wartoœci dla tworzyw pierwotnych. Materia³y Czêœæ doœwiadczalna Do prób wybrano standardowe granulaty tworzyw produkcji krajowej, opisane w czêœci 1, 2i3[1 3]. Temperatura przetwarzania tworzyw Parametry temperaturowe przetwarzania tworzyw, tj. wyt³aczania kompozycji i wtryskiwania próbek by³y dobrane tak, aby temperatura przetwarzania kompozycji by³a zawsze temperatur¹ trudniej uplastyczniaj¹cego siê sk³adnika. Wartoœci temperatury i niektórych nastaw maszyn przetwórczych zastosowanych w pracy przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1. Parametry dotycz¹ce procesu przetwarzania tworzyw w maszynach zastosowanych w pracy Table 1. Processing parameters of polymers of machines used in this work Parametry techniczno-technologiczne wyt³aczarki typ Bühler BTSK-2 Konfiguracja œlimaków W2W K2, K5A Moment obrotowy, % 48 Pobór mocy, kw,63 Temp. tworzywa w g³owicy, C 19 (PE, PP), 2 (PS), 26 (PET) Ciœnienie tworzywa w g³owicy, bar Zmienne Prêdkoœæ obrotowa œlimaków, rpm 25 I 195 II 2 Nastawy temperatur w strefach C III 2 IV 195 G³. Zmienne Ch³odzenie: Powietrzne Parametry techniczno-technologiczne wtryskarki typ Battenfeld Plus 35 Objêtoœæ wtrysku, cm 3 38 Temperatura wtryskiwania, C 19 (PE, PP), 2 (PS), 26 (PET) Czas cyklu, s 25 Metodyka badañ Sk³ady próbek dobrano tak, aby zawartoœæ fazy rozproszonej w osnowie nie przekracza³a 15% mas., z gradacj¹ co 5% wg schematu: PE/tworzywo X 1/, 95/5, 9/1, 85/15, 15/85, 1/9, 5/95, /1. Tworzywa w postaci granulatów mieszano ze sob¹ i przetwarzano na wyt³aczarce BTSK-2. Wynikiem przetwarzania by³ kompozyt polimerowy w postaci regranulatu, który poddawano dalszym badaniom wytrzyma³oœciowym i reologicznym wg norm podanych w [1 3]. Wyniki i ich omówienie Wyniki badañ zgromadzono w tabelach 2 5 oraz na wykresach 1 6. W³aœciwoœci mechaniczne W tabelach 2 i 3 oraz na rysunkach 1 6 zaprezentowano wyniki badañ w³aœciwoœci mechanicznych badanych kompozycji przetwarzanych na wyt³aczarce W2W typ BTSK-2 z udzia³em konfiguracji œlimaków K2 i K5A, tj. wytrzyma³oœci na rozci¹ganie, wyd³u enia wzglêdnego przy rozci¹ganiu i modu³u sprê ystoœci wzd³u nej. Wyniki badañ mechanicznych próbek tworzyw, otrzymanych podczas regranulowania z u yciem konfiguracji œlimaków K2 i K5A w porównaniu do wyników badañ mechanicznych tworzyw pierwotnych pokazano w pracy [1] i [2]. Takie polimery jak PE, PP po przetwórstwie, podczas którego wystêpuj¹ wysokie si³y œcinaj¹co-mieszaj¹ce Wytrzyma³oœæ na rozci¹ganie, MPa 7 6 5 4 3 2 1 Rys. 1 Wytrzyma³oœæ na rozci¹ganie badanych próbek w zale noœci od sk³adu kompozycji dla konfiguracji K2 Fig. 1 Tensile strength of tested samples vs. sample compositions for K2 Wyd³u enie wzglêdne, % 12 1 8 6 4 2 Rys. 2 Wyd³u enie wzglêdne przy rozci¹ganiu badanych próbek w zale noœci od sk³adu kompozycji dla konfiguracji K2 Fig. 2 Tensile strain of tested samples vs. sample compositions for K2

Wp³yw konfiguracji œlimaków wyt³aczarki typu W2W na niektóre w³aœciwoœci polimerów w symulowanym procesie recyklingu... 569 (K5A), wykazuj¹ niewielki spadek modu³u sprê ystoœci a podwy szenie wyd³u enia wzglêdnego przy rozci¹ganiu, co oznacza zmiêkczenie wywo³ane depolimeryzacj¹ tworzywa. Przetwarzanie przy u yciu konfiguracji o s³abszych funkcjach œcinaj¹co-mieszaj¹cych (K2) dzia³a bardziej zachowawczo i wartoœci parametrów wytrzyma- ³oœciowych bli sze s¹ tym dla tworzyw pierwotnych. Tabela 2. Wyniki badañ w³aœciwoœci mechanicznych kompozycji polimerowych przetwarzanych na wyt³aczarce W2W (BTSK-2) z u yciem konfiguracji œlimaków K2 (2R-I) Table 2. Results of the mechanical parameters of polymer compositions processed using co-rotating twin-screw extruder provided with K2 Lp. Wytrzyma³oœæ na rozci¹ganie, R, MPa Wyd³u enie wzglêdne przy rozci¹ganiu, R,% Modu³ sprê ystoœci, E, MPa, 1. PE 1% 18,11 63,58 273 2. PP 1% 38,66 11,54 1355 3. PS 1% 58,11 4,28 228 4. PET 1% 59,78 5,83 1725 5. PE / PP 5 15,48 73,96 243 6. PE / PP 1 15,78 68,29 263 7. PE / PP 15 18,2 81,39 36 8. PP / PE 15 32,88 11,32 166 9. PP / PE 1 34,2 1,38 1118 1. PP / PE 5 34,95 1,92 1194 11. PE / PS 5 16,3 26,28 383 12. PE / PS 1 16,67 31,66 358 13. PE / PS 15 17,72 5,16 3 14. PS / PE 15 34,5 3,3 1771 15. PS / PE 1 38,12 3,92 1891 16. PS / PE 5 43,27 4,14 273 17. PE / PET 5 14,8 92,65 242 18. PE / PET 1 15,32 99,77 284 19. PE / PET 15 77,2 77,2 322 2. PET / PE 15 42,41 5,24 1355 21. PET / PE 1 47,2 5,15 1458 22. PET / PE 5 52,77 5,64 1595 Porównanie wytrzyma³oœci na rozci¹ganie i modu³u sprê ystoœci wzd³u nej próbek otrzymywanych z kompozytów na K2 i K5A, wskazuje na wzglêdn¹ niezale - noœæ tych parametrów od metody otrzymywania regranulatu. W przypadku natomiast wyd³u enia wzglêdnego przy rozci¹ganiu zwraca uwagê wzrost wartoœci tego parametru dla mieszanin PE/PP i PE/PET, otrzymywanych na K2 i K5A, gdzie osnow¹ polimerow¹ jest PE. Zastosowanie konfiguracji K5A do granulowania kompozycji, w stosunku do konfiguracji K2, powoduje nieznaczne zmniejszenie wartoœci parametrów wytrzyma³oœciowych oprócz wartoœci wyd³u enia wzglêdnego przy rozci¹ganiu dla opisywanych wy ej mieszanin. Tabela 3. Wyniki badañ w³aœciwoœci mechanicznych kompozycji polimerowych przetwarzanych na wyt³aczarce W2W (BTSK-2) z u yciem konfiguracji œlimaków K5A (2R-II) Table 3. Results of the mechanical parameters of polymer compositions processed using co-rotating twin-screw extruder provided with K5A Lp. Wytrzyma³oœæ na rozci¹ganie, R, MPa Wyd³u enie wzglêdne przy rozci¹ganiu R,% Modu³ sprê ystoœci, E, MPa, 1. PE 1% 16,27 56,53 21 2. PP 1% 36,12 1,37 136 3. PS 1% 49,31 2,81 2245 4. PET 1% 58,86 4,82 1767 5. PE / PP 5 16,69 77,48 72 6. PE / PP 1 16,84 7,79 27 7. PE / PP 15 17,41 91,16 32 8. PP / PE 15 34,41 9,79 1179 9. PP / PE 1 35,39 9,6 1236 1. PP / PE 5 36,16 1,19 128 11. PE / PS 5 15,86 53,48 237 12. PE / PS 1 17,9 3,21 29 13. PE / PS 15 17,6 3,57 389 14. PS / PE 15 35,23 3,33 1531 15. PS / PE 1 35,88 3,57 1675 16. PS / PE 5 42,57 4,4 197 17. PE / PET 5 14,45 83,67 23 18. PE / PET 1 14,41 68,35 277 19. PE / PET 15 15,7 6,78 322 2. PET / PE 15 42,98 4,18 144 21. PET / PE 1 45,83 4,15 149 22. PET / PE 5 52,39 4,31 1519 Porównanie wartoœci parametrów wytrzyma³oœciowych próbek polimerów pierwotnych i przetwarzanych Modu³ sprê ystoœci wzd³u nej, MPa 25 2 15 1 5 Rys. 3 Modu³ sprê ystoœci badanych próbek w zale noœci od sk³adu kompozycji dla konfiguracji K2 Fig. 3 Elasticity modulus of tested samples vs. sample compositions for K2

57 Bogus³aw KRÓLIKOWSKI 7 1 Wytrzyma³oœæ na rozci¹ganie, MPa 6 5 4 3 2 1 Wyd³uzenie wzglêdne, % 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Rys. 4 Wytrzyma³oœæ na rozci¹ganie badanych próbek w zale noœci od sk³adu kompozycji dla konfiguracji K5A Fig. 4 Tensile strength of tested samples vs. sample compositions for K5A Rys. 5 Wyd³u enie wzglêdne przy rozci¹ganiu badanych próbek w zale noœci od sk³adu kompozycji dla konfiguracji K5A Fig. 5 Tensile strain of tested samples vs. sample compositions for K5A Tabela 4. Wyniki badañ reologicznych kompozycji polimerowych przetwarzanych na wyt³aczarce W2W (BTSK-2) z u yciem konfiguracji œlimaków K2 (2R-I) Table 4. Results of the rheological parameters of polymer compositions processed using co-rotating twin-screw extruder provided with K2 Lp MFR, g/1 min Lepkoœæ dynamiczna, Pa s 1. PE 1%,33 1,81 2,21 25594 154 3852 2. PP 1% 1,34 4887 3. PS 1% 18,85 1414 4. PET 1% 24,17 454 5. PE / PP 5,36 25126 6. PE / PP 1,42 22661 7. PE / PP 15,46 21436 8. PP / PE 15 1,3 6368 9. PP / PE 1 1,38 614 1. PP / PE 5 1,36 5956 11. PE / PS 5 1,75 9818 12. PE / PS 1 2,7 9343 13. PE / PS 15 2,11 95 14. PS / PE 15 12,45 1818 15. PS / PE 1 14,14 179 16. PS / PE 5 14,64 152 17. PE / PET 5 1,69 4996 18. PE / PET 1 1,71 532 19. PE / PET 15 1,87 4859 2. PET / PE 15 16, 687 21. PET / PE 1 16,12 752 22. PET / PE 5 16,9 523 na wyt³aczarce BTSK-2 z zastosowaniem dwu ró nych konfiguracji œlimaków K2 i K5A (tabela 2 i 3), w porównaniu do przypadku mieszanin, w których PE jest osnow¹ polimerow¹, wskazuje na wyraÿny wzrost wartoœci wyd³u enia wzglêdnego, co oznacza charakter zmiêkczaj¹cy takiej struktury mieszanin. Obni a siê tak e wartoœæ

Wp³yw konfiguracji œlimaków wyt³aczarki typu W2W na niektóre w³aœciwoœci polimerów w symulowanym procesie recyklingu... 571 25 3 Modu³ sprê ystoœci wzd³u nej, MPa 2 15 1 5 WskaŸnik MFR, g/1min. 25, 2 15, 1 5, Rys. 6 Modu³ sprê ystoœci badanych próbek w zale noœci od sk³adu kompozycji dla konfiguracji K5A Fig. 6 Elasticity modulus of tested samples vs. sample compositions for K5A Rys. 7 Zale noœæ wskaÿnika szybkoœci p³yniêcia stopu badanych próbek od sk³adu kompozycji dla konfiguracji K2 Fig. 7 MFR value of tested samples vs. sample composition for K2 screw configuration 3 5 45, 25 4 Lepkoœæ dynamiczna, Pas 2 15 1 WskaŸnik MFR, g/1min. 35, 3 25, 2 15, 1 5 5, Rys. 8 Zale noœæ lepkoœci dynamicznej badanych próbek od sk³adu kompozycji dla konfiguracji K2 Fig. 8 Dynamic viscosity of tested samples vs. sample composition for K2 Rys. 9 Zale noœæ wskaÿnika szybkoœci p³yniêcia stopu badanych próbek od sk³adu kompozycji dla konfiguracji K5A Fig. 9 MFR value of tested samples vs. sample composition for K5A Lepkoœæ dynamiczna, Pas 35 3 25 2 15 1 5 Rys. 1 Zale noœæ lepkoœci dynamicznej badanych próbek od sk³adu kompozycji dla konfiguracji K5A Fig. 1 Dynamic viscosity of tested samples vs. sample composition for K5A modu³u sprê ystoœci wzd³u nej. W przypadku, kiedy PE jest faz¹ rozproszon¹ w strukturze mieszanin, wartoœci wytrzyma³oœci na rozci¹ganie i modu³u sprê ystoœci wzrastaj¹, co oznacza zwiêkszenie sztywnoœci struktury. Z przedstawionych diagramów wynika, e niektóre kompozycje odznaczaj¹ siê interesuj¹cymi wartoœciami w³aœciwoœci parametrów mechanicznych, powoduj¹cymi, e kompozycje takie mog¹ mieæ charakter u ytkowy jak np.: PE/PP-5, PE/PP-1, PE/PP-15 i PE/PET-5, PE/PET-1, PE/PET-15 otrzymywane na K2 (np. do wytwarzania folii metod¹ rozdmuchiwania rêkawa) lub PS/PE-15, PS/PE-1, PS/PE-5 otrzymywane na K5A (do wtryskiwania elementów u ytkowych). Wyniki badañ reologicznych W tabelach 4 5inarysunkach 7 1 przedstawiono wyniki badañ reologicznych, tj. wartoœci MFR oraz lepkoœci dynamicznej mieszanin polimerowych w zale noœ-

572 Bogus³aw KRÓLIKOWSKI Tabela 5. Wyniki badañ reologicznych kompozycji polimerowych przetwarzanych na wyt³aczarce W2W (BTSK-2) z u yciem konfiguracji œlimaków K5A (2R-II) Table 5. Results of the rheological parameters of polymer compositions processed using co-rotating twin-screw extruder provided with K5A Lp. MFR, g/1 min Lepkoœæ dynamiczna, Pa s 1. PE 1%,35 1,48 1,7 2861 1115 4898 2. PP 1% 1,91 4831 3. PS 1% 2 1138 4. PET 1% 44,62 272 5. PE / PP 5,32 29399 6. PE / PP 1,35 2393 7. PE / PP 15,42 2646 8. PP / PE 15 1,29 5736 9. PP / PE 1 1,42 5415 1. PP / PE 5 1,66 4461 11. PE / PS 5 1,52 11555 12. PE / PS 1 1,53 1739 13. PE / PS 15 1,83 14164 14. PS/PE 15 13,35 177 15. PS / PE 1 14,31 162 16. PS / PE 5 15,14 1527 17. PE / PET 5 1.4 7415 18. PE / PET 1 1,27 6263 19. PE / PET 15 1,26 5811 2. PET / PE 15 32,26 333 21. PET / PE 1 24,14 451 22. PET / PE 5 32,55 365 ci od sk³adu kompozycji jak równie od zastosowanej konfiguracji uk³adu uplastyczniaj¹cego, tj. K2 i K5A. W pracy [1, 2] zawarto porównanie wyników badañ reologicznych próbek tworzyw przetwarzanych na K2 i K5A w porównaniu do tworzyw pierwotnych. Jak wynika z tabel 4 i 5, dla tworzyw regranulowanych na K2 i K5A zale noœæ wartoœci MFR i lepkoœci dynamicznej od temperatury wykazuje regularnoœæ, tzn. spadek wartoœci wraz ze wzrostem temperatury (odczyt poziomy). Zale noœæ wartoœci tych e parametrów od rodzaju przetwórstwa, tj. na K2 czy na K5A nie przebiega ju tak prawid³owo. Zastosowane funkcje dyspersyjno-dystrybutywne œlimaków powoduj¹, e np. PE przetwarzany na K2 i K5A wykazuje spadek wartoœci MFR dla ró nych temperatur. Spadek tych wartoœci wskazuje na wzrost lepkoœci, co potwierdza równie kolumna zestawieniowa lepkoœci dynamicznej w tej samej tabeli (odczyt pionowy). Oznacza to zmianê struktury wewnêtrznej tworzywa, polegaj¹cej prawdopodobnie na wzroœcie masy cz¹steczkowej wywo³an¹ reakcjami rekombinacji rodnikowej. PS jak i PET nie wykazuj¹ takiej zale noœci, natomiast zachowanie siê PP jest nieokreœlone. Potwierdzaj¹ to dok³adnie wartoœci lepkoœci w tej samej tabeli. Na rysunkach 7 i 9 przedstawiono graficznie zale noœci wartoœci wskaÿnika MFR a na rysunkach 8 i 1 zale noœci lepkoœci dynamicznej od sk³adu kompozycji dla badanych konfiguracji œlimaków. Wnioski Wyniki przetwarzania mieszanin tworzyw pierwotnych, symuluj¹cego mo liwy proces recyklingu mieszanin tworzyw pou ytkowych, znajduj¹cych siê w globalnym odpadzie pou ytkowym tworzyw potwierdzaj¹ mo liwoœæ takiego przetwarzania mieszanin tworzyw, które mog³yby znaleÿæ zastosowanie praktyczne do wytwarzania wyrobów u ytkowych, np. typu folii lub elementów wtryskowych o dobrej jakoœci. Pomimo niemieszalnoœci mieszanych tworzyw tj. osnowy polimerowej OP i fazy rozproszonej FR, kompozycje polimerowe odznaczaj¹ siê zadowalaj¹cymi w³aœciwoœciami wytrzyma³oœciowymi i reologicznymi.

Wp³yw konfiguracji œlimaków wyt³aczarki typu W2W na niektóre w³aœciwoœci polimerów w symulowanym procesie recyklingu... 573 Generalnie, w przewa aj¹cej mierze wartoœci parametrów badanych kompozycji polimerowych zawieraj¹ siê w obszarze poœrednim pomiêdzy wartoœciami parametrów dla czystych tworzyw FR i OP, co jest zjawiskiem pozytywnym z punktu widzenia recyklingu tworzyw. Spis literatury 1. Królikowski B.: Wp³yw konfiguracji œlimaków wyt³aczarki typu W2W na niektóre w³aœciwoœci polimerów w symulowanym procesie recyklingu cz. 1, Przetwórstwo Tworzyw, 21, nr 3, s. 15 2. Królikowski B.: ibidem, cz. 2, 21, nr 6, s. 315 3. Królikowski B.: artyku³ wys³any do Przetwórstwa Tworzyw, 211 4. Królikowski B.: Selected physico-chemical properties of some polymer blends PE i PP, referat 34 8th INTERNA- TIONAL CONFERENCE ADVANCES IN PLASTICS TECHNOLOGY, APT 29, 3 5 listopad 29, Katowice 5. Królikowski B.: W³aœciwoœci mechaniczne i cieplne wybranych mieszanin polimerowych PE/PP, Zeszyty Naukowe, Numer specjalny, czerwiec 27, XII PROFESORSKIE WAR- SZTATY NAUKOWE PRZETWÓRSTWO TWORZYW POLIMEROWYCH, Toruñ, 27, s. 115-119 6. Królikowski B. Zimniak J.: Einfluss des Zerkleinerungsprozesses auf die gewählten Eingenschaften des PE und PP, TECHNOMER 29, 21. FACHTAGUNG ÜBER VER- ARBEITUNG UND ANWENDUNG VON POLYMEREN 12-14.11. 29, Chemnitz, Elastomertechnik, ETP 18 7. Królikowski B., Wp³yw rozdrabniania PET i PE na w³aœciwoœci mechaniczne oraz termiczne kompozycji polimerowych, Polimery, 27, 52, 1, str. 752 759 8. Jakubowska P., Sterzyñski T., Królikowski B., W³aœciwoœci przetwórcze i u ytkowe poliolefin modyfikowanych proszkiem PET XVII KONFERENCJA NAUKOWA MODYFI- KACJA POLIMERÓW, Kudowa Zdrój, 13-15 wrzesieñ 25 9. Jakubowska P., Sterzyñski T., Królikowski B., Struktura i w³aœciwoœci mieszanin PP z pulweryzowanym PET, In. i Ap. Chem., (25), 44, no 3s, s. 33 1. Jakubowska P., Sterzyñski T., Królikowski B.: The Properties of Polyolefins Modified with PET Powder, J. of Appl. Polymer Sci., Vol. 19, nr 3, 28, s. 1993 1999 11. Królikowski B., Chmielewicz M.: Ocena mo liwoœci utylizacji opakowaniowych folii kompozytowych polistyren-polietylen Chemik, 27, 4, 227-23 12. Królikowski B.: W³aœciwoœci cieplne i strukturalne wybranych mieszanin polimerowych PE/PS, XIII profesorskie warsztaty naukowe przetwórstwo tworzyw polimerowych, Lublin 28, teka Komisji Budowy i Eksploatacji Maszyn, Elektrotechniki, Budownictwa, Polska Akademia Nauk, Oddzia³ w Lublinie, Lublin 28, wolumen II, s. 91-94 13. Królikowski B.: Wp³yw rozdrabniania poliolefin na zmianê wartoœci niektórych parametrów, In. i Ap. Chem., nr 4, 28, s. 4-42 14. Królikowski B., Wyt³aczanie dwuœlimakowe wspó³bie ne binarnych kompozycji polimerowych, In. i Ap. Chem., (25), 44, no 3s, s. 4 15. Praca zbiorowa: Polymer Powder Technology, (Narkis M., Rozenzweig N. wydawcy) John Wiley & Sons, New York, 1995 16. Jurkowski B., Jurkowska B., Sporz¹dzanie kompozycji polimerowych, WNT, Warszawa, 1995 17. Haftka S., Plastics Special, 7, (21), 9, 1 Publikacjê przygotowano w ramach Projektu Badawczego Zamawianego MNiSzW-5/3/26, Zadanie Badawcze 2.5.